Naturalis Historia

Aeque memorandum et de[*](de om.o) panthera tradit Demetrius physicus: iacentem in media via hominis desiderio repente[*](repentente F1. repet- R.cfr. § 30) apparuisse patri cuiusdam Philini[*](philinis o), adsectatoris sapientiae ; ilium pavore coepisse regredi, feram vero[*](teram uero F2E2ov(D). tamen fero r.-en ferā dS) circumvolutari [*](circum- uolitari ao) non dubie blandientem seseque conflictantem maerore qui etiam in panthera intellegi posset[*](posset F2v(J). -ssit roS(D)). feta erat, catulis procul in foveam[*](in foueam procul o) delapsis[*](dilapsis a. delapsus F1R1). primum ergo miserationis[*](mirationi zv a.Bas. -acu- lum o) fuit non expavescere, proximum[*](proximā FdR) et[*](ei F2E2ova.S) curam intendere, secutusque[*](secutus F1E1a. (anrecte? cfr. § 14)) qua trahebat vestem unguium levi iniectu, ut causam doloris intellexit simulque salutis suae mercedem, exemit catulos[*](exemit catulos om.o) , ea cum his[*](ea cum his J. eamus DR1. eamusq. E1ad. eam FR2S. ea usque cum his o. cum his E2D. eaque cum iis v) prosequente[*](prosequente E2ov(J).-tes r S) usque extra solitudines deductus[*](usque om.d. (loc. corr.). an ea usque prosequente (sc. eximen- tem motu gestuque et circumeundo), rursusque extra solitudines est deductus?)

[*](cfr. Ael. VI 63.—) Haec fidem et Democrito adferunt, qui Thoantem [*](toanthem FR. dathen oz) in Arcadia servatum a dracone[*](a dracone om.o) narrat. nutrierat[*](nu- triere F1. om.E1a) eum puer dilectum[*](dilectu F1a) admodum, parensque[*](pauensque d2ova.H) serpentis naturam et magnitudinem metuens in solitudines tulerat, in quibus circumvento latronum insidiis agnitoque[*](insigniis aclitoque F1) voce subvenit. nam quae de infantibus ferarum lacte nutritis[*](nutricis F1a), cum essent expositi , produntur, sicut de conditoribus nostris a lupa, magnitudin i[*](magnitudini v. -dine ll) fatorum[*](fatorum F2d2E2v. ferarum r) accepta fieri[*](ferri v. sed cfr. nota ad XXVIII 10) aequius quam ferarum naturae arbitror.

[*](Sol. 17, 5. (14–18) Sol. 17, 8. 9.— (15) Ar. IX 6, 61212. Th. C VI 5, 2. Ael. V 40. Plut. SA 24. Antig. Car. 31 (37). cfr. Pl. XXI 39.—) Panthera et tigris macularum[*](maculorum F1R) varietate prope solae bestiarum spectantur, ceteris unus ac[*](et (pro ac) o) suus[*](suis F1) cuique[*](cui'que F2va.S) generi[*](genere F1.-ris ova.S) color est, leonum[*](leon///F1. -ne R.-nem d1) tantum in Syria[*](suria F.-ra a) niger. pantheris in candido breves macularum oculi. ferunt odore[*](odore (Budaeus) C e Sol. colore (-lere R) ll.ov. cfr. Ar.) earum mire sollicitari quadripedes cunctas, sed capitis torvitate[*](toruitate F2E2oR(?)v.-ates E1.-ui tale F1.-les a) terreri[*](////rreri F1. urgeri R1a) ; quam ob rem occultato eo reliqua dulcedine invitatas corripiunt . sunt qui tradant in armo iis[*](his FaD) similem lunae esse maculam crescentem in orbem[*](orbē seq. ego. -bē set a.-bes (-bis FR1) et rv. cfr. § 215 et II 42) seque cavantem[*](cauentem R1. curuantem D) pari modo[*](modo cornua F2d2E2v). [*](Sol. 17, 11.)nunc varias et pardos, qua[*](que a. qui R2va.S. quos R3) mares sunt, appellant in eo omni genere, creberrimo in Africa Syriaque. quidam ab his

