Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

Insulas toto eo[*](Eoo D1) mari et Ephorus conplures esse tradidit et Eudoxus et Timosthenes, Clitarchus vero Alexandro regi renuntiatam[*](regi renuntiatam Esopv(D). rege (-gi Dic.) renuntiat (-auit a) rDic. S) adeo divitem, ut equos incolae talentis auri permutarent, alteram ubi sacer mons opacus silva[*](silua- rum Esoz) repertus esset, destillante[*](distillante o. -ntibus va.S) arboribus odore [*](dist.va.S) mirae suavitatis. contra[*](contrarium (om. sinum) Es) sinum Persicum Cerne nominatur insula adversa Aethiopiae, cuius neque magnitudo neque intervallum a[*](a EsF2pv.om.r) continente constat; Aethiopas tantum populos habere proditur.[*](Ephorus fr. 96a Müller. Polyb. XXXIV 15, 9 Hultsch. Corn. Nep. fr. 51 Halm. — (24. 25) Sol. 56, 10. Mela III 100.) Ephorus auctor est a Rubro mari navigantes in eam non posse propter ardores ultra quasdam columnas — ita appellantur parvae insulae — provehi [*](peruehi DFRa). Polybius in extrema Mauretania contra montem Atlantem a terra stadia VIII abesse prodidit Cernen, Nepos Cornelius ex adverso maxime Carthaginis a continente [*](CC (pro M) p. X??? RS)p. M, non ampliorem[*](ampliore ap) circuitu II. traditur et alia insula contra montem Atlantem, et ipsa Atlantis appellata[*](appellatae F. -te a). ab ea V[*](V Rad. quinque DFpv. II EszD) dierum praenavigatione solitudines ad Aethiopas Hesperios et promunturium[*](praenauigatione aTD, naui- Espv. praenauigationi FdS. -nis (pna- R) rJ) quod vocavimus Hesperu Ceras, [*](197) inde primum circumagente se terrarum fronte in occasum

ac mare Atlanticum.[*](Sol. 56, 11. 12. MCap. VI 702. Mela III 99. 93.) contra hoc quoque promunturium Gorgades insulae narrantur, Gorgonum quondam[*](quoquodam Es) domus, bidui navigatione[*](nauigationis FdRa) distantes[*](distantis FRa. -tesque o) a continente[*](continenti (om.a ) o), ut tradit Xenophon Lampsacenus[*](lamsacenus o. -cetenus Fa). penetravit in eas Hanno[*](hamno R. anno Fa) Poenorum imperator prodiditque hirta feminarum corpora, viros pernicitate evasisse[*](euadisse a. aeua- F); duarum[*](duarumque R (?)v) Gorgadum[*](gordanum a. gorgonum ova.S) cutes argumenti et miraculi gratia in lunonis templo posuit, spectatas usque ad Carthaginem captam.[*](Sol. 36, 13. MCap. VI 702. Mela III 100. — Iuba fr. 28 Müller. Mela III 104. Sol. 26, 1. cfr. Plin. V 12 extr. IX 127.) ultra has etiamnum duae Hesperidum insulae narrantur, adeoque omnia circa[*](circa haec v a. S) hoc incerta sunt, ut Statius[*](sattius DFR. satius a) Sebosus a Gorgonum insulis praenavigatione Atlantis dierum XL ad Hesperidum insulas cursum prodiderit[*](prodiderint Fa. -runt Es), ab his ad Hesperu Ceras unius. nec Mauretaniae insularum certior fama est. paucas modo constat esse ex[*](ex (om.p) aduersum Esp) adverso Autololum[*](autololum C. -loliam ll. antholiam p.cfr. V 5. 17) a Iuba repertas, in quibus Gaetulicam purpuram tinguere instituerat[*](instituerant Es. constituerat R).

[*]((16. 21) Sol. 56, 14. MCap. VI 702.) Sunt qui ultra eas Fortunatas putent[*](putant R (?) va. D) esse quasdamque alias, quo[*](quo in ego. cfr. VII 60. quorum FaG. quarum rv(H). -rum e D2)in numero idem Sebosus etiam spatia conplexus lunoniam abesse a[*](a om.Fp) Gadibus DCCL p. tradit, ab[*](ab occasus DFRa) ea tantundem ad occasum versus Pluvialiam Caprariamque; in Pluvialia non esse aquam nisi ex imbri[*](im- Bribus R(?)pv. cfr. X 97). ab iis CCL[*](CCXL p) Fortunatas contra laevam[*](laeuā RdTv(S). -uaFH.. leua r) Mauretaniae in VIII[*](in VIII ll.pS in VIIII dTH. VIII M p. v) horam[*](Oram pva.H) solis; vocari Invallem[*](Inuallem ll.S. Conu- H. in conualle v) a[*](a Esv(D).om.rS) convexitate et Planasiam[*](planasia R1. -nisia R2. -nariam va.S)

a specie[*](aspicite Fda), Invallis[*](conuallis Espva.S) circuitu[*](circuitum d(?)H)CCC p.; arborum ibi proceritatem[*](pro- ceritate p) ad CXL[*](CXL EspD. CXIIII rH. CXLIIII v) pedes adulescere[*](adulescente p).[*](Iuba fr. 28 Müller. Sol. 56, 14. 15. MCap. l. l.) Iuba de Fortunatis ita inquisivit : sub[*](ut sub Fapva.G) meridiem[*](meridie R(?)fpH) quoque[*](quoque om.Espva.H(D)) positas esse prope occasum, a Purpurariis DCXXV[*](DCCXXII (DCCC- p) Esp. -XXV va.H) p., sic ut CCL supra occasum navigetur , dein per CCCLXXV[*](LXXV Lerrore) ortus petatur. primam vocari Ombrion[*](ombrion Espv. ondr- r), nullis aedificiorum vestigiis; habere in montibus stagnum, arbores similes ferulae[*](ferul???ae (om. ex) R), ex quibus aqua exprimatur, e nigris[*](ex nigris opva.S) amara, ex candidioribus potui[*](potuis F. -tius ad) iucunda.[*](Sol. 56, 16-19. MCap. l. l.) alteram insulam Iunoniam appellari; in ea aediculam esse tantum lapide[*](tantum uno lapide coni.S. in altum illepide M Pt p. 754bcoll.Sol. (ignobiliter ad culmen fastigata)) exstructam[*](exstructum Es. -ctat DF). ab ea in vicino eodem nomine minorem, deinde Caprariam, lacertis grandibus refertam. in conspectu earum esse Ninguariam[*](nin- guriam R. niuar- B e Sol. et MCap.), quae hoc nomen acceperit a perpetua nive, nebulosam. proximam ei Canariam vocari[*](uocari a (am Es)Esopv(D).om.rS) a multitudine canum ingentis magnitudinis — ex quibus perducti sunt Iubae duo[*](duo R(a?)v. duc DF.om.Esop) —; apparere[*](apparere ego. -arent Esopv(S). -arentque C. apperent (ape- F) r) ibi[*](ibi Esopv (D). om.r) vestigia aedificiorum. cum omnes autem copia[*](copia v. -iae ll) pomorum et avium omnis generis abundent, hanc et palmetis caryotas ferentibus ac nuce pinea abundare; esse copiam et[*](et om.Es. quoque va.G) mellis, papyrum quoque et siluros[*](siluro Es) in amnibus gigni. infestari eas beluis, quae expellantur adsidue[*](expuantur aestu coni.DeSol.), putrescentibus[*](putrescenti- bus Rpv. putes- rD.cfr. XI 277 (M). XXXII 68.76.126. XXXV 189 (B)).

Et[*](at pva.S) abunde orbe terrae[*](terrarum va.S) extra intra[*](intra om.Esp) indicato

colligenda[*](colligenda G(J). -dam DFdRaS. collega Es. -ecta pv) in artum mensura[*](mensuram DFdaS) aequorum[*](aequior va.G) videtur.[*](Polyb. XXXIV 15, 2 Hultsch. MCap. VI 703.)

Polybius a Gaditano freto longitudinem directo cursu ad os Maeotis |XXXIII|.XXXVII.D[*](D om.MCap.) prodidit, ab eodem initio[*](initio DF1dR1aJ. add. ad orientem recto (dire- R2S) cursu EsF2R2pv(D)) Siciliam |XII|[*](XII.LX. D Esva.S).L???, Cretam CCCLXXV[*](CCCCLXXVFs), Rhodum CLXXXVII.D, Chelidonias tantundem, Cyprum CCCXXV[*](CCCXXVv(D2). CCXXVDFdRaS. -XXII EspH. cfr. D ME p. 8 n.2), inde Syriae Seleuciam Pieriam CXV, quae computatio efficit |XXIIII|.XL. [*](Agrippa fr. 36 Riese. — (10) MCap. l.l. Marcian. Heracl. I 5 (GGm I p. 520) Agathem. III 10 (GGm II p. 474).)Agrippa hoc idem intervallum a freto Gaditano ad sinum Issicum per longitudinem derectam[*](derectam EsF. dir- rv) |XXXXIIII|[*](XXIIIIXLDFdapD2. XXIII.XLEsR(?)v.cfr. Dl.l.n.3).XL taxat[*](XXXXIIII.XLEs), in quo haud scio an sit error numeri, quoniam idem a Siculo freto Alexandriam cursus[*](cursu FTRapBrot.) |XIIII|.L???[*](XIIII.L a.XII.L Es(p)va.S) tradidit. universus autem circuitus per sinus dictos[*](dictus EsDF) ab eodem exordio colligit intra[*](ad (pro intra) EspG(D1)) Maeotim lacum |CLV|.VIIII[*](CLV.VIIIID. cfr. ME p. 8.9.CLVIIIIDFdRapS. -VIIMCap.CLIIIEs. -VIv. (numeri Agathemeri efficient |CLV|.III)), Artemidorus adicit DCCLVI[*](DCCLIIIp), idem cum Maeotide[*](meotidem Es) |CLXXIII|[*](CLXXVIIp.CLXXXII.XCMCap.).XC p. esse tradidit[*](an tradit?). [*]((1-4) MCap. VI 703. Die. 3, 3.—)haec est mensura inermium et pacata audacia[*](audacta DF. auda Es) fortunam[*](fortuna DFR) provocantium hominum.

