Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](Diosc. III 138 (Plin. XXV 75). Marc. 33, 63.—Diosc. IV 20 (eupor. II 96).—cfr. Plin. XXV 155.—Plin. XIX 151. XX 110. Diosc. II 151.) Venerem in totum adimit, ut diximus, nymphaea [*](nymphaeae dE.) Heraclia[*](eracliam E.), eadem semel pota in XL dies, insomnia[*](25,75) quoque veneris a ieiuno pota et in cibo sumpta. inlita quoque radix genitalibus inhibet non solum venerem, sed et affluentiam[*](afluentiam V. affluentia E.) geniturae; ob id corpus alere[*](alere Erv. habere rf.) vocemque dicitur. adpetentiam veneris facit radix e[*](e om.E.) xiphio superior data potui[*](potui d. -tu rv.) in vino, item quam cremnon[*](cremnon ll. D. eremon Ven. crethmon C. -mos Verc.) agrion appellant, orminos[*](orminos (hor- Dal.) v. -menos ll.fS.) agrios cum polenta contritus[*](con- trita G.).

[*](Diosc. III 132. 131 (eupor. II 96). Th. H. IX 18, 3.) Sed inter pauca mirabilis[*](mirabilis VRdv. milias r. -lia E.) est orchis[*](horchis E.) herba sive serapias[*](serapias C e Diosc. -piis VR. -pis E. sarapis d. -pias v.), foliis porri, caule palmeo, flore purpureo, gemina radice testiculis simili, ita ut maior sive, ut aliqui dicunt, tenuior[*](tenuior (-uuior R) ll.Tfv(J). durior C. an plenior? cfr. Diosc.) ex aqua pota excitet[*](excitat E.) libidinem, minor sive mollior e lacte caprino inhibeat. quidam folio scillae esse dicunt leviore ac minore, caule spinoso. radices[*](radice Vd.) sanant oris ulcera , thoracis pituitas, alvum sistunt e[*](e Ev. et r. ex D.) vino potae.

[*](Diosc. III 131. Isid. XVII 9, 43. cfr. Plin. XXVII 65.) Concitatricem vim habet[*](habet et ego. -bent V. -bet rv. -bet ut vet. Dal.)et satyrion. duo eius genera:

longioribus[*](longioribus VE. una long- r(?)v. cfr. § 103 et Müller de stilo p. 91.) foliis quam[*](quattuor ll. v) oleae, caule IIII digitorum, flore purpureo, radice gemina ad formam hominis testium, alternis annis intumescente[*](intumescente V2Erv(S). -nture V1R. -nte ea dTH.) ac residente. altera[*](alteria E.) satyrios[*](saturios E.) orchis cognominatur et femina[*](femina v. -nam ll.fS.) esse credita est[*](credita est ego. -itam ll.S. -itum J coll. VIII 78. -itur v(D). cfr. § 100. 120. II 127. 166. VIII 3. XVI 234. XVII 163. XIX 128. XXXV 202. XXXVI 201 al. (an vero praedicant (cfr. XXIII 72)—nam creditant vix credibile—vel feminam inuenio esse creditam?).). distinguitur internodiis et ramosiore frutice, radice fascini[*](fascinis E. -nis utili v. a. S.). nascitur fere iuxta mare. haec tumores et vitia partium earum[*](erum E. earum erumpentia v. a. H. an uerendarum? cfr. II 93.) cum polenta inlita sedat vel per se trita[*](trita VRv (S). illita dT.om.ErH.). superioris [*](supe- riori E.) radix in lacte ovis colonicae data nervos intendit, eadem ex aqua remittit.[*](Diosc. III 133. 134. (eupor. II 96).) Graeci satyrion foliis lilii[*](lii R.) rubris[*](rubris VRd(Ven.)S. -ri Erv.), minoribus[*](tribus ll. v.) et III non amplius e terra exeuntibus tradunt, caule levi, cubitali, nudo, radice gemina, cuius inferior pars et maior mares gignat, superior ac minor feminas. et aliud genus satyrii[*](satyrii dG. -rit VR. -ri rS. -rion v. siri E.) erythraicon[*](ery- thraicon G e Diosc. -threcon (-thecon R1) ll. -thronion vel -thro- coccon v.) appellant, semine[*](se semine E.) viticis[*](urticis dT.) maiore, levi, duro[*](doro V1R1.), radicis cortice rufo[*](rubo Er. -bro v. a. S.) ; intus[*](dist. ego e Diosc.) album[*](aluum E.) includi sapore subdulce[*](sebdulce V1. sed dulce V2.), fere[*](fere VRdG. fertur Ev (D).) in montuosis[*](montosis Ev. a. H. cfr. § 72 et nota ad XXV 64.) inveniri. venerem, etiam si omnino manu teneatur radix, stimulari[*](stimulare S.), adeo[*](magis adeo v. a. G(S). an at eo magis?) si bibatur in vino austero; arietibus quoque et hircis segnioribus[*](senioribus E.) in potu dari, et a Sarmatia[*](sarmatia J. -ata VdS. -at RE. -atis v.) equis ob adsiduum laborem pigrioribus in coitu, quod vitium prosedamum vocant. restinguit vim eius aqua mulsa
aut lactuca sumpta.[*](Th. H. IX 18, 6. 5. (cfr. Plin. XXVI 162).—Th. H. IX 18, 9.) in totum quidem Graeci, cum concitationem hanc volunt significare, satyrion appellant, sic et crataegin[*](crataegin R (?)H. -tegin Ev. -ecin d. cretecin V.) cognominantes[*](cogno- minant/// dT.) et thelygonon[*](thelygonon Tfrv. -ligon VRd. teliquo non E. -icon Ven.) et arrhenogonon[*](et arrhenogonon (arre- S) H e coni. Dal. et arre (arrhe d. a r) gonon ll.T.del. v.), quarum semen testibus[*](testibus ego. -tium (ortum e -tiuuf) REv. -tilim V. -tilium d.cfr. § 95. 162. nov. luc. p. 28.) simile est. tithymalli quoque ramorum medullam habentes ad venerem proniores fieri dicuntur. prodigiosa sunt quae circa hoc tradit[*](tradit VdTfEv(S). -didit R (?)C.) Theophrastus , auctor alioqui[*](aliqui VE.) gravis, septuageno[*](an septuagesimo? cfr. Theophr.; aliter de rebus iteratis XVII 41. XXVIII 228.) coitu durasse[*](durare v. a. G.) libidinem contactu herbae, cuius[*](cuius VE. cuiusdam cuius r(?)v.) nomen genusque[*](genusque VRdTfH. que E. speciemque v.) non posuit.[*](Diosc. III 48. IV 69. III 115. II 193.) — Sideritis adalligata varices minuit et sine dolore praestat[*](per- sanat fH.).

Podagrae morbus rarior solebat esse non modo patrum avorumque memoria, verum[*](uerum et d.) etiam nostra, peregrinus et ipse, nam si Italiae fuisset antiquitus, Latinum nomen invenisset . insanabilis non est credendus, quippe quoniam et in multis[*](in multis om.EG.) sponte desiit[*](desiit dErex corr. G. -sit VT. -sinit v.) et in pluribus cura[*](curia Vd.). medentur[*](medetur VR.) radices[*](radicis E.) panacis[*](panicis V.) cum uva passa, sucus hyoscyami cum farina vel semen, scordion ex aceto, Hiberis[*](iberis Rdv. a. D.) uti dictum[*](dictum Rv. -ta V2dE. dici V1.) est,[*](25,88) verbenaca cum axungia trita, cyclamini[*](cydaminis V.) radix, cuius decoctum et[*](et dErv. et in rf.) pernionibus.[*]((cfr. Diosc. IV 70). eupor. I 235. Diosc. IV 88. (IV 95). cfr. Marc. 36, 9. Pl. iun. 69, 8. Marc. 36, 21. (Diosc. II 208).) podagras refrigerat radix e xiphio[*](ex phio V.), semen e[*](semen e rv. -mine E. -men r.) psyllio[*](psillion E.), cicuta cum lithargyro[*](lythargiro E. lithaguro V. litagyro R1.) aut axungia, aizoum[*](absungia alzoum imprimo E.)

in primo impetu podagrae rubentis, hoc est calidae[*](calida Vd.). utrilibet vero convenit erigeron cum axungia, plantaginis folia trita addito[*](addita E.) sale modico[*](modice E.cfr. nota ad § 122.), argemonia tusa ex melle. medetur et verbenaca[*](uerbenacam R.) inlita aut si pedes macerentur[*](macerentur TfEv. in aqua mac- VRdS.) in aqua, in qua[*](in aqua in qua TfH. in aliqua E. in qua VRdS. in eius v.) decocta sit[*](decocta sit ll.TfH. -cto v.), et lappago[*](lappazo VR1d.), similis anagallidi[*](anagallidi Rv. anagallid E. agallidi Vd.), nisi esset[*](essetur V.) ramosior ac pluribus foliis, gravis[*](grauis dv. -ui VRVen. inEdesunt tres fere versus (76 litterae) grauis—8 aspe- rugo su, qua lacuna in recentioribus libris expleta, sed ita ut post pluribus foliis falso iterarentur asperugo superioris et sucus, ex his ficta sunt, ut videtur, quae ante grauis vulgo lege- bantur aspera rugosa superioris suci. del. D.) odoris. quae talis est, mollugo vocatur; similis, sed[*](sed R(?) G. et Vdv.) asperioribus foliis asperugo[*](asperago vel asparago v. a. G.). superioris et sucus pondere[*](pondere dv. -ris V2rex corr.E.om.V1. p??? D. cfr. nota ad § 28.) $X$ I[*]($X$ I S. XI ll. XI denariorum v.) in vini[*](uini Erv. -no rf.) II cyathis [*](duobus ll. v.) cotidie sumitur.[*](Diosc. IV 98. (eupor. I 235. Nicand. ther. 845). Isid. XVII 9, 98. cfr. Th. H. IV 6, 5. Plin. XXXII 66.) — Praecipue vero liberat eo malo[*](eum alo Vd.) phycos[*](phycos v. phecos E. pechos d. poechos r.) thalassion[*](thalasson E.), id est fucus marinus, lactucae similis, qui conchyliis[*](conciliis V.) substernitur, non podagrae modo, sed omnibus articulorum morbis[*](orbis E. modis V1R1.) inpositus, priusquam arefiat[*](arefiat VTJ. ere- R. exare- drv. exhare- E.). tria[*](iria V. iri E.) autem genera eius: latum et alterum longius[*](longum E.), quadamtenus [*](quadam elenus VE.cfr. § 26. XXIV 124.) rubens, tertium crispis foliis, quo in Creta vestes tingunt, omnia eiusdem usus. Nicander ea et adversus serpentes in vino dedit.[*](Diosc. IV 76. Th. H. IX 9, 1.—Pl. iun. 66, 1 (cfr. 69, 9). Marc. 34, 12 (36, 66).—Diosc. eupor. I 234. Diosc. III 7.) salutare est et semen eius herbae, quam psyllion appellavimus[*](appellauimus d(?)Erv(D). nomina- rTfS.), madefactum[*](madeaquae factur E.) aqua admixtis[*](25,140) in heminam[*](feminam E.) seminis resinae Colophoniae coclearibus[*](duobus ll.v.) II,
turis[*](puris VR1d.) uno. laudantur et mandragorae folia cum polenta tunsa.