Senatus consultum fuit vetus, ne liceret Africanas in Italiam advehere. contra hoc[*](hoc Bas. hof ll. haec v) tulit ad populum Cn. Aufidius tribunus plebis permisitque circensium gratia[*](gratiā F1R) inportare . primus autem Scaurus aedilitate[*](in aedilitate Frobeen p. 74) sua varias CL universas misit, dein Pompeius Magnus CCCCX, Divus Augustus CCCCXX[*](CCCCX F2d2E2v. //////X F1. au.X. DR1. aut.X. E1a. auxit R2). idem Q. Tuberone Paulo Fabio Maximo cos. IIII non. Mai. theatri Marcelli dedicatione[*](dedicatio F1Ra) tigrim primus omnium Romae ostendit in cavea mansuefactam[*](mansuefactam (-tasF) ll.v(S). -tum Dal.(J) errore), Divus vero Claudius simul IIII.

[*](Sol. 17, 4–6.— Mela III 43. (Phil. VA II 14).—)Tigrim[*](tigrum o) Hyrcani et Indi ferunt[*](ferum o), animal velocitatis tremendae[*](dist. H) et maxime cognitae[*](maxima cognita F1Ra), dum capitur totus eius[*](enim (pro eius) G) fetus , qui semper numerosus est. ab insidiante rapitur equo quam maxime pernici atque in recentes[*](recentem va.H) subinde transfertur[*](transfertur ov(J). -runtur ll.S). at ubi[*](uero (pro ubi) o) vacuum cubile reperit feta— maribus enim[*](mariū (om. enim) a) subolis[*](sub- ulis F1R1a. sobolis ova.S) cura non est —, fertur praeceps odore vestigans. raptor adpropinquante fremitu abicit unum ex catulis; tollit[*](tollit om.a) illa morsu[*](morso F1R) et pondere etiam ocior acta remeat[*](Remeat F2E2oR(?)v. remet E1. re//// F1. met a. remittit dTP) iterumque consequitur ac subinde, donec in navem[*](nauim R(?)ozH) regresso inrita feritas saevit in litore.

[*](Sol. 49, 9.— Ar. II 1, 499a 14.)[*]((1) Ar. 501a 14; P III 14, 674a32. cfr. PI. XI 164.— (2) Diod. III 45, 4 (ex Agath.).) Camelos inter armenta pascit oriens, quarum[*](quorum ova.H) duo genera, Bactriae et Arabiae[*](bactrium et colo- nium et arabie a) ; differunt, quod illae[*](ille Fa. illao. illi va.H) bina habent tubera[*](ubera F1a) in dorso, hae[*](hi ova.H) singula[*](singula// Fov.-lae R.-le a) et[*](et om. H2) sub[*](sub ll.ozH. in v) pectore alterum,

[*](Sol. 30, 19.— Artemid..ap. Strab. XVI 775. Agath. m. Erythr. 72 (GGm I p. 159). Diod. II 51, 1. Varro LL V 100. Hor. ep. II 1, 195. Dio XLIII 23.) Harum[*](ho- rum ava.H) aliqua similitudo[*](similitudo F2E2v. -mili r) in duo transfertur animalia . Nabun[*](nabun RdaoH. -una rv. nabim B) Aethiopes vocant collo similem equo, pedibus et cruribus bovi, camelo capite, albis maculis rutilum[*](rutulum F2) colorem [*](colore a) distinguentibus, unde appellata camelopardalis, dictatoris Caesaris circensibus ludis primum visa Romae. ex eo subinde cernitur, aspectu magis quam feritate conspicua, quare[*](quare) etiam ovis[*](ouis av. oui r) ferae[*](fere Fa) nomen invenit[*](inuenit om.o).

