Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Mela I 62. 63. M Cap. VI 678.) luxta Syria[*](siriam o) litus occupat, quondam terrarum maxuma et plurimis[*](pluribus R(?)va.D) distincta nominibus. namque Palaestine[*](palaestinae DFd. -na R(?) va.D) vocabatur[*](uocabatur F2Eov. -bantur r) qua contingit Arabas, et Iudaea[*](et iudeam o.om.E) et Coele, dein[*](cele Ea dein ov. set in DdE. sit in a. s???F1. s. exin F2. exin fS. deinde R2D2.om.R1) Phoenice[*](poenice R. ???nicae F1. phenice a. fenicen o) et[*](et F2E2o(D?)v. et in r) qua recedit intus Damascena, ac magis etiamnum meridiana[*](mediterranea coni.Littré) Babylonia, eadem[*](eadem ego. et ead- D(?)v. ex ead- r) Mesopotamia inter Euphraten et Tigrin quaque[*](quoque Eao) transit Taurum Sophene, citra vero eam[*](eam FRaS. etiam r) Commagene[*](cum magene R. cū magiaene DF1) et ultra Armeniam Adiabene[*](adiabane F1Rao), Assyria ante[*](antea Fao) dicta, et ubi Ciliciam attingit Antiochia. longitude eius inter Ciliciam et Arabiam CCCCLXX p. [*](MCap. 1. 1. Div. 19. Dic. 2, 4 extr. — (389, 11) Mela I 65.) est,

latitudo a Seleucia Pieria[*](epieria F2ova.B. epte- DF1R2a. apte- R1. om.MCap.) ad oppidum in Euphrate Zeugma[*](zeugma E2C. -mam r. zeuma B. -mam ov)CLXXV. qui subtilius dividunt, circumfundi Syria[*](circum euphraten siriam o. circa eufraten. syria a) Phoenicen volunt et[*](et del.R2Bas) esse oram[*](coram DF1a) maritimam[*](mariumam D. mar??? F1. mariā am R1. maurū am a) Syriae, cuius pars sit Idumaea et Iudaea, dein[*](deinde Eaova.S) Phoenicen[*](phoenice D(?)G), dein[*](deinde va.S) Syriam[*](syria D (?)G). id quod praeiacet mare totum Phoenicium appellatur. ipsa gens Phoenicum in magna gloria litterarum inventionis et siderum navaliumque ac[*](et (pro ac) R2. e R1. a??? F1. om.a) bellicarum artium.

[*](Sol. 34, 1. MCap. VI 679. — Herodot. II 6. III 5. — (13) cfr. Amm. Marc. XXII 16, 3. Mela I 64. Sol. 34, 1.) A Pelusio Chabriae castra, Casius[*](cassius DRSol.va. G (item infra etiamFao)) mons, delubrum lovis Casii, tumulus Magni Pompei. Ostracine[*](ostracene F2. tracinus a) Arabia finitur, a Pelusio LXV[*](LXVIMCap.) p. 13. mox Idumaea incipit et Palaestina ab emersu Sirbonis lacus, quem quidam CL circuitu[*](circuitus DFdao. -tu r(?)v.) tradidere. Herodotus Casio monti adplicuit, nunc[*](non (n???) F1R1a) est palus modica. oppida Rhinocolura[*](rchino colura a. ???hin- F1. rinocorura o) et intus Rhaphea[*](rhaphea B. rapheae F2. -phaeae E2. -fegia R2. -phace ov. -paea D. -peae R1. -pee a. -paeae E1. -p???aae F1), Gaza[*](gaza ov. gaia F2E2. del.R2. zaza r.cfr. §65) et intus Anthedon, mons Argaris[*](angaris ova.H). regio per oram[*](per oram ll.v. perea o) Samaria; oppidum Ascalo[*](ascalon R2) liberum, Azotos[*](azotos E1av(J). -tus E2oG. azostos r), Iam- [*](uicus coni. B e Strab.)neae[*](iamneae H cum Salm.p. 401b D e Strab. (J). -niae S cumB2. -nes F3B1. hiomnes R1. ham- D. ???am- F. am- r. sam- v) duae[*](duo R2d), altera intus.[*](Sol. 34, 2. cfr. Plin. IX 11. Mela I 64. Strabo XVI p. 759. — (390, 1. 3) MCap. VI 679.) lope[*](ioppe R (?)Sol. va.S(D2)) Phoenicum, antiquior terrarum inundatione, ut ferunt, insidet collem, praeiacente saxo, in quo[*](in quo ll.v. quod o (prob.Rück 3 p. 242)) vinculorum Andromedae vestigia ostendit[*](ostendit DFdRao (sc. Iope: cfr. Sol.) -dunt E(?)pv).

