Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
[*](Diosc. V 132. eupor. I 200. Pl. iun. 78, 9–12. Marc. 4, 58. Pl. iun. 81, 19. Marc. 15, 59.) Calcis et in medicina magnus usus. eligitur recens nec aspersa aquis. urit, discutit, extrahit incipientesque serpentium[*](serpentium ego. -pere ll.v. cfr. PI. iun. et Marc.) ulcerum impetus[*](im- petuuf B1D.) coercet; aceto et rosaceo mixta[*](mixta—rofaceo BS. om. rv. cfr. Pl. iun. et Marc.) atque inlita, mox cera ac rosaceo temperata perducit[*](perducit Fhav. -ulcta B. -uxit dL.) ad cicatricem. luxatis quoque cum liquida resina
aut adipe suillo ex melle medetur, eadem compositione et strumis.[*](Pallad. I 17, 3. (41, 1).) Maltha[*](malta F.) e calce fit recenti. glaeba vino restinguitur , mox tunditur cum adipe suillo et fico[*](ficu dhv.a.S. an pice? cfr. Pall. 1 17, 3.), duplici lenimento[*](lenimento S e coni. J. lenam- B. linam- Fv. liniam- adThLBrot. linim- coni.H.). quae res omnium tenacissima[*](tenaciffime B.) et duritiam lapidis antecedens. quod malthatur[*](malthatur dv. -tharum B. -tatur r.), oleo perfricatur[*](perfricatur BhaG. -igatur F. -ficitur dLv.) ante.
[*](Th. lap. 64. 65. 69. Isid. XVI 3, 9.) Cognata[*](cognata BB. -nita rv.) calci res gypsum est. plura eius genera. nam et e[*](et e FdLaG. & Bh. e v.) lapide coquitur[*](cocitur B1.), ut in[*](in om.F. si in a.) Syria ac Thuriis[*](thuriif v.. -ris ll.D. turis d. -inis h.), et e[*](& Bv. om. r.) terra foditur, ut[*](ut Bhav. om.FdL.) in Cypro ac Perrhaebia[*](perraebia BS. -rhaebis v.); e summa tellure et[*](et om.hS.) Tymphaicum[*](tympha//icum BB. cfr. XXXV 198 et Theophr. tymeiacum F. ymeicum dL. hymeti- v. thimeialicum a.) est. qui coquitur lapis non dissimilis alabastritae esse debet aut marmoroso. in Syria durissimos [*](durissimos adLv. -muf Bh. -rosissimos F.) ad[*](ad—13 urantur om.a.)[*](at B2.) id eligunt[*](eligunt Bdv. fli- L. fri- F.) cocuntque cum[*](cum BS. om.FdLhv.) fimo bubulo, ut celerius urantur. omnium autem optimum fieri compertum est e lapide speculari[*](fpecu- liari B2. -laris a. -lare F.) squamamve talem habente.[*](Th. lap. 66. 67. Isid. XVI 3, 9.—cfr. Diosc. V 133.) gypso madido statim utendum est, quoniam celerrime coit[*](coit BdLBrot. copii F. coqui a. siccatur h. coit ac siccatur v.); tamen rursus tundi se[*](tundi fe B2D. -dif B1. -dit F. -di B3dLav.) et in farinam resolvi patitur. usus gypsi in albariis [*](albarif B1D.), sigillis aedificiorum et coronis[*](coronif BaIsid.v. cornis FdhL,) gratissimus. exemplum inlustre est[*](inluftre est ego. -trem BFdL. -tre ahv.), C. Proculeium[*](gaium BS.), Augusti Caesaris[*](caerif B1. caesaris in FL.) familiaritate [*](fami- liarem (om. subhixum) hv.a.G.) subnixum, in[*](in maximo hv.a.S.) stomachi dolore gypso poto conscivisse sibi mortem.
[*](Isid. XV 8, 10. XIX 14. (cfr. Stat. silvae I 3, 53).) Pavimenta originem apud Graecos habent elaborata arte[*](arte ll.v. ante D (cfr. § 185 extr.).) picturae ratione, done[*](raptione done B1. aut donec ratione aut lac. statuit U 807. an ratione delen- dum? (nisi vero pro arte adiectivum poneadum est, ut tarda: cfr. XXXV 124).) lithostrota[*](lithostrotata FL.) expulere[*](expuluere Fa.) eam celeberrimus fuit in hoc genere Sosus[*](genere fofuf (solus L) BdLB. -rosus rv.), qui Pergami stravit quem vocant asaroton oecon[*](oecon Bv. decon FdL. de quo a.), quoniam purgamenta cenae in pavimentis[*](pauimentif BaS. -to FdLv.) quaeque everri[*](euerri Bhav(G). -rfi F. uerri dLBrot. conu- B.) solent velut relicta fecerat parvis e tessellis[*](e tessellis (& efe- B) S. set (sed Fd) esse (esset h) utilis FdhL.om.a. e tesserulis Brot. e testulis v.) tinctisque in varios colores. mirabilis ibi columba bibens et aquam umbra capitis infuscans ; apricantur[*](aplicantur B2. aprineantur a. abripiente v.a.G.) aliae[*](alia Fav.a.G.) scabentes[*](scabentes (fta- B1) G. -bantes FdL. ftatuentef B2. esca a. escam ludentes uideres v. esse Fa.om.hv.a. G.) sese in canthari labro[*](post labro add. apricantur—sese v.a.G.). [*](Lucilii fragm. inc. 34 (Müller). Cic. de or. III 43, 171. or. 44, 149. Brut. 79, 274.)— Pavimenta credo primumfacta quae nunc vocamus barbarica atque subtegulanea[*](subtegulanea dhB. fubre- BFL. -nica a.), in Italia festucis pavita[*](pauita BG. -imenta a. ea uti a F. cautia dhL. cannea v.). hoc certe[*](certe BaG. a parte FdL. aperte Tv.) ex nomine ipso intellegi potest. Romae scutulatum [*](scutulatum S e coni. J. fcutol- B. scalpturatum FdhLv. -ram a.) in Iovis Capitolini aede primum factum est post[*](post om.FdL1.) tertium bellum Punicum initum, frequentata vero pavimenta ante Cimbricum magna gratia animorum indicio est Lucilianus[*](lucilianuf Bav. iucil- F. uirgil- dh. -lius L.) ille versus[*](uerfuf eft B.):
Arte[*](arte hv.a.H.) pavimenti[*](pauimenti ll.S. -to H. -ta hv.) atque emblemate[*](emblemata hv.a.H.) vermiculato[*](uermiculatof B. -ta ahv.a.H.).
[*](Vitruv.VII 1, 5. 6 (3). 2. 3. 4. (Pallad. I 9, 2. 3).) Subdialia Graeci invenere talibus domos contegentes , genus[*](genus U 808. om. ll.v. cfr. § 188.) facile[*](facile BaG(S). -li v. om.FdThLH.) tractu[*](tractu FdLG. -tuf B. -tatu a. -tu ac (vel et) v.) tepente[*](tepente adv. -tef B. repente (rae- F) FhL.), sed fallax[*](fallaci B.) ubicumque imbres gelant. necessarium binas per diversum coaxationes [*](coaxationes D e Vitr. coassa- B. coationef B. taxat- rv.) substerni[*](substerni adhLv. fubt- r.) et[*](et S e coni. J. e B. x F1. om. rv.) capita earum praefigi, ne torqueantur, et ruderi novo tertiam partem testae tusae addi, dein rudus[*](duae ll.v duae partes h.), in quo II quintae calcis misceantur, pedali crassitudine [*](sex ll. v.) festucari, tunc[*](Nunc B.) nucleo crasso VI digitos[*](digi- tiof B.) induci, tessella[*](induci teffella (-cit eff- B1) S. -cit e fella B2. -cit esse illa FdL. -cit esse et stella a. -ci et ex tessera (testa v) B.) grandi[*](grandi Bv. -de r.) non minus alta[*](alta BdB. alia r. v.) II digitos[*](duos ll.v.) strui, fastigium vero servari in pedes denos sescunciae[*](fefcunciae BBrot. (-cem v). secu- d. sesu- a. caecuncie F.) ac diligenter cote despumari[*](defpumari BS. -re rv. (de dictione cfr. Vitr. VII 4, 5).). quernis[*](quernif BhS. -nisque B. quouernis F. quae uernis a. uernisque dLv.) axibus[*](axibuf BhLv. anx- r.) contabulari[*](contabulari BhS. -re B. contribulari (cun- F) r. -re v.), quia[*](qua h. quae v.a.S.) torquentur[*](torqueantur hS.), inutile[*](inutilia v.a.S.) putant, immo et felice[*](felice (-cae F) B1FaJ. cfr. XXIV 85. fil- B2dLS(D). -cem H. filicem h. -ce v.) aut palea substerni melius esse[*](& Bav. e F. est dTL.), quo minor vis calcis perveniat. necessarium et globosum lapidem subici. similiter fiunt spicata testacea.— [*](Vitruv. VII 4, 4. 5. Pallad. I 9, 4.) Non neglegendum[*](non neglegendum (S. necl- B1F. neglig- v) B1Fav. nonne leg- (elig- dL) B2dL.) est etiamnum unum[*](etiamnunc dhBrot.) genus Graecanici : solo festucato inicitur[*](inimicitur F. inducitur coni. D e Vitr.) rudus[*](rudif B2L.) aut testaceum pavimentum , dein spisse calcatis carbonibus inducitur ex[*](ex BdThLS. et r. om. v.) sabulo et[*](dist. D e Vitr.) calce ac favilla mixtis materia crassitudine semipedali,
ad regulam et libellam exigitur, et est[*](et est ll.v. an ita (vel id) est?) forma terrena; si vero cote[*](te (pro cote) F.) depolitum[*](depolitum Bav(S). pol- FdhLBrot.) est, nigri pavimenti usum[*](usum ll.v(S). uisum d(?)G.) optinet.[*](cfr. Plin. supra § 184.) Lithostrota[*](litostrota F. lithostrata a.) coeptavere[*](coeptauere B1v(S). cept- a. co apt- B2. accept- FdThL(ed.pr.)Brot.) iam sub Sulla[*](fe illa B1. filla B2. sella a. Sylla v.a.Brot.); parvolis certe crustis exstat hodieque quod in Fortunae delubro Praeneste fecit. pulsa deinde ex humo pavimenta in camaras [*](camaeras F. -meras hav.a.S (ut semper). -mara dL.) transiere[*](transiere hLv. -ire BFd.om.a.) vitro[*](uitro ego. e uit- G. utro B. ut pro r. ut pronum [uitium] v. at romae D.). novicium et hoc inventum; Agrippa certe in thermis, quas Romae fecit, figlinum[*](figilinum B1. fligl- F. figvl- B2S.) opus encausto[*](encausto (-tu F) FdLv. eNch- B1. iNch- B2. caustu a.) pinxit[*](pinxit Bv. fi- FdhL.om.a.) in calidis, reliqua albario[*](in—albario BS. in reli- quas (-uis v) albariae (-ia v)av. om.FdhL.) adornavit, non dubie vitreas[*](uitriaf B1.) facturus camaras, si prius inventum id fuisset[*](fuiffe B1.) aut a parietibus scaenae, ut diximus, Scauri pervenisset in camaras. quam ob rem et vitri natura indicanda est.