[*](Agath. ib. 75. Strabo XVI 775. Diod. III 35, 6. Ael. XVII 8. Sol. 30, 20.) Pompei Magni primum ludi ostenderunt chama [*](chaū F2superscr.E2ova.H), quem Galli[*](calli F1aova. B)[*](raphium va.H) rufium vocabant, effigie lupi, pardorum maculis. iidem ex Aethiopia quas vocant κήπους,[*](κήπουςH e Diod. caepus R. -phus F. cephus DE1dTJ. -phiis a. -phos E2o (Sol.) v (D)) quarum pedes posteriores pedibus humanis et cruribus, priores manibus fuere similes. hoc animal postea Roma non vidit.

[*](Sol. 30, 21.— Agath. ib. 71. Diod. III 35, 2. 3. Ael. XVII 44. Strabo XVI 774 extr. (ex Artemid.). Paus. IX 21, 3.) Isdem ludis et rhinoceros unius in nare cornus [*](cornu ava. H) , qualis saepe, visus. alter hic genitus hostis elephanto cornu ad saxa limato praeparat se pugnae, in dimicatione alvum maxime petens, quam[*](quem do) scit esse molliorem. longitudo ei[*](ei F2R2in ras.d2E2v (D). et r. om. S) par, crura multo breviora, color[*](color F1) buxeus[*](buxeius R).

[*](Ael. XIV 6.— (11) Agatharch. fr. 73 Mü. Diod. III 35, 4. Sol. 27, 59.— (13) Megasth. fr. 13 Mü. (ap. Strab. XV 710).— (14) Ctes. fr. 87 Mü. Agatharch. fr. 77. Diod. ib. 10. Strabo XVI 775. cfr. infra § 107.— (16) Megasth. fr. 10. 11 (ap. Strab. XV 703). Sol. 27, 58.— (17) Sol. 52, 38. 34.) 21. Lyncas[*](lincas Fao)Lyncas vulgo frequentes et sphingas[*](spingas o. fin- F1Ra), fusco pilo, mammis in pectore geminis, Aethiopia generat multaque alia monstris[*](monstris ego n. luc. p. 26. -tri DFREH. -tra aoz. -tro v) similia, pinnatos[*](pen- natos aova. S) equos et cornibus armatos , quos pegasos vocant, crocotas[*](crocatas F1. groga- R1. crocottas H (cfr.ind.). -cutas v. crotocas o.cfr. § 107) velut ex cane lupoque conceptos[*](conceptas F2), omnia dentibus frangentes protinusque devorata conficientes ventre, cercopithecos[*](certopithe- cos F1. -phitecos a. cirtophitecas F2) nigris capitibus, pilo asini[*](asinino va.S) et dissimiles ceteris voce, Indicos[*](Indi vel India Cuvier coll. Sol. Indi equos (del. boues) P) boves unicornes[*](unicornes E2v. indi uni- F2. dicornes R. indiuco- r. duico- o) tricornesque , leucrocotam[*](leucocrotam F. euc- o. leucocrocotam a. leucrocottam S. -cutam va. H) , pernicissimam[*](pernicio- sissimam F2Eaozva.C) feram[*](fere E2ova. S(J). at cfr. Sol.) asini feri magnitudine

[*](Mela III 96. 98. Alex. Mynd. ap. Athen. V 221b sq. cfr. Ael. VII 5. Sol. 30, 22.) Apud Hesperios Aethiopas fons[*](frons F1Ro) est Nigris, ut plerique existimavere, Nili caput[*](caput ut v. caput (ap??? a) ll.ozH), ut argumenta quae diximus [*](5,52) persuadent. iuxta hunc fera appellatur catoblepas[*](catoplebas a. tatho- o), modica alioqui[*](aliqui o. alio- quin ava.S) ceterisque membris iners, caput tantum praegrave aegre ferens — id[*](id est o.an ideo?) deiectum semper in terram — , alias internicio[*](internicie F2. -necio va.S) humani generis, omnibus, qui oculos eius videre, confestim expirantibus.

