Institutio Oratoria

si stilo facultas continget, auditione indicium. at nunc proni atque succincti ad omnem clausulam non exsurgunt modo uerum etiam excurrunt et cum indecora exultatione conclamant. id mutuum est et ibi declamationis

sed se quoque praeceptores intente ac modeste audiri velint; non enim iudicio discipulorum dicere debet magister sed discipulus magistri. quin , si fieri potest, intendendus animus in hoc quoque, ut perspiciat, quae quisque et quomodo laudet, et placere, quae bene dicet, non suo magis quam eorum nomine delectetur, qui recte iudicabunt.

pueros adolescentibus permixtos sedere, non placet mihi. nam etiamsi vir talis, qualem esse oportet studiis moribusque praepositum, modestam habere potest etiam iuventutem, tamen vel infirmitas a robustioribus separanda est, et carendum non solum crimine turpitudinis verum etiam suspicione.

haec notanda breviter existimavi; nam ut absit ab ultimis vitiis ipse ac schola, ne praecipiendum quidem credo. ac si quis est, qui flagitia manifesta in eligendo filii praeceptore non vitet, iam hinc sciat cetera quoque, quae ad utilitatem iuventutis componere conamur, esse sibi hac parte omissa supervacua.

ne illorum quidem persuasio silentio

qua in re mihi non arbitror diu laborandum, ut ostendam, quanto sit melius optimis imbui, quanta in eluendis quae semel insederint vitiis difficultas consequatur, cum geminatum onus succedentes premat et quidem edocendi gravius ac prius quam docendi.

propter quod Timotheum clarum in arte tibiarum ferunt duplices ab iis, quos alius instituisset, solitum exigere mercedes, quam si rudes traderentur. error tamen est in re duplex: unus, quod interim sufficere illos minores existimant, et bono sane stomacho contenti sunt;