Talis vero tumentibus limus[*](limus VRdv. liquis E.) aquaticus cum oleo subactus mire prodest, articulis sucus e[*](e dErv. et r. ex D.) centaurio minore. idem nervis utilissimus, item centauris.[*](Diosc. IV 42 (cfr. Plin. XXVI 90). IV 76. 85. eupor. I 206. 235. [Diosc. I 14]. Marc. 34, 11.) Vettonica nervis discurrentibus per scapulas, umeris, spinae, lumbis pota ut[*](posita ut E.) in iocinere, articulis quinquefolium inpositum[*](inpositum v. -tis E. positis r. an inpositis foliis (cfr. § 90) vel in potione (cfr. Diosc. Et XXVII 141)?), mandragorae folia cum polenta vel radix recens tusa[*](tusum d.) cum cucumere silvestri vel decocta in aqua, digitorum[*](cubitorum Erv. a. H.) in[*](in ErH. inde rTf. ac v.) pedibus[*](pedum v. a. H.) rimis polypodii radix, articulis sucus hyoscyami cum axungia, amomon[*](amonon Vd. amomi R(?)v. a. S.) suco[*](sucus E. -us cum v. a. S.) decocto[*](decocta E1.), item centunculus decocta vel muscus recens ex aqua obligatus, donec inarescat, item lappae boariae radix e vino pota.[*](Diosc. II 193. IV 90. II 206.) —Cyclaminos decocta in aqua perniunculos[*](post prius perniunculos falsa praeceptione iteravit et cotyledon cum axungia folia E.) curat[*](curat Ev. om. r.) omniaque alia frigoris vitia, perniunculos et cotydelon cum axungia, folia ex batrachio, epithymi sucus. clavos pedum extrahit ladanum cum[*](clauum VR1d. -uom S.) castoreo, verbenaca ex vino.

[*](cfr. Plin. XXV 28. 30 (Th. H. IX 11, 2). 63. 84.) Nunc peractis malis, quae membratim sentiuntur[*](sentiuntur om.V1R1d.), dicemus de iis[*](iis v. his ll. C.), quae totis corporibus grassantur[*](crassantur R.). remedia autem[*](dist. ego.) haec communia invenio aput auctores[*](inuenio aput auctores ego. cfr. XX 215. XVIII 123. XXII 11. XXIII 141. XXVII 39. XXVIII 151. 188. XXXVII 28 al. inueniunt (-iuntur dTS. -io Erv) ante omnes ll.Tv.) potanda[*](potanda E. -dam H cum man. Dal. potan V2r. -tam V1dG. -tu R. -ta v.) : dodecatheum, de qua diximus, deinde panacis omnium[*](25,28) generum radices, peculiariter longinquis morbis, et semen

interaneorum vitiis, ad omnes vero dolores corporis[*](corporis dolores R(?)v. a. S.) sucum e[*](e Erv. om r.) scordio, item Vettonicae, quae[*](qua Vd. aqua T.) pota colorem plumbeum corporis privatim emendat, gratiorem reducit.

[*](Diosc. IV 114 (cfr. Plin. XXIV 154). III 121 extr.) Geranion[*](generanion E.) aliqui myrrin[*](myrrin ES. -yrin r. -yren r. -yrrhin v.), alii[*](alii Ev. aut rTf.om. Ven.) myrtidan[*](myrtidan ll.Brot. -dam T. -thida v. -tida S coll. ind. merthryda C.) appellant. similis est cicutae, minutioribus foliis et caule brevior, rotunda[*](radice rotunda U 558 e Diosc.), saporis et odoris iucundi. nostri sic eam tradunt, Graeci foliis paulo candidioribus quam malvae, caulibus tenuibus, pilosis ramosam ex intervallis, binum palmorum; esse[*](dist. ego.)[*](esse ego. et (ortum exee) ll. v.) in his folia[*](folia VR. -iis d(?)Ev.), inter quae[*](quae in VRdv. quin E.) in cacuminibus capitula sint gruum.[*](Diosc. III 121 init. IV 114 (eupor. II 38).) alterum genus foliis anemones, divisuris longioribus , radice mali modo rotunda, dulci, reficientibus[*](refientibus E.) se ab imbecillitate utilissima, et fere talis vera est. bibitur contra phthisis[*](phthisis RdS. -sin v. pehisis V. ptisicis E.) drachma in cyathis[*](tribus ll. v.) vini III bis die, item contra inflationes, et cruda idem praestat. sucus radicis auribus medetur[*](quattuor ll.v.), opisthotonis semen drachmis[*](drachmas VR.) IIII cum pipere et murra potum.[*](Diosc. II 152 (eupor. II 38). Celsus III 22 extr.—Diosc. IV 1. III 1 (eupor. II 38).—[Diosc. IV 162].) phthisis[*](pthisis V. phthisim ErS. -sin v.) sanat et plantaginis sucus, si[*](dist. ego coll. Diosc. eupor.) bibatur, et ipsa decocta in cibo; e[*](e J. et ll. ex D. cum v.) sale et oleo a somno matutino refrigerat. eadem datur iis, quos atrophos vocant, interpositis diebus[*](an diebus v? cfr. XXV 88. XVIII 145. (XVII 258). nisi tacite supplendum erit singulis, ut XXXII 70.), Vettonica vero[*](uero VRdTH. caro Er.om. v.) phthisicis ecligmate[*](ecligmate dv. eli- r.) cum melle, fabae magnitudine, agaricum potum obolis[*](duobus obolis Ev. a. S.) II in passo, vel daucum[*](daucum Rd(Verc.)D. daucon V (?)G. -co Ev.) cum centaurio maiore in vino. phagedaenis

, quod[*](quod—2 ulcerum pro glossemate habuit U 559 coll. Diosc.) nomen sine modo esurientium est et[*](et om.fS.) alias[*](alias Erv. -ia rf.) ulcerum, tithymalli medentur cum sesamis[*](sesami E.) sumpti.

[*](Th. H. IX 20, 4 (13, 3).—Diosc. IV 116. (cfr. Plin. XXIV 167). Th. H. IX 19, 1.) Inter mala universi[*](uniuersis E.) corporis vigiliae sunt plerisque . harum remedio monstratur panaces, clymenos, aristolochia odore et[*](et odore V(?)v. a. D.) peruncto capite, aizoum sive sedum, si involutum panno nigro ignorantis pulvino subiciatur, et onotheras[*](onotheras S. cfr. Theophr. -ra Rdv(J). hon- r. oenotheras B. -ra Ven.) sive onear[*](onear Ev(S). -ri R. -rim Vd. onuris B e Diosc.), hilaritatem[*](ilaritatem (lar- V1) V.) adferens in vino, amygdalae[*](amygdalae S. -lice RdE. -laceo G. -lino est v. amigda- licae V.) folio, flore roseo[*](roseo VRdfH. cfr. § 87. 40. XVIII 122. XXV 62. XII 40 et Theophr. (de mendo XXXII 77. 113). rosaceo Ev(D).), fruticosa, longa radice et, cum siccata est, vinum olente[*](unum olentae V.). haec[*](hac E.) in potu data feras quoque mitigat. [*](Diosc. IV 1. III 1.) cruditates, quae nausiam faciunt, digeruntur[*](digeruntur ego. -runt VdE. -rit R(?)v.) Vettonica pota; eadem[*](eadem pota E(?)v. a. S(J).) a cena concoctionem[*](machena concoctionum E.) facit[*](facti VE.) in oxymelitis[*](olymelitis Vd.) cyathis [*](tribus ll.v.) III drachmae pondere et crapulam discutit, item agaricum post cibum in aqua calida potum.—Paralysin Vettonica sanare dicitur, item Hiberis ut dictum est. eadem[*](25,88) et torpentibus membris prodest, item argemonia omniaque, quae[*](omniaque quae v. -ia quaeque VdE. -ia quae R(?) G. -ia quaequae D.) secari periclitentur, discutiendo.

[*](Th. H. IX 11, 3. Diosc. II 152. IV 1. III 1. IV 42. 181.) Comitiales sanantur[*](sanantur Vdv. -nant r(?)G. (in activa structura magis Plinianum esset sanat, ut § 92. 119 111 al.)) panacis[*](panacis ll.v. -ces S.), quam Heraclion diximus, radice[*](radice VRdv(S). -ces EG.) pota[*](pota ll.v(S). -tae G.) cum coagulo vituli marini ita, ut[*](25,32) sint panacis III partes[*](tres ll.v.), plantagine[*](plantagine ego. -go ll.v. de mendo cfr. § 129 init.) pota, Vettonica in oxymelitis

[*](oxymeliti V1R1d. -te G.)[*](tribus ll.v.) drachma vel agarico[*](agarico VRdf. -ci Erv. -cum G. -con S.) obolis III, foliis[*](foliis ego. -ia ll.v. de mendo cfr. § 108.) quinquefolii ex aqua. sanat[*](sanant d.an folia quinquefolii ex aqua sanant et arch.?) et archezostis[*](archezostis— sanat et om.E.), sed anno pota. sanat et [*](Diosc. III 82. IV 42. (eupor. I 18).) baccaris[*](bacharis V.)[*](tribus ll. v.) radix arida in pulverem contrita cyathis III cum coriandri uno in aqua[*](in aqua uno VR1. in aqua v.a.H.) calida, et centunculus[*](et centunculus—5 calida om.R1d.)[*](centunculis Vr.) trita in aceto aut melle aut in aqua calida, verbenaca ex vino pota, hysopi bacae ternae contritae[*](contritae V1RD. -ta et E. -tae et d(?)V2r.) in aqua potae diebus XVI, peucedanum cum coagulo vituli marini aequis portionibus potum, quinquefolii[*](quinquefolio R1. quinquif- V.) contrita folia ex vino et[*](et om.Erv.a. S(D).) sumpta[*](sumpta VRdTfv(S). pota ErG(D).) diebus XXX[*](xxx VfS e Diosc. XXXI Rd(?EG. xxx in v.), Vettonicae farina[*](farina dG. -nam r. -nae v.) pondere[*](pondere dG. -rat E. -ris V2R2in ras. p.V1. p??? D. pondo v. cfr. nota ad § 28.) X iII cum aceti[*](aceti dEv. -to r.) scillini[*](scillini ego coll. XXII 59. -iti V1Rf. -itici V2dErv. -itis D. ceterum cfr. XXIV 44. XXVIII 152. XXX 23. 52. XXXII 135. (XX 65). an scillitae?) cyatho, mellis Attici uncia, scamonium obolis II cum castorei [*](duobus .. quattuor ll.v.) drachmis IIII.