[*](Isid. XVI 16, 1. Ioseph. bell. Iud. II 10, 2. Tac. hist. V 7 extr.) Pars[*](pars est hv.a.S.) Syriae, quae Phoenice[*](poenice B2. pae- B1.) vocatur, finitima Iudaeae[*](iudeae B.) intra montis[*](infra montes Fa.) Carmeli radices paludem habet[*](habet BaS. -es F. -ens dhLv.), quae vocatur Candebia[*](candebia B1J. -evia B2a. -ebea FdhLv. cen- deuia G. -ebia S coll. Suida et Iosephi ant. lud. XIII 7, 3.). ex ea[*](ex ea om.FdL1.) creditur nasci Belus amnis quinque milium[*](millium B1 (ut saepe).) passuum[*](fpatium (om. in) B1.) spatio in mare perfluens iuxta Ptolemaidem [*](ptolomaidem BD.) coloniam. lentus hic cursu, insaluber[*](hic- potu BS. hic currit insalubri (G. -ris L2v) potu aL2v. om.FdhL1.) potu, sed caerimoniis[*](caerimonif BD.) sacer, limosus, vado profundus[*](profunduf Bv. -das r. -da L.), non nisi refuso
[*](et p. 376, 1 refufo Bv. -ulso dThL. repulso F. rufo uisu a.) mari harenas fatetur[*](fatetur BaB. -entur FdhLv.); fluctibus enim volutatae[*](uolutatae hv. -te B1a. -untate F. -uptate dL. -ubilitate B2.) nitescunt detritis sordibus.[*](Isid. XVI 16, 2.) tunc et marino creduntur adstringi morsu[*](morfu Bav. mau F. manu dhL.), non prius utiles. quingentorum est passuum non amplius litoris spatium, idque tantum[*](an tantulum? cfr. XXXII 3.) multa per saecula gignendo fuit vitro. fama est adpulsa nave mercatorum nitri, cum sparsi per litus epulas pararent nec esset[*](nee effet Bhv. necesse est r.) cortinis attollendis lapidum occasio, glaebas[*](glaebas dhLS. gle- v. graebaf B. glebar F.om.a. ) nitri e nave[*](nauef B1.) subdidisse, quibus accensis, permixta harena litoris, tralucentes[*](tralucentef B1D. -tis FaJ. tranflucentef B2dVerc. -tis Lv(S).) novi liquoris fluxisse rivos, et hanc fuisse originem vitri. mox, ut est[*](ut est astuta et ingeniosa hv.a.Brot.) ingeniosa sollertia, non fuit contenta nitrum[*](nitrum BdLv. ni- h. nigr- r.) miscuisse; coeptus addi et magnes lapis, quoniam in se liquorem vitri quoque ut ferrum trahere[*](trahere Bav. -ret FdhL.) creditur. simili modo et calculi splendentes multifariam [*](et (pro ac) dv.a.S.) coepti uri[*](coepti uri Bv. -turi F. -tum L. cepturi adh.), dein conchae[*](conchae B2Lv. chon- B1. conce ad. concre Fh.) ac fossiles harenae. auctores sunt[*](& ll. e dhv. ex LD.) in India et crystallo[*](crystallo (crus- F) FdhLv. chryftalluf B.om.a.) fracta[*](fracta dhLv. facta BF. fracto christallo a.) fieri et ob id nullum conparari Indico.[*](Isid. XVI 16, 3.) levibus autem aridisque lignis coquitur addito cypro[*](cyprio d1hv.a.J. cupro Isid.)ac nitro, maxime Aegyptio[*](aegyptio coni. J coll. XXXI 109. cyprio BD. ophirio dhLv. ofirio FT. fieri a. aphronitro coni. H.). continuis[*](continuis— p. 377, 2 excogitauerat om.a.) fornacibus[*](34, 95) ut aes liquatur, massaeque fiunt colore pingui nigricantes. acies tanta est quacumque, ut citra sensum ullum ad ossa consecet quidquid adflaverit[*](adflauerit BLv. adflue- F. afflue- dh.an adflixerit?) corporis. ex massis rursus funditur in officinis tinguiturque, et aliud flatu figuratur, aliud torno teritur[*](aliud torno teritur aliud BL2v.om.FdhL1.), aliud argenti modo caelatur, Sidone quondam his officinis nobili, siquidem etiam specula excogitaverat.[*](Isid. XVI 16, 4.) Haec fuit antiqua ratio vitri. iam vero[*](uaro B1.) et in Volturno amne[*](amne B2S. mane B2S. mare r. -ri hv.) Italiae harena alba nascens sex milium passuum litore inter Cumas atque Liternum[*](liternum BH. -torum r. lucrinum v.), qua[*](qua BaS. quae dhLv. que F.) mollissima est, pila molave[*](molaue B2J. -la uel B1. -laque r Isid.v.) teritur. dein miscetur III partibus[*](tribus ll. v.) nitri pondere vel mensura ac liquata[*](liquataf B1. -tif B2D.) in alias fornaces transfunditur . ibi[*](ibi—15 refert om.a.) fit massa, quae vocatur hammonitrum, atque haec recoquitur et fit vitrum purum ac massa vitri candidi. iam vero et[*](uero per hH Brot.) per Gallias Hispaniasque simili modo harena temperatur[*](harenae (-ne L. arenae dh[?]H) temperantur FdhLv.a.S.).[*](Petron. 51. Dio Cass. LVII 21,7. Isid. XVI 16, 6.) ferunt Tiberio principe excogitato vitri temperamento , ut flexile[*](flexile BS. -ibile FdhLv. cfr. XI 177. 216. XVI 75. 219. 227. 228. 229. 231.) esset, totam officinam artificis[*](artificiif B2.) eius abolitam[*](abolitam dhLv. obo- BF.), ne aeris,, argenti, auri metallis pretia[*](praetia B (ut saepe). -terea d.) detraherentur [*](detraheretur Bhv. -hentur FdL.), eaque fama crebrior diu quam certior[*](cercior F. cerptior B1. de mendo cfr. § 184.) fuit. sed quid refert, Neronis principatu reperta vitri[*](reperta uitri (-ria B) arte Bav. reportauit (-ui L) triarte FdL.) arte, quae modicos calices duos, quos appellabant petrotos[*](pterotos B.), HS VI[*](VI d. ut h. sex milibus v.a.S.) venderet?
[*](Isid. XVI 16, 5. 4, 21.) In genere[*](genera B.sed cfr. XXIV 31.) vitri et obsiana[*](obsina d. -idiana v.a.S. cfr. Orphei Lith. 282.) numerantur ad similitudinem lapidis, quem in Aethiopia invenit Obsius[*](obfiuf BS. obsidius adv. ops- L. ors- F.), nigerrimi coloris, aliquando et tralucidi, crassiore visu atque in speculis[*](fpeculif Bav. -eluncis FdhL.) parietum pro imagine umbras reddente. gemmas multi ex eo faciunt; vidimus et solidas imagines divi
Augusti capaci[*](capaci BS. -cior a. capiti F. capti dLv.) materia[*](materiae H Brot.) huius crassitudinis[*](crassitudine dT(?)H Brot.), dicavitque ipse pro miraculo in templo Concordiae obsianos[*](obfianof BS. -idianos dhav. -nus F. -na L.) IIII elephantos. [*](Isid. XVI 16, 5.—§ 198: Isid. XVI 16, 3. 4.) remisit et Tiberius Caesar Heliopolitarum[*](heliopolitarum dhLv. heliup- F. helyop- a. heliopoliorum B.) caerimoniis[*](caerimonif BD.) repertam in hereditate Sei eius[*](Sei eius M Hertz. Sei Hirschfeld (Hermae VIII 473). eius ll. v.), qui praefuerat Aegypto, obsianam[*](obfianam BS. -idianam (ups- F) FdLav.) imaginem Menelai, ex qua[*](quo hv.a.S.) apparet antiquior materiae origo, nunc vitri similitudine interpolata[*](interprolata B.). Xenocrates obsianum[*](opfianum B. obsidianum dhv.a.S.) lapidem in India et in[*](in om.B1. et in dS.) Samnio[*](samnio av. ca- FdL. famio Bh.) Italiae et ad oceanum in Hispania tradit nasci. fit et tincturae genere[*](genera B1a.) obsianum[*](opfianum B. obsiani h. -idianum d(?)v.a.S.) ad escaria vasa et totum rubens vitrum atque non tralucens, haematinum appellatum. fit[*](fit B1.) et album et murrina[*](murrina LS. -nam Fda. murianam B. murrhinum v. cfr. XXXVII 18 sqq. XXXIII 5. XXXV 158.) aut hyacinthos[*](hyacinthos dTLv. iac- B. iacinctos a. aunocinctus (aci- F2) F.) sappirosque[*](fappirofque (-pphi- v) Bv. -rusque F. saphyros a. aut sappiros dTL.) imitatum et omnibus aliis coloribus, neque est alia. nunc sequacior materia aut etiam picturae accommodatior. maximus tamen honos in[*](in om.d (?)Brot. an e? cfr. XXXVII 68. 181.) candido tralucentibus[*](tranflucentibuf B2dv.a.J.), quam proxima crystalli similitudine .[*](cfr. Plin. XXXVII 28.—cfr. Plin. XXXI 122 extr.)usus eorum[*](eorū ego. uero 11.v. cfr.XXVIII 247.) ad potandum argenti metalla et auri pepulit. est autem caloris inpatiens, ni praecedat frigidus liquor, cum addita aqua vitreae pilae sole adverso in tantum candescant[*](candefcant BTLS. -cat d. -cet a. cantescat F. excandescit h. -cant v.), ut vestes exurant. fragmenta[*](frag- menta dhLav. fracm- r.) teporata adglutinantur tantum[*](tam??? B2S.), rursus tota fundi[*](adfundi (om. tota) v.a.B(G).) non queunt praeterquam abruptas[*](abruptas ego. -ta Bv. -to r.) sibimet[*](sibi nec B.) in guttas[*](in guttaf BS. tinguit has (as F. ars H) FdLH. -git h. -gui v. om.aG.), veluti cum calculi fiunt, quos quidam ab oculis[*](ab oculis ll.D cum U 810. abaculos h(?)v.) appellant, aliquos[*](an aliquas (sc. guttas)?) et pluribus modis versicolores.—Vitrum sulpuri concoctum feruminatur in lapidem.[*](Isid. XIX 6, 2.) Et[*](at v.a.S.) peractis omnibus, quae constant ingenio arte naturam[*](artem natura v.a.S.) faciente, succurrit mirari nihil paene non igni[*](igne d(?)Brot.) perfici.
accipit[*](accepit Fa.) harenas, ex quibus aliubi[*](aliubi S. -be (sexies)B1 alibi rv.) vitrum, aliubi argentum[*](uitrum aliubi om.FdhL.), aliubi[*](aliubi LS.) minium, aliubi[*](aliubi B2LS. cfr. supra.) plumbi genera, aliubi pigmenta, aliubi medicamenta fundit. igni[*](igni S. -ne (-neo a) ll.v.) lapides in aes solvuntu[*](foluontur B1S.)r, igni[*](igne hv.a.S. item deinceps.) ferrum gignitur ac domatur, igni aurum perficitur[*](aurum per- ficitur igni BS. cfr. Isid. om.FdhLav.), igni cremato lapide caementa in tectis ligantur. alia saepius uri prodest, eademque materia aliud gignit[*](gignit BaG. -tur FdThLv.) primis ignibus, aliud secundis, aliud tertiis, quando ipse carbo vires habere incipit restinctus atque interisse creditus maioris[*](marif B1. et improba v.a.S.) fit virtutis. inmensa, inproba rerum naturae portio et in [*](an BdLv. as F. ac a.)qua dubium sit, plura absumat an pariat.
[*](Isid. XIX 6, 2.) Est et ipsis ignibus medica vis. pestilentiae, quae obscuratione solis contrahitur, ignes[*](ignes FdThLS. in ig- B. igni a. -nis v.) si fiant[*](fi fiant BThS. si fiunt r. suffitu v.), multifariam [*](multi- fariam D. -formia ll. -miter ThLv. cfr. §192. IX 176. XVIII 54. 170. XXIX 3. XXX 46, de mendo XXV 93.) auxiliari certum est. Empedocles[*](empedocles adLv. enp- r.) et Hippocrates id demonstravere[*](demonftrauerat B.) diversis locis. Ad convolsa interiora[*](interiora om.hv.a.S. (an uiscera potius delendum?).) viscera aut contusa, M. Varro—ipsis
enim verbis eius utar—pyxis[*](pyxis (-xfif B. pixis a) sit ll.S. lixiuus h. lix cinis est v.) sit, inquit, focus[*](foci v.a.S.). inde enim cinis lixivus[*](lixiuus hG(S). cfr. XXVIII 244. -xius ll.J. -uius d(?)Brot. luxatis v(H).) potus medetur. licet videre gladiatores, cum deluserunt, hac iuvari potione. quin et carbunculum, genus morbi, quo duos consulares nuper absumptos indicavimus, querneus[*](quernuf B2.) carbo tritus[*](26,5) cum melle sanat. adeo in rebus damnatis quoque ac iam[*](tam BSJ coll. XI 2. sed cfr. II 154. ) nullis sunt aliqua[*](aliqua remedia hv.a.S.) commoda, ut[*](ut BaS. et FdhL. ut in v.) carbone[*](carbone BLv.-nem r.) ecce[*](esce B2. om.a. et hv.a.S.) atque cinere[*](cinere Bv. -rem (-rim F) r.).[*](cfr. Plin. II 241. Dion. Hal. IV 2. Valer. Ant. ap. Plutarch. de fort. Rom. 10 (Peter fragm. hist. Rom. p. 155). Liv. I 39 init. Flor. I 6.) Non praeteribo et unum foci exemplum[*](exemplum Bv. -lar r.) Romanis litteris clarum: Tarquinio Prisco regnante tradunt repente in foco eius comparuisse genitale e[*](e Bav. om.FdL. m h. masculini d(?)hv.a.S.) cinere masculi sexus eamque, quae insederat ibi, Tanaquilis[*](ibit analquilif B1.) reginae ancillam Ocresiam[*](ocrefiam BS. -stam r. -stem v. -risiam B.) captivam consurrexisse gravidam. ita Servium Tullium[*](tullum Fa.) natum, qui regno successit. inde et in regia cubanti ei[*](ei BLS. et r. om. v.) puero caput arsisse[*](arsisse uisum hv.a.S.), creditumque Laris familiaris filium. ob id Compitalia ludos[*](et ludos v.a.S.) Laribus primum instituisse.
[*](Isid. XVI 6, 1. Hygin. poet. astron. 2, 15.) Ut nihil institute operi desit, gemmae supersunt et[*](et ll.v. an ut? cfr. XXXVI 1.) in artum[*](artum BdS. arct- hv. armatum F. -tu a. enarratum L.) coacta rerum naturae maiestas, multis[*](multif Bdav.a multis L. multas F.) nulla[*](nulla BFaD. -lla in L. -lla sui dhv.) parte mirabilior. tantum[*](tantam La.) tribuunt varietati[*](uarietati Fdhv. -tif B2. -tii B1. -tē r.), coloribus, materiae, decori, violare[*](uiolari d(?) v.a.D coll. XXIII 22.) etiam signis, quae[*](quae—5 est BFdhaS. gemmas Lv.) causa gemmarum est, quasdam[*](quafdam BS. om. rv.) nefas ducentes[*](ducentenf B1.), aliquas vero extra pretia ulla taxationemque humanarum opum arbitrantes, ut plerisque[*](plerifque Bv. plu- F. -res quę a.om.L.) ad summam absolutamque[*](absolute L. -tarū a.) naturae[*](naturae rerum BS. rerum naturae rv.) rerum contemplationem satis sit una aliqua[*](aliqua om.a.) gemma.