colitur illic fabulosa[*](fabulis a R. famulos (-lus a) da. fa???ul???a F1) Ceto[*](derceto G.cfr. §81). inde Apollonia[*](apollonia (app-o) F2ov. -ll???ia F1. -llinia R2. -nia a R1. -nis a r), Stratonis Turris, eadem Caesarea[*](cesaria F. -ri a) ab Herode rege condita, nunc colonia Prima Flavia[*](flauia E2v. phabia (supr. i flauia) F2. flabia R2. pa- F1. fa- r) a Vespasiano Imperatore deducta, finis Palaestines [*](palestinis F1ado. phalestine R), CLXXXVIIII[*](CLXXXVIII dTMCap.) p. a[*](a om.DF1Ra) confinio Arabiae. dein Phoenice[*](phoenices(fen- a) FdRE1aova.G); intus autem Samariae[*](samaria FEva.G(D)) oppida Neapolis, quod antea Mamortha[*](mamortha E(?)v. -ta F2. amam- r) dicebatur, Sebaste in monte, et altiore[*](et altiore ll.P(H). -or ea G. altiore v) Gamala.

[*]((7-10) MCap. 1. 1. — (12. 15) Sol. 35, 4.) Supra Idumaeam et Samariam[*](samariam v(D). -ritim R2J coll. StByz. s.v.σεβαστή.-ridim (-dē a) r) Iudaea longe lateque funditur. pars eius Syriae iuncta Galilaea vocatur, Arabiae vero et Aegypto proxima Peraea[*](perea o. pere F1Ra. parea va.B), asperis[*](asperi F1R1a) dispersa montibus et a[*](a om.E1) ceteris Iudaeis lordane amne discreta. reliqua[*](XII o) Iudaea dividitur in toparchias decem quo dicemus ordine: Hiericuntem[*](hiericontem dvaG.ier- ao) palmetis consitam, fontibus riguam[*](eriguam R. irrig- ova.S), Emmaum, Lyddam[*](liddam R2o. hydd- D. ???ydd- F1. chid- R1), Iopicam[*](iopeticam R2), Acrabatenam[*](acrabatenam (-thenam v) oG. -tennam E2. acrebitenam F2J. -nnam DF1Ra. -epitennam E1. cfr. Rück 3p. 242), Gophaniticam[*](gophaniticam oJ. gophn- G ex Iosepho.zophani- ll.v), Thamniticam[*](thamniticam (ta- o) F2E2oG. -nicam E1. thanicam (ta- a) r. thami- v), Betholeptephenen[*](betholeptephenen J2. bethl- H ex Ios. b. Iud. IV 8,1. betholet F. -le et ov. -len C. -lenen G. betolet DE2. -leth d. -lē R. -le E1. betelo aet thephene F2E2o. -penen dR. thene- -penen (thaen- F1) r. Tephenen C. -ne v), Orinen[*](orine F1dRa. eno- F2E2o), in qua fuere Hierosolyma, longe clarissima urbium orientis, non[*](non DdRG. nom??? rv) Iudaeae modo, Herodium cum[*](cum D(?)F2Eov. om.r) oppido inlustri eiusdem nominis.

[*](MCap. VI 679 med. Sol. 35, 1. 3.)lordanes[*](iordanis R2Eaova. J) amnis oritur e fonte Paneade[*](paneade Sol.E3v (D2). -niade DRoS.-da F1. -dae r. cfi. Ioseph.), qui cognomen

dedit Caesareae, de qua dicemus. amnis amoenus[*](74) et, quatenus locorum situs patitur, ambitiosus accolisque se praebens velut invitus Asphaltiten lacum dirum natura petit[*](petat DF1da), a quo postremo ebibitur aquasque laudatas perdit, pestilentibus mixtas. ergo ubi prima convallium fuit occasio, in lacum se fundit, quem plures Genesaram[*](genesaram F2v. gennesarum R2. gentes aram (arum R1) r) vocant, XVI[*](XVI EadSol.v. XXVI R. XV DF) p. longitudinis, VI latitudinis, amoenis circumsaeptum oppidis, ab oriente Iuliade[*](culiade DF1Ea) et Hippo, a meridie Tarichea[*](tarichea C. -iacea R. tharicea E2. -racea r.-ritie v), quo nomine aliqui et lacum appellant, ab occidente Tiberiade, aquis calidis salubri.