[*](Diosc. III 1.—II 152 (eupor. II 20).) Febres frigidas[*](frigidis E1. rigidas dT.) leviores[*](liuores R1) facit agaricum potum in calida aqua, tertianas sideritis cum oleo[*](cum oleo v. olea cum R. -cu VE. -cii d. -cei T.an olfactu?), item ladanum, quod in segetibus nascitur, contusum, plantago ex aqua mulsa[*](duabus ll.v.) II horis ante[*](ante om.B1df.) accessionem[*](accessiones VR1d. -ne f.) pota binis drachmis vel sucus radicis madefactae vel tusae[*](tusse R.) vel ipsa[*](ipse E.) radix trita in aqua[*](tribus ll.v.) ferro calfacta. quidam ternas radices[*](radicis VRD.) in III cyathis aquae dedere. eadem in quartanis quaterna[*](quaterna VdTfEJ (sc. radices et cyathos). -nas v. -nae S. et quaternas R(?) H.) fecerunt.

buglosso[*](buglosso—3 liberari post resistit (v. 14) transponi voluit U 560.) inarescente[*](inarescentes quis E.),[*](med.: Diosc. III 1.—IV 42 (eupor. II 20. 21).) si quis medullam e[*](e Erv. et VR. ex dD.) caule eximat[*](exprimat Er,) dicatque[*](dicat atque (om. ad quem) Er.), ad quem liberandum febri id faciat[*](faciunt E.), et alliget ei[*](ei (pro et) VR1.) VII[*](septem ll. v.) folia ante accessionem, aiunt febri liberari; item Vettonicae [*](lac. ego indicavi; excidit dari vel aliud quid, unde pendeat drachmam.)[*](tribus ll.v.). . . drachmam[*](drachma et agarico vet. Dal.) in aquae mulsae cyathis III vel agaricum , maxime in iis[*](iis v. his ll. C.) febribus, quae cum horrore[*](errore R.) veniant. quinquefolii folia quidam terna tertianis[*](ter- tianis dedere quaterna om.E.) dedere, quaterna quartanis[*](quatarnis E.), plura ceteris; alii[*](alii RdG. ali V1ED. aliis V2Tv.) omnibus[*](hominibus E.) III[*](III E. tres rH. tribus v.) obolos[*](obolis Ev.a.H.) cum pipere ex aqua mulsa.[*](Diosc. IV 61 (eupor. II 20. 21). III 161. 164 (eupor. II 21. 22. 24). 111 48 (Pl. iun. 87, 6–8). III 4 [6]. Pl. iun. 87, 12.) verbenaca quidem et iumentorum febribuss in vino medetur, sed in tertianis a tertio geniculo incisa, quartanis a quarto. bibitur et semen hyperici[*](hyberi E.) utriusque in[*](dist. H.) quartanis[*](quaternis E.) et horroribus, Vettonicae farina[*](faring E.), quae omnes horrores coercet, item panaces, adeo[*](adeo dv. ideo r.) excalefactoria[*](ex aqua uel facalfactoria E1. ex aqua calf- E2.) natura, ut[*](et (pro ut) E.) per nivem ituris bibere[*](ibere E.) id perunguique eo praecipiant . et aristolochia perfrictionibus resistit.

[*](cfr. Celsus III 18. (Plin. XXXII 28 = Pl. iun. 91, 23). Diosc. III 82 (eupor. I 10).—Pl. iun. 91, 16. Seren. 1001.—Diosc. III 82 (eupor. I 14) IV 1.—Diosc. III 48. II 146 (eupor. I 199). II 152 (eupor. I 198). IV 162.) Phreneticos somnus[*](somnos E.) sanat, qui contingit[*](contingit Erv. -get rJ.) peucedano ex aceto capiti infuso, anagallidum suco. e diverso[*](et diuerso R1.) lethargicos excitare[*](excitari Ev.a. H.) labor est; hoc praestant[*](praestant (-at v) euphorbeum VRdTf (add. ut per- hibent v) J. cfr. PI. iun. -ante ut probeum (pbeum E) Er. -ante ut perhibent G.) Euphorbeum ex aceto naribus tactis[*](tactis Erv. tractis rT.), peucedani sucus[*](suco Ev.a.J.). contra insanias Vettonica bibitur. carbunculos rumpit panaces, sanat Vettonicae

farina ex aqua aut[*](aqua ut V1R1.) brassica cum[*](cum om.R.) ture, frequenti potu calidae, vel e carbone in conspectu restincto favilla digito sublata et inlita, vel plantago tusa[*](tusa—4 plantago om.E.), tithymallus characias[*](characias H cum P. cfr. § 62. 146. -cites VRdv (S).).

[*](Diosc. V 72. eupor. II 63 (sexies). Diosc. IV 1. (eupor. II 64). IV 90. 172 (cfr. Plin. XXIV 52). III 113 (eupor. II 64).) Hydropicos[*](dist D. cfr. Diosc.) sanat panaces[*](panaces v(S). phanacis ll. del. H.), plantago in cibo, cum prius panem siccum comederint[*](comederint VRdTv(S). ed- f(?)EG.) sine potu, Vettonica[*](uettonicam E.) drachmis [*](duabus in duobus ll.v. (item ter infra).) II in II cyathis vini aut mulsi, vel agaricum vel semen lonchitidis II lingulis ex aqua potum, psyllion ex vino, anagallidum sucus, cotyledonis[*](cotolenodis R1. -edo is V1.) radix e mulso, ebuli recentis radix excussa tantum nec colluta, quod[*](quod VRdTfH. quę E. quantum v.) II digiti conprehendant, ex vini veteris caldi[*](calidi Rd(?)v.a.S.) hemina, trifolii radix drachmis II in vino, tithymallum platyphyllon cognomine, semen hyperici,[*](cfr. Diosc. IV 172.—Diosc. II 193. IV 172.) quod caros[*](coris B(v.a. S). corion P. cfr. § 86.) appellatur, acte, quam[*](acte quam VRdv. am et equam E.) esse ebulum[*](tribus ll.v.) putant quidam, radice contrita in vini cyathis III, si febris absit, vel semine ex vino nigro, item verbenaca fasciculo manus plenae in aqua decocta[*](de- cocta in aqua Ev.a.S. decocta R.) ad dimidias. praecipue tamen chamaeactes[*](chamaeactes RfH. (-tae v). -te d. -meactes V1. -meleactes V2. -mele .. actes E.) sucus aptissimus creditur.— Eruptiones pituitae[*](pituita E.) emendant plantago, cyclamini radix e[*](e VRdTH. item E. cum v.) melle[*](dist. U 561.), ebuli folia trita[*](trite R.) e[*](e rS. om. r. et e v.) vetere vino; inposita etiam boam sanant, id est rubentes papulas, pruriginem sucus strychni inlitus.

[*](Diosc. eupor. I 168. 169 (sexies).—Diosc. IV 88. 79. 76. Th. H. IX 9, 1.—Scribon. 244 (246).—Pl. iun. 99, 1–4.—Diosc. II 152. IV 60. 90. 88. [Plin. XXV 38 et Diosc. III 145].) Igni sacro medenturn[*](medetur REv.a.S. (cfr. infra § 122).) aizoum, folia trita cicutae,

mandragorae radix; secatur[*](Diosc. eupor. II 56 (sexies).) in asses[*](in arses f. masses T. in has res E. in aere v.a.H.) ut cucumis, primumque super mustum suspenditur, mox in fumo[*](fumo Erv. cfr. XXX 31. -mū rT.), dein teritur[*](teritur ego e Theophr. tuditur VR1. tund- rv. (an tun- ditur; datur?)) e[*](e dTfS. ae V. in rv.) vino aut aceto. prodest et vino myrteo[*](myrreo E1. -rtico f.) fovere, mentae sextans[*](mentes exstans E.)[*](dist. ego.) vivi sulpuris uncia ex aceto simul[*](simul—5 aceto om.E.) trita, fuligo ex aceto. ignis sacri plura sunt genera, inter quae medium hominem ambiens, qui zoster vocatur, et enecat[*](et enecat Erv. et ne- r. ene- J.), si cinxit[*](si cinxit (cinx??? E) dErS. sic XII V. sic XI R. si cinxerit v.). medetur plantago cum creta Cimolia et peristereos[*](peristeos R1) per se, radix persollatae[*](persolutae E1.) ; aliis, quae[*](qua V.) serpunt, cotyledonis[*](cotoledonis V.) radix cum mulso, aizoum, sucus e linozosti ex aceto.[*](Diosc. IV 185 (eupor. I 226) IV 70 (Pl. iun. 102, 15). IV 102. 85.)

Radix[*](radix—10 in- lita cum antecedd. iunxit D, sed cfr. Diosc.) polypodi inlita luxatis medetur[*](medentur VRdD.), doloremque[*](dolorem qui E.an liuoremque? cfr. Plin. iun.) et tumores[*](et tot tumores E.) tollunt[*](citra E. tusa v.a.S.) semen psyllii, folia plantaginis trita, sale modice[*](modice VfES. -co r(?)v.cfr. XXXII 39. XX 131. XXVIII 73. 258. XXIX 42. XXX 105. XX 256. XXVIII 195. XXV 54 [XX 71 addito modice]; aliter § 101. XXVII 22. XXVIII 223. XXIII 38. 92. XXI 155.) addito, verbasci semen ex[*](ex om.VR1.) vino decoctum contritum[*](tritum VR1JD. et contritum v.a.S. cfr. § 129.), cicuta cum axungia. folia ephemeri tuberibus[*](tumoribus VR.) tumoribusque inlinuntur , quae etiamtum[*](etiamtum dES. et tantum Vf. etiamdum R(?)v. an etiamnum (scriptum, ut saepe, etian- num)?) discuti possunt.

[*](Hippocr. morb. int. I 4, 2 (aphor. 4, 62. 64. Celsus III 24).—Diosc. IV 1. III 1. IV 61.)[*](Diosc. eupor. II 56 (sexies).) Morbum regium in oculis praecipue mirari est, tenuitatem etiam[*](etiam VRTfS. illam d(?)Ev. etiam illam J e coni S.) densitatemque tunicularum[*](tenicularum V. tunicarum d(?)H.) felle subeunte[*](subeuntes VR.). Hippocrates a septimo die in febri[*](febri RfS. -re rv.) mortiferum signum

esse dicit[*](dicunt E. docuit v.a.S.). nos scimus[*](noscimus V.) vixisse aliquos etiam ab hac desperatione . fit vero et[*](et V2Erv.om. r.) citra[*](citra v. circa VE. -ca et Rdf.) febres expugnaturque[*](expugnaturque (-tusque Vf) VRdTfS. inp- Ev.) centaurio maiore[*](maiore dv. -ri VRT. ex maiore Er.) ut diximus[*](tribus ll.v. (item ter infra).) poto, Vettonica, agarici obolis III ex[*](25,67) vini veteris cyatho, item verbenacae folia obolis III ex vini calidi hemina quadriduo[*](quatriduo VRdE1v.a.D.).[*](Diosc. IV 42. ll 193. IV 134.) sed celerrime quinquefolii[*](quinquefoliis VE.) sucus medetur III cyathis potus[*](potus V1RTf. potus cum sale et melle V2(d?)Erv. sed cfr. Diosc. et § 126. 143.). cyclamini radix drachmis III bibitur in loco calido et a[*](a om.VR1v.a.G.) perfrictionibus[*](perftrictionibus R1.) tuto—sudores [*](sudoris VR1D.) enim felleos movet—, folia tussilaginis ex aqua, semen linozostis[*](semel inozo- stis V.) utriusque inspersum potioni vel cum absinthio [*](absentio V.) aut cicere decoctum, hysopi bacae cum aqua potae[*](aquae potericen V.), lichen herba, si, cum sumitur, cetero olere abstineatur[*](ab- steneatur VR.), polythrix[*](polytrix VEv.a.H) in vino data, struthion[*](struthion in v. -oni in r. -oni E. straution (-ucion VR) in r.) in mulso.

[*](Diosc. IV 173 (eupor. I 144).) Passim et in quacumque parte, sed[*](sed VRdTfS. et Er.del. H. ac v.) maxime[*](maxime ll.S. -ma H. -mo v.) incommoda [*](in- commodo v.a.H.) nascuntur qui furunculi vocantur, mortiferum aliquando malum consectis[*](confectis VtfED. confectis Rd(?)v.de dictione cfr. XXXVI 193.) corporibus. remedio sunt pycnocomi folia trita cum polenta, si nondum caput fecerint. discutiunt et folia ephedri inlita.

[*](Pl. iun. 78, 14. Diosc. II 152. IV 42. eupor. I 207 (bis). Diosc. IV 162.) Fistulae[*](fistolae E.) quoque in omni parte serpunt medicorum vitio male sectis corporibus. auxilio est centaurium minus collyriis cum melle decocto additis, plantaginis sucus infusus , quinquefolium[*](quinqui- folium E.) cum sale et melle, ladanum cum castoreo[*](castorio E.), cotyledon cum medulla cervina calefacta et[*](et om.Ev.a.H.) inposita

; verbasci radicis medulla collyrii tenuitate[*](tenuitatem E.) in fistulam additur[*](an addita?) vel aristolochiae radix vel sucus tithymalli.