[*](Sol. 27, 51. 52.— (16) Ael. II 5. 7. Lucan. IX 724 sq. (Serv. Aen. VII 753).) Eadem et basilisci[*](basilisci F2ov. de basiliscis (-licis F. -lisci R1) r e titulo marginali) serpentis[*](serpentibus R2dTa) est vis. Cyrenaica hunc[*](hanc o) generat provincia, duodecim[*](duodenum H Brot.) non amplius digitorum magnitudine, candida in capite macula[*](mitrula Sol.) ut[*](et in (pro ut) o) quodam diademate insignem[*](insigne aoz.-ni va.G). sibilo omnes fugat serpentes nec flexu multiplici , ut reliquae[*](reliquae E2v(D). -que ao. -qua rJ) , corpus inpellit, sed celsus et erectus in[*](in del. Salm. cfr. Sol. an dimidio?) medio incedens, necat[*](nec ad F1a) frutices, non contactos[*](con- tactas ... afflatas (-tus z) ozva.G) modo, verum et adflatos, exurit herbas, rumpit saxa: talis[*](talis F2v. aliis r. om.o mala a.om.o) vis malo est. creditum[*](an creditur, ut § 80?) quondam ex equo occisum[*](occisu F1. -so va.H) hasta et per eam subeunte [*](subeuntē F2) vi non equitem[*](equitantem o. -ite a) modo, sed equum quoque absumptum[*](adsumptum F1a).

[*]((6–8) Sol. 2, 35.) Sed in Italia quoque creditur luporum visus esse noxius vocemque homini[*](hominis priores quē o), quem priores contemplentur, adimere ad praesens. inertes hos parvosque Africa et Aegyptus gignunt, asperos trucesque frigidior plaga. homines in lupos verti rursusque[*](uersusque a. -sos- que a3. rursumque va. S) restitui[*](resistis ui F1. -stit ui F2) sibi falsum esse confidenter existimare debemus aut credere omnia quae fabulosa tot saeculis conperimus. unde tamen ista vulgo infixa sit[*](sit v. sunt ll) fama in tantum, ut[*](ut in F2v. ut r) in maledictis versipelles habeat, indicabitur .[*](Euanthes: Neanthes fr. 34 Mü. cfr. Paus. VIII 2, 6. Varro ap. Aug. CD XVIII 17.) Euanthes, inter auctores Graeciae non spretus[*](spraetus F2. prae- F1R), scribit[*](scribit .. tradere ego. tradit. scribere ll.v)[*](et F1a) Arcadas tradere ex gente Anthi[*](anthi F2H. anti r. -taei v) cuiusdam sorte familiae lectum ad stagnum quoddam regionis eius duci vestituque in quercu suspenso tranare[*](transnatare dTH (item 20)) atque abire in deserta transfigurarique in lupum et cum ceteris eiusdem generis congregari per annos VIIII. quo in[*](in om.a) tempore si homine se abstinuerit, reverti ad idem stagnum et, cum tranaverit, effigiem recipere[*](reperire E1. recuperare zS. recip-J), ad pristinum liabitum addito novem annorum senio. id[*](id ll. G. addit v) quoque adicit[*](adicit ego. fabius ll. v (ortum e corrupto EAbIUT). fabulo- sius (Pellicerius) D. falsius coni. H) , eandem recipere[*](reciperare F1R1D. recup- R2) vestem.

[*]((2. 5) Schol. Nic. ther. 372. 491. Lucan. IX 720. 823. Ael. IX 23. VI 18. Sol. 27, 29. 30.) Quod ad serpentes[*](ser- pentis FS) attinet, vulgatum est colorem eius plerasque terrae[*](terras aova. G2) habere, in qua[*](quas va.G2) occultentur. innumera esse genera. cerastis[*](cerasti R1. -tes R2do) corpore eminere[*](imminere o) cornicula saepe