Nunc ipsarum partium magnitudo conparabitur[*](conparabit Es. -retur o), utcumque [*](cumque DF) difficultatem adferet auctorum diversitas[*](siuersitas DF. diersi- Es), aptissime tamen spectabitur ad longitudinem latitudine[*](latitudinē EsDF) addita. est

ergo[*](lacunam (a P detectam) D MEp. 14.15 spplevit his: |CII|. LXXI, latitudo enim ab Arsia per Varum ad ostium Rheni |XVI|.LIII, longitudo. sed numeri non certi) ad hoc praescriptum Europae magnitude .... lon-gitudo[*](longitudoconi.P) |LXXXVII|.XIIII[*](|LXXXVII|. XIIIIego ex Agath. cfr. IV 121. |LXXXVI| XVIII D2ME p. 13.LXXXI.XLVIIIEspv(D1). LXXII (-V a)XI.XCIIIIDFa.LXXXII. XII. XCIIIIRdT.LXXXII.XCIIIIMCap.H). Africae - ut media ex omni varietate prodentium sumatur computatio - efficit longitude |XXXVII|[*](XXXVI a).XCVIII[*](XCVIIIEspSalmant.H(D). XCIIIIr M Cap.S.XLVIIIv); latitudo, qua colitur, nusquam CCL excedit [*](a (pro in) R(?)va.D).[*](Agrippa fr. 37 Riese. — (8-11) MCap. l. l.) sed quoniam in Cyrenaica eius parte DCCCCX[*](DCCC.X T.cfr. V 38) eam fecit Agrippa, deserta eius ad Garamantas usque, qua noscebantur, complectens, universa mensura, quae veniet in comparationem[*](computationem Espv a.S(D).cfr. p. 516,16 de mendo VIII 132 extr.), |XLVII|[*](XLVIID ME p. 12.XLVIll.v. -IIIp).VIII efficit. Asiae longitudo in confesso est L???.XIII.DCCL[*](|L|. XIII DCCL D2l.l. p. 10..LX. III.DCCL EsD1. LXIII. DCCL (L om.R. CCCL p) rMCap.v.LXIII. LXXV H); latitudo sane computetur ab Aethiopico mari Alexandriam iuxta Nilum sitam, ut per Meroen et[*](et EsDd(?)v(D). et perFTRaS) Syenen[*](syenem R. my- d. miennē Fa) mensura currat, |XVIII|[*](XVIII. XXVMCap.).LXXV. apparet ergo Europam[*](europae FdR) paulo minus dimidia Asiae parte maiorem esse quam Asiam[*](asiae FdR), eandem altero tanto et sexta parte Africae ampliorem quam Africam. quod si misceantur omnes summae, liquido patebit Europam totius terrae tertiam esse partem et octavam paulo amplius, Asiam vero quartam et quartam decimam, Africam autem quintam[*](africam autem quintam om.FdR1) et insuper sexagesimam.

His addemus etiamnum unam Graecae inventionis

scientiam[*](sententiam d(?)va.S(J)) vel exquisitissimae subtilitatis, ut nihil desit in spectando[*](spectato Eso. -tiop.cfr. Rück 3 p. 247) terrarum situ indicatisque regionibus noscatur et[*](et om.p) cum qua[*](cum qua DFdTRaH quam Es. que o. quae pv) cuique siderum[*](siderum (vel caeli) ego. eorum Eso. earum pv(D). om.rS.cfr. XVIII 216.273.II 95. XXXVII 100) societas sit sive cognatio dierum ac noctium quibusque inter se pares umbrae et aequa mundi convexitas. ergo reddetur hoc etiam, terraeque[*](terraque uniuersa Esva.H(D1).cfr. ind. VI (38)) universae in membra caeli digerentur[*](digeretur va.H(D1)). plura sunt[*](sint D1FR) autem[*](autem oS. haec ll. antem haec pv) segmenta munrdi, quae nostri circulos appellavere, Graeci parallelos.

[*](exscripsit Beda t. r. 33, excerpta in artum contraxit idem n. r. 47.)Principium habet Indiae pars versa ad austrum. patet usque Arabiam[*](an usque ad Arabiam?) et Rubri maris accolas. continentur Gedrosi[*](gedrosie Eso. cedrosi (caed- F) r), Carmani[*](carminii DF.om.R naria Eso), Persae, Elymaei, Parthyene, Aria, Susiane, Mesopotamia, Seleucia cognominata Babylonia, Arabia ad Petras usque, Syria Coele, Pelusium[*](pelusiae D1FR), Aegypti inferiora, quae Chora[*](cora EsoBeda. chorani p) vocatur, Alexandria[*](alexandriae Rava.D), Africae maritima[*](africae mauritania Eso), Cyrenaica oppida omnia, Thapsus, Hadrumetum, Clupea[*](Thapsus - Clupea om.o,qui etiam in seqq. plura omisit, quae omnia adnotare non attinet; item in reliquorrum scriptura orthogra-phicas minutias praetermisi), Carthago, Vtica, uterque Hippo[*](utraque Hippo Beda va.H(D2)), Numidia, Mauretania utraque, Atlanticum mare, columnae Herculis. in hoc caeli circumplexu [*](circumflexu pDal.) aequinoctii die medio[*](die medio (-ia Beda v) RadToS. -diae medior (-io D2) DF. dimidio EspOx.) umbilicus, quem gnomonem vocant[*](quat- tuor ll.v. recte quaternos), VII[*](VII vel VIII codd. Beda) pedes longus umbram[*](umbrarum Es) non amplius IIII pedes longam reddit[*](umbram - 20 reddit om.R1), noctis vero dieique longissima spatia XIIII horas[*](breui Es) aequinoctiales habent, brevissima ex contrario X[*](X om.D1F1).

Sequens circulus incipit ab India vergente ad occasum, vadit per medios[*](medos FToBeda) Parthos, Persepolim, citima Persidis, Arabiam citeriorem, Iudaeam, Libani montis accolas, amplectitur Babylonem, Idumaeam, Samariam, Hierosolyma[*](hierosolimā F2Beda. ier- ao. -ly- mam va.S), Ascalonem, Iopen[*](iopem p. ioppen oBeda va.S), Caesaream, Phoenicen[*](phenicē ao. phoe- nices RSJ), Ptolemaidem, Sidonem, Tyrum, Berytum, Botryn[*](botryn Bas. bothrim EsoBeda. -trim r. -trin v), Tripolim, Byblum, Antiochiam, Laodiceam, Seleuciam, Ciliciae maritima, Cypri austrina[*](austrinam Es. -na austrinam Beda), Cretam, Lilybaeum in Sicilia, septentrionalia[*](septentrionale Beda) Africae et Numidiae. umbilicus, aequinoctio XXXV[*](XXXII Es) pedum, umbram XXIIII[*](XXIIII DFdTRpv. -III EsaoBeda) pedes[*](pedes —11 XIIII om.D1FR1)[*](pedum D2R2) longam facit, dies autem noxque maxima XIIII horarum aequinoctialium est accedente[*](accedente bis D2in ras.R2aoOx. Beda D. -te his (iis v) pv. -tes bis Es. -te d(?)S. -tibus r) bis quinta parte unius horae.

Tertius circulus ab Indis Imavo[*](imao B) proximis[*](proximus o) oritur. tendit per Caspias Portas[*](partes Eso), Mediae[*](mediae- que opS) proxima[*](proxima EsaoS. -mas Beda v. -mae D2in ras. -mā FdTRp. -xuma??? D1), Cataoniam[*](cataoniamD2EsoOx. Beda v. -iae r. -aioniā a. chaioniam p), Cappadociam, Taurum, Amanum, Issum, Cilicias[*](cilias Eso) Portas, Solos, Tarsum, Cyprum, Pisidiam, Pamphyliam[*](pamphyliae B), Siden, Lycaoniam, Lyciam[*](lyciae B),Patara[*](patara (P)H. -ram ll.v(D2). -rum Beda. om.o. cfr. II 243), Xanthum, Caunum, Rhodum, Coum, Halicarnassum, Cnidum, Dorida, Chium, Delum, Cycladas medias, Gythium[*](gythium d(?)B. cyth- oBeda. cynth- p. scith- R. cith- v. chiti- DF. citi-Esa), Malean, Argos, Laconicam[*](laconiam R(?)ova.S. lachao- p), Elim, Olympiam, Messaniam[*](messa- niam EsRoD2. -nam r Beda G. -sseniam v(H). -nen L) Peloponnesi, Syracusas, Catinam, Siliciam mediam[*](me- diae Es), Sardiniae austrina, Carteiam[*](carteziam a. -zam Es. -egiam Beda. om. o), Gadis[*](gades EsD(?) v a.S(D).om.o). gnomonis C unciae[*](C unciae B. cunctae Espv. -te aoOx. Beda. cuuniciae (-cie R) r) unmbram LXXVII[*](LXXIIII op. XXXIIII Es. -VIII aBeda) unciarum faciunt.

longissimus[*](longisslme Rd. -mae F1. -ma F2) dies est aequinoctialium horarum XIIII atque dimidiae cum tricesima[*](trigesima parte va. S. -ma op) unius horae[*](horae ll.v. horae parte opD2).

Quarto subiacent circulo[*](circulo om.Es) quae sunt ab altero latere Imavi[*](Imai B. intuitu Es), Cappadociae austrina, Galatia[*](galicia Eso), Mysia, Sardis, Zmyrna, Sipylus[*](sipalus FR. sipulus o), Tmolus[*](imolus EsDFBeda) mons, Lydia[*](Lydiae Beda B), Caria, Ionia, Trallis, Colophon, Ephesus, Miletus, Chios, Samos, Icarium mare, Cycladum[*](Cyclades Beda va. H) septentrio[*](septentrionales Beda va.D), Athenae, Megara, Corinthus, Sicyon, Achaia, Patrae, Isthmus[*](isthumus F. istu- o), Epirus, septentrionalia Siciliae, Narbonensis Galliae exortiva, Hispaniae maritima a Carthagine Nova et inde ad occasum. gnomoni XXI pedum respondent umbrae XVI[*](XIII op. XVII va.H) pedum. longissimus dies habet aequinoctiales horas XIIII et tertias duas unius horae.

Quinto continentur segmento ab introitu Caspii maris Bactri[*](bactria (-ra L) Beda va.S), Hiberia, Armenia, Mysia, Phrygia, Hellespontus, Troas, Tenedus, Abydos, Scepsis, Ilium, Ida mons, Cyzicum, Lampsacum, Sinope, Amisum, Heraclea in Ponto, Paphlagonia , Lemnus, Imbrus, Thasus, Cassandria, Thessalia, Macedonia, Larisa[*](Larisa-20 Del[phi] om.a)[*](larissa oBeda va.S), Amphipolis, Thessalonice, Pella, Edesus[*](edessa G), Beroea[*](boeotia G. -ti L), Pharsalia, Carystum, Euboea Boeotum, Chalcis, Delphi, Acarnania, Aetolia, Apollonia, Brundisium[*](brundusium oBeda va.L), Tarentum , Thurii, Locri, Regium, Lucani, Neapolis, Puteoli, Tuscum mare, Corsica, Baliares[*](baleares ova.S), Hispania media. gnomoni[*](gnomonis FdRaoS) septem pedes, umbris sex. magnitudo diei summa horarum aequinoctialium XV[*](XII op).

Sexta comprehensio, qua continetur urbs Roma, amplectitur Caspias gentes, Caucasum, septentrionalia Armeniae, Apolloniam supra Rhyndacum[*](rhin- dacum a. rin- op. harin- FdR), Nicomediam, Nicaeam, Cal[*](calchadonem D.cfr. V 149 sqq. chalchad-D1F. chalchaed-D2. calced- EsaopBeda. chalced-R (?)v)-

chadonem, Byzantium, Lysimacheam[*](lysimachiam R(?)va.D), Cherronesum, Melanem sinum, Abderam, Samothraciam, Maroneam[*](maroniam FRa), Aenum[*](aenum-3 paeoniam om.DFdR1)[*](Oenum Beda), Bessicam[*](bessiā aT), Thraciam[*](tra- chiam o), Maedicam,[*](maedicam EsB(S). medicam R2av(H). -iam (Beda) C.om.o) Paeoniam, Illyrios[*](Illyricos Beda. om.a), Durrachium[*](dirrachium a. dara- F.om.o), Canusium, Apuliae extuma, Campaniam, Etruriam, Pisas, Lunam, Lucam, Genuam, Liguriam, Antipolim, Massiliam, Narbonem, Tarraconem[*](tarraconem Rav. terr- r (item seq.EsoBeda)), Hispaniam Tarraconensem mediam et inde per Lusitaniam. gnomoni pedes[*](pedes sex o) VIII, umbrae VIII. longissima diei[*](diei Beda va. S(D2).om.ll.op) spatia horarum aequinoctialium[*](equinoctialia o) XV[*](XII o. XVI p) addita VIIII[*](VIII a) parte unius horae aut[*](aut om.EsopD2), ut Nigidio placuit, quinta.