[*](Diosc. II 208. IV 61. 62 (eupor. I 153). IV 102. III 27. IV 88. eupor. I 145. 162. cfr. Diosc. IV 89 (91).) Collectiones inflammationesque sanant argemoniae[*](argemonia et R. -ia d.) folia inlita, duritias et collectiones omnes verbenaca vel quinquefolium decoctum in aceto, verbasci folia vel radix, hysopum[*](hysopum—radix om.E.) e vino inpositum, acori radix decocto[*](decocto dv. -ta r.) eius foventibus , aizoum[*](adzoum V.), item quae[*](itemque VE.) contusa sint[*](sint dv. sinin VR. sit Er.) duritiasque[*](que om.VR1.) et sinus[*](sinus Erv. -no R. in sinu (-no V) VdTD. sinuosa P.) corporis[*](dist. H.) illecebra[*](illecebra Rd(?)H. -brae G. elecebra rT. et tela v. ulcera P. ulcerum (del. corporis) U 562. (cfr. XXV 162; de sinu ulce- rum § 141. XXVII 63. XXVIII 71.).[*](Diosc. eupor. I 167 (ter). Diosc. IV 173. III 132. IV 98. III 159.) omnia infixa[*](infixi VR1.) corpori extrahunt folia tussilaginis, daucum[*](laucum V2E.), semen leontopodii tritum in aqua cum polenta. suppurationibus inponuntur pycnocomi[*](pygnocomi VE.) folia trita cum polenta vel semen, item orchis. vitia, quae sint in ossibus, satyrii radice inposita efficacissime sanari dicuntur , nomae et collectiones omnes fuco maris, priusquam inarescat. et alcimae[*](alcimae VfS. algmae RE. -ginae dT. alceae C. -cmeae v.) radix collectiones discutit.

[*](Diosc. eupor. I 178 (quater). Diosc. II 152. IV 104. 88. III 161.) Ambusta sanantur plantagine[*](plantago E.), arctio ita ut cicatrix fallat[*](dist. ego.) —folia eius in aqua decocta contrita[*](et contrita Ev.a.S.) inlinuntur—, radice[*](radice ego. -ci VRd. -ces Ev. -cis r.cfr. § 90. 120. 124. 144. 155. 163 (contra 149). XXV 114. 115. 133, de mendo § 113.) cyclamini, aizoo[*](aizoo VdE. cum aizoo R (?)v.), herba ipsa hyperici[*](hy- perici Erv. cype- V. cypo- R. et pe- d.), quod corissum[*](corissum TE2v (S). -isum E1. coryss- d. choryss- rf. corion B. cfr. § 85. 164.) appellavimus.

[*](85)

[*](Diosc. III 82 (eupor. I 230). IV 137. 95. III 164. III 15 (cfr. Plin. XXVII 123. XXV 123). eupor. I 229. 231.) Nervis et articulis convenit plantago trita cum sale, argemonia tusa ex melle. peucedani[*](peucedanis sucus E.) suco perunguntur

spastici[*](dist. ego cum v.a. Dal. (cfr. XX 214. 250).), tetanici[*](tetanici Erv. tetaun- r.), nervorum duritiae aegilopis[*](aegilopis v. -pi E. -ps rfH.) suco; doloribus [*](dist. S.)erigeron[*](erigeron v. frig- ll.) ex aceto inlinitur, epithymum[*](epithymum (et epi- S) 11.J. -mi T. -mo v. an item epi- thymum?). spasticis et opisthotonicis perungui[*](perungui Erv. -que R. -gi d. -ge V.) semine hyperici, quod caros[*](caros Erv(S). -rus rf. coris B. cfr. § 86. 119.) vocatur, idemque[*](idemque d(?)Erv. itemque RfS. -quae V.) bibere prodest. phrynion dicitur etiam abscisos[*](abscisos EH. -issos rv(S). oft. XXIX 99 et XXX 115. (116. XXVII 66. XX 58. XXXII 120. XXI 126).) sanare nervos, si[*](sic VR.) confestim inponatur trita vel mansa. spasticis, tremulis, opisthotonicis alcimae[*](alcimae S. algmae V. -ginae dT. -gme r. alceae C. -cmeae v. cfr. § 128.) radix bibitur ex aqua mulsa. sic et rigores excalfacit.

[*](Diosc. eupor. I 208. 209 (quinquies).—Diosc. III 147. IV 13. 3 (Scribon. 46. Marc. 10, 5). II 152. IV 42 (cfr. Plin. XXVI 35). IV 88. 62. Th. H. IX 15, 3 (cfr. Plin. XXV 83). Diosc. IV 36.) Sanguinis profluvia[*](profluuii E. -Iū v.a.S.) sistit herbae Paeoniae[*](poeoniae V.) semen rubrum[*](an suco (pro uero)? cfr. Diosc.) —eadem et in radice[*](rarice V.) vis—, clymenus[*](clymenus VdTfH cum P. cy- R. cyclemenus Er. -laminos v.) vero, sive[*](siue VRfS. nis E. si dv. om.T.) ore sanguis reiciatur sive naribus sive alvo fluat sive feminarum utero, item Lysimachia pota vel inlita vel naribus indita, item plantaginis semen, quinquefolium potum et inlitum, cicutae semen in nares, si inde fluat, tritum ex aqua inditum, aizoum, astragali radix. sistit et ischaemon [*](ischae- mon v. schemon (sce- E) 11.) et Achillia.

[*](Geop. II 6, 27. Marc. 23, 59.) Equisaetum, hippuris Graecis[*](a graecis R(?) v.a.S.) dicta et in pratis vituperata[*](uitiperata VE.) nobis—est autem pilus[*](pilus rB. plus VRd. puluis Ev.) terrae equinae[*](18,259) saetae similis—, lienes[*](lienes RdfVen.(H). -naes V. -nem v. lichnes E.) cursorum extinguit decocta fictili[*](ficti E.) novo ad tertias quantum vas capiat et per triduum heminis pota; unctis esculentis[*](aescu- lentis E. cycul- V.) ex ante[*](ex ante ES. extante V. ante dv. inR (qui h. 1. desinit) a rec. manz adscriptum est ante. (an ita ante?).) diem unum interdicitur.

Graecorum varia circa hanc opinio[*](pino E. -ni v.a.S.) :[*](Diosc. IV 46. (eupor. I 210. II 34).) alii pinus foliis similem, nigricantem eodem nomine appellant, vim eius admirabilem tradentes[*](tradentem E. -tes quod etiam v.a.H.), sanguinis profluvia vel tacto[*](tacta E.) tantum ea homine[*](homini E.) sisti[*](sisti Gronov. sistit ll.T. -tat v.a. H.) ; alii hippurin, alii ephedron[*](pedron E.), alii anabasim vocant, traduitque iuxta arbores nasci et scandentem[*](scandentem v. -te ll.) eas dependere comis iunceis multis, nigris, ut ex[*](ex dES. est Vv.) equorum cauda, geniculatis[*](geniculis dTf.) ramulis, folia habere pauca, tenuia, exigua, semen rotundum, simile coriandro, radice lignosa, nasci in arbustis[*](ambustis Ev.a.B.) maxume.[*](Diosc. IV 47.) vis eius spissare corpora. sucus sanguinem e naribus fluentem inclusus sistit, item alvum. medetur dysintericis in vino dulci potus[*](tri- bus ll.v.) cyathis III, urinam ciet, tussim, orthopnoeam sanat, item rupta et quae serpunt [*](an serpant?). intestinis et vesicae folia bibuntur, enterocelen[*](enteroceleri Vd.) cohibet[*](co bibet V.). faciunt[*](faciant E2.) et aliam hippurim[*](hyppuri V.) brevioribus et mollioribus comis candidioribusque, perquam utilem ischiadicis et vulneribus ex aceto inpositam[*](inpositam v. -ta ll.) propter sistendum sanguinem.[*](Th. H. IX 13, 1.—Diosc. IV 33–35. Pl. iun. 73, 9 (cfr. Diosc. III 81. eupor. I 210).) —Et nymphaea trita plagis inponitur. peucedanum cum semine cupressi bibitur, si sanguis per os redditus est fluxitve ab infernis[*](inferis d.). sideritis tantam vim habet, ut quamvis recenti gladiatoris[*](gladioris E.) vulneri[*](uulneris Vd.) inligata[*](inligata (illi- V2) V2dEv. inlita V1T. -tu fS.) sanguinem claudat[*](cludat dT.), quod facit et ferulae cinis vel carbo, fungus vero etiam efficacius , qui secundum radicem eius nascitur.[*](Diosc. II 152. (cfr. Plin. XXVI 28).) per nares autem fluenti et cicutae semen tritum ex aqua additumque [*](in- ditumque v.a.J. sed cfr. XXV 134. VIII 93. XX 53. XXIII 53. 110. 127. XXXIII 48. XXXVII 140.) efficax habetur, item stephanomelis[*](stephanomelis v ex ind. -lie V. -li r.) ex aqua. Vettonicae
farina e[*](e om.d.) lacte caprino pota sistit ex ubere fluentem plantagoque[*](que om.Vd.) contusa. eiusdem sucus vomentibus sanguinem datur. ad erraticum autem radix persollatae[*](herbae persolatae (-lutae V) V(d?)Tf.) cum axungia vetere inlita probatur;[*](Diosc. eupor. II 34 (undecies). Diosc. III 6. 3. IV 1. III 48. 115. IV 4 (6). III 1. IV 102. I 2. IV 9. III 102.) ruptis convulsisque, ex alto deiectis centaurium maius, Gentianae radix trita vel decocta [*](dist. ego. coll. Diosc. eupor.) vel sucus, Vettonica[*](uettonica ego. -cae ll. v.) et hoc amplius a vocis aut lateris[*](dist. ego.) contentionibus panaces, scordium[*](scordium (-ion v) S. cord- ll.), aristolochia pota, agaricum, idem[*](idem ego. item ll.v.) contusis et eversis potum II obolis in mulsi[*](duobus et tribus ll. v.)[*](mulse E.) cyathis III aut, si febris sit, in aqua mulsa, verbascum , cuius flos similis auro est, acori[*](auro escacori E.) radix, aizoum[*](alzoum E.) omne, sed maioris[*](sed e maiori Ev. a. H.) sucus efficacissime, item symphyti ius[*](symphyti ius J coll. XX 234 (87 XXIV 146). -ticius d. -phitius V. -phyti Ev. -ti sucus S. (an symphytum vel -ti ipsius?).) vel radicis[*](uel radicis ll. G(S). radices uel v. radicis Dal.) decoctum, daucos[*](daucos VdTS. -cus E. -cum v.) cruda[*](crud E. -dum v. a. S.), erysithales—flore[*](est flore d(?)v. a. S.) luteo, foliis acanthi[*](achanti Vd.) —e[*](ę Vd. bibitur e v. a. S.) vino, item chamaerops[*](camerops V. calame- E.) et in sorbitione[*](sorbitiones V2Ev. a. C.) irio[*](an iris? cfr. Diosc. I 1 et eupor. II 34 (de irione nihil eiusmodi traditur).)[*](lac. indicavit S. desunt herbarum aliquot nomina.) vel plantago omnibus modis, item .....

[*](cfr. Plin. XI 114. Seren. 62. Diosc. IV 153. (eupor. I 107. cfr. Plin. XXIII 18). IV 149.) Phthiriasi[*](phtiriasi E. ptyri- V.) Sulla[*](sulla ll.S. qua (quo v) Sulla Bas. (D).) dictator consumptus est, nascunturque in sanguine ipso hominis animalia exesura[*](et e cura d.) corpus . resistitur uvae taminiae[*](taminae V. -ne d.) suco aut veratri cum oleo perunctis corporibus[*](corporis E.) ; taminia quidem in aceto decocta etiam vestes eo taedio liberat.