[*](Sol. 27, 35.) Non est fateri rerum natura largius mala an remedia genuerit. iam primum hebetes[*](habetes F1) oculos huic malo dedit, eosque non[*](non om.a) in fionte adversos[*](ad- uersos a. -so rS. om.o. aut (om. G) ex aduerso v. aduersa ut J. -sa quo D) cernere[*](cernere v. -ret ll.J. om.o.cfr. § 203 (iacere .. ad- uersas)), sed in temporibus— itaque[*](ita va. G) excitatur saepius[*](saepius L. sed saepius (sepius Rao. sepe///ius E1) ll.ozv. pede saep- H. strepitu saep- (coni. S)D. de mendo cfi. § 52 (sedaeuum). an celerius? (cfr. Sol. citius)) auditu[*](auditu ozv. om. ll. H. cfr. Sol.) quam visu —,

deinde

[*](Herod. II 68. Ar. 111 10, 502b 35. I 11, 492b 24. III 7, 516a 24. V 33, 558a 23. 18. Diod. I 35, 2. 3. Antig. Car. 91 (98). Plut SA 34; de Iside 75. Ael. XVII 6. V 52. IX 58. Ar. II 10, 503a 8 sq. Amm. Marc. XXII 15, 16. Sol. 32, 22–24.)

Crocodilum[*](crocodillum ll.o(passim)) habet Nilus, quadripes[*](quadripedis F1. -rupes R2ova.S) malum et terra pariter ac flumine infestum. unum hoc animal terrestre linguae usu caret, unum superiore mobili maxilla inprimit morsum, alias terribile[*](terribile ll.ov. -lem H (tacite)) pectinatim stipante[*](stippuntes se F1) se dentium serie. magnitudine excedit plerumque duodeviginti cubita. parit ova quanta[*](q////ansares F1. qua transare// R1. quae trans arenas R2) anseres, eaque extra eum locum semper incubat praedivinatione quadam, ad quem summo auctu[*](actu aoz) eo[*](eodem o) anno egressurus[*](aegessurus F1R1. access-G2 minori ova. G2) est Nilus. nec aliud animal ex minore origine in maiorem crescit magnitudinem. et unguibus autem[*](autem ll.oS. hic v) armatus est[*](est om.o), contra omnes ictus cute invicta. dies in terra agit, noctes in aqua, teporis[*](tēporis Rdazva.B) utrumque ratione.[*](Herod. II 68. Ar. IX 6, 612a 20. Mir. ausc. 7. Antig. Car. 33 (39). Strabo XVII 812. Plut. SA 31. Ael. III 11. VIII 25. Sol. 32, 25. Amm. Marc. XXII 15, 19.) hunc[*](hunc ov. hanc ll) saturum cibo piscium et semper esculento ore in litore somno datum[*](datur o) parva avis, quae[*](qui o) trochilos ibi vocatur, rex avium in Italia, invitat ad hiandum[*](hiandum F2ov.—ntum r) pabuli sui gratia, os primum

[*](init.: Sol. 32, 29. cfr. Pl. XXVIII 119.) Similis crocodilo, sed minor etiam ichneumone, est in Nilo natus scincos[*](scincos F2ov. ci- r), contra venena praecipuus[*](praecipauū (-uus a1o) anticlotum (-tus o)a,va. G) antidotis , item[*](item ad v. idem (item R?) & ll)ad inflammandam virorum venerem.