[*](Sol. 35, 2. cfr. Plin. II 226. — (16) MCap. l. l.)Asphaltites nihil praeter bitumen gignit, unde et nomen. nullum corpus animalium[*](animalis o (cfr. Rück 3 p. 243)) recipit, tauri camelique fluitant; inde fama nihil in eo mergi. longitudine[*](longitudine F2v. -nē r) excedit C??? p., latitudine maxima LXXV[*](XXV va.J) implet, minima VI. prospicit eum ab oriente Arabia Nomadum, a meridie[*](ab oriente et a meridie sedemmutare voluit U 97) Machaerus[*](macherus FaB. -charon v), secunda[*](secundā Da) quondam arx[*](ars DR1. ar??? F1. pars a) Iudaeae ab Hierosolymis. eodem latere est calidus fons medicae salubritatis Callirhoë[*](callirrhoe DdE(?)Sol.L(D2). -rroe MCap.J. cali- S. calliroe R2oC. -roce a. -r???e R1. cally- rhoce F), aquarum gloriam ipso nomine praeferens.

[*](Sol. 35, 9. 11. 12. MCap. l. l.)Ab occidente litora[*](litore R2va.G) Esseni[*](hesseni FRava.C) fugiunt usque qua nocent, gens sola et[*](et om.R) in toto orbe praeter ceteras mira, sine ulla femina, omni venere abdicata, sine pecunia, socia palmarum. in diem ex aequo convenarum turba renascitur, large frequentantibus quos vita fessos ad mores eorum fortuna[*](fortuna ego. -nae ll.v) fluctibus[*](fluctus R(?)E3G) agit. ita[*](agit ita DdTRJ. agitata Ea. -itat F2in ras. -itat ita E3v(D)) per saeculorum milia

— incredibile dictu — gens aeterna est, in qua nemo nascitur. tam fecunda illis[*](fecunda illis F2inras.E2v. -dat uis (illis R2o) r) aliorum vitae[*](uita o) paenitentia est! infra hos Engada[*](engada ll.J. -dda GePtol.V 15,5. eg- v) oppidum fuit, secundum ab Hierosolymis fertilitate palmetorumque nemoribus, nunc alterum bustum. inde Masada[*](Massada Sol.D2. sed cfr. Ioseph.) castellum in rupe, et ipsum haut procul Asphaltite. et hactenus Iudaea est.

[*](MCap. VI 679 extr.— (9-12) Sol. 36,1.2.) Iungitur ei[*](et R1Ea. ??? F1. e o) latere Syriae Decapolitana regio, a[*](a F2R2E2ov.om.r. dicta a MCap.) numero oppidorum, in quo[*](qua o) non omnes eadem observant, primum[*](primum ego. plurimi??? E2v. -mum rJ. de mendo cfr. XIV 29. XXXVII 54. (XXIX 67. VII 139)) tamen Damascum epoto[*](epoto J. ex epoto (Vossius) H. et octo a. et opoto ll. -ton v) riguis amne Chrysorroa fertilem, Philadelphiam, Rhaphanam[*](raphana FRa), omnia in Arabiam recedentia[*](recedentia F2R2v. recid- E2. reincid- r), Scythopolim, antea Nysam, a Libero Patre[*](dist.va. H(D). cfr. Sol.) sepulta nutrice ibi Scythis[*](ibiscitis R. ebisc- Fa) deductis, Gadara, Hieromice [*](ieromice R. hieromiace E(?)va.S) praefluente[*](praeterfluente a), et iam dictum Hippon, Dion[*](hippo- dion F2R2va.G. hip???ion R1. ipondion a), Pellam[*](71) aquis divitem, Garasam[*](garasam D2coll. CIL X n. 867,21. gala- ll.v. Gerasa coni. B et Salm.p. 435bB), Canatham[*](canatam DFa. -acam R). intercursant[*](intercussant F1R. -urrunt F2Eava.G(D)) cinguntque has urbes tetrarchiae regnorum[*](regnorum ll.v(S). regionum G) instar singulae, et regna[*](regno Ea. in regna E3va.J. cfr. §77. 82 extr.) contribuuntur - Trachonitis[*](traconitis FREava.C), Paneas[*](panias FRS), in qua Caesarea cum supra dicto fonte, Abila[*](ambila FREa), Arca, Ampeloessa, Gabe[*](71).

[*](MCap. VI 680. — (393, 2-4) cfr. Plin. XXXVI 190.) Hinc redeundum est ad oram atque Phoenicen. fuit oppidum[*](oppido DF1a) Crocodilon[*](crocodilon E (?)B. -illo r. -ilo v), est flumen. memoria urbium Dorum, Sycaminum[*](sygaminum DFRava.Bas.). promunturium Carmelum et in monte