Quae fuerit[*](fuerat a.) origo[*](origo gemmarum Lv.a.S.) et a[*](a BS. quae a F. quae a.om.Lv.) quibus initiis[*](initif B1D (item infra § 3).) in tantum admiratio haec exarserit, diximus quadamtenus[*](quadamtenuf BdhC. -tenis F. -tēp' a. quodam tenus Lv.) in mentione[*](mentions a.)[*](33,8) auri anulorumque. fabulae primordium a rupe[*](a rupe om.a.) Caucasi[*](caucafi B2LIsid.S. caufa fe B1. caucasea v. -cesia F.om.a.) tradunt, Promethei[*](promethei—fatali om.a.) vinculorum interpretatione[*](interpretationae F. -praetationem (-ne B2) B.) fatali, primumque saxi[*](saxei F.) eius[*](eiuf BS. cui' a. huius G. ue F.om.Lv.) fragmentum inclusum ferro ac digito circumdatum: hoc fuisse anulum et hoc gemmam.—
His initiis coepit[*](coepit—p. 382, 2 quam ni- mi[am] om.F.) auctoritas in tantum amorem[*](amorem B2in ras. om.dh.)
elata[*](elata B2ad marg. om.B1dh. polycratil a.), ut Polycrati Samio[*](famio B (B)S. seuero (uero a) samio Lav. samio seuero G.), insularum ac litorum tyranno, felicitatis suae, quam nimiam[*](ni- miū a.) fatebatur[*](patebatur Fa.) etiam[*](etiam om.L. esse v.a.G.) ipse qui felix erat[*](qui felix erat om.Lv.a. J.), satis piamenti in unius gemmae voluntario[*](uolumtario B.) damno videretur[*](uidere a.), si[*](sic Fa.) cum Fortunae volubilitate[*](nobilitate a.) paria fecisset [*](feciff& BS. faceret rv.), planeque[*](plana- que a.) ab invidia eius abunde se redimi[*](se redimi om.a. ) putaret, si hoc unum doluisset, adsiduo[*](adfiduo (aff- B2v) ll.v(J). -duo ergo B.) gaudio lassus[*](laffuf BFdhB. luxus rv.). ergo[*](ergo BFdJ. ego a. eo Lv. del. B. dist. J.) provectus [*](prouectus ll.B(S). profe- v(Dal.).) navigio[*](a nauigio Lv.a.B. a nauio a.) in altum anulum mersit.[*](Herodot. III 41. 42. Val. Max. VI 9 ext. 5.—cfr. Plin. XXXIII 27. Solin. 33, 18.) at ilium[*](alium B1a. alueum L.) piscis, eximia magnitudine regi[*](remi B.) natus[*](natur F. donatus D.), escae vice raptum, ut faceret ostentum, in culina[*](culinam dhv.a.S.) domino[*](domino BS. -mini dhv. -mi Fa. -mus L.) rursus Fortunae insidiantis manu reddidit. sardonychem eam gemmam[*](gemmam eā a.) fuisse constat, ostenduntque Romae, si credimus, in Concordiae delubro cornu aureo[*](auro B1. -reus L.) Augustae[*](augustae ll.v(J). -ti dhH.) dono inclusam et novissimum prope locum praelatis[*](praelatif multif B. tot praelatis rv.) multis optinentem.— [*](Solin. 5, 25.—6: (cfr. Plutarch. Pericl. 1 extr.).) Post hunc anulum regis alterius[*](regif alte- riuf in BS. regia rv.) in fama est gemma[*](gemma BhS. -mmę dav. -mme r.), Pyrrhi illius, qui adversus Romanos bellum gessit. namque habuisse dicitur[*](dicitur BS. traditur rv.) achaten, in qua novem Musae et Apollo citharam[*](cythara B.) tenens spectarentur, non arte, sed naturae sponte ita discurrentibus maculis, ut Musis quoque singulis sua[*](sua ll.v(S). om.dH.) redderentur insignia. nec deinde alia[*](alias a.), quae tradatur[*](edatur L. dantur a.) magnopere, gemmarum claritas exstat apud auctores, praeterquam Ismenian choraulen[*](coraulen B1. choraulem adv.a.S.) multis fulgentibusque uti solitum, comitante fabula vanitatem eius: indicato in Cypro sex[*](rex dh. rege Brot.) aureis[*](aureif BLS. -reis denariis rv. -reos denarios c pro dhBrot.) smaragdo, ubi erat[*](ubi erat BS. in qua (quo C) fuerat (-rit F) rv.) scalpta[*](fcvlpta B2Ldv.a.S.) Amymone[*](maymone B1. -on B2.), iussisse[*](uffiffe B1.) numerari et, cum duo relati essent[*](effent BS. essent inminuto (-nito F) pretio (praetio F. praecio La) rv.), male[*](male me Lav.a.H.), Hercules[*](hercules Fdhv. -lis a. -le rS.), factum[*](factum BS. curatum rv.) dixisse, multum enim detractum[*](detractum erat dv.a.G.) gemmae dignitati[*](dignitate B1.). hic videtur instituisse, ut omnes musicae artis[*](artef B.) hac quoque ostentatione censerentur[*](censentur Fa.), veluti Dionysodorus , aequalis eius et aemulus[*](et aemulus Ldhv. em- a. et aemuliis (-lii F1) F.om.B.), ut sic quoque non[*](non ego. om. ll.v. (an inpar?).) par videretur qui tertius[*](tertius qui dhv.a.S. dist. ego.) eodem tempore inter musicos fuit: Nicomachus[*](nicomechuf B. nidiomachus F.in a lac. usque ad apparet (v. 16).) enim[*](enim BS. om. rv.) multas tantum habuisse gemmas traditur , sed nulla peritia electas.[*](cfr. Plin. infra § 64. VII 125.—Suet. Aug. 50.) Et[*](et ego. f& B (littera s ex electas iterata). sed dhv(S). om. rG(D). dist. G.) forte[*](forte BFG(S). fore L. forte dhv(Dal.).) quadam[*](quadam om.L.) his exemplis initio voluminis oblatis adversus istos, qui sibi hac[*](hac BS. hoc FD. hanc Ldhv.) ostentatione[*](ostentationem Ldhv.a.S.) adrogant, ut palam sit eos tibicinum gloria tumere[*](dist. ego. (post tumere tacite sutpplendum fere est nunc adicio).): Polycratis gemma, quae demonstratur, intacta inlibataque est[*](an est delendum (ut sint ablat. abs.)?); Ismeniae[*](ismeniae (-ni F. -nis dh) aetate (-te et L)—16 annos FLdhv. om.B.) aetate multos post annos apparet scalpi etiam smaragdos solitos. confirmat hanc[*](hunc B.) eandem opinionem edictum Alexandri Magni, quo vetuit in hac[*](hac BLS. om. rv.) gemma ab alio se[*](ab alio fe BS. se ab alio (lio F) rv.) scalpi quam ab[*](ab BD. a rv. cfr. § 108. 42 al.) Pyrgotele
[*](et p. 384, 1 purgotele B. pyrro a.), non dubie[*](dubio B1.) clarissimo artis eius. post eum Apollonides [*](apollonidef B2Lv. -llides a. apollin- (app- F) r.) et Cronius in gloria fuere quique divi Augusti imaginem[*](image B.) simillime[*](fimillime BLS. -ilem r v.) expressit, qua postea principes[*](prin- cipif B.) signant[*](signant FdhaBrot. -abant Lv. finant B.), Dioscurides[*](dio- fcuridef (dyo- a) B1aS. -corides B2Lv.inFdhlac. usque ad signauit (v. 5).).[*](Val. Max. VIII 14, 4. Plutarch. Mar. 10 p. 411.—cfr. Val. Max. III 2, 6. Liv. epit. 48.) Sulla[*](fylla B1av.a.Brot.) dictator traditione lugurthae semper signavit. est[*](est—intercatiensem (catienfem B.sed cfr. III 26) BFdhB. est et inter auctores catiensem rv.) apud auctores et Intercatiensem illum, cuius patrem Scipio Aemilianus ex provocatione[*](exero uocatione B.) interfecerat, pugnae[*](illo n??? a. sigillo ac L.) effigie[*](effigie (-gief B) eiuf ego cumB. eius (eū a) effigie (-giae F) rv.) eius signasse[*](signasset a. -sse ut L.), volgato[*](uvlgato B2. -tof a.) Stilonis Praeconini sale[*](praecontini sale Fhv.a.B. -tinif a.om.L.), quidnam[*](quidnam fuisse (-ff& B) BFhv. om. r.) fuisse facturum[*](facturum BS. -rum eum G. acturum eum Fdhv(Brot.). om. r.), si Scipio a[*](a om.Fa.) patre eius interemptus fuisset[*](fuiffet BS. esset rv.).[*](Suet. Aug. 50.—(cfr. Seneca epist. 114, 6). Suet. Aug. 50.) divus Augustus inter initia sphinge[*](spinge a.) signavit. duas in matris anulis eas[*](eaf BFhJ. eā a. iam Lv. om.dBrot. et eas coni. J.) indiscretae similitudinis [*](ab fefe B.) invenerat. altera per bella civilia absente ipso[*](eo (pro ipso) dv.a.S.) signavere amici[*](amici—15 erat om.a.) epistulas et edicta[*](et dicta F. edi- L.), quae[*](quae Ldv. qua B. que Fh.) ratio temporum[*](tempore B.) nomine eius reddi postulabat, non inficeto[*](infaceto dv.a.J. ficeto B1. fac- B2.) lepore accipientium, aenigmata adferre eam sphingem[*](fpingem B.). quippe etiam[*](quin etiam Lv.a.S.) Maecenatis rana[*](rana Fdhv. -nam L.om.B.) per collationes pecuniarum in magno terrore erat. Augustus postea[*](posted augustus a.) ad[*](ad om.a.) devitanda[*](deuitanda BLav. euit- G. fuliamda F. 17 magni om.B.) convicia sphingis Alexandri Magni imagine[*](imaginem Bh.) signavit.[*]((cfr. Plin. XXXVI 113).) Gemmas[*](gemmis Fa.) plures primus omnium Romae habuit[*](habuit romae dhv.a.S.)— quod[*](quod—dacty- liothecam B (recte hoc loco posita propter vv. peregrino nomine); in rv (margini olim adscripta) inserta stunt ante primus, non ante priuignus.) peregrino appellant nomine dactyliothecam—privignus Sullae Scaurus, diuque nulla alia fuit, done Pompeius Magnus eam[*](eam Ldhv(D). ea Fa.om.BS.), quae Mithridatis[*](mithri- datis dhv. mitri- FLa. milithri- B.) regis fuerat, inter dona in Capitolio dicaret[*](dicant B.), ut[*](ut uarro —p. 387, 13 eadem uictoria om.a.) Varro[*](M. Varro v.a.S.) aliique[*](aliique Bv. alique F. et aliqui L.) aetatis eius[*](eiusdem aetatis FLv.a.S.) auctores confirmant, multum praelata[*](praelata BFD (cfr. U 815). -ti L1. -tam L2dhv.) Scauri. hoc exemplo Caesar dictator sex dactyliothecas[*](dactylo- theca Bv. a. G.) in aede Veneris Genetricis consecravit, Marcellus Octavia genitus unam[*](unam—9 apollinif BD. in palatini (-na cella dh) apollinis aede (Lv. om.Fdh. cella H Brot.)unam rdhv.) in aede Palatini Apollinis.
[*](cfr. Plin. XXXIII 148. XXXIV 14. 12. XXXV 24.) Victoria tamen illa Pompei primum ad margaritas gemmasque mores inclinavit, sicut L. Scipionis[*](pifonif B.) et Cn. Manli[*](manlii B2dv.a.S. mallii L.) ad caelatum argentum et[*](et del. H.) vestes Attalicas[*](adtalicas F. & Bv(S). om.FH. ac L.) et triclinia aerata, sicut[*](sicut— pictas om.L1.) L. Mummi[*](mumii B.) ad Corinthia et tabulas pictas.