Septima divisio ab altera Caspii maris[*](maris om.D1FdR1) ora incipit, vadit[*](uadit ll.S. -itque dTBeda H. caditque v) super Callatim, Bosporum, Borysthenen, Tomos[*](stomos EsBeda v a.B. stromos DFd. mons a. samos R2ex corr.om.o), Thraciae aversa[*](aduersa FdTRa.om.o), Triballos, Illyrici reliqua, Hadriaticum mare[*](niceciā a.om.D1FdR1o. uicentiam pva.L), Aquileiam, Altinum, Venetiam, Vicetiam, Patavium, Veronam, Cremonam, Ravennam, Anconam, Picenum, Marsos, Paelignos, Sabinos, Vmbriam, Ariminum, Bononiam, Placentiam , Mediolanum omniaque[*](omnia quae op) ab[*](ab oOx. Beda v.om.ll.p) Appennino, transque Alpis[*](alpes FRaopv a.S. (transalpinam Beda)) Galliam[*](gallie a) Aquitanicam[*](aquitanicam DRd (?) G. -iam ropBeda v), Viennam, Pyrenaeum, Celtiberiam. umbilico XXXV[*](XXXII op) pedum[*](pedum om.F) umbrae XXXVI[*](XXXIII o), ut tamen in parte Venetiae exaequetur[*](exequetur o. -quitur Es) umbra gnomoni. amplissima diei[*](diei spatia ego. dies ll.v)spatia horarum aequinoctialium XV[*](XII o) et quintarum[*](quartarum p) partium horae[*](horarum opBeda) trium.

Hactenus antiquorum exacta celebravimus. sequentium diligentissimi[*](dili- gentissime FdRa) quod superest terrarum supra[*](supra EsD2opSalmant.Ox. Beda(P)D. om.rv) tribus adsignavere

[*](octauus a Tanai (Beda)) segmentis[*](tegmentis EsD1F), a Tanai per Maeotim[*](meotium o. meocu Es) lacum et Sarmatas[*](sarmatis o) usque Borysthenen atque ita per Dacos[*](dacos ll.o Beda v. dachos p. daicos Ox.add.falsa iteratione pardalos a. par- DFdT. -dulos R) partemque Germaniae , Gallias[*](Gal- lias ingreditur (Beda)) oceani litora amplexi, quod esset horarum XVI[*](XIII op), alterum per Hyperboreos et Britanniam horarum XVII[*](XIIII op), postremum Scythicum a Ripaeis[*](ripalis F. riphaeis Beda v a. S. -heis aop) iugis in Thylen[*](thylen EsDJ. thilen opv. tylaen F. tilen Ra. thulen d(?) Beda C), in quo dies continuarentur[*](continui orientur Es. -iuntur op.cfr. Rück 3 p. 247), ut diximus, noctesque per[*](4, 104) vices.iidem et ante principia quae fecimus posuere circulos duos: primum per insulam[*](insulas FdR) Meroen et Ptolemaidem in Rubro mari ad elephantorum venatus conditam[*](condita DFR. -tum Es), ubi longissimus dies XII horarum esset dimidia hora amplior, secundum per Syenen Aegypti euntem, qui esset horarum XIII[*](XIII EsRaBeda v. XIIII rp), iidemque singulis dimidia horarum spatia usque ad ultimum adiecere circulis.

Et hactenus de terris.

Mundus[*](lac. ego indicavi; excidit flumina: cfr. ind. III—VI) et in eo terrae, gentes, maria, .... insignia[*](in- signie a1u. -nes dTJ. om. va.H. sinus coni. Rh), [*](dist.(Rh)S)insulae[*](insulae om. H. -lae, insignes va. H) , urbes ad hunc modum se habent, animantium in eodem natura nullius[*](nulli o) prope partis contemplatione minore[*](minore F1R1E1au(Rh)S. -or D1.—or est rov (D). cfr. III 1), etsi[*](si R2E2ova.D)ne hic[*](ne hic (vel ne in his) ego. om.ll.v) quidem omnia[*](quidem cum omnia d2ova.G. omnia quidem D) exsequi humanus animus queat[*](queat F2E2G. que ad E1. qui (qu R1) ad F1Rau. nequeat D2in ras.d2ov(D)).

Principium iure tribuetur homini, cuius causa videtur cuncta alia genuisse natura, magna, saeva[*](et (ac a3) saeua va. H) mercede contra tanta sua munera, non ut sit[*](non ut sit ego. ut non sit F2d2ov (Brot. D). non sit ut r H(S). cfr. Müller stil. p.18) satis aestimare, parens melior homini an tristior noverca fuerit.[*](Cic. ND II 121. — Plato Prot. p. 321c. Lucret. V 233 sq. Sen. cons. ad Marc. 11, 3.)[*]((6) Ar. VII 10, 587b 6. Sol. 1, 72. Aug. CD XXI 14.— § 4: (14) Ov. M. XV 222.— (15) cfr. Pl. XI 134.— (18) Cic. ND II 112.— (p. 3, 2) Cic. Tusc. I 114. Cic. ap. Lact. div. inst. III 19, 14.) ante omnia unum animantium [*](uel ad F1. uel ab a. uelut F2. uelaminis o) cunctorum[*](cuncta- rum FaTS) alienis[*](alienus ao. -na T. -na alienis va. G) velat opibus[*](opipus F1. ope Tso) . ceteris sua[*](sua ego (coll. alienis). om.ll.v) varie[*](uariae Fao) tegimenta[*](tegumenta aova.S) tribuit, testas, cortices, coria, spinas[*](coria spinas aov. spinas coria rS), villos, saetas

, pilos, plumam, pinnas[*](pennas R2aova. S), squamas, vellera; truncos etiam arboresque[*](arborique o. -res F2) cortice, interdum gemino, a frigoribus et calore tutata[*](tuta F1Raos) est: hominem[*](homini F1a1) tantum nudum et in nuda humo natali die abicit ad vagitus statim et ploratum, nullumque tot animalium aliud ad lacrimas, et has protinus vitae principio; at Hercule risus[*](uisus R1a. ////sus F1) praecox ille[*](illi ova.G) et celerrimus ante XL[*](XI F1. undecimii a) diem nulli datur. ab hoc lucis rudimento quae ne[*](que ne F1d1a. neque d2oz) feras[*](fas F1au) quidem inter nos[*](uos E2a2. oos E1) genitas vincula excipiunt et omnium membrorum nexus; itaque[*](itaque Rd(?)G. idque r. atque v. at homo oz) feliciter[*](infeliciter ozva. G) natus iacet manibus pedibusque devinctis [*](deuinctus ao), flens animal ceteris imperaturum[*](ceteri im- peratorum F1a), et a suppliciis vitam[*](initium Ra. -ti/// F1) auspicatur unam tantum[*](quidem (pro tantum) o) ob culpam, qua[*](quia ova.S) natum est. heu dementia[*](dementia F1Rav(S). -iam F2oC(D)) ab his initiis existimantium ad superbiam se[*](se om.d1. e F1a) genitos! [*]((14) Ov. M. XV 222. — (15) cfr. Pl. XI 134. — (18) Cic. ND II 112. — (p. 3, 2) Cic. Tusc. I 114. Cic. ap. Lact. div. inst. III 19, 14.) prima roboris spes primumque[*](que om.o) temporis munus quadripedi[*](quadrupedi ova.S (pas- sim)) similem facit. quando homini[*](hominis Fao) incessus! quando vox! quando firmum cibis os! quam diu palpitans vertex, summae inter cuncta animalia inbecillitatis iudicium! iam morbi totque[*](totque D1 (?)F2R2Eo (Rh) G. to///que F1. to (do a) aque R1au. tot atque D2dTv(J)) medicinae contra[*](contra F2R(?) o(Rh) G. cuncta F1au. tot contra D2in ras.dTv) mala excogitatae[*](excogitat F1au), et hae quoque subinde novitatibus[*](nouitatis F1R1a1u) victae! et[*](uicta et au. -tae//// F2va.S) cetera sentire naturam suam, alia[*](alie a) pernicitatem usurpare, alia praepetes volatus[*](pernicitatem — uolatus alia om.F1R1au), alia nare: hominem nihil[*](nichil Rao.om. va.S) scire, nihil sine[*](nihil (nichil o) sine Eousv. nihil (nichil R) si D1F1R. sine a. nisi F2D) doctrina[*](doctrinā F2), non fari, non

ingredi, non vesci, breviterque non aliud naturae sponte quam flere! itaque multi extitere[*](exutere F1. -ro a) qui non nasci optimum censerent aut quam[*](ut quam va. B. aquam F1R1a) ocissime aboleri. [*]((9–14) cfr. Iuven. sat. 15, 159 sq.) uni animantium luctus est datus, uni luxuria[*](luxuriae F1Ra) et quidem innumerabilibus modis ac per singula membra, uni ambitio, uni[*](ambitio — uni om.F1R1a) avaritia, uni inmensa vivendi cupido, uni superstitio, uni sepulturae cura atque etiam post se de futuro. nulli vita fragilior, nulli rerum omnium libido maior, nulli pavor confusior, nulli rabies acrior. denique cetera animantia in suo genere probe[*](prope F1Rao) degunt .[*](denegari F. de petgari au) congregari videmus et stare contra dissimilia: leonum feritas inter se non dimicat, serpentium morsus non petit serpentes, ne maris quidem beluae ac pisces nisi in diversa[*](aduersa ao) genera saeviunt[*](sae- uient F1a1). at Hercule homini plurima ex homine sunt mala.

Et de universitate quidem generis humani magna ex parte in relatione gentium diximus. neque enim ritus moresque nunc tractabimus[*](tractauimus F1R1u. -tamus F2va. S) innumeros[*](innume- ros ac F2R(?) G. -ros at D2. -ros D1. -ro//// F1. -ro sane u. -ri sunt Eaozv) ac totidem paene quot sunt coetus hominum, quaedam tamen haut[*](haut om.a. non va.H) omittenda duco maximeque longius ab[*](ad a. a F2va.S) mari degentium[*](degentum F2. denige////ū F1. -gendū d1a), in quibus prodigiosa aliqua et incredibilia multis visum iri haud dubito. quis enim Aethiopas ante quam cerneret credidit? aut quid[*](ac quid R. aut cui ozva. G) non miraculo est, cum primum[*](primo au) in notitiam venit? quam multa fieri non posse prius quam sunt[*](sint R(?)ova. D) facta iudicantur? naturae vero[*](natura uero F2. -urae ue F1) rerum vis atque[*](uis aut o) maiestas in omnibus momentis fide caret, si quis modo partes eius ac non totam complectatur animo. ne pavonis[*](pauonis ego. -nes ll.v. de siivmulari et plurali numeris promiscue iunctis cfr. Müller stil. p. 56 (Sillig ad XXX V 168).) ac tigrium pantherarumque

maculas et tot animalium picturas commemorem, parvum dictu, sed inmensum aestimatione, tot gentium sermones, tot linguae, tanta loquendi varietas, ut externus alieno paene non sit hominis vice! iam in facie vultuque nostro cum sint decem aut paulo plura membra, nullas duas in tot milibus[*](molibus F1a) hominum indiscretas effigies existere, quod ars nulla in paucis numero praestet adfectando! nec tamen ego[*](ergo F1R1au) in plerisque eorum obstringam fidem meam[*](mea F2d2v. m////F1. modo Rau) potiusque ad auctores relegabo[*](religabo au), qui dubiis reddentur omnibus, modo ne sit fastidio Graecos sequi, tanto maiore eorum diligentia vel cura vetustiore[*](uetustiora F1a).