Verum in crocodilo[*](corcodrillo a (item § 96)) maior[*](maior erat F2ov. -ore fat F1a. -oref ad R1. -or est R2) erat pestis quam ut uno esset eius hoste[*](hoste F2R2ov. -tes FiR1. -tis ad) natura contenta. itaque et delphini inmeantes Nilo, quorum dorso[*](sordo F1R1. dorsa F2) tamquam[*](tan////ā F1. tamanā R. -nū d) ad hunc usum cultellata inest pinna[*](penna aova.G. spina R2H. cfr. Sen. et infra 17. XXXII 13) , abigentes eos praedam[*](praedā ll.oJ. -dae F2D. -da v) ac velut in suo tantum amne regnantes, alioqui[*](alioqui F2H. -uin rov(S)) inpares viribus ipsi, astu interimunt[*](interimunt F2E2in ras.ov. inter moto r). callent enim in hoc cuncta animalia sciuntque non sua modo commoda, verum et hostium adversa, norunt sua tela, norunt occasiones partesque dissidentium inbelles[*](inbelles v. -IIis ll.oS) . in[*](in b&re F1. in ///// R1) ventre mollis est tenuisque cutis crocodilo: ideo se ut territi mergunt delphini subeuntesque alvum illa secant spina.[*]((9) Sol. 32, 26. (cfr. 12,4.) 27. Sen. NQ IV 2, 13–15.. Strabo XVII 824. 814. Ael. X 24.) quin et gens[*](genus a) hominum est huic beluae adversa[*](aduersa ē BdT. -sa/// F) in ipso Nilo, a Tentyri[*](a Tentyri S. at (ad R) in tyri (-ro Ea) ll. et in tira o. et a ten- tyra z. Tentyritae ab B. Nitria ab v) insula, in qua habitat[*](habitant (del. apellata) F2), appellata. mensura eorum parva, sed praesentia[*](praescientia F2) animi[*](animi F2E2 (Sen.)v. homini R. -num roz) in hoc tantum usu mira. terribilis haec

[*](Herod. II 71. Ar. II 7, 502a 9. Diod. I 35, 8. 9. Ael V 53. Sol. 32, 30. Amm. Marc. XXII 15, 21 sq.) Maior altitudine[*](altitudine post nilo pon.a) in eodem Nilo belua hippopotamius[*](hippopotamius ego ex ind. -miis F1. -mis R. -mus F2v. hyppotamis o. ypot-a.cfr. VI 173. XI 160. XXVIII 121. XXXII 139) editur, ungulis binis[*](bifidis C e Sol.) quales hubus[*](bobus F2), dorso equi et iuba et hinnitu, rostro resimo, cauda et dentibus aprorum aduncis, sed minus noxiis[*](nox- ius Fa), tergoris ad scuta galeasque inpenetrabilis, praeterquam si umore madeant[*](madeat va.S) . depascitur segetes destinatione ante[*](antea ut ferunt R2. ante auf- R1), ut ferunt, determinatas in diem et ex agro ferentibus vestigiis, ne quae[*](ne aliquae F2. neq. F1a) revertenti insidiae comparentur.

[*](Sol. 32, 31. Amm. Marc. ib. 24. 23. cfr. Pl. XXVIII 121.) Primus eum et quinque crocodilos Romae

[*](Cic. ND II 126. Plut. SA 20,974c; de Iside 75. Ael. II 35.— (11) Ar. IX 6, 612a 1. Th. H IX 16, 1. Cic. ND II 126. Plut. SA 20 extr. Antig. Car. 30 (36). Sol. 19, 15. cfr. Pl. XXV 92. - (14) Ar. IX 5, 611b 20. Ael. VH XIII 35.) Simile quiddam et volucris in eadem Aegypto monstravit, quae vocatur ibis, rostri aduncitate per eam partem se perluens[*](se perluens ov. semper lu- ll) , qua reddi[*](reddit F2) ciborum onera maxime sa- [*](dist. U 180) lubre est. nec haec sola: multis[*](a multis H. a mutis G. mutis J) animalibus reperta sunt usui futura et[*](e/// F1. ex Ra. sed et F2. om.o) homini[*](homine R2. -num o). dictamnum herbam extrahendis sagittis cervi[*](cerui E2ov. om. r. cfr. XXV 92 et Sol.) monstravere[*](monstrauere cerui F2) percussi eo telo pastuque[*](pastu Bodaeus) herbae eius[*](eius herbae ova.S) eiecto[*](eiecto ov(D). electo (-te a) ll.J. (ἐκβλητικόϝAr.)) ; iidem percussi a phalangio[*](phalūgio F1R) , quod est aranei[*](aranee a) genus, aut aliquo simili cancros edendo sibi medentur. est et ad serpentium ictus praecipua[*](an praecipua herba?) qua se lacerti, quotiens cum his conseruere pugnam, vulnerati refovent.[*](cfr. Pl. XXV 89. Ael. III 25. — Ar. IX 6, 612a 24. 28. 32. (612b 2). Plut. SA 20; qu. nat. 26. Ael. III 5. VI 12. IV 14. V 46. Antig. Car. 34 (40). 35 (41). cfr. Pl. XX 169. 132.) chelidoniam [*](celidonia a. chelidonia FR) visui[*](usui o) saluberrimam hirundines monstravere vexatis pullorum oculis illa medentes[*](medentis F1a) . testudo cunilae[*](cunilae v. cuniculae (can- a) ll. cfr. XX 169) , quam[*](quam bubulam uocant om.a) bubulam

