Institutio Oratoria

Quintilian

Quintilian. Institutio Oratoria, Volume 1-4. Butler, Harold Edgeworth, editor. Cambridge, Mass; London: Harvard University Press, William Heinemann Ltd., 1920-1922.

diversum ab

v10-12 p.198

hoc sed facilius, cum hominum aut alioqui turpium aut nobis invisorum quaedam facta laudanda sunt. decet enim rem ipsam probare in qualicunque persona. dixit Cicero pro Gabinio et P. Vatinio, inimicissimis antea sibi hominibus et in quos orationes etiam scripserat, uerum ait, ut sit iusta causa sic faciendi, [*]( ait ut sit sic faciendi, Halm : et iusta sit faciendi ( and the like ), MSS. ) non se de ingenii fama, sed de fide esse sollicitum.

difficilior ei ratio in iudicio Cluentiano fuit, cum Scamandrum necesse haberet dicere nocentem, cuius egerat causam. verum id elegantissime cum eorum, a quibus ad se perductus esset, precibus, tum etiam adolescentia sua excusat, detracturus alioqui plurimum auctoritatis sibi, [*]( sibi, Halm : sidut, G: si, vulgo. ) in causa praesertim suspecta, si eum se esse, qui temere nocentes reos susciperet, fateretur.

apud iudicem vero, qui aut erit inimicus aut propter aliquod commodum a causa, quam nos susceperimus, aversus, ut persuadendi ardua ratio, ita dicendi expeditissima. fiducia enim iustitiae eius et nostrae causae nihil nos timere simulabimus. ipse erit gloria inflandus, ut tanto clarior eius futura sit fides ac religio in pronuntiando, quanto minus

v10-12 p.200

vel offensae vel utilitati suae indulserit.

hoc et apud eos, a quibus appellatum erit, si forte ad eosdem remittemur; adiicienda ratio vel necessitatis alicuius, si id causa concedit, vel erroris vel suspicionis. tutissimum ergo paenitentiae confessio et satisfactio culpae, perducendusque omni modo iudex ad irae pudorem.