[*]((16) cfr. Pl. XXX 13. Caes. BG VI 16. Mela III 18. —) Esse[*](Ecce o) Scytharum genera et quidem plura, quae corporibus humanis vescerentur, indicavimus. id ipsum incredibile[*](incredibili o. credibile a)[*](4,88) fortasse[*](an fortassis? cfr. nota ad XXXII 11. Fels p. 17), ni[*](ne Rao) cogitemus in medio orbe terrarum [ac[*](ab italia ac D2)[*](6,53) Sicilia[*](uncos ego posui) et Italia[*](et italia E2ov (J). Quoque et italia R2. om. rH. cfr. III 89. 59)] fuisse gentes huius monstri, Cyclopas et Laestrygonas, et nuperrime trans Alpis hominem immolari gentium earum more[*](mori Fa) solitum, quod paulum a mandendo abest.[*](Mela II 1. 2. Gell. IX 4, 6. Sol. 15, 20. 22. 23. Ael. IV 27. Herod. III 116. IV 13. 27.) sed[*](sed et ova.D) iuxta eos, qui sunt ad septentrionem versi, haut[*](aut Fa) procul ab ipso aquilonis exortu specuque eius dicto, quem locum Ges clithron[*](γῆς κλεῖθρον (Turn.) S. gesclithnon E2. -tron G. -ton rH. gesglithron v) appellant, produntur Arimaspi, quos diximus, uno oculo in fronte media insignes[*](insignis FaD). quibus adsidue[*](4,88) bellum esse[*](esse ne F) circa metalla[*](metallā F. -llum R) cum grypis[*](grypis (Gron.) S. -phis v. grifis R2o. cypris r), ferarum volucri[*](6,50) genere, quale vulgo traditur, eruente ex cuniculis aurum, mira cupiditate et feris custodientibus et Arimaspis rapientibus , multi, sed maxime inlustres Herodotuset Aristeas[*](5,1 aristeleas conesius o)

Proconnesius scribunt.[*]((3) Gell. ib. Aug. CD XVI 8. — (7) Baeton fr. 3 Mü.) super alios autem Anthropophagos Scythas in quadam convalle magna Imavi[*](imaue FR1. Timaui va.B) montis regio est quae vocatur Abarimon[*](abarmon a), in qua silvestres vivunt homines aversis post crura plantis, eximiae velocitatis, passim cum feris vagantes. hos in alio non spirare caelo ideoque ad finitimos reges non pertrahi neque ad Alexandrum Magnum pertractos Baeton[*](Beton ova.H) itinerum eius[*](eiusdem (eius Oa) alexandri oz) mensor prodidit.[*]((9) Mela II 13. 14. (Sol. 15, 3). Isigon. fr. 1 Mü. — Gell. ib. Sol. 15, 5. —) priores Anthropophagos, quos ad septentrionem esse diximus, decem dierum itinere supra Borysthenen amnem ossibus humanorum capitum bibere cutibusque cum capillo pro mantelibus[*](mantelibus R (?)B. -tili- bus d2o. antelibus a. bant- Fd1. balt- v) ante pectora uti Isigonus Nicaeensis[*](nicaeensis v. iceensis ll.uo). idem in Albania gigni quosdam glauca oculorum acie, a[*](a R2Verc. om.ruov) pueritia statim canos, qui noctu plus quam interdiu cernant. idem itinere dierum XIII[*](XIII TJ. tres- decim D2. tred- D. decim D1FR1 (excidit III post m). decem R2Eav) supra Borysthenen Sauromatas tertio die cibum capere semper.

[*](Strabo XIII 588. — Varro ap. Priscian. X 31 p. 524, 2 H. —) Crates Pergamenus in Hellesponto[*](hellespontos F. -tum ova.C) circa Parium genus hominum fuisse[*](fuisse tradit va. S), quos Ophiogenes vocat, serpentium ictus contactu[*](contactus F) levare solitos[*](solitus FR) et manu inposita venena extrahere corpori. Varro etiamnum[*](etiamnum RH. -nunc ov. etiannu Fa.an etiam tum?) esse paucos ibi, quorum salivae[*](saluare F) contra ictus serpentium medeantur[*](mediantur F. -dantur a. -dentur oz).[*](Agath. fr. 20 Mü. Ael. I 57. XVI 27. Nicand. fr. 32 Schn. Lucan. IX 893 sq. Sol. 27, 41. 42. cfr. Pl. VIII 93. XXVIII 30.)[*]((6) Herod. IV 173. Gell. XVI 11, 4 sq. —) similis et in Africa Psyllorum[*](psillorum ao) gens fuit, ut Agatharchides scribit, a Psyllo[*](a psillo o. ab syllo (sillo a) Fa) rege dicta, cuius sepulcrum inparte Syrtium Maiorum est.

horum corpori ingenitum fuit virus exitiale serpentibus et cuius odore[*](odori Fa) sopirent[*](soperient a) eas; mos[*](mox FR1a) vero liberos genitos protinus obiciendi saevissimis earum eoque genere pudicitiam coniugum experiendi, non profugientibus adulterino sanguine natos serpentibus. haec gens ipsa quidem prope internicione[*](internitione ll.o. -remtione va. C) sublata est a Nasamonibus, qui nunc eas tenent sedes. genus tamen hominum ex iis, qui profugerant aut cum pugnatum est afuerant[*](abfuerant ova. Brot. afuerat F. adf- a remanent FDal.), hodieque remanet in paucis. [*](Gell. ib. 1. 2. Sol. 2, 27. — (12) Ar. VIII 29, 607a 30. Nic. ther. 86. cfr. Pl. XXVIII 19. 35. — Calliph. FHG IV 352. Ar. fr. 606 Rose. Aug. CD XVI 8. —) simile et in Italia Marsorum genus[*](genus FozG(J). gentis RaS. -te v) durat, quos a Circae[*](cyrce a. -ces v. circes oBas.) filio ortos ferunt[*](ferunt ll.ov(S). feruant Dal.) et ideo inesse iis vim naturalem earn. et tamen omnibus hominibus contra serpentes inest venenum: ferunt[*](ferunt D1FE1a. -ntque rov) ictas[*](ictas FREov. -ta a. -tuus D2D. -tu dT.om.D1) saliva[*](saliuae dTD. -ue D) ut ferventis aquae contactu[*](contactu Tsozv(J). -tū ll.G(D)) fugere; quod si in fauces penetraverit, etiam mori, idque maxime humani ieiuni oris.

Supra Nasamonas confinesque illis Machlyas[*](machlyas R(?)G. maclyas roB. -lias v) androgynos esse utriusque naturae, inter se vicibus coeuntes[*](coeuntes R(?)v. -tibus ro), Calliphanes tradit. Aristoteles adicit dextram mammam iis virilem, laevam muliebrem esse. [*](Isig. fr. 2 Mü. Nymphod. fr. 23 Mü. Gell. IX 4, 8. cfr. Verg. B 7, 27.) in eadem Africa familias quasdam effascinantium Isigonus[*](isignonus F. isogonus opassim) et Nymphodorus[*](nunphodorus o. nimphodonus a. nimfodorus F. Mempho- va. Bas. add. tradunt D2ova. H(D)), quorum laudatione intereant probata[*](probata ll.v(G). prata C) , arescant[*](arescunt Fa) arbores, emoriantur [*](emoriuntur a) infantes. esse eiusdem generis in Triballis et Illyris[*](et Illyris v. cfr. Gellius. et illiris (-ricis o) E2oom. r)

adicit Isigonus, qui visu quoque effascinent[*](effascinant ao) interemantque[*](interaemantquae F. -rimantque rov) quos diutius intueantur, iratis praecipue oculis, quod eorum malum facilius sentire puberes[*](puberes d2ov. -bes Rd1. -bei au. -bey F); notabilius[*](notabile iis coni.Rh) esse quod pupillas binas in oculis[*](oculis ll.uov. del. S) singulis[*](singulis om.a) habeant[*](habeant v. -ant oculis ll.uS).[*](Sol. 1, 101. Apollon. FHG IV 310. Phylarch. fr. 68 Mi. cfr. Plut. qu. conv. V 7 p. 680c. — Damon FHG IV 376. —) huius generis et[*](et Ra(Rh)G. ef u. of F.om. v) feminas in Scythia[*](in scithia o. in- scitia ll.u), quae Bitiae[*](Bitiae De Sol. -tie R2. Bithyae B e St By z. om.R1. uitiae ruov) vocantur, prodit Apollonides. Phylarchus et in Ponto Thibiorum[*](Thibiorum B e Didymo (M Schmidtp. 370). tib- Rov. thyb- r) genus multosque alios eiusdem naturae, quorum notas[*](notae Fau) tradit in altero oculo geminam pupillam, in altero equi effigiem; eosdem praeterea non posse mergi, ne[*](nec ova.G) veste quidem degravatos. haut dissimile iis[*](his doD. id Fa) genus Pharmacum[*](pharnacum R(?)C cum Turn. adv. 24,42) in Aethiopia Damon, quorum sudor[*](prodidit Damon va. S) tabem contactis corporibus afferat[*](afferat ov. adf- R(?)Brot. eff- rD).[*](Cic. fr. phil. 19 Kl. —)feminas quidem omnes ubique visu nocere quae duplices pupillas habeant, Cicero quoque apud nos auctor est. adeo naturae, cum ferarum morem[*](morem o(R?)G. -re rv) vescendi humanis visceribus in homine genuisset , gignere etiam in toto corpore et in quorundam oculis quoque venena placuit, ne quid usquam mali esset quod in homine non esset.

[*](Sol. 2, 26. Varro ap. Serv. Aen. XI 787. Strabo V 226. Sil. It. V 175.) Haut procul urbe Roma in Faliscorum agro familiae sunt paucae quae vocantur Hirpi. hae[*](Hirpi.hae (Salm.) H. hyrpi hae R(?). hyrpiae du. hyrbiae F. yrpie a. hirpiae (-ie o) quae ov) sacrificio annuo, quod fit ad montem Soractem Apollini, super ambustam ligni struem ambulantes non aduruntur et ob id perpetuo senatus consulto [*](consult so) militiae omniumque aliorum munerum vacationem habent

[*](habent ov. -et ll,).[*]((2) Plut. Pyrr. 3 extr. Nepotiani epit. 24. cfr. Pl. XXVIII 34. —) quorundam corpori partes nascuntur ad aliqua[*](aliqua E2ov. -uam R2, aliaque E1au. -uam r) mirabiles , sicut Pyrro regi pollex in dextro pede, cuius[*](in cuius Fau) tactu lienosis[*](liniosis Fa) medebatur. hunc cremari cum reliquo corpore non potuisse tradunt conditumque loculo in templo.