Milia[*](an multa, ut § 106. X 79?) praeterea, utpote cum plurimis[*](plurib; a) animalibus eadem natura rerum caeli quoque observationem et ventorum , imbrium, tempestatum praesagia alia[*](aliis va.S) alio[*](alio F2S. alii F1. alis DR. aliis Ead. alia (del. modo) v) modo dederit, quod persequi inmensum est, aeque scilicet quam[*](cum (pro quam) a) reliquam[*](reliqua Fa) cum singulis hominum societatem[*](societate F1a). siquidem et pericula praemonent non fibris[*](fibris F2v. feb- r) modo extisque, circa quod magna mortalium portio haeret, sed[*](an sed &?) alia quadam significatione. [*]((1) Ael. VI 24 extr. Plut. SA 13, 969.a —)[*](Ael. XI 19. VI 41; VH I 11.)ruinis inminentibus musculi praemigrant[*](praemigrant F2E2v. praenegant (-ecant R2) r), aranei cum telis primi cadunt. auguria quidem artem[*](artem periculis fecere zva. G) fecere apud Romanos

nec minus clara exitii 5 documenta sunt etiam[*](etiam ll.oJ. -am in S. -am ex v) contemnendis animalibus. M. Varro auctor est a cuniculis[*](& alpis F1a) suffossum in Hispania oppidum, a talpis in Thessalia, ab ranis civitatem in Gallia pulsam, ab locustis in Africa, ex Gyara[*](Gyaro va.S. cfr. § 222) Cycladum insula[*](insular Ea) incolas[*](incolas B. ami- cleos Fa. amycl- rv) a muribus fugatos, in Italia Amynclas[*](Amynclas D. om.F1. amyclas F2v. mynclas DRE. Minclas a. Amunclas S) a serpentibus deletas. citra Cynamolgos[*](gynamulgos F. gin- Rda. cyn- va.C) Aethiopas late deserta regio est, a scorpionibus et solipugis[*](solifugis R2a. solipygis (solpug- B) va.H) gente sublata, et a scolopendris abactos Rhoetienses [*](Rhoetienses H ex Ael. otrerienses F2. -ietes v. otreri////es F1. -iaeres DdR. etruriae (-ie a) res Eaz) auctor est Theophrastus. sed ad reliqua ferarum genera redeamus[*](redeamus ll.G(H). reme- L. transe- ozv).

[*](Ov. M XV 409. Ael. I 25. Ar. VI 32, 579b 16. 15; G III 6, 757 a 2. Diod. XXXII 12, 2. — (17) Ar. VIII 5, 594a 31 sq. Sol. 27, 23. cfr. Pl. XI 177.) Hyaenis utramque[*](utraque F1a) esse naturam[*](natura a) et alternis annis[*](armis F1R1) mares[*](mare F1. -rē aova. G) , alternis feminas[*](feminam ova.G) fieri, parere sine mare[*](mare v. -ri ll.o) vulgus credit, Aristoteles negat. collum[*](collo oz)ut[*](ut iuba in ego. et iubam (et aiubam E1) ll. et iuba ozv) iuba incontinuitatem[*](c???tinuitatem ego. -ate v e Sol. et unitatem DFEa. et unitate RdozJ)