id uti planius[*](sed uti plenius L.) noscatur, verba ex ipsis[*](ipfiuf BSJ.) Pompei triumphorum actis subiciam. ergo[*](ergo om.BD. sed cfr. § 67. 201. XXIII 63. XXV 175. (XXV 99. III 43). VI 4. XVII 73 al.) tertio triumpho, quem de piratis, Asia, Ponto gentibusque et regibus[*](re- gionibuf B.) in VII volumine operis huius[*](operif huiuf BS (ante uolumine v). huius operis r.) indicatis M. Pisone M. Messala cos. pr. k. Octobres[*](octobrif B2v.a.G(S).)[*](7,98) natali[*](natali BS. -lis diei F. die natalis Ldhv.) suo[*](sui dhv.a.S.) egit, transtulit alveum cum tesseris lusorium[*](lusorium Ldhv. luxo- F. iuffo- B.) e[*](e om.B.) gemmis duabus latum pedes tres, longum pedes quattuor
—ne[*](ne BFdD. et ne Lv.) quis effetas res[*](effetaf ref BS. -ectas res Fdh. de ea re Lv.) dubitet nulla[*](nulla BLv. qua dh. quam F.) gemmarum magnitudine hodie prope ad[*](ad BLv.om.Fdh.) hanc amplitudinem accedente[*](excedente F.), in eo[*](eo BFdhG(S). ea H. quo Lv.) fuit luna aurea pondo XXX—, lectos tricliniares[*](triclinaref B.) tres[*](tres om.B.), vasa ex auro[*](auro & B1Lv. -rom F.) et gemmis abacorum novem, signa aurea tria Minervae, Martis, Apollinis, coronas ex margaritis XXXIII, montem aureum quadratum cum cervis et leonibus et pomis omnis generis circumdata[*](circumdata uite BLv. -dauit F.) vite aurea, musaeum [*](dist. S.)[*](mufaeum B1Lv(J). -seum B2C. -sae F.cfr. XXXVI 154.) ex margaritis, in[*](in om..L.) cuius fastigio horologium. erat et[*](& BFdhS. ut et Brot. om.Lv.) imago[*](imago BLv. iam ago F. iamne dh.) Cn. Pompei[*](Gn. pompeii B2.) e margaritis, illo[*](illo ego. illa BLv. om.F.cfr. VII 53.) relicino[*](relicino BS. fel- F. reciduo h. renduo d. regio Lv.) honore grata[*](gratia F.), illius probi[*](probi BLv. propi h. pro qui F.) oris venerandique per cunctas gentes, ficta[*](ficta ego. illa BFhD. illa inquam Lv.) ex margaritis, ita[*](ita ego. illa B (nisi ite- ratum est ex v. 9). om. rv.) severitate victa et veriore[*](ueriore FLhv(J). uerio B1. -ivs B2S.) luxuriae[*](luxuriae G(J). -ria & B. -ria L1. -ria quam L2dhv (Brot.). -xoria F.) triumpho! numquam[*](numquam BS. rum quam L. quam G. num quod F. quod v. om.dhH.) profecto inter illos[*](illos ll. v(S). molles dhH.) viros durasset cognomen Magni, si prima victoria sic triumphasset[*](triumphasses dhv.a.S.)! e[*](e BdhG. et F. de Lv. dist. G.) margaritis, Magne, tam prodiga re et[*](e (pro et) L.) feminis reperta, quas[*](quaf BS. quae r. quam dhv.) gerere te[*](gerere te BG. -rere quae dh. habere gerereque v. generet ne L. -rat F.) fas non sit[*](fit BD. sit sic d. sit hinc rv.), fieri tuos voltus? sic te pretiosum videri? non ergo[*](non ergo BS. nonne rv. nam dh.) illa tua similior[*](similior tui. dhv.a.S.) est imago, quam Pyrenaei [*](pyrenae B.) iugis inposuisti?[*](cfr. Appian. Mithrid. 116. Plutarch. Pomp. 45 p.642.) grave profecto, foedum[*](foedum B. -umque r v. cfr. XXXVI 201. XXX 15. XXVIII 87. VII 1. XVIII 206.) probrun[*](et p. 387, 1 probum era F.) erat, ni verius saevum[*](saeuum FhS. fe um B. sit eum Lv. del. G.) irae[*](irae BG. prae F. per h.om.Lv.) deorum ostentum id[*](id BLS. om.Fdhv.) credi oporteret[*](oportere Lv.a. G.) clareque intellegi posset iam tum[*](iam tunc d. tantum BSJ.) illud caput orientis opibus[*](opibus om.L.) sine reliquo corpore ostentatum. cetera triumphi eius[*](eiuf BLS. -usdem Fdhv.) quam virilia[*](uirilia BFdhG. uerissime sub- iciam Lv.)! HS[*](HS |MM| J. HS ??? B (S lineola supra add.). om.Fdhv. sestertia tria milia L.) |MM| r. p. data[*](data L. datum BFS. datum mille talentum v. om.dhH.), legatis[*](legatis om.daH. Brot.) et quaestoribus, qui oras maris defendissent, HS[*](HS |M???| J. HS ??? B (S lineola supra add.). Hs F. sestertia (HS v) bina milia Lv. datum mille talentum dhH.) |M???|, militibus [*](militibus FdhH. commi- Lv. milibuf B.) singulis HS[*](HS BFS. om.Lv.) sena[*](fena milia BFS (sestertium add.dhH). quinquaginta Lv.') milia.[*](Suet. Calig. 52.—extr.: Martial. epigr. XIV 109. cfr. Plin. XXXIII 23.) tolerabiliorem tamen causam fecit C.[*](G. B2. Gai S. Caii v.) principis, qui super[*](super omnia Lv.a.S.) cetera muliebria soccos[*](foccof BS. oculos rVen. soccu- v.) induebat e margaritis, aut[*](aut BS. ac L.om.F. et dhv.) Neronis principis, qui sceptra et[*](sceptra et G. -tram F. -tra rv(H). cfr. § 14 init. auro et.) personas[*](per- sonas G(D). -nas in cautum F. -nas histrionum H. -nis LS. -nis histrionum dhv(Brot.). per (pre B2) B (om. fonaf—unioni- buf con).) et cubilia[*](cubicula hv.a.H.) viatoria[*](uiatoria FLhv(D). amatoria dH.) unionibus construebat[*](consternebat L2v. a. G.). quin. immo etiam ius videmur[*](uid&ur B.) perdidisse[*](perdiffe B1.) corripiendi gemmata potoria et varia[*](uaria dhG. -ias F. -ie Lv. -iae C. in uaria B.an inaurata (cfr. XXIII 49) vel murrina?) supellectilis[*](fuperlectilif B1.) genera, anulos translucentes[*](translucentef (tranol- B1) BS. transeuntes rv.). quae enim non luxuria innocentior existimari possit[*](posset F.)?Eadem victoria primum[*](primus a.) inurbem myrrhina[*](myrrhina BJ (item infra passim). murrh- dhv. murr- (Ven.)S. murina F. -nam L.om.a.) invexit [*](in- uexit BFdhv(H). induxit LG. om.a.), primusque[*](primusque om.a.) Pompeius capides[*](capidef BS. lap- FdhH. induxit lap- a.om.Lv.) et[*](et ll.H. sex v.) pocula ex eo
triumph Capitolino Iovi dicavit. quae protinus ad hominum usum[*](usus a.) transiere[*](transiere Lv. -ire r. abactis a.), abacis etiam escariisque vasis[*](uasis inde Lv.a.S (D).) expetitis [*](dist. J cum S.)[*](expetitis om.a.); et crescit[*](& crefcit BS. excr- Fdh. -itque Lv. om.a.) in dies eius[*](eiuf BS (sc. usus). eius rei rv(J). fortasse delendum (ortum ex iterato ies); an vero ea?) luxuria[*](luxuria BS. luxus rv.). myrrhino[*](murrino La(Ven.)S. murino F.)LXX[*](LXXJ. LXXX av. LXX rH.) HS[*](HSS. sestertiis v. talentis dhH.) empto, capaci plane ad sextarios tres calice[*](caliceque Lv.a.B.), potavit[*](potauit ex eo Lv.a.J.)...anus[*](...anus U 818 (Servilium Nonianum suspicatus: cfr. § 81). annof B. Annius J e coni. S. ante hos annos rv(D numerum deesse ratus).) consularis[*](confularef B.), ob amorem adroso[*](adroso (-offo B) BS. abro- L1dhH. -sa F. -raso L2v. obroso aG.) margine eius, ut tamen iniuria ilia pretium augeret; neque est hodie myrrhini[*](murrini La(Ven.)S. murini F2. -nae F1.) alterius praestantior indicatura.[*]((cfr. Suet. Calig. 52 extr.).) idem in reliquis generis eius[*](ei' generis a. generibuf BJ.) quantum[*](quantum om.B.) voraverit[*](uorauerit FdhaB. uoca- B. loca- D. ualuerit Lv. (an cum- ulauerit?).), licet[*](licet Lav. liceat Fdh. lic& aeftimauerit lic& B (falsa iteratione: cfr. § 23. 25. 29).) aestimare[*](estimare adh. exist- G.) ex multitudine, quae tanta fuit, ut auferente liberis eius Nerone[*](nerone BS. -one domitio rv. cfr. § 50. XI 238. VII 45. 71. II 92 (semper inverso ordine). an omnia?) exposita[*](ex- pofita occuparent BS. post hortis (v. 10) transposita habent rv.) occuparent theatrum peculiare[*](peculiarem B.) trans Tiberim in[*](in BS. om. rv.) hortis, quod a populo impleri canente se, dum[*](cauentes et dum Lav.a.B.) Pompeiano[*](pompeiano BFdh(B)G. -nis Lv. -nus D cum Sa- bellico. -peio a.) proludit[*](pludit BFh(B). prael- rv.), etiam Neroni satis erat. vidi[*](uidit a. qui uidit Lv.a.Brot.) tunc adnumerari[*](adnumeri B.) unius scyphi fracti[*](fractif a. -ta Lv.a.S.) membra, quae'in dolorem, credo, saeculi invidiamque Fortunae[*](fortunam Fdh.) tamquam Alexandri Magni corpus in conditorio servari[*](seruarit a.om.BD cum U 819.), ut ostentarentur[*](ostentarentur dv. -retur r(a?).), placebat.[*](cfr. Tac. ann. XVI 19. Plutarch. de adulat. et amico 27.) T. Petronius consularis moriturus invidia[*](inuidia Ldv. -diae B. -die r.) Neronis[*](neronis principis dhv.a. S.), ut mensam eius exheredaret , trullam[*](trulam B1. null- a. unam L.) myrrhinam[*](myrrhinam J. -na B. murrinam La(Ven.)S. marinam F.) Hs[*](fh. B.om.dhv.a. S.)CCC[*](CCCS.CCCll. CCC sestertiis (talentis H) v.) emptam fregit; sed Nero, ut par erat principem, vicit[*](uidit B.) omnes HS[*](hs.FJ. fh. B. is a.HSS. om.Ldhv.) |X???|[*](|X???|J. IXI B. X??? S. om. r. c talentis dhH. ccc sestertiis v.) capidem[*](capidem BFdB. -dinem a. caped- Lv.) unam parando. memoranda res[*](memoranda res Fdhv. -dam res L. -dā rem a. memoref B.) tanti[*](tantam a.) imperatorem[*](imperatorif B.) patremque patriae bibisse Oriens myrrhina[*](myrrina a. murrina S. -nam (amu- F) FLVen.) mittit. inveniuntur[*](inuenitur L.) ibi[*](enim ibi Lv.a.S.) pluribus[*](pluribuf BFdhS. in pl- v. plurimis rD. de mendo cfr. XXXI 4. 107. 32. XXIII 50.) locis nec insignibus, maxime[*](maxime om.La.) Parthici regni[*](figni B. regif a.), praecipua tamen[*](tamen pręcipua B.) in Carmania. umorem sub terra putant calore densari. amplitudine[*](ampli- tudine Lv. -ni B. -nē r.) numquam[*](numquam BS. aiumq- F. nufq- rv.) parvos excedunt abacos, crassitudine raro quanta dicta sunt[*](dicta funt BS. -tum est rv.) potoria[*](potorio a. uasi pot- Lv.a.S.). splendor[*](splender F.) est[*](eft BS. om. rv.)iis[*](iis v(S). If BFhaD. his LdC.) sine viribus nitorque verius[*](ueriuf Bdv. -ius us Fa. -ius his L.) quam splendor. sed in pretio varietas colorum subinde circumagentibus se maculis in purpuram candoremque et tertium ex[*](et tertium ex—p. 390, 1 uitium est om.a.) utroque, ignescente[*](ignefcente ll. v(Brot.). -tem C.) veluti per transitum coloris[*](colorif (-lor B2) in BH.) purpura aut rubescente lacteo[*](purpura rubescente aut lacte candescente Lv.a.Brot.).[*](Isid. XVI 12, 6.—cfr. Martial. epigr. XIV 113.) sunt qui maxime in[*](in om.B.) iis[*](if BD.) laudent extremitates et quosdam colorum repercussus, quales in caelesti arcu spectantur. iam[*](iam ego. imi BFJ (ad antecedd. relatum). om.Ldhv.) aliis[*](aliif B2S. -lif B1D. his Lv. om.Fdh.) maculae[*](maculae ll.v. om. SJ(errore).) pingues[*](pingef B.) placent—