[*](Ael. XVI 12. cfr. Pl. VIII 149 sq. — Sol. 52, 46. — (10) Strabo XV 694. Diod. XVII 90, 5. Arrian. h. Ind. 11, 7. Curt. IX 1, 10. — (11) Herod. III 98. Ctesias fr. 63. 57, 6 Mü. Pl. XVI 162. — —) Praecipue[*](Et praecipue a) India Aethiopumque tractus miraculis scatent. maxima in India gignuntur animalia. indicio sunt canes grandiores ceteris. arbores quidem tantae proceritatis traduntur [*](dist. S) , ut sagittis superiaci[*](superari va.H) nequeant—et[*](et (coni. S)J. e FR.om.D1. hec D2ao. haec Ed2in ras. v. hoc Rück) facit[*](facit — 9 abundantia damn. D) ubertas soli, temperies caeli, aquarum abundantia, si libeat credere, ut sub una fico[*](ficu adova. S. cfr. vol. IV p. 486 ad XXV 121) turmae condantur equitum—, harundines vero tantae proceritatis, ut singula internodia alveo navigabili ternos interdum homines ferant[*](ferunt FR).[*](Sol. 52, 25. 26. — Megasth. fr. 31 Mü.) multos ibi quina cubita constat longitudine[*](longitudinē R) excedere, non expuere, non capitis aut dentium [*](non dentium ova (Rh)G) aut oculorum ullo dolore adfici, raro[*](r&ro FRa) aliarum corporis partium: tam moderato solis vapore durari. philosophos eorum, quos gymnosophistas vocant, ab exortu ad occasum perstare[*](pstare E2TH. p???stare rv) contuentes solem inmobilibus oculis, ferventibus harenis toto die alternis pedibus insistere. in[*](in om.a) monte[*](montē FRa), cui nomen est Nulo[*](nulo D2R(?)EoH. nullo r. milo v), homines esse aversis[*](auersos RS) plantis octonos digitos in singulis[*](singulis pedibus d2ova. H) habentes auctor est Megasthenes;[*](Ctesias fr. 76. 84 Mi. (Hecat. fr. 265.) Gell. IX 4, 9. Sol. 52, 27–29. Aug. CD XVI 8.) in multis autem montibus genus hominum capitibus caninis ferarum pellibus velari, pro voce latratum edere[*](latrato medere Fa), unguibus

armatum[*](armatu a. -acū R1. -ari R2) venatu et aucupio vesci; horum supra centum viginti milia fuisse prodente se[*](prudente sae F. prodi- tur z. -duntur va. (Rh)G. cfr. VI 191) Ctesias[*](Ccesias o. Etesias Fa) scribit, et[*](et om.a d T o zva. (Rh)G) in quadam gente Indiae feminas semel in vita parere genitosque confestim canescere. idem[*](item va.S) hominum genus, qui Monocoli[*](monoculi ad. -oceoli o. -osceli R3va. H) vocarentur[*](uocantur a. -centur coni. S), siugulis cruribus, mirae pernicitatis ad saltum; eosdem[*](eosdem- que va.S) Sciapodas[*](sciapodas RTsH. -dis F. sciopadas d. -podas B. -pi- das v. scipiodas o. piaculis a) vocari, quod[*](qui ova.C) in maiore[*](maiore Rdv(S). -ri oG(J). calore Fa) aestu humi iacentes resupini umbra se pedum protegant. non longe eos a Trogodytis abesse, rursusque ab his occidentem versus[*](occidentem uersus ov. -te uersos FRa) quosdam sine cervice oculos in umeris habentes[*](habentis FRS).[*](Megasth. fr. 13 Mü. Ael. XVI 21. Ctesias fr. 57 Mü. — (14) Sol. 52, 32. —) sunt et satyri subsolanis[*](subter solanis a) Indorum montibus (Catarcludorum[*](catharcludorum EdoH. cartadulorum v. (κόρουδα vel κόλουνδα Ael.)) dicitur regio), pernicissimum[*](perniciosissimum a) animal, iam[*](iam ego. tam FdTu. tamquam asozv tum G(S). cum R (?)H) quadripedes[*](quadrupedes ovaS. -pes a), iam[*](iam ego. tam FdTausov. tum R (?) G. cfr. Wölffl. arch. II p. 245.241) recte currentes humana effigie; propter velocitatem nisi senes aut aegri non capiuntur. Choromandarum[*](Cho- ramnaeorum coni. H e Ctesia) gentem vocat Tauron [*](tauroni Fao) silvestrem, sine voce, stridoris horrendi, hirtis corporibus , oculis glaucis, dentibus caninis. Eudoxus[*](euduxus F. -doxius o) in meridianis Indiae viris plantas esse cubitales, feminis[*](feminas Fao) adeo parvas, ut Struthopodes[*](strutophodes Fao) appellentur[*](appel- lantur FR).[*](Megasth. fr. 33 Mü. Strabo XV 711. Gell. IX 4, 10. Aug. CD XVI 8.) Megasthenes gentem inter Nomadas Indos narium loco foramina tantum habentem, anguium modo loripedem, vocari Sciratas[*](Sciratas U 150. cfr. Ael. N A XVI 22. -ritas DRdEaD. scyr- FTv(H). Syrictas B. -istas z,om.o). ad extremos

fines Indiae ab oriente circa fontem Gangis Astomorum[*](asiomorum ad2in marg. -ornorum o) gentem sine ore, corpore toto hirtam vestiri frondium lanugine, halitu tantum[*](tantum om.o) viventem et odore, quem naribus trahant. nullum illis[*](illis alium cibū a) cibum nullumque potum[*](nullusque potus FR1a), radicum tantum[*](tantum radicum ova.S) florumque varios odores et silvestrium malorum, quae secum portant longiore itinere, ne desit olfactus; graviore paulo odore[*](paulo odore ov. odore paulo d2. om. ll) haut difficulter exanimari.[*](Hom. γ 3–6. (Hecat. fr. 266 Mü.)) super hos extrema in parte montium Trispithami[*](Trispithami H. -maei P. spithami TD. -maei v. sphithami R. -tami DEo. sphyt- F. psit- a. (excidit III post m: cfr. § 12)) Pygmaeique[*](que om. va. H) narrantur, ternas spithamas[*](spithamas v. ephi- Ra. ęphi- F. Phi- o) longitudine, hoc est ternos dodrantes, non excedentes , salubri caelo semperque vernante montibus ab aquilone oppositis, quos a gruibus infestari Homerus[*](humerus F.om.o) quoque prodidit. fama est[*](est quod o) insidentes arietum caprarumque dorsis armatos sagittis[*](armatu sagiatis (-acis a)Fa) veris tempore universo agmine ad mare descendere et ova pullosque earum alitum consumere; ternis expeditionem eam mensibus confici; aliter futuris gregibus non resisti[*](regibus non terrestri Fa). casas eorum luto pinnisque et ovorum putaminibus construi.[*](Ar. VIII 12, 597a8. — Isig. fr. 3 Mü. — Mela II 85. 32. — cfr. Pl. XXIX 121. —) Aristoteles in cavernis vivere Pygmaeos tradit[*](tradit isigonus d2. Isig- tradit va. G) , cetera de iis ut reliqui. Cyrnos Indorum genus Isigonus annis centenis quadragenis vivere[*](uiuere tradit D2D), item Aethiopas Macrobios[*](macrobius a. -byus F existimant DE2va.Bas.) et Seras existimat et qui Athon montem incolant[*](incolunt a), hos quidem, quia viperinis carnibus alantur; itaque nec capiti nec vestibus eorum noxia corpori inesse animalia.[*](Onesicr. fr. 25. Ctesias fr. 72. 84 Mü. Val. M. VIII 13 ext. 5. Sol. 52, 28.) Onesicritus, quibus locis Indiae umbrae non sint, corpora[*](corpori Fa) hominum cubitorum quinum et binorum palm

orum[*](binorum palmorum v. -narum -marum ll. J) existere, et vivere annos CXXX nec senescere, sed ut[*](ut ll. v. an in?) medio aevo mori. Crates Pergamenus Indos, qui centenos annos excedant, Gymnetas[*](gymnetas C e Strab. XV 719 init. -estos R1. -estas rv) appellat, non pauci Macrobios . Ctesias[*](Ecesias item o) gentem ex his, quae appelletur[*](appellatur ova.H) Pandae[*](Pandae ego coll. VI 76. -dare (-dere FE2)ll.o. -darae (U)J. -dore dH. -dorae v), in convallibus sitam annos ducenos vivere, in iuventa candido capillo,[*](Agatharch.: FHG III p. 195. Clitarch. fr. 14 Mü, — Megasth. fr. 33 Mü. —) qui in senectute nigrescat, contra alios quadragenos non excedere annos[*](excedet canos Fa), iunctos Macrobiis, quorum feminae semel pariant. idque et Agatharchides tradit, praeterea locustis eos ali et esse pernices. Mandorum[*](Mandrorum va.H. Pandarum coni. P. (cfr. Mandaei VI 64)) nomen iis[*](nominis Fa. nomen his (DE?)D) dedit Clitarchus, et Megasthenes trecentos quoque[*](quoque D. que ll.v) eorum vicos[*](uico Fa) adnumerat[*](adnume- rant E2z). feminas septimo aetatis anno parere, senectam[*](senectute R) quadragesimo accidere[*](anno accidere Rava.H).[*](Duris fr. 19 a Mü. — (15) Sol. 52, 31. — (17) Ctesias fr. 57, 31. Strabo XV 711. cfr. Pl. IV 95. — (19) cfr. Pl. VI 95. 97. — Clitarch. fr. 21a Mü.) Artemidorus in Taprobane [*](tapro- bani F. -na aova.S) insula[*](insulā Fva.C) longissimam vitam sine ullo corporis languore traduci. Duris[*](Duris G. uiros R2ov. iuris ru) Indorum quosdam cum feris coire mixtosque et semiferos esse partus. in Calingis[*](Calingis B. cfr. VI 64. col- (Quol- R)ll.o. -guis v) eiusdem Indiae gente[*](gente v. -tes FRo. esse gentes a) quinquennes concipere feminas, octavum vitae annum non excedere. et[*](an et alios ibi?) alibi cauda villosa homines nasci pernicitatis eximiae, alios auribus totos contegi.

Oritas[*](Oritas B. sor- ll.v) ab Indis Arabis[*](arabis ll.v(S). Arbis B. cfr. VI 109) fluvius disterminat. hi nullum[*](hi nullum d(?) H. ii nu-v. hinc ill- a. hinc ull- FR) alium[*](ciuium Fa) cibum novere quam piscium, quos unguibus dissectos sole torreant atque ita panem ex iis faciant[*](faciant H(S). -iunt ll.v(Brot.)), ut refert Clitarchus

.[*]((3) cfr. Pl. VI 190. —) Trogodytas super Aethiopiam velociores equis esse Pergamenus Crates, item Aethiopas octona cubita longitudine excedere; Syrbotas vocari gentem eam. Nomadum Aethiopum secundum flumen Astragum[*](astragum ll. v (H). -trapum z. -tapum B. cfr. V 53) ad septentrionem vergentium gens Menisminorum[*](maenisminorum (moen- R) F1R. -smorum F2. (Medimnorum coni.B e VI 190)) appellata abest[*](ē (pro abest) a) ab oceano dierum itinere viginti. animalium, quae cynocephalos[*](cynecepalos F1d. ceni- cep- a) vocamus , lacte vivit, quorum[*](quorum F(?)dR2v. quarum rD) armenta[*](armenta F2R2v. armata r) pascit maribus interemptis praeterquam[*](praeterquia F. -rq; a) subolis causa. in Africae solitudinibus hominum species obviae subinde fiunt momentoque evanescunt.