oppidum eodem nomine, quondam Acbatana[*](acbatana (acbet- Ea) ll.S. ecb- B. egab- v) dictum[*](dictum F2inras.dR2v. ctotum r). iuxta Getta[*](ietta a. gelta R), Geba[*](geba DFREJ. iebar a. ieba (B)S. iebba G. le- C. ge- v. del. U 98), rivus Pacida[*](pagida E3va.S) sive Belus, vitri fertiles harenas parvo litori miscens; ipse e palude Cendebia[*](cendebia S(D). -euia F2v (J2). -ebria E1. -eberia rJ1. cfr.XXXVI 190) a radicibus Carmeli profluit. iuxta colonia Claudi[*](CL (pro Claudio) Fa) Caesaris Ptolemais[*](ptholomais (-aeis F1) F. ptolomeis a. tholo- R), quae quondam Acce[*](Ace B) . oppidum Ecdippa[*](eodippa Fa. haecd- R), promunturium Album.[*](Mela I 66. 34. [cfr. Sail. Cat. 10, 1. Vellei. I 12, 6].—) Tyros[*](tyrus (tir- o) Eova.J), quondam insula praealto mari DCC passibus divisa, nune vero Alexandri oppugnantis operibus continens; olim partu clara, urbibus genitis Lepti, Vtica[*](utica F2E2ov. -ce r) et illa[*](illa ll.dop. illa romani imperii E3v. (sc.Tyri aemula. cfr. XV 76. XXXIII 141)) aemula terrarumque[*](que om.pva.S. quae D. qu??? F1. et o) orbis avida Carthagine, etiam Gadibus extra orbem[*](urbem o) conditis: nunc omnis eius nobilitas conchylio atque purpura constat. circuitus XVIIII est, intra[*](an in ora (pro intra)?) Palaetyro[*](paelaetyro F. pelet- Ra) inclusa; oppidum ipsum XXII stadia optinet[*](optinent F1Ra). inde[*](inde ll.H. add. indeae E1. ideae F2RE2. idea et F1. idee p. ydee a. idaea D. ide ac dTva.G. idaea et D. enhydra coni.B. euhydra G) Sarepta[*](sarepta TE3B. -tas R2. tareptas r. sarapta v) et Ornithon oppida et Sidon, artifex vitri Thebarumque Boeotiarum parens.[*](MCap. VI 680.)

a tergo eius Libanus mons[*](mons libanus R(?)va.J) orsus MD stadiis Zimyram[*](zimyram D coll.§78. sim-B. gymiram ll. zym- v. gimarum o) usque porrigitur, quae[*](quae (que Ra) ll.v(S). qua G) Coeles[*](coeles J. caeles F. celes o. celer a. coele (cele R) rv) Syriae[*](syriae F1J. -ie ao. sirie R. syria rv) cognominatur. huic par, interiacente[*](interiacente FdREaov. -rueniente D(?)S) valle, mons adversus Antilibanus[*](antilibanus F2E3C. antel- rv (item infra §80)) obtenditur, quondam muro coniunctus. post eum introrsus Decapolitana regio[*](regio est va.S) praedictaeque cum ea[*](74)

tetrarchiae[*](post in lac. indic. J) et Palaestines[*](palaestines DF2Rv(D). -nis Ea. -nos F1. -nae G) tota laxitas.[*]((5) Mela I 67. — (9) MCap. VI 680.) at in[*](at in DdEav. ad in F1R. in F2D) ora item[*](item (vel eidem) ego. autem ll.J. etiamnum G. nunc v) subiecta Libano fluvius Magoras[*](magoras DE1B. nago- (-nas R1) rv), Berytus[*](baritus R. per- a) colonia, quae Felix lulia appellatur, Leontos[*](leonton P) oppidum, flumen Lycos, Palaebyblos, flumen Adonis, oppida Byblos, Botrys, Gigarta[*](gigarta B eStrab. cicarda ap. zic- REd. zyc- DF1. syc- F2v), Trieris, Calamos, Tripolis, quoniam[*](quo- niam B. quondam ll.v. quam C. de ellipsi cfr. § 74 init. et Müller de stilo p. 79 §30; de mendo cfr. VI 42) Tyrii et Sidonii et Aradii optinent, Orthosia[*](ortosia R2. -osi R1. -osii F2inras. -os a), Eleutheros flumen, oppida Zimyra[*](zimyra RdD. sim- B. zymira (zim- a) rv.cfr. §77), Marathos[*](matratos R2. intr- R1) contraque Arados[*](Aradum Antarados coni.B), septem stadiorum oppidum et insula ducentis passibus a continente distans, regio, in qua supradicti desinunt montes, et interiacentibus campis Bargylus[*](abargylus Dd. -lis a. -gilus F1. -girus R2in ras.) mons.

[*](dist.D2)[*](MCap. l. l.) Incipit hinc[*](hunc Ra) rursus Syria, desinente Phoenice. oppida Carne, Balanea[*](balanea Ev. -lenea dR1. -lenaea DF. balnea R2. balea a), Paltos, Gabala[*](gabala F2v(J). -le E3B. cababa F1. calaba r), promunturium, in quo Laodicea libera, Dipolis[*](dipolis ll.v(J). diosp- E3B), Heraclea, Charadrus, Posidium.