tralucere quicquam aut pallere vitium est—itemque[*](itemque BS. -em r.) sales verrucaeque[*](uerruce quae F. -ucae L. -uce a.) non eminentes[*](mittentes a. rem- L.), sed, ut in corpore etiam, plerumque sessiles. aliqua et in[*](et in (pro etiam) B.) odore commendatio est.[*](Seneca nat. quaest. III 25, 12. Isid. XVI 12, 6. cfr. Solin. 15, 29. Prisc. perieg. 704.—Isid. XVI 13, 1. Diodor. II 52, 2. Strabo XV 1, 67 p. 717. Solin. 15, 31.) Contraria[*](contra B1.) huic causa crystallum facit, gelu vehementiore concrete non[*](nec Lv.a.G.) aliubi[*](alibi B2dhS.) certe reperitur[*](certe non aliubi (-ibi B2) reperiuntur B (prava iteratione: cfr. § 19).) quam ubi maxime hibernae nives rigent, glaciemque esse certum est, unde[*](unde BFS. -de et Ldhv. Inde et a.) nomen Graeci dedere. oriens et hanc mittit, quoniam[*](sed (pro quo- niam) Lv. a. H.) Indicae nulla praefertur. nascitur et in Asia, vilissima circa Alabanda[*](alabandam Lv.a.G. -basnda F.) et Orthosiam[*](horto- siam Lav.a. C.) finitimisque[*](finitimifque BJ coll. VI 20. (adde uicina § 123. VI 65. XVI 135. XVII 80. X 70. XXX 7). -timisque (-tiffimusque a) montibus rv (D).), item in Cypro, sed laudata in[*](in om.B.) Europa[*](Europae v.a.S.) Alpium[*](alipium B1.) iugis.[*](cfr. infra §§ 108. 127.) Iuba auctor est et[*](et om.BFJ.) in quadam insula Rubri maris ante Arabiam sita nasci, quae Necron[*](necron BFdhH. neron rv.) vocetur[*](uocatur ad.), et in ea, quae iuxta[*](iuxta gemmam (-mma Fa) FLadv. om.B (an recte?).) gemmam topazum[*](topazum B1LS. -zium B2. -zion hC. -cium d. -cion v. topratum F. opat- a.cfr. § 107.) ferat, cubitalemque[*](cubi- taleque F. -lem a.) effossam[*](et fossam F. effossum a. -ffam quae B.) a Pythagora Ptolemaei[*](ptoleimaei (-lęm- B2) B. -lemei F. -lomei a. -maei L.) praefecto[*](refecto a. regis praefecto Lv.a.-D.); Cornelius Bocchus et in Lusitania[*](lusitania ll.(Ven.)S. -ia nasci dhv.) perquam mirandi ponderis in[*](in S e coni. J. m B.om. rv.) Ammaeensibus[*](ammaeenfibuf BD coll. CIL II 501. ammaen- FhH. amnen- d. ad men- a. inmensis Lv.) iugis, depressis[*](deprensis a. -raehensis L.) ad libramentum[*](liberamentum B.) aquae[*](aque F. qd B.) puteis. hoc[*](hoc om.Ldv.a.S.) mirum,
quod[*](quod BS. et quod rv.) Xenocrates Ephesius[*](efe//fiuf B. ephesius—4 xeno- crates om.a.) tradit, aratro in Asia et Cypro excitari; non enim reperiri[*](reperiri BS. inueniri rv.) in terreno nec nisi inter cautes creditum fuerat. similius veri[*](ueri ll.v(S). uero C.) est, quod idem Xenocrates tradit, et[*](et ego. e B. a d.om. rv.) torrentibus saepe deportari. Sudines [*](sudines om.a. -nes uero Lv.a.S.) negat nisi ad neridiem spectantibus locis nasci. quod[*](dist. U 820.) certum est, non[*](non enim Lv.a.S.) reperitur in aquosis[*](aquofif locif BSJD. cfr. XXV 76. 124. 154. XXVII 43. XVI 77. (de prava iteratione cfr. § 19).), quamquam[*](quam B.) in regione praegelida, vel si ad vada usque glacientur[*](gla- cietur La.) amnes. e[*](e BFS. a La.om.dhv.) caelesti umore puraque[*](puraque BS. parua- que rv. ecesse–ota sunt (p. 392,1) om.a.) nive id fieri necesse est;[*](Solin. 15, 29. cfr. Isid. XVI 13, 1.) ideo caloris[*](coloris F. -lor B.) inpatiens nisi in[*](nifi in BFB(S). in Lv. non nisi dH.) frigido potu abdicatur[*](potui addi- citur dH Brot.). quare nascatur sexangulis[*](angulosis Lv.a.B.) lateribus, non facile ratio iniri[*](iniri BFhS. inueniri (-re L1) Ldv(D).) potest, eo[*](et (pro eo) L.) magis quod neque in[*](in del. v.a.S.) mucronibus eadem species[*](fpecief Bv. -ie r.) est et[*](et om.L.) ita absolutus[*](absolutus est Lv.a.S. ab eo so- latus est F.) laterum levor[*](laeuor BLugd.) est[*](eft BS. om. rv.), ut nulla id arte possit[*](id possit parte L.) aequari.[*](Solin. 15, 31.) Magnitudo amplissima adhuc visa nobis erat quam in Capitolio Livia[*](leui F. iulia S.) Augusti[*](augusti FD coll. Solino -fta BLcodd. Solini Heidelb. et Bern. v.) dicaverat, librarum circiter CL[*](CL BSolin.S. L Fv. quinqua- ginta LLugd.). Xenocrates idem[*](idem del. HBrot.) auctor est vas amphorale visum, et aliqui ex India[*](india BS. -dia crystallum (-llio F) rv.)[*](uncos ego posui. pertinere videntir vv. ad § 25 extra.) sextariorum quattuor.—(Nos liquido adfirmare possumus in cautibus Alpium nasci[*](nasci BFdhv(S). -sci atque LG.) adeo inviis plerumque[*](ut plerumque FLdv.a.S.), ut fune pendentes eam extrahant.)—peritis
signa et indicia nota sunt.[*](Solin. 15, 30.—extr.: cfr. Plin. XXXVI 199. Isid. XVI 13,1. (Orph.Lith. 180 sqq. κηρ. p. 138).) infestantur plurimis vitiis[*](uitif B1FLD.), scabro ferumine[*](ferrugine v.a.H.), maculosa nube, occulta aliquando[*](aliqua dH Brot.) vomica[*](uomitica B.), praeduro fragilique centro, item[*](item BFdhaH. a Lv. et B.) sale[*](sole Lav.a.B.) appellate. est et rufa aliquis[*](aliquis ego. -quid Fa. -cui BS(de mendo cfr. § 51. 53. XVII 262 extr. 231). -quibus Lv.) robigo[*](rubigo av.a.S.), aliis capillamentum rimae simile. hoc artifices caelatura[*](et latura a. litura Lv.a.G.) occultant. quae vero sine vitio sint[*](sunt dhv.a.S.), pura[*](pura BaBrot.(D). -ro F. -ras Ldhv(S).) esse malunt, acenteta[*](acenteta hB. -ela B. adcenteta F. acc- L. -tera a.) appellantes, nec spumei coloris [*](spumae colore (-ris d) dHBrot.), sed[*](fed BH. om. rv.) limpidae[*](limpidae (H. lymphi- B. -pi- G) aquae BdG. lympideaque F. -daeque v. limpidaeque L. -dieque a.) aquae. postrema[*](postremo v.a.S. postrema—pondere est pertinere videntur post solis radiis (v. 10).) auctoritas in pondere est. invenio apud[*](apud BS. om. rv. cfr. XXVI 107.) medicos, quae sint[*](quae fint BS. quer??? a. quae sunt rv.) urenda corporum, non aliter[*](alter B.) utilius uri[*](uri BS. id fieri rv.) putari[*](putari BS. -re (pot- F) rv.) quam crystallina pila[*](pita B1. pida F.) adversis opposita[*](oppofita BFdhS. app- Lv. adp- a. pos- G..) solis radiis.[*](Suet.Nero 47 init) alius et in his[*](& in hif BS. hic rv.) furor, HS[*](HS cod.Poll.v. sesterciis L. -cia a.om. rJD.) centum quinquaginta[*](quinquaginta centum FLa. CLM dhv.a.J.) milibus[*](millibuf B.) trullam unam[*](una Lv.a.B. unit F.) non ante multos annos mercata[*](mercata BF(B)S. -ta a Lv. -tam dh. -ta aVen.) matre[*](patre a.) familias nec divite. Nero[*](nero BS. om.a. idem (G. item v)nero (uero F) rv.) amissarum rerum nuntio accepto duos[*](an in (post inos) delendum?) calices crystallinos in suprema[*](fuit fuprema BSJ (prava iteratione: cfr. § 19).) ira fregit inlisos. haec fuit ultio[*](ultio S e coni. J. uitio BF. in uitio rv. ratio dhB.) saeculum suum punientis, ne quis alius iis[*](iis v(S). if B1FLD. hif r. ex his C.) biberet. fragmenta sarciri nullo modo queunt. mire[*](mire BC. -reque rv.) his[*](hif BS. om. rv.) ad similitudinem accessere vitrea[*](uitre B2. -tria a. -tri Lv.a.B.), sed prodigii[*](prodigi B1aS.) modo, ut suum pretium auxerint, crystalli[*](cryftalli non deminuerint (dim- B2L) BLv. om. r. dist. v.a. C (cfr. Fröhner anal. crit. p. 15. 16).) non deminuerint.[*](cfr. Ovid. met. II 366.) Proximum locum in deliciis, feminarum[*](feminarum—4 tantum om.a.) tamen adhuc tantum, sucina[*](succina d(?)v.a.S. (ubique).) optinent, eandemque[*](eandemque FLv. ead- r.) omnia haec quam gemmae auctoritatem; sane priora illa[*](priora illa BS. -ra a. -rem F. -res L. maiorem dhv.) aliquis[*](aliquibus dhv.a.S.) de causis, crystallina frigido[*](frigido (-da La. rigid F) potu (-tus si F) myrrhina (BJ. murri- rS) ll.S. et murrina (minima h) habent (del. v)rigidi potus dhv.) potu, myrrhina utroque[*](utroque BFaS. -raque dhv. uitreaque L.); in sucinis causam ne deliciae quidem adhuc excogitare potuerunt[*](excogitare potuerunt BS. -uitauerunt dhv. -itauere La. ex- cogende F.).
[*](Ovid. met. II 364. Isid. XVI 8, 6. (Diosc. I 110). cfr. Homerus ζ 513. τ 398.—Nicand. fragm. 63 (O Schneider).) Occasio[*](dist. U 821.) est[*](est om.a.) vanitatis[*](uanitatis est a. -tas Ldv.a.S.) Graecorum[*](grecorum ll.) detegendae[*](occasio—detegendae om.Fh.)[*](detegendae BS. diligentiae d(?)B. -ter rv.): legentes[*](legens L.) modo aequo[*](aequo BFS. -que dhv. equa r.) perpetiantur[*](perpetiatur L. -tien F.) animo[*](animo S e coni. J. ablimo B. nemo r. me de ortu eorum dhv.), cum hoc quoque intersit vitae scire[*](scirent F.), non[*](non BL.cfr. U 821, de mendo § 42 extr. 63. nos S e coni. J. num F. ne a. ponere dh(B). poste- ros v.) quidquid[*](quid F.) illi prodidere mirandum. Phaethontis [*](phaethontis dh(?)v. faeto- B. feto- La. phetentis F.) fulmine icti[*](ictu a.) sorores luctu[*](luctu B2dhIsid.S. -tum B1. fluctu Fa. fletu Lv.) mutatas[*](mutatis a.) in arbores populos [*](populofe (-of B2) ac B (ortum ex iterato lac). -os esse ac U 821.) lacrimis electrum omnibus annis fundere iuxta Eridanum amnem, quem Padum vocavimus[*](uoca- mus dhv.a.S.), electrum[*](et electrum Fdhv.a.S. de mendo cfr. XXXIII 80. 81.) appellatum,[*](3, 117) quoniam sol vocitatus sit Elector[*](elector BFC. -tro a. -tros Lv.), plurimi poëtae dixere
primique, ut arbitror, Aeschylus[*](aefchyfluf B1. aescylus F. eschy- av.a.C. escyllus L.), Philoxenus, Euripides [*](euripideffe (-def fed B2) B (om. nicander—quod esse). eschylus a.om. v.a.S.), Nicander, Satyrus[*](nicander satyrus FLindex D. add. iterum nicander a. satyrus nicander (mea- d) dhS. nicander euripides satyrus v.). quod esse falsum Italiae testimonio patet.[*](de Aeschylo cfr. GHermanni opusc. III 131 sqq.—Apollon. Rhod. IV 627.) diligentiores[*](diligentiores—14 cummim om.a.) eorum Electridas insulas in[*](in om.F.) mari. Hadriatico esse dixerunt, ad quas delaberetur Pado[*](delaber&ur (-aue- B1) pado BS. dilaberetur padus rv.). qua appellatione[*](appella B.) nullas umquam ibi fuisse certum est, nec vero ullas ita[*](ita om.L. ibi dhv.a.S.) positas[*](ap- positas dhv.a.S.) esse, in quas quidquam cursu Padi devehi[*](deueheretur L.) posset[*](possit dhv.a.D. om.L.). nam quod Aeschylus in Hiberia [*](iberia hC.)[*](uncos posuit U 822 coll. III 21. XX 254.) [hoc est in[*](in Bv. om. r.) Hispania] Eridanum esse dixit eundemque appellari Rhodanum[*](rhodano F.), Euripides rursus et Apollonius in Hadriatico litore confluere Rhodanum et Padum, faciliorem veniam[*](uiniam B1. ignorat FL.) facit ignorati sucini[*](sucini dh. -ini in ll.v. cfr. Bergk I p. 32.) tanta ignorantia orbis.[*](Th. lap. 29.) modestiores, sed aeque falsum, prodidere in extremis Hadriatici sinus inviis rupibus arbores stare, quae canis ortu hanc[*](hoc Lv.a.S.) effunderent[*](infunderent L.) cummim[*](gummim B2d. -mmi v.a.S. cum mire L.). Theophrastus effodi[*](infundi La.) in Liguria dixit, Chares vero[*](chares uero om.dv.a.H.) Phaëthontem[*](fetoantē a.) in Aethiopia [*](aethiopie a. -piae h.)