Haec atque talia ex hominum genere ludibria sibi, nobis miracula ingeniosa fecit natura. ex[*](ex R1U 151 et rv) singulis[*](singula R3ova.S) quidem quae facit[*](fecit Fau) in dies ac prope horas, quis enumerare valeat? ad detegendam eius potentiam satis sit inter prodigia posuisse gentes[*](om. R). hine ad confessa in[*](in om.F1R1a) homine pauca.

[*]((17) Ar. fr. 284 Rose ap. Strab. XV 695. Ar. G IV 4, 770a34. Col. III 8, 1. Sen. NQ III 25, 1. Sol. 1, 51. — (18) Sol. 1, 50. 51. — (20) Ar. VII 4, 584b33. Gell. X 2, 1. Dig. V 4, 3. XLVI 3, 36.)[*]((2) Trogus = Ar. fr. 284 Rose. Sol. 1, 51. —) Tergeminos nasci certum est Horatiorum[*](oratiorum Fava. L) Curiatiorumque [*](curatorum (om. que) F1a) exemplo. super[*](supra va.S) inter ostenta ducitur[*](ducitur duRh. adduc- E2v (D). dic- rG. cfr. n. luc.p.100) praeterquam in Aegypto, ubi fetifer potu Nilus amnis[*](amnis (atnis F1)ll.H. fantnis u. annis (Rh)G. om. v). proxime[*](pro- xime (-mae F1)FRov(H). -mis au(Rh)G) supremis[*](superis F1au) Divi Augusti Fausta quaedam e plebe Ostiae[*](Hostie o) duos mares, totidem[*](et totidem o. totidemque E2D) feminas enixa famem, quae consecuta est, portendit hand dubie. reperitur et[*](et om.a) in Peloponneso[*](peloponensu a. -esu r)quinos[*](quinos Sabell. ex Ar. binos ll.va.C(H)) quater enixa, maioremquepartem ex omni eius[*](omni eius F2R2E2v. omnibus r) vixisse partu.

et in Aegypto septenos uno[*](uno om.ova.(Rh) G) utero simul gigni auctor est Trogus.

[*]((3–5) Gell. IX 4,16. (Aug. CD XVI 8.) — cfr. Liv. XXVII 11, 5. Obseq. 108. — (5) Sol. 1, 52. cfr. Pl. XXXIV 91. Tatian. c. Graec. 55 p. 118 sq. Worth. —) Gignuntur et utriusque sexus quos hermaphroditos vocamus , olim androgynos vocatos et in prodigiis habitos, nunc vero in deliciis. Pompeius Magnus in ornamentis theatri mirabiles fama posuit effigies, ob id diligentius magnorum artificum ingeniis elaboratas, inter quas legitur Eutychis [*](Eutychis (B)H. cfr. Sol. -thy- cis R. -thicis Fd. -ticis a. -tyche C. -tice v) a XX liberis rogo inlata Trallibus[*](Trallibus C. trallis (ortum e trallib.) D2F1R2Eav. -llix R1. rallis D1. traxil- lis F2) , enixa[*](nixa F1a) XXX partus, [*](dist. U 152)Alcippe[*](alcippe v. -ilpe ll) elephantum. quamquam id inter ostenta est. namque et serpentem peperit inter initia Marsici belli[*](bellis F1Ea) ancilla, et[*](ancilla et F2S(D). -llae DF1d. lle R1. -lla R2v (J). an- chilles Ea. ach- z) multiformes pluribus modis inter monstra partus eduntur. [*](Obseq. 118. — (12) Claud. fr. 8 Peter. Phlegon mir. 34. —)Claudius Caesar scribit hippocentaurum in Thessalia natum eodem die interisse, et nos principatu eius adlatum illi ex Aegypto in[*](in egipto o) melle vidimus. est inter exempla in uterum protinus reversus infans Sagunti quo anno deleta ab Hannibale[*](annibale FRC) est.

[*]((17—p. 14, 4) Gell. IX 4, 15. — (21) Mucian. fr. 2 Brunn.)[*]((3) Auson. epigr. 64, 12. —)Ex feminis mutari in mares non est fabulosum. invenimus in annalibus P[*](P. G. C. ll. eras.E2v. Q. Gell.). Licinio Crasso C. Cassio Longino cos. Casini[*](cassini F2G. -no F1. caniso a) puerum factum ex virgine sub parentibus iussuque haruspicum deportatum in insulam desertam. Licinius Mucianus[*](mutianus Faova. H (passim)) prodidit visum a se[*](esse a se Gell.) Argis Arescontem[*](ariston- tem ll.ova.C), cui[*](cui — fuisse om.o) nomen Arescusae[*](arescuse F. -cus et a) fuisse[*](fuisset F2Gell. va.S) , nupsisse etiam[*](etiam om.o), mox barbam et

virilitatem provenisse uxoremque duxisse; eiusdem sortis et Zmyrnae[*](zmirne o. zimi- a. Smyrnae R3va.S) puerum a se[*](ad se F1a) visum. ipse in Africa vidi mutatum in marem nuptiarum die[*](die om.a. (die nuptiarum Gell.)) L. Consitium[*](consitium DFEaD. coss- Gell. conficium o. cossic- Rd(?)v) civem Thysdritanum[*](thisdritanum ao. tis- va. H) , vivebatque cum proderem haec[*](uiuebatque — haec ego e Gellio. om. ll. v).

[*](Ar. VII 4, 585a.1. 3, 583b24. G IV 6, 775a25. 12. probl. 894a11. — Ar. VII 3, 583b3. 4, 584a25. 33–38. — (16) ib. 584b5. cfr. Cens. DN 7, 7.—)[*](lac. indic. U 153; exciderunt fere Aristoteles tradit) .....editis geminis raram[*](raram (DE?)C. rarū FRav) esse aut puerperae aut puerperio praeterquam alteri vitam; si vero utriusque sexus editi sint gemini[*](editis in gemini Fa), rariorem utrique salutem. feminas celerius gigni quam mares, sicuti celerius senescere. saepius in utero moveri mares et in dextera fere geri parte, in laeva feminas[*](feminas a R. -ina F. -inas constat va.S).

Ceteris animantibus statum[*](statutum ova. G) et pariendi et partus gerendi[*](egrediendi ao. ege- rendi uva.C) tempus est; homo toto anno et incerto gignitur spatio, alius septimo mense, alius octavo et usque ad initia[*](initium RS) undecimi[*](undeci R1. decimi E2. decimi undecimique va.D) . ante septimum mensem haut umquam vitalis est. septimo non nisi pridie posterove pleniluni die aut interlunio[*](dist. U 153) concepti nascuntur.[*]((18) Varro ap. Gell. III 16, 9.) tralaticium[*](tralatium F1. -titium F2RH(J). transla- v) in Aegypto est et octavo gigni, iam quidem et in Italia tales partus esse vitales, contra priscorum opiniones. variant[*](uariantur R2) haec pluribus modis. Vistilia[*](uestilia D1E2va.J. cfr. Tac. ann. II 85), Gliti[*](gliti DF2aD. ///iti E1. glici R2. cliti F1. clici R1. cditi E2. C. Lici J. C. Herdicii v. cfr. mus. Rhen. XVIII p. 230) ac postea Pomponi atque Orfiti[*](orfici ad) clarissimorum civium coniunx[*](coniunx F2Rv(D). -iux rH is F. his rC), ex iis quattuor partus[*](partes a1. -res a2) enixa septimo

semper mense, genuit Suillium Rufum undecimo, Corbulone m[*](corbulonem (D?)v. -ne R2a. -no R1. -nae (a corbu- F2) F. -lione E) septimo, utrumque consulem, postea Caesoniam, Gai principis coniugem, octavo. [*](Ar. VII 10, 587b6. Cens. DN 11, 7. — (4. 5) Ar. VII 4, 584b 14. — (5) Masur. fr. 24 Huschke. cfr. Gell. III 16, 23. —)in quo mensum[*](mensium RavaS) numero genitis intra quadragensimum diem[*](diem om.F1a) maximus labor[*](clabos F1. gla- F2a), gravidis autem quarto et octavo mense, letalesque in iis abortus[*](abortus v. -tuus D. -tibus ll). Masu; rius auctor est L. Papirium[*](Papirium v e Gellio. papur- (parpur- R) ll) praetorem secundo herede lege agente bonorum possessionem contra eum dedisse, cum mater partum setredecim[*](se tredecim F2E2R (?)C. se dec- E2. sed sedec- DF1a. XIIII v) mensibus diceret[*](dicere F1a. (tulisse diceret Gell.)) tulisse, quoniam nullum certum tempus pariendi statutum[*](statutū DFRE2ad2v (D). -utum ei Gell. statum E1d1H) videretur.

[*](Sol. 1, 62–64. — (10) Ar. VII 4, 584a2 sq. — (12) Ar. ib. 584a13. — (15) ib. 583b4. — (19) ib. 585a27. 587a4. — (21) Gell. III 16, 24.) A conceptu decimo die dolores capitis, oculorum vertigines[*](uertiginis F.om.a) tenebraeque, fastidium in cibis, redundatio stomachi indices sunt hominis inchoati. melior color[*](colos dSJ) marem ferenti et facilior partus, motus in utero quadragensimo die. contraria[*](contra o) omnia in altero sexu, ingestabile onus, crurum et inguinis levis[*](leui F1au) tumor[*](humor o), primus autem XC[*](XCC R1. CX F1) die motus. sed plurimum[*](plurimis F1.-mi a) languoris[*](laboris oz) in utroque sexu capillum[*](capillo E2D. sed cfr. XXX 101) germinante partu et in plenilunio, quod tempus editos[*](edi- tus F1. et eductos a) quoque infantes praecipue infestat. adeoque incessus atque omne quicquid dici potest in gravida refert, ut salsioribus cibis usae carentem [*](carentes oz) unguiculis partum[*](partum om.F1a. -tus oz) edant et, si respiravere, difficilius enitantur[*](enitatur F1a) . oscitatio quidem in enixu[*](enix F1. -xa a1) letalis est, sicut sternuisse [*](sternuisse F2ov. -utasse R2z. renuisse, F1R1a) a coitu abortivum.

