Institutio Oratoria

quanquam hoc exemplum ad aliud quoque schema pertinet, cuius et initia inter se et fines iidem sunt, quis et quis, Appius et Appius . quale est: qui sunt, qui foedera saepe ruperunt? Carthaginienses. qui sunt, qui crudelissime bellum gesserunt? Carthaginienses. qui sunt, qui Italiam deformarunt? Carthaginienses. qui sunt, qui sibi ignosci postulant? Carthaginienses.

etiam in contrapositis vel comparativis solet respondere primorum verborum alterna repetitio, quod modo huius esse loci potius dixi: vigilas tu de node, ut tuis consultatoribus respondeas; ille, ut eo quo intendit mature cum exercitu perveniat. te gallorum, illum buccinarum

sed hac gratia non fuit contentus orator, vertit in contrarium eandem figuram: ille tenet et scit, ut hostium copiae, tu, ut aquae pluviae arceantur. ille exercitatus in propagandis finibus, tu in regendis.

possunt media quoque respondere vel primis, ut

1. te nemus Angitiae, vitrea te Fucinus unda;

est et illud repetendi genus, quod simul [*]( simul, Spalding : semel, MSS. ) proposita iterat et dividit:

1. Iphitus et Pelias mecum, quorum Iphitus aevo
2. iam gravior, Pelias et vulnere tardus Ulixi.

sed etiam in diverso eadem verba contra sumuntur: principum dignitas

fit casibus modo hoc schema, quod πολύπτωτον vocant. constat aliis etiam modis, ut pro Cluentio: quod autem tempus veneni dandi? illo die? illa frequentia? per quem porro datum? unde sumptum? quae porro interceptio poculi?

cur non de integro autem datum?hanc rerum, coniunctam diversitatem Caecilius μεταβολήν vocat, qualis est pro Cluentio locus in Oppianicum: illum tabulas publicas Larini censorias corrupisse decuriones universi iudicaverunt, cum illo nemo orationem, nemo rem ullam contrahebat, nemo illum ex tam multis cognatis et adfinibus tutorem unquam liberis suis scripsit, et deinceps adhuc multa.

ut haec in unum congeruntur, ita contra ilia dispersa sunt, quae a Cicerone dissipata dici puto:

1. hic segetes, illic ueniunt felicius uuae,
2. arborei fetus alibi,

ilia vero apud Ciceronem mira

hanc frequentiorem repetitionem πλοκήν vocant, quae fit ex permixtis figuris, ut supra dixi, utque se habet epistola ad Brutum, ego cum in gratiam redierim cum Appio Claudio, et redierim per Cn.

Pompeium, ego ergo cum redierim.sed in iisdem sententiis crebrioribus mutata declinationibus iteratione verborum: ut apud Persium,

1. usque adeone
2. scire tuum nihil est, nisi te scire hoc sciat alter?

sed sensus quoque toti, quemadmodum coeperunt, desinunt: venit ex Asia. hoc ipsum quam novum! tribunus plebis venit ex Asia. * eadem tamen periodo et verbum primum ultimum [*]( primum ultimum, suggested by Halm: ultimum primum, ) refertur, tertium iam sermone, adiectum est enim verumtamen venit. interim sententia quidem repetitur, sed non eodem [*]( sed non eodem, added by Meister. ) verborum ordine: quid Cleomenes facere potuit? non enim possum quemquam insimulare falso. quid , inquam, magno opere potuit

prioris etiam sententiae verbum ultimum ac sequentis primum [*]( primum added by Badius. ) frequenter est idem, quo quidem schemate utuntur poetae saepius:

1. Pierides, vos haec facietis maxima Gallo,
2. Gallo , cuius amor tantum mihi crescit in horas.

aliquando , sicut in geminatione verborum diximus, initia quoque et clausulae sententiarum alis, sed non alio tendentibus verbis inter se consonant. initia hoc modo: dediderim periculis omnibus, obtulerim insidiis, obiecerim invidiae. rursus clausulae ibidem statim, vos enim statuistis, vos sententiam dixistis, vos iudicavistis. hoc alii συνωνυμίαν alii disiunctionem vocant, utrumque, etiamsi est diversum, recte; nam est nominum idem significantium separatio. congregantur quoque verba idem significantia. quae cum ita sint, Catilina, perge quo coepisti; egredere aliquando ex urbe, patent portae, proficiscere.

et in eundem alio libro: abiit , excessit, erupit, evasit. hoc Caecilio πλεονασμός

non video. nam et geminatio et repetitio et qualiscunque adiectio πλεονασμός videri potest. nec verba modo, sed sensus quoque idem facientes acervantur: perturbatio istum mentis et quaedam scelerum offusa caligo et ardentes furiarum faces excitarunt.

congeruntur et diversa: mulier , tyranni saeva crudelitas, patris amor, ira praeceps, temeritatis dementia. sed apud Ovidium:

1. sed grave Nereidum numen, sed corniger Ammon,
2. sed quae visceribus veniebat belua ponti
3. exsaturanda meis.

cui non

sed hoc autem exemplum et superius aliam quoque efficiunt figuram, quae, quia coniunctionibus caret, dissolutio vocatur, apta, cum quid instantius dicimus; nam et singula inculcantur et quasi plura fiunt. ideoque utimur hac figura non in singulis modo verbis, sed sententiis etiam, ut Cicero dicit contra contionem Metelli: qui indicabantur, eos vocari, custodiri, ad senatum adduci iussi; in senatum sunt introducti, et totus hic locus talis est. hoc genus et βραχυλογίαν vocant, quae potest esse copulata dissolutio. contrarium illud [*]( illud, Halm : ut, AG. ) est schema, quod coniunctionibus abundat. illud ἀσύνδετον, hoc πολυσύνδετον dicitur.