῞ἅμμωνος νήσῳ[*](hammonos neso ego. ham- moneffo B. (an hammoneso?). -onis Lav. eam monis F. Hammonis insula U 823. cfr. VI 186.) obisse[*](obeffe B.), ibi et[*](obi et F. ob id dhv.a.S.) delubrum eius[*](ibi (pro eius) dhv.a.S.) esse atque oraculum electrumque gigni. Philemon fossile esse et in Scythia[*](scitiae F.) erui[*](fui F.) duobus locis, candidum atque cerei[*](caerae F. ere a.) coloris quod vocaretur electrum, in alio[*](alio BS. oleo a. alio loco rv.) fulvum quod appellaretur sualiternicum[*](fualiternicum BS. sualt- Lav. subalt- FdhH. hyalo- pyrrichum D cum U 824. (pterygophoron Diosc.). nomen ad- huc corruptum.).[*](cfr. Plin. infra § 52. VIII 137. Diosc. II 100. Th. lap. 28. 31.—cfr. Strabo IV 6, 2 extr. p. 202.) Demostratus[*](demostratus LdB. demons- rv.) lyncurium[*](lyncurium J. -ion v e Theophr. -ia cū La. lyneum F. luncu B.) vocat[*](id uocat FLdhv.a.S(D).) et fieri ex urina[*](urina a F.) lyncum bestiarum, e maribus fulvum et igneum[*](ingenuum L. -niu a.), e[*](e om.Fa.) feminis languidius[*](Languib; a.) atque candidum; alios id[*](aliof id BS. alios F. -io a. alii Lv.) dicere[*](dixere v.a.S.) langurium[*](langurof BS. -rios a. -rias Lv. longoros F.) et esse in Italia bestias languros. Zenothemis langas vocat easdem et circa Padum iis[*](if BD. us a.) vitam adsignat[*](affirmat Lv.a.H.), Sudines arborem, quae gignat in Liguria, vocari lynca[*](uocari lynca (lin- B1) BS. om. rv.).[*](cfr. Plin. III 152. IV 103. 99. 94. 95.) in eadem sententia et Metrodorus fuit. Sotacus credidit in Brittannia petris[*](patris a. arbores L. -oribus v.a.H.) effluere[*](& fluere B1. efL- B2.), quas electridas [*](electrinas La.) vocavit[*](uocat dH Brot.), Pytheas[*](pythias a.) Guionibus[*](guionib, BD. guto- rv(S). cfr. IV 99. goto- d. gutto- hC. Inguaeonibus A Biese; cfr. Detlefsen ilermae XXXII (1897) p. 192. Teutonibus Müllenhoff (forma Plinio aliena: cfr. infra et IV 99. XXXV 25).), Germaniae genti[*](genti Lav. -te r.), accoli[*](accoli BG. -lis Lv. a coll r.) aestuarium oceani[*](aestatuarium F. oceani G(D). -no a. ab oceani B. ab oceano Fh.om. hoc loco v(J).) Metuonidis[*](metuonidis (meton- d) FhdD. -des a. meconomon L. meton- cod.Prag.J. menton- v.) nomine spatio[*](metuonidis—spatio om.B.)[*](spatio FahG(D). ab oceano spatio Ldcod.Prag.v(J).) stadiorum sex milium; ab hoc diei[*](dici L. diei in F.) navigatione[*](ab hoc diei nauigatione om.a.) abesse insulam Abalum [*](nabalum Fh.om.a.); illo[*](illuc dH Brot. om.a.) per ver[*](per uer BS. cfr. XVII 111. 112. 198. XVIII 120. uere (-ro L) rv.) fluctibus advehi et esse concreti maris purgamentum; incolas pro[*](pro—p. 396, 5 aestibus om.a.) ligno ad ignem uti eo proximisque Teutonis vendere.[*](Timaei fragm. 34 (Müller). Diodor. V 23 init.—extr.: Solin. 20, 13.) huic et Timaeus credidit[*](credit Fdh.), sed insulam Basiliam[*](bafiliam BFdhB(H). cfr. § 61. IV 95. balisiam Lv. baltiam C.) vocavit. Philemon negavit[*](negauit BLv(S). uagit Fh. ait dH.) flammam ab electro reddi. Nicias solis radiorum sucum intellegi voluit hoc[*](hoc BFh. hos Ldv (ad seqq. relatum).); circa occasum[*](occasum credit d(?)v.a.S.) vehementiores[*](uehementiores—4 actos om.B.) in terram [*](terra Fh.)[*](dist. U 826.) actos pinguem sudorem[*](sudore Fh.) in ea[*](in ea om.L. in ea parte dv.a.S.) relinquere[*](oceani relinquere dv.a.S.), oceani deinde aestibus[*](aeftib. BS. -tatibus rv.) in Germanorum litora[*](litoria F. -re a.) eici. in[*](in BS. et in rv.) Aegypto nasci simili modo—vocari[*](uocari B. et (ac LaD) uoc- rv.) sacal—, item[*](faca & item B.) in India gratiusque et ipso[*](et ipso ego. ipso D. & pro B. est pro F.om. rv.) ture esse Indis;[*](Isid. XVI 8, 7. cfr. infra § 48.) in[*](in—8 uerticillos om.a.) Syria quoque feminas verticillos[*](uerticulos F.) inde facere[*](in facerae F. inde facile a.) et vocare[*](uocare BFdhv. -ri rS.) harpaga, quia[*](qua B.) folia paleasque et vestium fimbrias rapiat. Theochrestus[*](theocrestus F. -ophrastus Lv.a.H.) oceano id exaestuante ad Pyrenaei promunturia[*](promunturia B1. -ium FLD. pro- munctoria B2. -montoria dH. -ium hv.)adpelli[*](adpelli ego. dep- B.cfr. § 42 et 35. eici rv.), quod et[*](eft B.) Xenocrates[*](theochrestus—xenocrates (§ 40) om.a.) credidit, qui de his[*](qui de hif BFdhv. is uero qui L.dist. v.a.S.) nuperrime scripsit vivitque [*](uiuitque BS. -uit rv. dist. Oehmichen stud. Plin. p. 91. cfr. Biicheler mus. Bhen. XL (1885) p. 306.) adhuc. Asarubas[*](afarubaf BL(index)v. asdrubas coni. H. cfr. Bücheler l. l. p. 307. narubus F.) tradit[*](tradit BS. -didit r (praem. qui v).) iuxta Atlanticum mare esse lacum Cephisida[*](cephisiada dHBrot. chepesidam Fh.), quem Mauri vocent[*](uocant dv.a.S.) Electrum. hunc sole excalfactum e limo reddere[*](reddere BS. dare rv.) electrum fluitans. Mnaseas[*](mnesias Lv.a.H.) Africae[*](in africa L.) locum Sicyonem[*](sicyone (sici- F) FL.) appellat[*](appellatum Lv.a.H.) et[*](et om.L.) Crathin amnem in oceanum[*](cratinam in eo ab oceano L.) effluentem[*](et flu- entem Fh.) e lacu[*](lacum (om. e) L.), in quo aves, quas meleagridas et penelopas vocat, vivere[*](uiuere ll.v(S). et uere dH.); ibi nasci ratione eadem qua supra dictum est[*](eft BS. est de (in Fdh) electride lacu rv.). Theomenes Syrtim iuxta[*](fyrtim iuxta BS. iuxta syrtim rv.) magnam hortum Hesperidon[*](hesperidum hv.a.S.) esse[*](effe BFhS. om.L1. ex quo L2. esse ex quo v.) et[*](et—4. 5 flumen esse om.Fh.)[*](et—3 cacuminibuf BS. om. Lv.) stagnum Electrum, ibi arbores populos, quarum e cacuminibus in stagnum[*](in stagnum L2v. -na B2. -nat B1. inL1lac. usque ad hesperidum (v. 4).) cadat; colligi autem ab[*](autem ab BS. uero a L2v.) virginibus Hesperidum.[*](Ctesias Indic. ap. Phot. bibl. 72 p. 149 (fragm. ed. Baehr p. 252 § 19).) Ctesias[*](ctefiaf Bv. ethesias L.) in[*](in BS. om.Lv.) Indis[*](indiif B2.) flumen esse Hypobarum, quo vocabulo significetur omnia[*](omnia BS. -ia uasa (as F. in se H) rv.) bona eum ferre[*](bona eum ferre BS. ferre bona rv.); fluere[*](fluuere B1.) a septentrione in exortivum[*](exortiuum FdC. -ritum B1. -rtum rv.) oceanum[*](ocean oceanum B.) iuxta montem silvestrem arboribus electrum ferentibus. arbores eas[*](eas om.F. se d.) psitthachoras[*](pfitthachoras (-ra B) BD. siptach- H e Ctesia. apitachora F. aphytacoras Lv.) vocari, qua[*](qua om.F.) appellatione significetur praedulcis suavitas. Mithridates in Carmaniae[*](carmaniae D. germ- (-icae F) ll.v. de mendo cfr. § 110. 131. 134. XXXVI 59.) litoribus insulam esse, quam[*](quam BS. om. rv.) vocari[*](uocarique eamLv.a.S.) Seritam[*](feritam BS. oserietam Fh. -ictam dB. cedron Lv.), cedri genere silvosam, inde defluere[*](fluere B.) in petras. Xenocrates[*](enocrates—14 gigni om.B.) non sucinum tantum in Italia, sed[*](sed FLaD. uerum dhv.) et thium[*](et thium (=θεῖον) D cum U 830. etium F. etiam dh. thieum L.om.a. etiam thieum (thyon H. thyeum J) v.) vocari[*](uocari om.adh.), a Scythis vero[*](ueros Fdha.) sacrium[*](sacrium Fv(D). -crum LdhJ. -cro' a.an Sacium?), quoniam et ibi nascatur[*](nascitur L.); alios putare in Numidia[*](numidico a.) ex limo[*](ex limo ego. cfr. § 37 extr. ex uino F. ex dh.om. rv. ex humo D.) gigni. super omnes est Sophocles poeta tragicus[*](po&a tragicuf BS. tragicus (-igus F) poeta rv. del. D cum U 831.), quod equidem miror, cum[*](cum BS. om. rv.) tanta gravitas ei[*](et p. 398, 1 grauitaf ei BS. -tas et F. -tate rv.) cothurni[*](coturni Bh.) sit[*](fit BS. est r. et dhv.), praeterea vitae fama[*](flama L2a. flamma L1.) alias[*](alia F.del. D. (an magna vel ampliata?).) principi[*](principi BFaJ. -pe dh(?)B. -pali Lv(D).) loco genito[*](genitus dhv.a.S.)[*](& BS. om. rv(U 831).) Athenis et rebus[*](reb; genuis (vel genitis) a.del. U 831.) gestis et[*](et—4 eum aut om.a.)[*](& BS. om. rv.) exercitu ducto[*](adiecto Lv.a.B.). hic[*](hic enim L.) ultra Indiam fieri[*](fieri FLdhv(J). fluuere B1. fluere B2S. de mendo cfr. XXXII 121.) dixit e lacrimis meleagridum avium Meleagrum deflentium[*](defluentium B1Fd.). quod[*](quod et Lv.a.S.) credidisse eum aut[*](uel dhv.a.S.) sperasse[*](separasse Fa.) aliis persuaderi[*](parsuaderi F. persuadere B1 (ut videtur; i in ras.)Lav.a.B.) posse quis non miretur[*](ueretur Lav.a.B.)? quamve[*](quam fe B.) pueritiam tam inperitam[*](aut (tam F) impericiam FLv.a.B.) posse reperiri[*](reperri F. -perire B. (an possit reperire sc. Sophocles?).), quae avium ploratus annuos credat[*](credas F.) lacrimasve[*](lacrimas ui F. -mas ut a.) tam grandes avesve, quae a[*](auefue quae a BS. auesque (quae F) r. -que e dhv.) Graecia[*](grecia B. egregias L. -Iā a.), ubi[*](ubi om.La.) Meleager periit[*](meleager periit (-rit BD)) BFdhv. om.a. -grum etiam perisse et L.), ploratum adierint[*](adierint- BS. missem F.ee (isse v) in av. esse apud L.) Indos[*](idof B1.)? quid ergo? non multa aeque fabulosa produnt poetae? sed hoc in ea re, quae cotidie invehatur[*](inuehatur Lav(S). -eatur B1F. -eniatur B2dhH.) atque abundet[*](abund& BS. -det et rv.) ac[*](ac BFS. hac r. hoc- dhv.) mendacium coarguat, serio[*](ferto F. certo La.) quemquam[*](quendam quam B. quamquam F.) dixisse summa hominum contemptio[*](contemptio v. -emtio d. -entio ll.) est[*](est om.Fh.) et intoleranda[*](intuenda La.) mendaciorum inpunitas .[*](Tac. Germ. 45. Solin. 20, 8. 9. Isid. XVI 8, 6. 7. XVII 7, 31.—cfr. Plin. IV 97.)Certum est gigni[*](signi F.) in[*](in om.F.) insulis septentrionalis oceani[*](oceanif B1. hocaeani F. hoc L. hac cani (vel eam) a.) et ab Germanis appellari glaesum[*](glaefum BS. glassu a. glessum rv.), itaque et ab[*](a dhv.a.S.) nostris ob id unam insularum Glaesariam[*](glesariam F. gless- Ladhv.a.S.) appellatam, Germanico