[*]((3) Ar. VIII 24, 605a1. —)Miseret atque etiam pudet aestimantem[*](putet aestimante F1a) quam sit frivola[*](friuo F1a) animalium superbissimi[*](superuis si a. -uisi F1) origo, cum plerisque[*](plerumque R(?)va. D) abortus causa odor[*](odor ab o. -rum a) a lucernarum fiat extinctu[*](ex- tinctū Fa). his principiis nascuntur tyranni, his carnifex animus! tu qui corporis viribus fidis, tu qui fortunae munera amplexaris et[*](amplexaris et ov. -ri sed F1R1. -ris sed F2R2a) te ne alumnum quidem eius existimas,[*]((9) Val. M. IX 12 ext. 8. —) sed partum, tu[*](tu F2Rov(S). Tum F1. tamen au. tu tamen H) cuius imperatoria[*](impera- toria U 154. semper tinctoria (inct- D2) ll.uoH. -per uictoria (in ui- v) dTv) est mens[*](tumens ov. -mes ll.S) , tu qui te deum credis aliquo successu tumens, tanti[*](tanti D1FE2u (Rh) G. -te R1E1. ante R2a. tantine D2D. -ti tamen ov. -ti tum z) perire potuisti! atque[*](atqui ozva. G) etiam hodie minoris potes, quantulo serpentis ictus[*](ictus R2v. -tu ro) dente aut etiam, ut Anacreon poeta, acino uvae passae, ut Fabius Senator praetor, in lactis haustu uno pilo strangulatus. is demum profecto vitam aequa lance pensitabit, qui semper fragilitatis humanae memor fuerit.

[*](Ar. VII 8, 586b6. cfr. Pl. X 183. — Gell. XVI 16,1. Nonius p. 557 M. cfr. Quintil. I 4,25. — (13–17. p. 17,3–5) Sol. 1, 65. 66.) In pedes procidere[*](procire R1. -cedere R2oSol.va.D) nascentem contra naturam est, quo[*](e (ex zC) quo ozva.(Rh)G) argumento eos appellavere Agrippas ut aegri partus [*](aegri partus F2EaS. -re partus DF1Rv. -re partos E2oSol.C(D). (ab aegro partu Nonius)), qualiter et[*](et del.Eva.S) M. Agrippam ferunt genitum, unico prope felicitatis exemplo in omnibus ad hunc modum genitis. quamquam [*](dist.va.D) is quoque adversa pedum valitudine, misera iuventa, exercito aevo inter arma mortesque[*](mortes- que DFR2G. -tēque Eau. -tisque (U 155)D. ostes qua R1 (?). hostesque dT. -tesque et ad mortem v) ac noxia[*](ac noxia ego. -xio R2. ad noxia F2E1G. -xi F1. -xio DR1E2au. obnoxio zv(S). adeo noxio D) accessu[*](accessu DF1REav(S). successu F2G. (loc. desperatuts)), infelici [*](infeci F1. interfici a) terris[*](terri F1) stirpe omni[*](omnis a), sed per utrasque Agrippinas maxime,

quae[*](q; F1a) Gaium[*](graiū a. Caium va.S) , quae[*](q; F1a. quaeque F2R2z. et va.S) Domitium Neronem principes genuere totidem faces generis humani,[*](Agrippina fr. 2 Peter. —) praeterea brevitate aevi, quinquagensimo uno raptus anno in tormentis adulteriorum coniugis socerique praegravi[*](praegrauis F1Ra) servitio, luisse augurium praeposteri [*](praeposteria (-ra a. -riaa u) talis F1au. -ri ortus zSol.va.(Rh)G) natalis existimatur. Neronem quoque[*](quippe o), paulo ante principem et toto principatu suo hostem generis humani, pedibus genitum scribit parens eius Agrippina. ritus[*](ritus coni. H. ritu ll.ov) naturae hominem capite[*](capite hominem va.S(J)) gigni, mos est pedibus efferri.

[*](Nonius p. 556. 557 M. Quintil. ib. Jul. Par. epit. de praen. 6. 4. —) Auspicatius[*](auspi- catus F1a) enecta[*](enecata oz) parente gignuntur, sicut[*](sicut F2R2E2oSol. v. sie D. sic rD) Scipio Africanus prior natus primusque[*](primūque F1a) Caesarum a caeso[*](o caeso F1. ob ceso a. obscesum o) matris utero[*](ute- rum o) dictus, qua de causa et Caesones appellati. simili modo natus et Manilius[*](manilius DFREv(H). mafil- o. manl- aoaB), qui Carthaginem cum exercitu intravit .

Vopiscos appellabant e geminis qui retenti utero nascerentur altero interempto abortu. namque maxima, etsi rara, circa hoc miracula existunt.

[*](Ar. VII 4, 585a3–6. 11–21. Sol. 1, 60. 61.) Praeter mulierem pauca animalia coitum novere gravida; unum quidem[*](quēque (pro quidem) R) omnino aut alterum superfetat. extat in monimentis[*](monumentis avaS. mume- F1) et medicorum[*](etiam medicorum va.S) et quibus talia consectari curae fuit uno abortu duodecim[*](duodecī F2C cum Budaeo ex Ar. duo dici F1. duo dicit Rda. duo ov) puerperia[*](pperia F1) egesta. sed ubi paululum temporis inter duos conceptus intercessit[*](coptuus F1 intercesserit a), utrumque[*](uterque ozva. H) perfertur [*](perfectus Ea. est perf- ozva. G) , ut in Hercule et Iphicle fratre eius apparuit[*](apparuerit F1Ra) et in ea quae gemino partu alterum marito similem alterumque

adultero genuit, item in Proconnesia ancilla, quae eiusdem diei coitu alterum domino[*](domino — alterum om.F1) similem[*](similem om.a), alterum procuratori eius, et[*](et om.Fa) in alia, quae[*](aliaq. F1. aliaq. quae F2. alia quae unum ov. cfr. Müller em.I p. 12) iusto partu quinque mensum alterum edidit, rursus in alia, quae septem mensum[*](et 4 mensium F2ova.S) edito puerperio insecutis in[*](in del.F2R2v. III D) mensibus geminos enixa est.

[*](Ar. V 116, 585b28–33. 586a2–11. G I 17, 721b 38. 18, 722a10. Antig. Car. 112 (121. 122). Sol. 1, 78. 79.) Iam[*](dist. va.S) illa vulgata sunt[*](sunt ego. est DF1Eav. et F2D. om.R (?)Bas.): varie[*](uarie v. -ria ll.S) ex integris truncos gigni, ex truncis integros; eadem[*](eademque F2E2va.S(D). dist. ego an signaque?) parte truncos, signa quaedam [*](dist. ego) naevosque et cicatrices etiam regenerari, quarto[*](quartu DF1. tertio P ex Ar.) partu Dacorum[*](dacorum (aco- F1)ll.ov(G). aliquorum B. auorum coni. P. (loc. corr.)) originis[*](originis sc. homini) nota[*](nota// F. -tae R. -tat ad) in brachio reddita[*](red- dita (abl. abs.) ego. -tur ll.ov. -tum (sc. esse hominem) Müller em. Ip. 11 commate posito cum seqq. (accepimus) iungens)

(in Lepidorum gente tres, intermisso ordine, obducto membrana oculo[*](oculos F1a) genitos accepimus); similes quidem alios avo, et ex geminis quoque alterum patri, alterum matri, annoque post genitum maiori[*](maior F1a) similem fuisse ut geminum; quasdam sibi similes semper parere, quasdam viro, quasdam nulli, quasdam feminam [*](feminu F1a) patri, marem sibi. indubitatum exemplum est Nicaei[*](nicei aova. G. Niciae U 156) nobilis pyctae[*](pyctae G. pictae ll. -toris oz. poetae v bizanti Fao) Byzanti geniti[*](genti R), qui, adulterio Aethiopis nata matre nihil a ceteris colore differente, ipse avum regeneravit[*](in auum degenerauit ova.(Rh)G) Aethiopem[*](aethiope F2. -op/// F1).

Similitudinum[*](similitudinem F1R1) quidem inmensa[*](in- mensa (Pellicerius) J. in menta DF1R1. -te F2R2Eav) reputatio est et in qua credantur multa fortuita pollere, visus, auditus, memoria[*](audite (-tus F2) memoriae Fau) haustaeque imagines sub ipso conceptu. cogitatio etiam

utriuslibet animum subito[*](subito ov. sibi ll) transvolans effingere similitudinem aut miscere existimatur, ideoque plures[*](pluris F) in homine quam in ceteris omnibus animalibus differentiae, quoniam velocitas cogitationum animique celeritas et ingenii varietas multiformes [*](multiformis FS. multis fo- a) notas inprimit[*](inprimit EaTov(D). -mat F2RH. -mae D. -ma/// F1. an inprimūt?), cum ceteris animantibus inmobiles [*](Val. M. IX 14 ext. 1. 14, 1. Sol. 1, 80. 81. (Sallust. ap. Suet. gramm. 15. Lucan. VIII 678. PL. XXXVII 14.) —)sint animi et similes[*](similis Faz) omnibus singulis[*](singulis DF1E1a. -li F2. -lisque R (?)v. -lique E2ozD) in suo cuique[*](cuique om.oz) genere[*](genus Fa). Antiocho regi Syriae e plebe nomine Artemo[*](artemius o. -mus z) in tantum similis fuit, ut Laodice[*](laodicię F2. -docie oa) coniunx regia necato iam Antiocho mimum per eum commendationis regnique successionis peregerit . Magno Pompeio Vibius[*](uib; F1a) quidam e plebe et Publicius etiam servitute liberatus indiscreta prope specie fuere similes , illud[*](illū a) os probum[*](mos probum a. probum os o) reddentes ipsumque[*](ipsum qua F1a) honorem eximiae frontis[*](an relicinae frontis? cfr. XXXVII 14) .[*](Val. M. IX 14, 2. 3. 4. Quintil. VI 3, 57. Sol. 1, 81. Suet. Caes. 59. Plut. Caes. 52. cfr. Pl. XXI 10. XXXV 8.) qualis causa patri quoque eius Menogenis coci[*](oci F1 socii F2) sui cognomen inposuit, iam Strabonis a specie oculorum[*](oculorum nomen zva. G) habentis[*](habentis ll.uv (H) J. -ti zG (Brot.)) vitium imitato item[*](imitato item ego. -tata et in ll. G (Brot.). -tata. Et v(H)) servo; Scipioni Serapionis[*](Scipioni in seruo Serapione va.G (H)) indiderat[*](indiderat coni. S. inerat ll. is erat (Rh) G(Brot.). om. v(H)) suarii[*](fuari F2 (Rh)G(Brot.). fu- Eau. fuafi D. -afĪ F1. uictimarii v (H)) negotiatoris vile mancipium[*](uili mancipio va. G(H)). eiusdem familiae Scipioni [*](scipionis F2. -num R)[*](Cneum va. G(H)) post eum nomen[*](cognomen va.D) Salvitto[*](saluitto (-uto R1) ll. S. Salutio R3B. -unto v. cfr. XXXV 8) mimus[*](minus F1va.B. -nius F2) dedit, sicut Spinther[*](sphinter F2R2. -iter F1R1au) secundarum[*](secunda horum F1au. (Secundanus retiariusque va. G)) tertiarumque Pamphilus[*](apilus F1. Pamphylius va.Bas.) collegio Lentuli et