[*](Diosc. III 48. eupor. I 188.) Ulcera multorum sunt generum[*](genera E.) ac multis

modis[*](modis Ev. om. rT.) curantur. panacis omnium generum radix ex vino calido inlinitur manantibus[*](mantibus E.). siccat[*](siccat v. -cca ll.) privatim quam Chironiam diximus; cum melle trita tubera aperit ulceribusque[*](ulceribus quaeque VE.),[*](25,32) quae serpunt, deploratis auxilio est cum aeris flore vino temperata omnibus modis, vel semine vel flore[*](uel flore uel semine Ev. a. S.) vel radice. eadem cum polenta vetustis volneribus prodest, Heraclion quoque[*](quoque om.Vd.) siderion,[*](Diosc. IV 33 (eupor. I 184). 69. 70. III 115 (eupor. I 189). eupor. I 203. Diosc. III 7. IV 13. III 3.) Apollinaris, psyllium, tragacantha [*](tragacantha v. -chanta E. tragantha d. -tho Vf.)[*](dist. ego.). scordotis cum melle purgat; farina eius carnis excrescentes per se inspersa[*](insparsa d(?)v. a. S.) consumit. Polemonia ulcera, quae cacoëthe vocant, sanat; centaurium maius inspersum vel inlitum, item minoris coma[*](cuma T. cyma P.) decocta vel trita vetera quoque ulcera purgat et persanat. folliculi clymeni recentibus plagis inponuntur. inlinitur autem Gentiana ulceribus , quae serpunt, radice tusa vel decocta in aqua ad mellis crassitudinem vel suco, volneribus ex ea factum Lycium.[*](Diosc. IV 3 (eupor. I 162). II 152 (eupor. I 187. 197. 200). eupor. I 203. Marc. 4, 50.) Lysimachia recentibus plagis medetur, plantago omnium generum ulceribus, peculiariter senum et infantium[*](fenum VTD. feminum E. femi- narum fenum d(?)v.). igni emollita[*](igni emollita VdTfH. igne mo- Ev..) melior et cum cerato crassa ulcerum labra[*](libra V.) purgat, nomas sistit[*](sentit V.) ; tritam suis foliis integere oportet. suppurationes, collectiones[*](collectiones om.E.), sinus ulcerum chelidonia quoque siccantur, volnera adeo, ut etiam pro spodio utantur; eadem iam desperatis cum axungia inponitur[*](ponitur Vd.).[*](Diosc. III 34 (eupor. I 167). Th. H. IX 13, 3. Diosc. III 4 (6). eupor. I 186. 166. 188. 162). cfr. Plin. XXV 141. XXI 141 (Dios.c I 1).) dictamnum[*](dictamnos coni. Dal. cfr. XXV 93.) pota sagittas pellit et alia tela extrahit inlita—bibitur ex aquae[*](aqua VE.) cyatho foliorum obolo—, proxime pseudodictamnum; utraque et suppurationes discutit. aristolochia quoque
putria ulcera exest[*](exest V1dEv. hoc est V2.), sordida purgat[*](expurgat Ev. a. S.) cum melle vermesque[*](feruensque E.) extrahit, item clavos in ulcere[*](ulcere VdTfH. -ra E. -ribus v.) natos et infixa corpori omnia, praecipue sagittas et ossa fracta cum resina, cava vero ulcera explet per se et cum[*](se et cum dv. sectum r.) iride, recentia vulnera[*](recentia ulcera uulnera E1.) ex aceto;[*](Diosc. IV 61. (IV 42. eupor. I 162). IV 105. 102.) vetera ulcera verbenaca, quinquefolium cum[*](cum omV.) sale et melle. radices persollatae volneribus ferro inlatis recentibus [*](ferro inlatis recentibus om.V1. pro ueteribus eraso in marg. adscripsitV2.) inponuntur, folia veteribus; cum axungia utrimque[*](utrimque ego. -rumque ll. v.) et[*](dist. ego.) suo folio operitur damasonium, ut[*](ut VdG. aut E. autem et v.) in struma, folia verbasci[*](25) ex aceto ant vino.[*](Diosc. IV 60 (eupor. I 184. 203). II 193 (eupor. I 157). III 82. II 209. eupor. I 182.) peristereos ad omnia genera vel callosorum putrescentiumque ulcerum facit. manantia nymphaeae Heracliae[*](heraclia E.) radix sanat, item cyclamini radix vel per[*](uel per Ev. per r.) se vel ex aceto vel cum melle; eadem et contra steatomata efficax. sic et[*](sic et VdTf. sicut Ev.) ad ulcera manantia hysopum, item peucedanum; ei[*](ei ego. et ll.S. cui v.) ad recentia volnera vis tanta est, ut squamam [*](squamam dTfman. Dal. H e Diosc. -ma VE. saniem v.) ossibus extrahat. praestant hoc et anagallides cohibentque quas vocant nomas et rheumatismos, utiles et recentibus plagis,[*](Diosc. IV 76. 79. 88. 62. I 126. 127. (eupor. I 184. 167. cfr. Plin. XXVI 127). IV 173.) sed praecipue senum corpori, cum cerato apostemata et ulcera taetra folia[*](exulceratae tria folia V. -ta e (et T) tri- folia dT.) mandragorae recentia, radix volnera cum melle aut oleo, cicuta cum siligine mixta mero, aizoum herpetas[*](haerpetas V. herbe- E.) quoque ac[*](ac ll.D. et v.) nomas ac[*](ac VEv. aut dT.an recte? cfr. Müller de stilo p. 68 (31).) putrescentia, sicut erigeron verminosa[*](uermiosa Vdv. a. C.), recentia autem volnera astragali radix et vetera ulcera, quae[*](ulcera quae S. -ra que dE. -ra aquae V. quoque ulcera v.) purgat hypocisthis utraque. leontopodii
semen tritum in aqua et[*](et om.d.) cum polenta inlitum spicula[*](specula V1. spiculas E.) sagittarum extrahit, item pycnocomi[*](pygnocomi E.) semen.[*](Diosc. IV 162 (eupor. I 201). III 132. IV 116.— Th. H. IX 13, 2 (cfr. Plin. XXV 82).) tithymallus characias[*](characias C. -cites dEv (S). caracitas V.cfr. § 62. 118.) suco gangraenas, phagedaenas, putria vel decocto ramorum cum polenta et oleo, orchis radices hoc amplius et cacoëthe[*](cacoethe J e coni. S. cahoeti V. choeti E. cacti d. cacoethe ex aceto v.) cum melle, siccae et recentes[*](recentis VD.) per se vulnera[*](uulnera—6 sese om.E.)[*](uulnera VdTv(J). om. C. anulcera? cfr. Diosc.), onothera efferantia[*](efferantia P e Diosc. -rentia Vdv. a. H.) sese ulcera sanat. Scythae[*](stitae V. scite T.) ulcera[*](ulcera ego e Theophr. uulnera ll. v. de mendo cfr. XXIII 125. XXIV 9. XXVIII 71. XXIX 114. XXX 113. XXXIV 126 al.) Scythica [*](scythicę Ev. a. B. -ce H. scitica T.) curant. ad carcinomata argemonia ex melle efficacissima est.[*](cfr. Diosc. II 199 (eupor. I 204).—IV 62 (eupor. I 184).) ulceribus[*](ulceribus VfS. uulne- d(?)Ev..) praesanatis[*](persanatis Ev. a. B.) asphodeli radix decocta ut diximus, trita cum polenta et inlita, quibuscumque[*](22,70) vero Apollinaris, astragali radix in pulverem trita umidis ulceribus prodest, item callithrix decocta in aqua, privatim vero iis[*](iis dv. his rD.), quae[*](que E.) calciamento[*](calciamenta Vd.) facta sint, verbenaca nec non et Lysimachia contrita ac nymphaea arida infriata[*](infricata v. a. G. sed cfr. XX 140.). polythrix inveteratis iisdem utilior est[*](est VdTfS.om.Ev.).[*](Diosc. III 98. eupor. I 163. Pl. iun. 78, 13. Diosc. IV 33–35.) — Polycnemon[*](polycnemon v e Diosc. polygn- VE. poligmenon d.) cunilae bubulae similis est[*](an est delendum?), semine pulei, surculosa, multis geniculis, corymbo [odorata[*](uncos ego posui. odorata ll.v. -to G.) ] acri et dulci odore, ferro factis[*](factis uulneribus v. a. S.) conmanducata inponitur, quinto die solvitur. symphyton ad cicatricem celerrime perducit, item sideritis; haec inponitur ex melle.[*](cfr. Diosc. III 102 (Plin. XXIV 131). [Diosc. III 159]. Marc. 4, 62.) verbasci semine ac foliis ex vino decoctis ac tritis omnia infixa corpori extrahuntur, item mandragorae foliis cum polenta[*](pulenta VD.), cyclamini radicibus cum[*](cum om.V.)
melle. trixaginis folia in oleo contrita iis[*](iis dv. his VD.om.E.) maxime adhibentur ulceribus, quae serpunt, et alcima in[*](alcima in ego. algam in VE. -gamum d. -ga in v. cfr. nota ad XXV 130.) melle trita, Vettonica[*](uetto- nica—sale om.V1.) ad carcinomata et malandrias[*](malandrias dS. -ri ac r. melandria v. -dryas C. -lanias G.) veteres addito sale.

[*](Diosc. II 206 (eupor. I 130). IV 162 (eupor. I 176). I 128. Seren. 1098.—cfr. Diosc. eupor. I 228. Plin. XXV 130.) Verrucas tollit[*](tulit E.) argemonia ex aceto vel[*](uel dv. uli V. uliuel E(?).) batrachii radix, quae et[*](et om.E.) ungues scabros[*](scabros v. -osas ll.) aufert[*](aut fertulino zoytidis E.), linozostidis utriusque folia vel sucus inlitus. tithymalli omnes genera verrucarum omnia[*](omnia VfS. -ium dv. om.E.), item[*](item omnia Ev. a. S.) pterygia, varos tollunt; cicatrices cum elegantia ad colorem reducit ladanum.—

Artemisiam et elelisphacum[*](ele- lyspacum V1. elisp- E. elysp- V2.) alligatas qui habeat viator negatur lassitudinem sentire.—

[*](Diosc. III 147 (eupor. II 72. 76. 82. 86). III 48. 115 (eupor. II 78). IV 1 (eupor. II 77). IV 36 (eupor. II 83).) Muliebribus[*](mulieribus EVen.) morbis medetur maxime in universum Paeoniae herbae[*](herbae om.dT.cfr. § 131.) semen nigrum ex aqua mulsa; eadem et in[*](dist. U 563 et D.) radice vis. menses[*](meses E (ut fere semper).) ciet panacis semen cum absinthio[*](men cum absinthio om.E.), menses et[*](et om.E.) sudores[*](sudores ll.v. an secundas?) scordotis[*](scorditis V.) potu et inlitu. Vettonica drachma in vini[*](uino E.) cyathis III bibitur[*](tribus ll. v.) contra omnia volvarum vitia aut quae a partu[*](a partu dv. apertu V. a pastu E.) fiunt[*](an fiant?). menses nimios[*](enim hos d.) sistit Achillia[*](achillea dv. a. S.) adposita[*](adposita V. inp- d(?)Ev.) et decoctum eius insidentibus.[*](Seren. 364. Diosc. IV 69. III 48.) mammis inponitur hyoscyami semen ex vino, locis[*](locis ll.G. loti v. cfr. § 160. (cels. V 21, 6).) radix in[*](in VdTfS. ex E. e v.) cataplasmate, mammis et[*](mammis et ego. et mammis et (etiam v) ll. v. et D.) chelidonia. secundas morantes vel partus emortuos [*](emortuos V2v. -tuo E. -tum V1. -tuū d.) radices panacis adpositae[*](adpositae dv. -ta r.) extrahunt. ipsum panaces[*](panaces G. -cis VE. -cis semen dTv.)