Caesare res ibi gerente classibus[*](ref—claffibuf BS. res ibi classibus gerente r. ibi classibus rem gerente dhv.), Austeraviam[*](aufterauiam B1FaS coll. IV 97. -tera uiam B2. -trauiam Lv.) a[*](a om.Fa.) barbaris dictam. nascitur autem defluente medulla pinei generis arboribus, ut cummis[*](gummis F. -mmi B2dhv.a.S.) in cerasis[*](in gerasis F. in cera L. sincera a.), resina in[*](in BS. om. rv.) pinis[*](pinif BaH. -neis Lv. piris Fdh.) erumpit umoris[*](dist. v.a.C.) abundantia. densatur[*](densantur F.) rigore vel tempore[*](tempore FLhSolin.Isid. v(J). -ri a(?). pondere B. tepore d(?)B.) ac mari[*](ac mari ego. aut maria BFdhv(S). aut amori a.om.L. autumnali B coll. Solino.), cum ipsum[*](ipsu ego. ipfa BS. ipse J. uero L. uere D coll. § 35. om. rdhv.) intumescens aestus rapuit ex insulis, certa[*](certa ego. -te ll. v. (aduersa Tacit.).) in litora[*](litore Fdha.) expellitur, ita volubile, ut pendere videatur atque non[*](atque non (ego. nos F.cfr. § 31)sidere F. atque considere hB. atque a.om.BLv(S). aqua non sidere D.) sidere in vado[*](in uado BFdS. in a. quod L. in uado. Quod v.).[*](Corn. Nep. ap. Cassiod. Var. V 2. Solin. 20, 9. 10. Tac. Germ. 45.) arboris[*](arboris dhv. -re Fa. -rum (sed post esse) L. Roborif B.) sucum esse etiam[*](etiam ll.v(S). om.dC.) prisci nostri credidere, ob id sucinum appellantes. pinei[*](pinei BS. -neae adhv. -naee F. -nea L.) autem generis[*](generif BS. om. rv.) arboris[*](arbores a.) esse indicio est pineus in adtritu[*](atritu a. acr- F.) odor et quod accensum[*](ecensum F. accensum—10. 11 adfertur om.B.) taedae modo ac nidore flagrat[*](quod—flagrat om.a.)[*](flagret v.a.S.). adfertur [*](adfertur Lv(S). affirmatur (adf- F) FdhaH.) a[*](a om.F.) Germanis in Pannoniam[*](in annontam F. inde d. idem h. ideo H.) maxime[*](maxime BB(S). -mo F. mox per rv. maxime appetitam dhH.) provinciam[*](prouinciam om.BSJ.), et inde Veneti[*](uenienti a. aduectos dhH.) primum, quos[*](quof BS. quos graeci (gre- Fa) rv.) Enetos[*](enetos cod.Poll. v(Brot.). hen- C. fenatof B. inaetos F. natos a. nitos L. macatos dhH.) Graeci[*](greci B.om. rv.a.S.) vocaverunt[*](uocauerunt BS. -ant Lav. -abant FdhH.), famam rei[*](rei fama a.) fecere proximique[*](proximique BS. -me r. -mi Verc. -mae v(H). an proximi quippe?) Pannoniae et agentes[*](& agentef BS. id accipientes Fdhv. ad accipiennonie a.om.L.) circa mare Hadriaticum.[*](Isid. XVI 8, 7.) Pado vero adnexa[*](adnexa ll. v (S). -xae Hack.) fabula[*](fabula eft BS. -le La. -lae v. -la Fdh.) est evidente[*](euidente BFhS. -ta d. uidentur r. -etur v. an euidenti de? magis vero Plinianum sit adnexae fabulae est euidens; cfr. XVII 12. XXXI 54. IX 71. 2. II 138.) causa, hodieque Transpadanorum[*](tranfpadanorum (-don- B) BFdhv(H). -narum r Verc.) agrestibus feminis monilium vice sucina gestantibus, maxime decoris gratia, sed et medicinae; creditur quippe tonsillis[*](creditur quippe tonsillis (toff- B) BS. quando (qnFL) ton- sillis creditur rv.) resistere et faucium vitiis, varie[*](uarie B1. -iae F. -io B2Lv. -Iū a.) genere[*](generū a.) aquarum iuxta Alpis[*](alpif B1S. -pef B2. aliis Fa. -ios L.om.dH. illos v.) infestante guttura hominum[*](hominum BS. om. r. ac uicinas carnes dhv.).[*](Solin. 20, 11. (cfr. Suet. Nero 12).) DC M p[*](DC mil. p. fere B(SJ)D. ac p. fere F. ac fere passibus trecentis L. sexcentis (G. centum dhv) fere M. pass. dhv.). fere[*](guttura—fere om.a.) a[*](a ll.G. abesse a d. abest a hv.) Carnunto Pannoniae abesse[*](abeffe BS. -est rG. om.dhv.) litus id[*](id (id ae F. a dh) germaniae (-ia dh) ex quo BaFdhG. ex quo id germaniae Lv. quo id a germa- nia B.) Germaniae, ex quo invehitur, percognitum nuper[*](eft nuper B2D.), vivitque[*](uiuitq. BS. uidit aD. uidit enim Lv. uidete F.) eques[*](equef BLv. eq' a. q???; F.) R[*](R. BFaD. ro- manus Lv.). ad id comparandum[*](adi comparandi F.) missus ab[*](a adhv.a.S.) Iuliano curante gladiatorium[*](gladia- torium Fdhv(D). -rum r. cfr. XXXV 52.) munus Neronis principis. qui[*](qui & BS. quin et FdhD. qui nec r. qui haec v.) et commercia ea[*](ea BS. om. rv. exercuit D cum U 832.) et litora peragravit, tanta copia invecta , ut retia coercendis[*](coercendif (coher- av) BLav(S). arcendis dhB. -ntis F.) feris[*](ferit a.om.Lv.a.B.) podium[*](spodium Lv.a.B. podium q. B. -umque S.) protegentia[*](egentia B. teg- S.) sucinis[*](sicinis F2. -nes F1. sucidis a. -ino dH Brot.) nodarentur, harena[*](harena D coll. XXXIII 90. XXXVI 162. arma ll.v) vero et libitina[*](liuitina B1) totusque[*](totufq. B2Ldv. to ufq. B1. totiusque (toci- F) r.) unius diei apparatus in variatione pompae[*](pompae S. -pae ac B.) singulorum dierum[*](in—dierum BS. om. rv. uncis inclusit J.) esset e[*](de La.) sucino. [*](Solin. 20, 12. Tac. Germ. 45. Martial. epigr. VI 15. IV 32. 59.) maximum pondus is glaebae attulit XIII librarum . nasci[*](nascitur F. nasci—est om.a.) et in India certum est. Archelaus, qui regnavit in Cappadocia, illinc[*](illic a.) pineo[*](pineo FdhH. -of B. in eo a.om.Lv.) cortice inhaerente tradit advehi rude polirique adipe suis[*](adipe suis FdhB coll. Solino. om. rv.) lactentis[*](lactentif BdhB. lat- Fa. lacte Lv.) incoctum. liquidum id[*](liquidum id BS. -dum (h'q die a) rv.) primo destillare argumento sunt[*](sunt om.Fdh.) quaedam intus[*](intus om.La. (interlucent Tacit.).)[*](in (pro ut) F.)[*](& BLaS. ex F.om.dhv.) tralucentia, ut formicae culicesque[*](pulices- que La. aut culices dv.a.S.) et lacertae[*](lacerate F. -tae h. -rtaeque v.a.S.), quae[*](quae BFS. om. r. quas v.) adhaesisse musteo[*](adhesissem usteo F. -herentes in eo L.om.a.)[*](nec L.) non est dubium et[*](et uncis inclusit J.) inclusa[*](inclausa a. -lusas Lv.a.S. in eius a F.) durescente[*](durefcente BS. -cens (vel -centes) a. -cere L. daurescentes F. indurescente dh. -ti v.) eodem remansisse[*](eodem remanfiffe (-ife B1) BS(D). om. rv. uncis inclusit J.).[*](extr.: Solin. 20, 12. 13. Prisc. perieg. 283.) Genera eius plura sunt. ex iis[*](funt ex iis (if B1D. hif B2) BS. om. rv. unicis inclusit J.) candida odoris praestantissimi[*](ne Fa.), sed nec his nec cerinis[*](cerinif BS. cernis Fa. cereis dhB. tetris Lv.) pretium. fulvis maior auctoritas. ex iis[*](ex iis (is LD) Ldhv. ex his Fa. exift B1. exiftit B2.) etiamnum[*](etiamnum dhv. -unc FLa. &iam B.) amplius[*](ampliuf BD. -ior rv.) tralucentibus[*](traducentibus a.), praeterquam si[*](sa F.) nimio ardore[*](amore a.) flagrent; imaginem[*](imaginemque Lv.a.S.) igneam in iis[*](in iis (if B1D. hif B2) effe BS(D). inesse Lv(J). in sese r.) esse, non ignem[*](ignem BLv. -nem igneam r.), placet. summa laus Falernis a vini[*](dist. ego (ut sint ablat. absol.).) colore dictis, molli fulgore perspicuis[*](perfpicuif BS. -cui sunt r. -cuis. sunt v(D).) in quibus et[*](et in quibus Lv.a.S (D). cfr. XXIV 80. XXVIII 231.) decocti mellis lenitas placeat.[*](Isid. XVI 8, 7. Solin. 20, 13 cfr. Plin. supra § 37. Plato Timae. p. 80 C. Geopon. XV 1, 29.)[*](placeat uerumuerum—p. 402, 13 uitiis aut om.aom.B1.) verum hoc quoque notum[*](et p. 402, 1 notum fieri BLv. finiri F.)
fieri oportet, quocumque modo[*](modo BFdhv(S). om.LG.) libeat[*](libeat ea tinguian tingui, ut?ego. libeat tingui FLG(J). tingi libeat dhv. ea tinguere libeat tingui BS(D). de iteratione cfr. §19.), ea tingui, haedorum sebo[*](fepo B2. seuo dhv.a.S.) et anchusae[*](ancufae B1. amc- F.) radice, quippe iam[*](iam & BS. etiam rv.) et conchylio inficiuntur . ceterum attritu digitorum accepta caloris[*](coloris B1L.) anima trahunt[*](& BFdhv(S). ac LG.) in se paleas et folia[*](folias F.) arida et philyras[*](& (ac F) philyras (fil- B. hiluras F) BFG(S). om.Lv(H).), ut magnes lapis ferrum. ramenta[*](erementa L.) quoque[*](an que (pro quoque)?) eius[*](eius ll. S. sucini dhv.) oleo addito[*](addito ll.v(S). -ta G.) flagrant dilucidius[*](lucidius L.) diutiusque quam lini[*](ni (pro in) F.) medulla.[*](cfr. Pausan. V 12, 7.) taxatio in deliciis tanta[*](tantu aut F.), ut hominis[*](hominis FLdv. -nem B.an hominum?) quamvis parva effigies vivorum hominum vigentiumque pretia exsuperet[*](exfuperet BS. su- rv.), prorsus ut castigatio una non sit satis. in Corinthiis aes placet argento auroque mixtum[*](mixtum BFv(H). -to LG.), in caelatis ars et ingenia[*](an ingeniū? sed cfr. § 76.); myrrhinorum et crystallinorum diximus gratiam; uniones[*](uniones quod dhv.a.S.) capite circumferuntur,[*](21 sqq.) gemmae digitis; in omnibus denique aliis vitiis[*](uitiif aut BS. -tiis rv.) aut ostentatio aut usus placet[*](placet et La.): in sucinis sola[*](fola BS. om. rv.) deliciarum [*](deliciarum BS. -rum tantum rv.) conscientia. Domitius Nero in ceteris vitae suae portentis capillos quoque[*](quoque om.a.) Poppaeae coniugis suae[*](poppaeae (-ppae B. -ppee a. popeae F) coniugif (-ge F) fuae (siue a) BFaS. coniugis suae poppaeae Lv.) in[*](in om.BS.) hoc nomen[*](nomine BS. (an huic nomini, ut V 119?).) adoptaverat[*](adapta- uerat L.) quodam etiam carmine sucinos[*](fucinof BFdhv(S). -na rG.) appellando , quoniam[*](et quoniam dhv.a.S. dist. Littré.) nullis vitiis[*](uitif B1D.) desunt pretiosa nomina; ex eo tertius quidam hic[*](quidam hic FLaG(D). hic quidam (-dem v) dhJ. hic BS. (i. e. Poppaeanus sucini color quasi quidam novus praeter Falernum et melleum: cfr, § 47).) colos coepit expeti matronis[*](a matronis dhv.a.S.).Usus tamen aliquis[*](aliquif BS. om. hoc loco et post inuenitur (-entur F) habent rv.) sucinorum invenitur in medicina, sed non ob hoc feninis placent[*](plac& BS (sc. usus).). infantibus adalligari amuleti ratione prodest.[*](Pl. iun. 61, 23.—Diosc. I 110 extr.) Callistratus prodesse[*](prodeffe BS. om. hoc loco et ante tradit habent rv.) etiam[*](etiam BaS. quam d. et rv.) cuicumque[*](quicumque B1.) aetati contra lymphationes tradit et urinae difficultatibus potum adalligatumque. hic et differentiam novam fecit[*](fecit BS. cfr. XVI 245. 166. XIX 54. XXIII 29. XXXI 90. (XIII 104). adtulit rv(J). cfr. XXXIV 96.) appellando chryselectrum[*](cryfelectrum B.) quod[*](quod si a. quasi Fdhv.a.S.) sit coloris[*](colore a.) aurei et matutino gratissimi[*](gratiffimi BdhC(H). -mo G. grauis- simi rv.) aspectus[*](adspectu ahG.), rapacissimum ignium, si[*](fi BS. et si rv.) iuxta fuerint, celerrime ardescens. hoc collo adalligatum mederi febribus et morbis, tritum vero[*](uero BS.om. rv.) cum melle ac rosaceo aurium vitiis et, si[*](sic F.) cum melle Attico teratur[*](conteratur dv.a.S.), oculorum quoque obscuritati[*](obfcuritati BdS. -tis Fa. -tibus Lv.), stomachi etiam vitiis vel per se farina eius sumpta[*](sumpto a.) vel[*](uel om.F.) cum mastiche[*](mastice a.) pota[*](poto La(Jerrore).) ex aqua[*](etiam dhv.a.S.).—Sucina et gemmis, quae sunt[*](sint F.) tralucidae, adulterandis magnum habent[*](hab& B.) locum, maxime amethystis[*](amethystū La. -histi F.), cum tamen[*](tamen BS. om.rv.) omni, ut diximus, colore tinguantur[*](tingua- tur dh(?)S.).