Metelli consulum, in quo perquam[*](per que Fa) inportune[*](in fortunae F2) fortuitum hoc quoque[*](quę (pro quoque) R) fuit, duorum[*](deorum F1a) simul consulum in scaena[*](in ocenas F1 incenas a) imagines cerni.[*](Val. M. IX 14,5. Sol. 1,81. 82. 83. 82. —) e diverso L. Plancus[*](plangus Fa) orator histrioni[*](histioni F1a. -trionis R) Rubrio[*](rubri Ea) cognomen [*](cognomen Eav. nom DFR) inposuit, rursus Curioni[*](curieni Fa) patri Burbuleius itemque Messalae censorio Menogenes, perinde histriones. Surae quidem[*](equidem o) proconsulis etiam rictum[*](rictum Sol.v(J). -tus F2oS. -tu r) in loquendo intractionemque [*](contractionemque F2d2va.S(D). cfr. Rück Rob. 1 p. 249) linguae et sermonis tumultum, non imagine[*](imagine do) modo, piscator quidam in Sicilia reddidit. Cassio Severo, celebri oratori[*](oratori. om. rv; huc transpos. D. cfr. vol. I p. 526. spuria putat Momms. Sol.Ip. XXIX. LXVI n.), Armentari[*](as mentari a. mentari F1) murmillonis[*](murmillonis EaD. mir- rv) obiecta similitudo est. [modo[*](modo — 12 senatorem F2inseruit post) in Iunia[*](Iunia (vel Annaea) D mus. Rhen. XVIII p. 231. ea F2) domo Gallionem a[*](a D. om.F2) Castellano liberto non discernebat [*](discernebat F2 (sc. similitndo). -bant D), nec a Sannio[*](Sannio D. sanio F2) mimo Paride cognominato Agrippinum[*](Agrippinum (U mus. Rh. l. l. p. 528) D. agrinu F2. -no F3) senatorem[*](senatorē F2D. -ri F3).][*](Sol. 1, 84–86.) Toranius[*](toranius ov. thor-F2R. hor-F1a) mango[*](magno F2ao. M. va.H) Antonio iam triumviro eximios forma pueros, alterum in Asia genitum, alterum trans Alpis, ut geminos vendidit: tanta unitas erat. postquam deinde sermone puerorum detecta fraude a furente increpitus Antonio est, inter alia[*](aliam Rau) magnitudinem preti conquerente[*](conquerente (Rh) G. conquir- ll.o. requir- v) (nam ducentis erat mercatus[*](erat mercatus (merga- F) ll.ov (S). mercatus erat oaBas.) sestertiis), respondit versutus ingenii mango[*](magno Faova.C), id[*](ob id va.S) ipsum se tanti[*](danti a. //anti F1. tante R) vendidisse, quoniam non esset mira[*](eo///// F1. horum uno au) similitudo in ullis eodem utero editis; diversarum quidem gentium natales tam concordi figura reperire[*](reperire F1RauS. -iri F2ov(J)) super

omnem esse taxationem; adeoque tempestivam admirationem intulit, ut ille proscriptor animus[*](proscriptu sanimus F1. -tura nimiis au), modo et contumelia[*](contumeliā Fau) furens, non[*](maius ava.(Rh.)G) aliud in[*](et in ozv) censu magis ex[*](ex ll.u(Rh)G.) fortuna sua duceret.

[*](Ar. VII 6, 585b9. 13. 17. 20. 24–26. Sol. 1,59. — (8) Suet. Calig. 7. — (11) cfr. Tac A XIII 1.) Est quaedam privatim dissociatio corporum, et inter se steriles[*](steri- les G. -relis F. -rilis aov(D). sper- R), ubi cum aliis iunxere se,[*](iunxere se ego. (se iun- Rh.) -xere ll.ov) gignunt, sicut Augustus et Livia. item alii[*](liuia F2ov. lilia R. lul- F1. iul- DEa) aliaeque[*](aliae alii quae F) feminas tantum generant aut mares, plerumque et alternant, sicut Gracchorum[*](graechorum F1. greco- a) mater duodeciens et Agrippina Germanici noviens. aliis sterilis est iuventa[*](inuenta Ro), aliis semel in vita datur gignere. quaedam non perferunt[*](perferunt F2Rv. parerunt DF1. pariunt Eao) partus, quales[*](aequales F2), si quando medicina et cura[*](et cura REov. et tu- DFa. naturam D) vicere, feminam fere gignunt. Divus Augustus in reliqua exemplorum raritate neptis suae nepotem vidit genitum quo excessit anno, M. Silanum[*](silanium Fa), qui, cum Asiam obtineret post consulatum Neronis principis successione, veneno eius interemptus est. Q[*](Q. v. Quē ll). Metellus Macedonicus, cum sex liberos relinqueret, XI nepotes reliquit, nurus vero generosque et omnes, qui se patris appellatione salutarent, XXVII. in act is temporum Divi Augusti invenitur duodecimo consulatu eius L.que[*](L. que om.R) Sulla[*](sylla Fuva.Brot. silla Ra) collega a. d. [*](a. d. R(?)H.d.ru. ad v) III. idus Aprilis C. Crispinium [*](crispiniulm EaD. -num rv) Hilarum ex ingenua plebe Faesulana cum liberis VIII, in quo numero filiae duae fuere, nepotibus XXVII[*](XXVIII RS), pronepotibus XVIII[*](XIIX DFED. XIX dTauS. XII/// R. XXIX v), neptibus VIII[*](VIIII va.H), praelata[*](praelata (D?)aC(D). -luta F1dTE. pro- lata F2R (?)H. praealta v) pompa tum[*](tum R. cumrv) omnibus , in[*](in TPellicerius, sine Ra. his in F2in ras. v) Capitolio immolasse.

[*](Ar. VII 5, 585b 2. Val. M. VIII 13 ext. 1. Sol. 1, 59. — Gell. XIII 20, 8. 14. Plut. Cato 24. Aur. Vict. v. ill. 17, 9. — cfr. infra § 156. —) Mulier post quinquagensimum annum non gignit, maiorque pars XL profluvium genitale sistit. nam in[*](in v. om.ll. e oz) viris Masinissam regem post LXXXVI annum[*](annos FaTova. G) generasse filium, quem Methimannum[*](methimannum F2o. -timanum RS. -atnum F1. metmatnaū a. -tymatnum DE. -annum D. Methymathnum v. Mathumannum Sol. (Methymnus Val.))appellaverit, clarum est, Catonem censorium octogensimo exacto e[*](e om.a) filia Salonis[*](Salonii va.S) clientis sui. qua de causa aliorum eius liberum propago Liciniani sunt cognominati[*](cognominati sunt RS), hi Saloniani, ex quis Uticensis fuit. nuper etiam L. Volusio Saturnino in urbis praefectura[*](praefectus F1a) extincto notum est e[*](est e J. ē ll.uv) Cornelia Scipionum gentis Volusium Saturninum , qui fuit consul, genitum[*](gentium F1a) post LXII annum. et usque ad LXXV apud ignobiles vulgaris[*](uulgares Fa) reperitur generatio.

[*](Sol. 1, 54. — Ar. G IV 7, 775b25 sq. cfr. Pl. X 184. (Fest. p. 141, 20.) —) Solum autem animal menstruale mulier est[*](est E2ov. si r); inde unius utero quas appellaverunt[*](appellauere dTao. -arunt va.S) molas. ea est caro informis , inanima[*](uanima R1. ////an- F1), ferri ictum et[*](ē (pro et) F1a) aciem respuens. movetur sistitque et menses, ut[*](et menses ut ego. menses et ut ll.oS. -ses ut et v) partus, alias letalis, alias una[*](et alias uno a) senescens , aliquando[*](aliquanto ova. B) alvo citatiore[*](citatiore C. -ior ll.ov) excidens[*](excidens F2v. exced- ro.cfr. procidere § 45 init.). simile quiddam et viris in ventre gignitur, quod vocant scirron[*](scirron B. scyron aov. sciron r), sicut Oppio Capitoni praetorio viro.[*](Sol. 1, 54–56. cfr. Pl. XXVIII 77–80.) sed nihil facile reperiatur[*](reperietur oz. -ritur dTva.G) mulierum profluvio magis monstrificum. acescunt superventu musta[*](osta F1d1. ora a. musta orta oz), sterilescunt tactae[*](sterilescunt tactae (R?)B (-nt lacte v). -riliscunt (-con// E1. -con a) iactae (-te a) Ea. -cunt oz. -relis ctiactae D. -relis ct//actae F. -rilescunt contactae D) fruges, moriuntur insita, exuruntur hortorum

germina, fructus[*](et fructus ova. S) arborum, quibus insidere[*](insidere ll.ov(J). insed- G. incid- anon. ap. Dal.), decidunt, speculorum fulgor aspectu ipso[*](ipse F1a) hebetatur, acies ferri praestringitur , eboris[*](eborisquc ova.S) nitor, alvi apium[*](apum dva. H) moriuntur[*](emoriuntur va.D), aes etiam[*](etiam & d. et o) ac ferrum robigo[*](rubigo R(?)aova.S) protinus corripit[*](corrumpit dTozva. B) odorque dirus aera, et[*](aera et E2ov. aera F2D. aet DF1. et rH) in rabiem aguntur gustato[*](gustato (R?)ov. -tatu DFE. -tu a) eo canes atque insanabili veneno morsus inficitur[*](infigitur F2ova.G) .[*]((9) Tac. H V 6. —) quin et[*](quin et R(?)ov. qui et (et in a) r) bituminum sequax alioqui[*](alioqui Fda. -uin r(?)ov) ac[*](ae F1. at ad. et ova. G) lenta natura[*](an materia? cfr. § 66. XI 2. XXXVI 198) in lacu[*](lacū Ra) Iudaeae[*](iudaae F1. iudę R. iuda a uo- catur om.o), qui vocatur Asphaltites[*](asphaltites (aspa- o) ov. -ides F2. -ites et E2. -ite et r), certo tempore anni supernatans non quit[*](nequit ava. H) sibi avelli, ad omnem contactum [*](lac. ego. indicavi; excidit e uestis panno: cfr. XXVIII 80) adhaerens praeterquam filo..., quem[*](quem (quonem R1) ll.o. quod v) tale virus infecerit[*](et infecerit R1d. ///inf- F). etiam formicis, animali minimo[*](animaliū immo (minimo F2) esse Fa), inesse sensum eius ferunt abicique[*](abiique F1. alii- a) gustatas[*](gustatas E2oB. gest-F2RE1v(H). uast- r. cfr. Welzh. p. 16) fruges nec postea repeti.[*](Ar. VII 2, 582b 1. 4. 13. 19–21. G II 4, 738b 4. — Nigid. fr. 110. 111 Swob.) et hoc tale tantumque omnibus tricenis diebus malum in muliere [*](mulierē FR) existit et trimenstri spatio largius, quibusdam vero saepius mense, sicut aliquis[*](aliquibus ova.S) numquam. sed tales non gignunt, quando haec est generando homini[*](homini F2ov. -nū r) materia, germine e[*](germine e ozS. -ine ae E2. -inae Fd. -ine r. -inis e v. semine e B ex Ar.) maribus[*](maribus F2R(?)v. matri- E2. matrici- oz. mori-r) coaguli modo hoc[*](hoc o(R?)v. hic r) in sese[*](sere F1. sere re a. sese re o) glomerante[*](glomerat F. -atur a), quod deinde tempore ipso animatur corporaturque. ergo cum gravidis fluxit, invalidi aut non vitales partus eduntur[*](seduntur Fa) aut saniosi[*](faniosi R(?)v. famosi ro), ut auctor est Nigidius; —