e[*](e Vfv(S). in d(?)G. om.E.) vino[*](uino potum om.E.) potum volvas purgat adpositumque cum melle. Polemonia [*](tollit E.) pota ex vino secundas pellit, nidore corrigit[*](corrigit VdTfH. por- E. purgat v.) volvas. [*](Diosc. III 6. 7 (eupor. II 77. 78). II 152 (eupor. II 86). III 34 (eupor. II 77. 79. 80).) centauri[*](centauri VEJ. -rii v(S). -rei d(?)Lugd.) minoris sucus potu[*](pota E. -tus v.a.G.) fotuque menses ciet, item maioris radix in volvae doloribus isdem modis prodest, derasa vero et adposita extrahit partus emortuos. plantago adponitur in lana in dolore volvae, in strangulatu bibitur. sed praecipua dictamno vis est: menses ciet, partus emortuos vel traverses eicit—bibitur ex aqua foliorum obolo—, adeo ad haec efficax, ut[*](ut ne v. uine ll.) ne in cubiculum quidem praegnantium [*](peregrinantium Vd.)[*](fotu dT.) inferatur, nec potu[*](potu Ev. -ta rTf.) tantum, sed et inlitu et suffitu valet;[*](Diosc. III 4 (6). eupor. II 69.) proxime pseudodictamnum, sed[*](sed tardius coni. Dal. e § 161.) menses ciet cum mero decoctum denarii pondere. plurimis[*](plurimis TEG(D). -ris V. -ribus d(?)v(Dal.)) tamen modis[*](modis d(?)C. mo- lochis E(v add. et). locis VT.) aristolochia prodest, nam et menses et secundas ciet et emortuos partus extrahit, murra et[*](myrre et pipere et E.) pipere additis pota vel subdita; volvas quoque procidentes inhibet[*](inhiberet V.) fotu vel suffitu vel subiectu, maxime tenuis.[*](Diosc. III 1 (eupor. II 86). IV 60. III 139. II 193.—156: Diosc. II 194 (eupor. II 77). IV 20 (eupor. II 75). III 82 (eupor. II 88). IV 76 (eupor. II 77. 83).) strangulatum ab his mensumque [*](mensumque S. mes- V. mensiumque dv. mess- E.)[*](tribus ll.v.) difficultatem agaricum obolis III in vini veteris cyatho potum[*](potu VT.) emendat, peristereos adposita in adipe suillo recenti, antirrhinon cum rosaceo et melle. item adposita nymphaeae Thessalae radix dolori[*](dolore V.) medetur, in vino nigro pota profluvia inhibet; e diverso ciet cyclamini radix pota et adposita et vesicae insidentium decocto medetur. secundas pota cissanthemos pellit[*](pelli V.), volvam sanat[*](sanam E.). e xiphio radix superior menses ciet drachma ex aceto pota. peucedanum
strangulatus volvae nidore ustum recreat, menses[*](menses dTv. meses E. mese V.) albos[*](albos TH. -bo Vd. aluos E. -uosque v.)[*](tribus ll. v.) praecipue psyllion drachma in cyathis III aquae[*](aquae VdJ. quae E. aquae mulsae (ciet add. G) v.), semen mandragorae potum volvam purgat, menses ciet sucus adpositus et[*](et om.d.) emortuos[*](emortuos dv. mo- r.) partus.[*](Diosc. III 76. (eupor. II 75. 70). IV 168 (eupor. II 78)) nimia rursus proluvia sistit semen cum vivo[*](uiuo dH e Diosc. uino E. ut non V. uino et v.) sulphure[*](sulphure dH. -phure (-fure V) alui profluuia sistit rv.), contra ea[*](contra ea ciet J. -ra faciet (-cit H) VdTH. -rachi et E. et contrahit v.) ciet batrachium potu[*](poto V.) vel cibo, ardens alias, ut diximus, cruda,[*](25,173) sed cocta commendatur[*](commenjdantur VVen.) sale et oleo et cumino. daucum et menses et[*](menses dv. mes- E. mess- V.) secundas potu facillime pellit, ladanum suffitu corrigit volvas, dolori earum exulceratisque inponitur. emortua scamonium pellit potum vel adpositum.[*](Diosc. III 161. 164 (eupor. II 76) Hippocr. morb. mul. I 10 p. 122. Diosc. II 156. (eupor. II 77). III 121 (eupor. II 72). IV 4 (eupor. II 82). III 159 (eupor. II 76). III 1.) menses[*](menses—11 adpositum om.E. ) ciet hypericum utrumque adpositum, ante alia vero, ut Hippocrati videtur, crethmos e[*](crethmos e dG. erithmus e V. erit. Musę (mulsę E1) E.) vino semine vel radicis cortice[*](radicis cortice vet. Dal. -ce corticis TfES (cum lac. signo). ce cortice r (?)v(J).), trahit et secundas[*](secundas G. -dis ll.v.), succurrit et[*](et Vdv. ea E.) strangulationibus ex aqua pota; item radix e geranio peculiariter secundis[*](fecundis E.) inflationibusque[*](inflammationibusque Ev.a. H. cfr. Diosc. eupor. II 72.) volvarum conveniens. purgat hippuris pota et[*](dist. ego. cfr. Diosc.) adposita volvas, polygonus pota. menses ciet et alcimae[*](alcimae S. alcme E. -meae v. algme V. -game T. alceae d(?)H. althaeae C. cfr.§ 119.) radix, folia plantaginis pellunt, item agaricum ex aqua mulsa.[*](Diosc. III 117 (eupor. II 78. 80. 81).) Artemisia volvae medetur trita, ex oleo irino aut cum fico aut[*](aut fico Ev.a.S.) cum murra adposita; eiusdem radix pota in tantum purgat, ut[*](ut Vdv. et E.) partus enectos extrahat. menses et secundas
ciet ramorum decoctum insidentibus, item folia pota drachma. ad eadem omnia prosunt vel inposita ventri imo[*](immo VdH.) cum farina hordeacia.[*](Diosc. I 2. III 126. 143. IV 134. I 127 (eupor. II 82).) acoron quoque utile est interioribus feminarum morbis et conyza utraque et crethmos[*](crethmos dB. chretm- V. chrēnos E. cremnos v. cfr. § 82. XXV 155.). et anthyllides[*](anthyllides d(?)B. can- VD. cantill- Ev. cfr. § 84.) duae vulvis[*](uuluis Ev. uue uis r.) utilissimae torminibusque et secundarum morae[*](morae dv. -re r Yen.) in vino potae. callithrix fotu locis medetur , albugines in capite tollit, capillos inficit oleo trita[*](tyita V. tyna d.). geranion in vino albo potum, hypocisthis in rubro profluvium sistunt. hysopum suffocationes laxat. radix verbenacae pota ex aqua ad omnia in partu aut ex partu mala praestantissima est[*](est om.VTS.).[*](cfr. Diosc. IV 9. eupor. II 77. (III 34).—Diosc. II 193. eupor. II 94) peucedano quidam[*](qui- dem Vd.) miscent in vino nigro semen cupressi contritum. nam semen psyllii defervefactum in aqua, cum intepuit, epiphoras omnes uteri[*](utero E.) lenit[*](lenit V2v. -nti V1d. -ni E.). symphyton tritum in vino nigro evocat menses[*](euocat menses (meses E) Ev. -atum est r. (reuocat coni. Dal. cfr. Diosc. an moratur?).). partus accelerat scordotis pota drachma suci in[*](suclin V. uel in d.) aquae[*](aqua mulse (-sa v) Ev.a.S.) mulsae cyathis[*](cyathos d.) IIII. dictamni folia praeclare dantur ex aqua; constat unius oboli pondere, vel si mortui sint in utero infantes, protinus reddi sine vexatione puerperae. similiter prodest pseudodictamnum, sed tardius, cyclaminos adalligata[*](adalligat E.), cissanthemos[*](fiftanthemos V.) pota, item[*](item om.EG.) Vettonicae farina[*](farinae V.) ex aqua mulsa.

[*](Diosc. III 130.—Th. H. IX 18, 5 (cfr. Plin. XXVI 99. XXVII 125).) Arsenogonon[*](arsegonon V.) et thelygonon[*](eliagacnon E.) herbae sunt habentes uvas[*](uas V.) floribus oleae similes[*](similes v. -lies V. -le d. -lis ES.), pallidioris tamen[*](pallidiores d(?)v.a.D. locus fortasse mutilatus: cfr. Diosc. an folia oleae, pallidioris tamen?), semen[*](semel V.) album[*](aluum E.)

papaveris modo. thelygoni[*](thelygoni C. -non d. theligoni Ev. -gon V.) potu feminam concipi narrant; arsenogonon[*](arsegonon E.) ab ea semine oleae nec alio distat; huius potu mares generari[*](generari ll.J. perhibentur add. v.), si credimus. alii utramque[*](utrā- que v. -aque ll.) ocimo similem[*](similē v. -li VE. -lia d.) tradunt, arsenogoni autem semen geminum[*](gemino Vd.) esse testibus simile.

[*](cfr. Plin. XXII 89. Diosc. eupor. I 138.—Diosc. III 3. 138. II 193. IV 121.) Mammarum vitiis aizoum, quod digitillum[*](tigit illum E.) appellavimus , unice medetur. erigeron[*](erigeron v. iri- ll.) ex passo mammas uberiores[*](25,160) facit, sonci[*](sonci cum ego. soncum (sco- d) in V2dE. -chum in V1v.) cum farre cocti ius[*](cocti ius ego. coctum ll. v.). quae vero mastos[*](masthos VD.) vocatur[*](dist. v.a.J.), inlita pilos mammarum partu[*](paftu d. e partu E(?)v.a. D.) nascentes[*](nascentes vet. Dal. -tis S. -tium ll.v(J). de mendo cfr. § 150(ominium), XXVII 2(parentium), XXIV 65(nascentium).) aufert[*](auferb v. aut fert E.om. rTfD.) ; testas[*](et testas dTf. et tineas v.a.H.) in facie aliaque[*](alia d. [ cutas (om. uitia) E.) cutis vitia emendat Gentiana, nymphaea Heraclia inlita[*](inlita S. -tas V1. illitas V2.. -ta H. -tos dT. indita Ev.), cyclamini radix maculas omnes. cacaliae[*](cacaliae dfv. cacca- VED. cfr. § 29.) grana mixta cerae liquidae extendunt cutem in facie[*](facie erunt uitia E.) erugantque. vitia omnia acori radix emendat.

[*](Diosc. I 132 (eupor. I 98).—Diosc. IV 162 (eupor. I 103).) Capillum lycium suco[*](lycium suco ego coll. Diosc. lyfimaco d. -ce VE. -che f(?)S. -chia v. (cfr. XXIV 126).) flavum facit, denigrat hypericum , quod et[*](et om.E.) corissum[*](corissum S coil. § 85. 129. coristum T. ecor- E. or- d. echor- V2. xpm V1. corion B. -iston v.) vocatur, item ophrys[*](ophrys B ex ind. -ros VdTv. h/ophros E.) herba, denticulato [*](duobus LL.v.) oleri[*](holeri VE.) similis, foliis II. nigritiam dat[*](dat om.V.) et Polemonia in oleo decocta. psilotrum nos quidem in muliebribus medicamentis tractamus, verum iam et viris est in usu[*](usus V.). efficacissimum[*](dist. ego.) autem habetur archezostis, item tithymalli,

suco vel in sole cum oleo inlito[*](initio d.) crebro[*](cerebro E.) vel evolsis pilis. —Quadripedum scabiem[*](scabies E.) sanat hysopum ex[*](ex om.V.) oleo, suum[*](sucum E.) anginas[*](angina d.) peculiariter sideritis.—Verum et reliqua genera herbarum reddamus.

