Institutio Oratoria

lex : qui parentes non aluerit, vinciatur. non alit aliquis, et vincula nihilominus recusat. utitur fictione, si miles, si infans sit, si reipublicae causa absit. et illa contra optionem fortium, si tyrannidem petas, si templorum eversionem.

plurimum ea res virium habet contra scriptum. utitur his Cicero pro Caecina, unde tu aut familia aut procurator tuus. si me villicus tuus solus deiecisset — si vero ne habeas quidem servum praeter eum, qui me deiecerit, et alia in eodem libro plurima.

verum eadem fictio valet et ad qualitates: si Catilina

has fere sedes accepimus probationum in universum, quas neque generatim tradere sat est, cum ex qualibet earum innumerabilis argumentorum copia oriatur, neque per singulas species exsequi patitur natura rerum, quod qui sunt facere conati, duo pariter subierunt incommoda, ut et nimium dicerent nec tamen totum.

inde plurimi, cum in hos inexplicabiles laqueos inciderunt, omnem, etiam quem ex ingenio suo poterant habere, conatum velut adstricti certis legum vinculis perdiderunt, et magistrum respicientes naturam ducem sequi desierunt.

nam ut per se non sufficiet scire, omnes probationes aut a personis aut a rebus peti, quia utrumque in plura dividitur, ita ex antecedentibus et iunctis et insequentibus trahenda esse argumenta qui acceperit, num protinus in hoc sit instructus ut, quid in quaque casa ducendum sit ex his, sciat?

praesertim, cum plurimae probationes in ipso causarum complexu