Institutio Oratoria

etiam interiectione (qua et oratores et historici frequenter utuntur, ut medio sermone aliquem inserant sensum) impediri solet intellectus, nisi quod interponitur breve est. nam Vergilius illo loco, quo pullum equinum describit, cum dixisset,

1. nec vanos horret strepitus,

1. tum , si qua sonum procul arma dedere,
2. stare loco nescit.

non haec solum, de cuius genere supra dictum est, quae incertum intellectum facit, ut Chremetem audivi percussisse Demean,

est etiam in quibusdam turba inanium verborum, qui, dum communem loquendi more reformidant, ducti specie nitoris circumeunt omnia copiosa loquacitate, eo quod [*]( eo quod, Halm : et quod or et quae, MSS. ) dicere nolunt ipsa [*]( ipsa; deinde, Christ : ipsam deinde, MSS. ) ; deinde illam seriem cum alia simili iungentes miscentesque, ultra quam ullus spiritus durare possit, extendunt.

in hoc malum a quibusdam etiam laboratur; neque id novum vitium est, cum iam apud Titum Livium inveniam fuisse praeceptorem aliquem, qui discipulos obscurare quae dicerent iuberet, Graeco verbo utens σκότισον. unde illa scilicet egregia laudatio: tanto melior;

ne ego quidem intellexi.alii brevitatem aemulati necessaria quoque orationi subtrahunt verba et, velut satis sit scire ipsos quid dicere velint, quantum ad alios pertineat, nihil putant. at ego otiosum sermonem dixerim, quem auditor suo ingenio intelligit. quidam , emutatis in perversum dicendi

pessima vero sunt ἀδιανόητα, hoc est, quae verbis aperta occultos sensus habent, ut cum dictus est caecus secundum viam stare, [*]( cum ductus, A: conductus, G: cum dictus, Spalding : viam A: vitam, G. This sentence is unintelligible. Halm reads cum dictus eat caecus secundum vitam ( G. ) stare, which night conceivably be intended to mean ' as when the blind man was said to stand there to gain his living,' a rare use of vita. ) et, qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse.

ingeniosa haec et fortia et ex ancipiti diserta creduntur, pervasitque [*]( pervasitque, Badius : persuasitque, MSS. ) iam multos ista persuasio, ut id iam demum eleganter atque exquisite dictum putent, quod interpretandum sit. sed auditoribus etiam nonnullis grata sunt haec, quae cum intellexerunt acumine suo delectantur et gaudent, non quasi audierint sed quasi invenerint.

nobis prima sit virtus perspicuitas, propria verba, rectus ordo, non in longum dilata conclusio, nihil neque desit neque superfluat: ita sermo et doctis probabilis et planus imperitis erit. haec eloquendi observatio. nam rerum perspicuitas quo modo praestanda sit, diximus in praeceptis narrationis.

similis autem ratio est in omnibus. nam si neque pauciora quam oportet neque plura neque inordinata aut indistincta dixerimus, erunt dilucida et negligenter quoque audientibus aperta; quod et ipsum in consilio