Crescit profecto apud me certe tractatu[*](tractu Vf.) ipso admiratio antiquitatis, quantoque maior copia herbarum dicenda restat, tanto magis adorare priscorum in[*](in om.E.) inveniendo curam, in tradendo[*](intrando d. mir- T.) benignitatem subit. nec[*](ne E.) dubie superata hoc[*](huc V.) modo posset videri[*](uiridi E.) etiam rerum naturae ipsius munificentia , si[*](si—esset om.E.) humani operis esset[*](esset dv. esse V.) inventio[*](inuentionis V. (an om.E?).). nunc vero deorum fuisse eam apparet aut certe divinam, etiam cum homo inveniret, eandemque[*](eandem quae V.) omnium parentem[*](parentem v. -tium ll.) et genuisse haec et ostendisse, nullo vitae miraculo maiore[*](maior est d.), si verum fateri volumus. Scythicam herbam a Maeotis paludibus et Euphorbeam [*](euphorbiam d(?)v.a.S. -orherbam V.) e monte Atlante ultraque Herculis columnas ex[*](ex D cum U 564. et ll. v.) ipso rerum naturae defectu, parte alia Britannicam ex oceani insulis extra terras[*](terrain dT.) positis, itemque Aethiopidem ab exusto sideribus axe[*](axe Ev. ast r.), alias praeterea aliunde[*](aliaunde E.) ultro[*](ultro om.E.) citroque humanae saluti[*](salutis E.) in toto orbe portari[*](portare Ev.a.C.), inmensa Romanae pacis maiestate non homines[*](hominis E.) modo diversis inter se terris gentibusque

, verum etiam montes[*](montes v. -tis ll.S.) et[*](et om.Vf.) excedentia in nubes[*](nubes V2dG. -bis V1S. -bibus v. nudis E.) iuga partusque[*](pastusque v.a.G.) eorum[*](eorum dG. eur- V. meor- E. pecor- v.) et herbas quoque invicem ostentante! aeternum, quaeso[*](que sed eorum V.), deorum sit munus istud! adeo Romanos velut alteram lucem dedisse rebus humanis videntur.

[*](cfr. Plin. XXV 122. Th. H. IX 18, 2.—schol. ad Nicand. alex. 13. Pompon. Mela I 19, 103. Plin. VI 4. Th. H. IX 16, 4) Sed antiquorum curam diligentiamque[*](curandi licen- tiamque d.) quis possit satis venerari? constat[*](constat V1dTfS. cum constat (-tet v) V2Ev.) omnium venenorum ocissimum esse aconitum et tactis quoque genitalibus[*](gentilibus E1.) feminini[*](feminis V.) sexus animalium eodem die inferre mortem. hoc fuit vnenum, quo interemptas[*](interemptos d. -ptis V.) dormientes[*](dormientes v. -tis dE.om.Vf.) a Calpurnio Bestia uxores M. Caelius[*](caelius Ruhnkenius ad Vell. II 68. caecilius ll.v. cfr. VII 165, de mendo XXVIII 200.) accusator obiecit. hinc illa atrox peroratio[*](perorato V.) eius in digitum[*](digito Ev.a.H.). ortum[*](ortum dTH. mort- V1. mortuum V2E. -tuas G (add. eas v).) fabulae narravere e[*](e VdTfv(H). om.E. a Dal.) spumis Cerberi canis extrahente ab inferis Hercule ideoque apud Heracleam Ponticam, ubi monstratur is ad inferos aditus[*](additos V.), gigni. hoc quoque tamen in usus humanae salutis vertere[*](uetere V. -res d.) scorpionum ictibus adversari experiendo datum in vino calido. ea est natura, ut hominem occidat, nisi invenerit quod in homine[*](in homine quod perimat P.) perimat. cum[*](uelum V1. -ut v.a.S.) eo solo conluctatur veluti praesentius [*](prae- sentius (pres- V2) V2Ev (D). parte (pari B) intus rB. de voce praesentius cfr. XVI 51 et U 565. (inuento = quam inuentum).) invento, [sola haec pugna est, cum venenum in visceribus[*](uncos posui cum Müllero emend. IV 122.) reperit] mirumque, exitialia[*](ex italia per scabocum V.) per se ambo cum sint[*](sunt E.), duo venena in homine conmoriuntur, ut homo supersit. [*](cfr. Plin. XXV 122. Diosc. IV 77 (eupor. 11 132).) immo vero[*](uero dv. -re V. -rum E.) etiam ferarum remedia antiqui prodiderunt demonstrando

, quomodo venenata quoque ipsa[*](ipso V.) sanarentur. torpescunt scorpiones aconiti tactu[*](tactus E.) stupentque pallentes et vinci se confitentur[*](fatentur dT.). auxiliatur[*](auxiatur V.)iis[*](iis ego. us E. eis v. his rTfH.) helleborum album tactu resolvente, ceditque aconitum[*](aconitum—5 quae om.E.) duobus malis, suo et omnium . quae si quis ulla[*](ulla VdTS. illa Ev. ullo H cum Gronovio.) forte[*](forte VdTv. certe E.) ab homine excogitari[*](excogitare V.) potuisse credit,[*](cfr. Plin. VIII 99 (XX 50). Aristot. hist. an. IX 6 § 43. Diosc. IV 77. Nicand. alex. 38. Solin. 17, 10.) ingrate deorum munera intellegit. tangunt cares[*](an carnes Hyrcani aconito? cfr. infra illos situs et Solin.) aconito necantque[*](negantque E1.) gustatu[*](gustato V.) earum pantheras, nisi hoc fieret, repleturas illos situs[*](sitos V.). ob id quidam[*](quodam d.) pardalianches[*](pardalianthes E.) appellavere. at illas statim liberari morte excrementorum hominis gustu demonstratum[*](demonstratum v. -tu E. -to r.). quod certe casu repertum[*](reperiunt V.)[*](8,100) quis dubitet et[*](et om.d.), quotiens fiat, etiam nunc ut novum nasc, quoniam feris ratio et usus inter se tradi non possit?

hic ergo casus, hic est ille[*](illi E.) qui pluruma in vita invenit deus[*](deum d.) —hoc[*](hoc habet nomen uncis incbusit S. dist. ego.) habet nomen per quem intellegitur eadem et parens rerum omnium et magistra—[*](magistratu E. -tra natura B.), utraque coniectura pari, sive ista cotidie[*](cottidie E.) feras invenire sive semper scire iudicemus. pudendumque rursus omnia animalia, quae sint salutaria ipsis, nosse praeter hominem.[*](Diosc. IV 77. (cfr. Plin. XXV 122). Nicand. alex. 41. 36. Th. H. IX 18, 2.) sed maiores oculorum quoque medicamentis aconitum misceri saluberrime promulgavere[*](promulgare d. prouulgauere Vf. -are T.) aperta[*](aperta dv. -te V. aparte E.) professione, ne[*](ne ego. m E.om. r v.) malum quidem ullum[*](nullum d(?)v.) esse sine aliquo bono. fas ergo nobis erit, qui[*](quid V.) nulla diximus venena, monstrare quale[*](qualem V. -le in d.) sit[*](it V1. id d.) aconitum, vel deprehendendi[*](depraehendi Vd.) gratia[*](gratiae V.). folia habet cyclamini aut cucumeris

[*](quattuor ll.v.)[*](dist. ego.), non plura IIII, ab radice, leniter hirsuta, radicem modicam, cammaro similem marino; quare quidam cammaron appellavere, alii thelyphonon[*](theliponon Vd.) ex qua diximus causa[*](causa om.V.). cauda[*](cauda V. arida E.om.dv. cauda arida D.) radicis[*](radix d(?)v.a.D.) incurvatur paulum scorpionum modo, quare et scorpion aliqui vocavere. nec[*](ne E.) defuere[*](detuere V1. deferuere E1.) qui myoctonon[*](myocton Vd.) appellare mallent, quoniam procul et e longinquo odore mures necat.[*](Th. H. IX 16, 4. cfr. Theopomp. ap. Athen. III 29 p. 85b. Ovid. met. VII 418.) nascitur in nudis cautibus, quas aconas nominant , et ideo aconitum aliqui dixere, nullo iuxta, ne pulvere quidem, nutriente. hanc aliqui rationed nominis adtulere; alii, quoniam vis[*](uiis E.) eadem esset[*](esse V.) in morte, quae cotibus in ferri[*](ad ferri acie (-em v) deterendam Ev.a.S.) acie deterenda, statimque admota[*](ammota E.) velocitas sentiretur.

[*](Diosc. IV 103.) Aethiopis[*](aethiopis dv. -pis radix rT(Ven.) D.) folia habet phlomo[*](phlomo v. fhlamo E. fla- r.) similia, magna ac[*](ac VdS. et Ev.) multa[*](multa et ll. v. an multum? cfr. Diosc. et XXIX 94.) et hirsuta, ab[*](a dS.) radice, caulem quadriangulum[*](quadrangulam dv.), scabrum, similem[*](simile dv. -le r.) arctio, multis[*](multis V1dv. mundis r.) concavum[*](concauom VS. -uo in d.) alis[*](alis dB. ulis V. aliis E. in aliis v.), semen ervo simile[*](similem E.), candidum, geminum, radices numerosas, longas, plenas, molles, glutinosas gustu. siccae[*](sicca E.) nigrescunt indurescuntque[*](indurescuntque VTfS. duranturque d(?)B e Diosc. que Ev.), ut cornua[*](corona E.) videri possint[*](possent E.). praeter[*](praeter cod. Murbac. G. -terea ll.(v add. in).) Aethiopiam[*](aethiopiam V1dMurbac. G. -pia rv.) nascuntur et in Ida monte[*](monte et d.) Troadis et in Messenia. colliguntur autumno, siccantur in sole[*](solem E.) aliquot[*](aliquot Murbac. v. -uod ED. -uibus rTf.) diebus, ne situm sentiant. medentur volvis potae[*](potae v. -ta ll. potu coni. J.) in vino albo, ischiadicis[*](schiadicis E.), pleuriticis, faucibus scabris decoctae[*](decocta V2in ras.Ev.a. G.) potui[*](potui Murbac. -teli V1. -tu rv.) dantur. sed quae ex Aethiopia