[*](Ael. VII 22. cfr. supra § 72. Diod. III 35, 10. Sol. 27, 26.— Iuba fr. 49 M^u:;. cfr. supra § 75. —) Huius generis coitu leaena Aethiopica[*](aethiopia o. -ppia F1. in aethiopia (ethyo- a) RTaS. cfr. Sol.) parit corocottam [*](corocotiam Rd. crocottam oS. -cutam va. Brot.), similiter voces imitantem hominum[*](dist. H e Sol.. comma sustul. v(J). an hominum, oculorumque acie sine nictatione perpetua? cfr. XI 151. 157 et Sol.) pecorumque. acies[*](acies///ei F) ei perpetua, in utraque parte oris nullis gingivis, dente continuo: ne[*](ne F2S. nec r. qui ne v) contrario occursu hebetetur, capsarum modo includitur. hominum sermones imitari et mantichoram[*](mantichoram C. -ran S. -thicorā F2. -chor/// F1. -chorina (om. in) R.—ticorum a. -ram v) in Aethiopia auctor est Iuba.

[*](Mir. ausc. 10. Sol. 27, 27. ) Hyaenae plurimae gignuntur in Africa, quae et asinorum silvestrium multitudinem[*](multitudine F1) fundit. mares[*](maneres F1. Magna res a) in eo[*](eodē a) genere singuli feminarum gregibus imperitant; timent libidinis aemulos et ideo gravidas custodiunt morsuque natos mares caslrant. contra gravidae latebras petunt et parere furto cupiunt gaudentque copia libidinis.

[*](Ar. VIII 5, 595a 1. Ael. VI 34. Iuven. XII 34. cfr. PI. XXXII 26. —) Easdem partes sibi ipsi Pontici amputant fibri periculo urgente[*](urguente FS(item § 112)), ob hoc se peti gnari[*](peti gnari F2ov. pe/////nari F1. pectin- r); castoreum id vocant medici. alias animal horrendi morsus[*](morsu va. G) arbores iuxta flumina ut ferro caedit, hominis parte conprehensa non ante quam fracta concrepuerint[*](crepuerint o) ossa morsus resolvit. cauda piscium his, cetera species lutrae. utrumque aquaticum, utrique[*](utique o) mollior pluma pilus.

[*](cfr. Th. fr. 175 Wim. PI. XXXII 50. —) Ranae quoque rubetae, quarum et in terra et in umore vita, plurimis refertae medicaminibus, deponere ea adsidue[*](ad- sidue RdBrot. -duae DFE. assidue aToz. quotidie v (S). cot- J) ac resumere pastu[*](partu o. a pastu va.S) dicuntur, venena tantum[*](uenenatu tum F1) semper sibi[*](sibi semper o. sibi Tva.G) reservantes[*](reseruantes F2ov. reuersa- r).

[*](Th. fr. 175. Ael. III 19. Mir. ausc. 77. Diosc. II 85. — Ar. VIII 17, 600b 20. 29, 607a 26. Ael. III 17 init. Antig. Car. 20 (24). Mir. ausc. 66. 148.) Similis et vitulo marino victus in mari ac terra, [*](fimilif F1a) simile fibris[*](fi- brius a. fibro va. Brot.) et ingenium. evomit fel suum ad multa medicamenta utile, item coagulum ad comitiales morbos, ob ea se peti prudens[*](prudens F2ov. prod- a. -nsa R. -nda F1) . Theophrastus auctor est anguis[*](anguis G e XXX 89. -ues ll. D. -ues eo zv. sicut angues (om. modo et) o) modo et stelliones[*](stelliones ov. stilli- FR. steli- a) senectutem exuere itaque[*](eamque va.S. an atque?) protinus devorare praeripientes[*](praeripientis FRS remedii F2) comitiali morbo remedia. eosdem innocui ferunt[*](innocui ferunt ego ex Ar. ponti (pofiti Ea) ferunt DF1Ea. poftiferi R1 (?). peftiferi R2G1 (S). -eros ferunt v. mortiferi F2G2 (D). nihil horum ap. Theophr.) in Graecia morsus[*](morsus noxios ego. mor- tuos Ead. -tuus DF1R. morsus innotuos (-ocuos S. -oxios G) F2. innocuos va.G), noxios esse in Sicilia.