[*](cfr. Plin. supra § 34. VIII 137. Diosc. II 100. Isid. XVI 8, 8. XII 2, 20.) De lyncurio[*](lingurio B1. lig- B2. lintu- F.) proxime dici cogit auctorum pertinacia , quippe, etiamsi non electrum id[*](id ego. id esse (esset Lhv. effe contendunt BS) lyncurium (lycu- F. lyngu- B1. lygu- B2) ll.dhv. de interpolatione cfr. § 192.), tamen gemmam[*](gemmamque Fh.) esse contendunt[*](uolunt (pro contendunt) BS.), fieri autem[*](autem adfirmant BSD.) ex urina quidem[*](quidem om.a.) lyncis, sed et genere[*](et genere ll.S. egestam dhv.) terrae[*](terrae BLS. -ra et F.om.a. -ra dhv.), protinus[*](patronus F. ptn' a.) eo animali[*](eo animali BS. bestia hv. om.r.) urinam[*](urinam om.dhv.a.S.) operiente[*](operiente BdhS. -te ea FaD. -te eam Lv.),
quoniam invideat homini[*](hominum usui dv.a.S. om.h. bonum a(?).), ibique lapidescere[*](ibique lapidefcere BS(D). om. rv(J).). esse autem, qualem in[*](in igneis sucinis dhv.a.S.) sucinis, [*](Solin. 2, 38. Th. lap. 28. Solin. 2, 39. Damig. 31.) colorem igneum[*](igneum BS. cfr. VIII 137. ignis r. om.dhv.), scalpique[*](fcvlpiq. B2. alpisq. a.om.L.) nec folia tantum[*](nec (pro ad) a.) aut[*](aut Badhv. ac rD.) stramenta ad se rapere[*](rape a.), sed aeris etiam ac[*](ac Lav. ad r.) ferri lamnas, quod[*](quod om.Fha.) Diocli[*](diocli BahS. -ly F. -les Ldv.) cuidam[*](cuidam FhS. qui- B. -dem et Ldv. qda a.) Theophrastus quoque [*](quoque BS. om. rv.) credit. ego[*](eo F.) falsum id totum arbitror nec visam[*](uifam Bdv. -sa Fha. -so L.) in aevo nostro gemmam ullam ea appellatione. falsum[*](falfum BS(D). om. rv(J).) et quod de medicina simul proditur, calculos vesicae poto eo elidi et morbo regio succurri[*](fuccurri BS. occ- rv.), si ex vino bibatur aut spectetur[*](fpectetur ES. si pecce- F(a?). sipicte- L. si pote- (porte- v) dhv.) etiam.Nunc gemmarum confessa genera dicemus ab[*](ab BS.arv.) laudatissimis orsi, nec vero[*](uero om.La.) id solum agemus, sed etiam[*](etiam BS. a (- & fort. recte) r. ad v.) maiore[*](maiorem v.a.S.) utilitate[*](utilitatem B1v.a.S.) vitae[*](uitae obiter (-tum d) Fdhv.a.S(D). cfr. § 118.) coarguemus[*](coarguemuf (cor ar- B) S. -uetur rv.) Magorum infandam[*](infandam (-fun- B) S. -da (nef- a) rv.) vanitatem [*](uanitatem BS. -itas rv.), quando vel plurima[*](prima B.) illi prodidere de gemmis ab[*](ab BS. om. rv.) medicinae blandissima specie ad[*](blandiffima fpecie ad BS. ex his blanda specie dhH. ex his species (-iae F) blando (-da Fa) rv.) prodigia[*](prodigio v.a.H.) transgressi.
[*](Plato Politic. p. 303 E. Timae. p. 56 B. Pollux VII 99.) Maximum in rebus humanis, non solum inter gemmas, pretium habet adamas[*](adamaf Bv. -mans r.), diu non nisi regibus et iis[*](his a.) admodum paucis cognitus[*](cognitus v. -tus ut a. -tum B1. -tu B2. cogcognitus F. commodus L.). ita[*](ita FdhaS. it B1. fit B2. om.Lv.) appellabatur[*](appellabatur om.Lv.a.S.) auri nodus[*](auri noduf BFS. cfr. XXXIV 136. auri modo dhH. unus modo Lv. uno mod' a. auri comes U 836.)
in metallis repertus perquam raro [comes auri][*](uncos ego posui. comes auri (Lv. auro dhJ. -rum Fa) FdhLav. om.BU 836.) nec nisi in auro nasci videbatur. veteres eum in Aethiopum metallis [*](metallif tantum BhS. tantum metallis rv(D).) tantum inveniri[*](inuenire B1.) existimavere inter delubrum Mercuri[*](mercurii B2av.a.S.) et[*](atque (pro et) Fdhv.a.S.) insulam Meroen, dixeruntque[*](dixe- runt quae B.) non ampliorem cucumis[*](non cumis amphonis femine a.) semine aut[*](-haut D.) colore[*](colore Ldhv. -rem r.) dissimilem inveniri. [*](Dionys. perieg. 1119. Solin. 52, 53. Prisc. perieg. 1063. August. civ. dei XXI 4, 4.—Solin. 52, 54. Isid. XVI 13, 2. Damig. 3. Solin. 52, 55.) nunc primum[*](nunc primum BS. nunc Fdhv(D). in a.om.L.) genera eius sex noscuntur[*](nafcuntur B.): Indici[*](primum indici D.) non in[*](in Bv. om. r.) auro nascentis[*](nafcentef B(a?)SJ. sed cfr. huic (v. 11).) et[*](& BS. set a. sed rv(D).) quadam[*](quodam F.) crystalli cognatione, siquidem et colore tralucido [*](tranlucido B2.) non differt[*](dif- feru??? BSJ.) et[*](et om.La.) laterum[*](dist. ego.)[*](latere L(a?).) sexangulo[*](sexangula Fa.) levore[*](liuore B2h.cfr. § 26. leuare L. leua a.), turbinati[*](turbinati B(a?)S. -tus rv(D).) in mucronem[*](mucronem LaSolin.v. -ne r.) e[*](e BhS. ae F.om.d. aut rv.) duabus contrariis partibus, quo magis miremur , ut si duo turbines latissimis[*](latissimi (-mis v) suis Lav.a.S(J).) partibus[*](quo—10 partibus om.Fdh. quo–9. 10 mire- mur (-etur a) om. H Brot.) iungantur[*](iungeretur a.), magnitudine vero etiam abellani[*](bellani F. auellani (-nae C) B2dhv.a. S.) nuclei[*](nuculei B1J. -cleis a.). similis est huic[*](huic quidem Lav.a.S.) Arabius[*](arabicus dhv.a.S. cfr. § 62.), minor tantum, similiter et nascens. ceteris pallor[*](pallidior ah.) argenti[*](genti a. -tis Lv.a.H.) et in auro[*](et in auro om.B.sed cfr. Solin.) non nisi excellentissimo natalis[*](natales dH Brot.). [*](Seneca dial. II 3, 5. Th. lap. 19. Isid. XVI 13, 2.—Damig. 3.) incudibus [*](in crudibus F.)[*](id (pro hi) F.) hi deprehenduntur[*](repraehen- dunt ubi F.) ita[*](ita BLdhv. ta F.om.a.) respuentes ictus[*](ictum Lv.a.S.), ut[*](ut om.a. ut in F.) ferrum utrimque[*](incudesque FdhLv.a.S.) dissultet, incudes ipsae[*](ipsae om.La.) etiam exiliant[*](dissiliant dhv.a.D.). quippe[*](et p. 406, 1 duritia quippe a.) duritia est inenarrabilis, simulque ignium victrix[*](uictrix ignium a.) natura et numquam incalescens, unde[*](unde nomen B.) et nomen [interpretatione Graeca indomita vis][*](uncos posuit D. indomita uis graeca appellatione (interpreta- v) dhv.a.S. cfr. Isid.) accepit[*](accepit. genera adamantis sex a.). unum ex iis[*](unum ex if BD. ex his unum a.) vocant cenchron , milii[*](mili B1FLaS. quod est milii v.) magnitudine, alterum Macedonium, in Philippico auro[*](lippicauro a.) repertum; hic est cucumis[*](cucumi Lav.a.C.) semini[*](femini B2aC. -n& B1. -ne rv.) par. [*](Solin. 52, 55. 56.) post hos[*](hof BVerc. hoc rv.) Cyprius vocatur in Cypro repertus, vergens ad[*](ad BLS. om. r. in dhv.) aereum[*](ereum a. aerium dhH Brot.) colorem, sed[*](sed ego. sed in ll.v..) medica vi[*](medica ui BaS. -camine Fh. -cina Ldv (D).), de qua[*](de qua BS. de quo h. qua F. ut Ldv. om.a.) dicemus, efficacissimus.[*](61) post[*](autem L.) hunc siderites[*](est siderites Ladhv.a.S.) ferrei splendoris[*](coloris a.), pondere ante ceteros [*](ceteris La.), sed[*](et L.) natura dissimilis. namque[*](namq. BD. om.L. nam rv.) et ictibus[*](igtibuf B1. act- F. ictibus enim L. I frangitur dhv.a.S.) frangi et alio adamante perforari potest, quod et[*](et (pro ut) F.) Cyprio evenit, breviterque ut degeneres nominis tantum auctoritatem habent.[*](med.: cfr. Plin. XX 2. Marc. 26, 95. Isid. XVI 13, 2. XII 1, 14. Solin. 52, 56. Prisc. perieg. 1065–1070. August. civ. dei XXI 4, 4.)Nunc[*](nunc BS. id F(a?). idque Lv.) quod totis voluminibus his docere[*](hif (if B1) docere BS. his docere et (om.a) mandare Lav. inducere (-rae F) Fdh.) conati sumus de discordia rerum concordiaque, quam antipathian[*](antiphatian B. -patian a.) Graeci vocavere[*](uocauere BdhS. appellauere r(a?)v.) ac sympathian[*](sympathiam dhv.a.S. -phatian B. sinpathian F. ras nathidian (-tidia a) r.), non aliter clarius intellegi potest, siquidem illa invicta vis, duarum[*](duarum Bv. -umque r.) violentissimarum[*](uiolentissime (-mae v) Lav.a.H.) naturae rerum ferri igniumque[*](ignisque dhv.a.S.) contemptrix, hircino rumpitur sanguine , neque[*](neque BFdhH. nec a(?)G. ac ne Lv.) aliter quam recenti calidoque[*](callidoque B1.) macerata et
sic quoque[*](quoque (pro etiam) B.) multis[*](multif ictibuf Bin ras.) ictibus, tune etiam praeterquam eximias incudes malleosque ferreos[*](fer- reos om.dhH Brot.) frangens. [*](med.: Isid. XVI 13, 2. Solin. 52, 56.) cuius hoc[*](hoc om.B1.) invento[*](inuento BS. -nio Fa. -ntum LD. ingenio dh. -genio inuentum v. cfr. XXXII 1.) quove[*](quoq, a.om.L.) casu[*](casuue L.) repertum? aut quae fuit coniectura experiendi[*](recenti (pro fuit) a.) rem inmensi pretii[*](creti F. secreti et dhv.a.S.) in foedissimo[*](fedissimo F. fid- La.) animalium? numinum[*](numinum BG. nomi- Fa. omni- Ldhv.) profecto talis[*](talif BS(D). muneris (nume- a) talis rv(J).) inventio[*](inuenio F.) est[*](eft BS. omnis (hominis v) est rG.) et hoc munus omne[*](& hoc munuf omne BS(D). om. rv(J).), nec[*](ne F.) quaerenda ratio[*](ratio BS. om. rv.) in ulla[*](nulla F. illa B2.) parte naturae[*](arte B2. naturae ratio FLav.a.S.), sed voluntas! cum[*](ut (et Verc.) cum Lv.a.S.) feliciter contigit rumpere[*](contigit rumpere BS. rumpere contigit (H. -tingit av) rv.), in tam parvas friatur[*](friatur S e coni. J. frua- B. feriantur r. fri- D. frangitur Verc. -gantur dv.) crustas, ut cerni vix possint. expetuntur hae[*](hae BFS. a dhv. e a. hae a L.cfr. § 50.) scalptoribus ferroque includuntur, nullam non duritiam ex facili cavantes. [*](Isid. XVI 13, 3. Solin. 52, 57. 53. (Orph. Lith. 194). Damig. 3. cfr. infra § 192.)adamas dissidet cum magnete[*](magnete lapide adhv.a.S.) in tantum, ut iuxta positus[*](appositus a.) ferrum non patiatur[*](patitur F.) abstrahi aut, si admotus magnes adprehenderit , rapiat atque auferat[*](afferat a.). adamas et venena vincit atque[*](uincit atque BS. om. rv.) inrita facit[*](faciat a.) et lymphationes abigit metusque vanos[*](meatusque uagos La.) expellit a[*](a om.La.) mente. ob id[*](et ob id LG.) quidam eum ananciten[*](ananciten BFS. anchi- Lav. anachi- (B1)C. eunachi- (B2)Verc. -citen hBrot.) vocavere[*](uocare a.). —Metrodorus[*](metrodorus—p. 408, 2 dubitet om.B.) Scepsius[*](sep' a.) in eadem Germania[*](germania LaS. -ia a Fdh. -ia et G. -ia in v.) Basilia[*](basilia (B2)H. cfr. § 36. balista ll. v. in bal- tia (B1) G.) insula nasci, in qua et sucinum, solus[*](solus om.dv.a.S.), quod[*](quod—p. 408, 1 dicit et oz.a.) equidem legerim, dicit[*](solus dicit dv.a.S.) et praefert Arabicis. quod[*](quod—3 arabicisque om.a.) esse falsum[*](falsum esse dhv.a.D.) quis dubitet?[*]((cfr. Th. lap. 36). Isid. XVI 7, 1. Solin. 15, 23. 24. Th. lap. 24.) Proximum apud nos Indicis Arabicisque[*](et arabicis L (cfr.a).) margaritis pretium est, de quibus in[*](in (pro de) F,) nono diximus volumine[*](9,106) inter res marinas.