venit[*](ueniunt VdMurbac.), eximie[*](eximie dMurbac.S.-miae r. -mia est v.) atque ilico[*](ilico J. illi- Vdv. iliaco E.cfr. § 89. VII 122. VIII 136. XI 182. XXI 12. XXIV 2. XXVIII 78. 106. XXXI 25. XXXIV 151. (XIX 97. XXIX 11).) prodest.[*](Diosc. IV 59.) — Ageraton[*](ageraton v ex ind. et Diosc. eraton ll.) ferulacea est, duorum palmorum altitudine, origano similis, flore bullis aureis. huius ustae nidor urinam ciet volvasque purgat, tanto magis insidentibus[*](insidente E.). causa nominis [non haec, sed][*](uncos posui cum P (S). 'non a verbo agendi' interpretatur J. (an uero haec est?).) quoniam diutissime non marcescit[*](magrescit V.).[*](Diosc. III 22. Isid. XVII 9, 28.) — Aloe scillae similitudinem habet, maior et pinguioribus foliis, ex obliquo striata. caulis eius tener est, rubens medius, non dissimilis antherici[*](antherici VdfS. -co Ev.), radice una, ceu palo in terram demissa[*](dimissa Vv.a.G.) ; ipsa[*](ipsa ego. om. ll. v. cfr. Diosc.) gravis[*](graus E1. -ui v.a.D.) odore, gustu amara. laudatissima ex India adfertur, sed nascitur et[*](et om.E.) in Asia, non[*](con E.) tamen ea to utuntur nisi ad volnera recentibus foliis, mirifice enim conglutinant[*](conglutinant ego. -nat uel ll.v. (an potius recentibus foliis transponenda sunt ante uel suco?).) suco. ob id in turbinibus cadorum[*](candorum E2. -rem E1.) eam serunt ut aizoum maius[*](malus E.).[*](Diosc. praef. p. 3.) quidam et caulem ante maturitatem seminis incidunt suci gratia, aliqui[*](aliqui folia V.) et folia. invenitur et per se lacrima adhaerens; ergo pavimentandum ubi sata sit censent[*](sint censent d. si nicent V.), ut lacrima non[*](an ne (pro non)?) absorbeatur[*](obsor- beatur Vd TVen.). fuere qui traderent in Iudaea[*](iudeam E.) super Hierosolyma[*](hierosolyma H. -mam ll.v(D). sed cfr. V 70. 72. 73. VI 213.) metallicam eius naturam , sed[*](sed nota dT.) nulla magis inproba est, neque alia nigrior est aut umidior[*](tumi- dior Ev.a.B.).[*](Diosc. III 22.) erit ergo optima pinguis ac nitida, rufi coloris[*](ac (pro et) d(?)Ev.a. H.), friabilis et iocineris modo coacta, facile liquescens; inprobanda[*](dist. ego. (malim harenosaque et, quae).) nigra et dura, harenosa, quaeque gustu intellegitur , cummi[*](gummi Vdv. a.S.) adulterata et acacia. natura eius spissare,
densare et leniter calfacere; usus multi[*](multi sed ego. cfr. XXXI 62. XVIII 117. (nov. luc. p. 25 not. 1). -tis et dT. -tis sed VED. in multis et (sed G) v.), sed principalis[*](principis dT.) alvum solvere, cum[*](cum V2Ev. fed V1dT. (an ut?)) paene[*](paene sit v.a.G.) sola medicamentorum, quae[*](aquae E.) id praestant, confirmet[*](confirmet EG. -mat V2v. -mante rT.) etiam stomachum[*](stomachum Vd.), adeo non[*](adeo ut non v.a. G. de structure cfr. X 206. XVII 179.) infestet[*](festet Vd.) ulla vi[*](ui G. uis ll.Tv.) contraria.[*](cfr. Celsus I 3 (p. 20, 5). Scribon. 135. 137. Marc. 17, 30.) bibitur drachma, ad stomachi vero dissolutionem [*](duobus ll.v.) in II cyathis aquae tepidae[*](taepidae E.) vel frigidae coclearis mensura bis terve in die ex[*](in die ex Vdv. ex die E.) intervallis, ut res[*](rex E1.) exigit, purgationis[*](tribus ll.v.) autem[*](autem VdTfS. enim E. etiam v.) causa plurimum III drachmis, efficacior, si[*](si om.V.) pota ea sumatur cibus[*](cibus om.V.). capillum fluentem continet cum vino austero capite contra[*](capite contra ll.TJ. -te in sole contra v. -tis contra solem f(?).) pilum[*](pilum ll.TS. capillum v. -llo f(?).) peruncto. dolorem capitis sedat temporibus et fronti inposita ex aceto et rosaceo dilutiorque infusa.[*](Celsus V 1.) oculorum vitia omnia sanari ea convenit , privatim prurigines[*](pruriginem d.) et scabritiem[*](scabritiem S. -biem ll.v(J). cfr. Diosc. et not. ad XXIII 9.) genarum[*](generum V. -rarum E1.), item insignita[*](insignita ll. v. cfr. § 128. (Gellius X 3, 17). suggillata Diosc. (cfr. XX 88. 240. XXII 55. XXX 28).) ac livida inlita cum melle, maxime Pontico, tonsillas , gingivas et omnia oris ulcera, sanguinis excreationes, si modicae sint, drachma[*](drachmę E. -mae pondere v.a.H.) ex aqua, si minus, ex aceto pota. vulnerum quoque sanguinem et undecumque fluentem sistit per se[*](per se om.Vd.) vel ex aceto.[*](Marc. 33, 53.) alias etiam est[*](est etiam dT.) vulneribus[*](ulceribus Diosc.) utilissima ad[*](utilissima ad dv. -ma dat E. -me dat V.) cicatricem perducens. eadem inspergitur[*](spergitur E.) exulceratis genitalibus virorum, condylomatis rimisque sedis, alias ex[*](alias ex Ev. ex alias et (-ia sed d) r. an et alias ex?) vino, alias[*](uini alia Vd.) ex passo, alias sicca per se, ut exigat[*](exigat ll.TJ. -git v.) mitiganda
curatio aut coercenda[*](cohercenda VED.). haemorrhoidum[*](habundantiam E. abundationem V. hab- R (qui rursus incipit).) quoque abundantiam leniter sistit. dysinteriae infunditur et, si difficilius concoquantur cibi, bibitur a cena modico intervallo et in regio morbo[*](tribus ll. v.) III obolis ex aqua; devorantur[*](deuoratur Vd.) et pilulae cum melle[*](melle TErH. -llis rv(S). aliter XXXVII 195.) decocto[*](decocta VR1d.) aut[*](aut om.E.) resina terebinthina ad purganda interiora. digitorum [*](cubitorum E.) pterygia[*](pterida Vdf. labatur V.) tollit. oculorum medicamentis lavatur, ut quod sit harenosissimum subsidat, aut torretur in testa pinnaque[*](pinnatiue Vd.) subinde versatur[*](uersatum VR1.), ut possit aequaliter torreri.— [*](Diosc. III 154.) Alcea[*](alcaea E.) folia habet similia verbenacae, quae[*](quae (qui Dal.) et v.a.H.) aristereon[*](aristereon dErH (peri- v). -ron rT.cfr. XXV 105 (126).) cognominatur[*](tres aut quattuor ll.v.), caules II aut IIII, foliorum plenos, florem[*](flore E.) rosae, radices albas cum plurimum VI, cubitales, obliquas. nascitur in pingui solo nec sicco. usus radicis ex vino vel aqua dysintericis, alvo citae, ad[*](ad ego. & Vv. om. rD.) rupta[*](rupta Er. -tis v. ructat V2. erat V1. rat r.), convulsa[*](conuulsis v. de structurae variatione cfr. § 129.).— [*](Diosc. IV 177. (cfr. Plin. XXVI 56).) Alypon[*](alipho E.) cauliculus est, molli[*](molle R1.) capite[*](an c apite, radice? cfr. Diosc.), non dissimile[*](dissimile VRfS. -lis d(?)Erv.) betae, acre gustu[*](gustu VRdTf. -tatu Erv. cfr. XXV 157. 92. XII 97. 119. 70. XXI 41. XXIV 69. XXVII 11. 14. 41; aliter XXV 135. XXXVI 132. XV 129. (falsum fortasse XIV 116).) ac lentum[*](acentum Vd.) mordensque[*](mordens qui RE.) vehementer et accendens[*](accedens VR1d.). alvum solvit in aqua mulsa addito sale modico[*](modicum inima VR.). minima potio II drachmarum[*](duarum quattuor . . sex ll.v.), media IIII, maxima VI, eximia[*](eximia (vel egregia: cfr. XXXII 130) ego. ea dErv. om. r. ex coni. S.) purgatione [*](purgationi Müller emend. IV 23.) quibus[*](cibus coni. S.) datur e gallinaceo[*](an gallinacei? cfr. § 95. XXIX 103. 78. (79).XXX 57. 68.)iure[*](iure B. fere dEr. ffere R. fferre V.om. v. malim datur in iure e gallinaceo uetere.).[*](Diosc. II 214. (cfr. Plin. XXVII 105).) — Alsine[*](alsine v e Diosc.salsine ll.), quam
quidam myosoton[*](myosotan R. mosotan V. -tam d.) appellant, nascitur in lucis, unde et alsine[*](alsine drv. alxi- E. balsi- r.) dicta est. incipit a media hieme[*](hieme—3 media om.R1.), arescit aestate media. cum prorepit, musculorum aures imitatur foliis. sed aliam docebimus esse quae iustius[*](iustis E.) myosotis vocetur.[*](105) haec eadem erat quae helxine[*](helxine B e Diosc. haec sine VRE. alsi- dTv.), nisi minor minusque hirsuta esset. nascitur in[*](in om.E.) hortis[*](ortis V.) et maxime parietibus[*](in parietibus Rd(?)v.). cum teritur, odorem[*](odore VE.) cucumeris reddit. usus eius ad collectiones inflammationesque, item eadem[*](item eadem ego. cfr. XXIII 59. et in (ni E) ead- VREG. emendat dT. quin em- v.) omnia quae helxines[*](helxines ego. -ne B. helsine Er. hal- r. al- Tv. de structure cfr. XXVI 71, de mendo XXVII 73.), sed infirmius. epiphoris peculiariter inponitur, item verendis ulceribusque cum farina hordeacia[*](hordeacea d(?)rv.a.S. -diacia R.). sucus eius auribus infunditur.[*](Diosc. III 140.) — Androsaces[*](androsaches E.) herba est alba[*](alba —12 foliis om.R. alba amara (om. sine foliis) r.), amara, sine foliis, folliculos[*](alliculos R. & lic- r.) in cirris habens et in his semen. nascitur in[*](dist. ego.) maritimis Syriae[*](syriae B e Diosc. histriae (istor- E) ll.Tfv.). maxime datur[*](duabus ll.v.) hydropicis drachmis II tusa aut decocta in aqua vel aceto[*](uel in aceto d.) vel vino; vehementer enim urinas ciet. datur et podagricis inliniturque[*](illinuntur V.). idem[*](iidem T.) effectus et seminis.[*](Diosc. III 140.) — Androsaemon[*](androsoemon V. -roeman E.) sive, ut[*](ut om.R1) alii appellavere, ascyron non absimile est hyperico, de qua diximus, cauliculis maioribus densioribusque et magis[*](26,85) rubentibus. folia alba, rutae figura[*](figurae VE.), semen papaveris nigri. comae[*](comae dErv. -ma et r.) tritae sanguineo suco manant[*](manant om.E.) ; odor est[*](odor est (ei B. eis H) resinosus ego cum B e Diosc. odores tres in usus VRdv. om.E.) resinosus. gignitur in vineis[*](uinis E.), fere medio autumno effoditur[*](effunditur VR1df.) suspenditurque .[*](Diosc. eupor. I 208.) usus[*](usis V.) ad purgandam[*](purgandam dv. -dum r. de mendo cfr. XXIII 113.) alvum tusae cum semine
potaeque matutino vel a cena[*](uel a cena Erv. flacco a Vd. -cco R.) II drachmis in aqua mulsa vel vino[*](aut uino VRd.) vel aqua[*](uel aqua mulsa E.) pura, potionis totius[*](potionis (-ni VR) totius VRdS. totius potionis Ev.) sextario. trahit bilem, prodest ischiadi maxime, sed postero[*](postero ego. -teru VRd. -tera Erv. | die Erv. dis r.) die capparis radicem resinae permixtam devorare oportet drachmae pondere [*](pondere om.R1.) iterumque[*](iterumque—6 bibere om.R1d.) quadridui intervallo eadem facere, a purgatione autem ipsa robustiores vinum bibere, infirmiores aquam. inponitur et podagris et ambustis[*](amb///tis R.), et volneribus cohibens sanguinem.[*](Diosc. III 119 (cfr. 120). Plin. infra § 55. XXV 74.) — Ambrosia[*](ambria E.) vagi nominis et circa alias[*](uarias coni. Gronov.) herbas fluctuati[*](fluctuati ll.TG. -ans v.) unam[*](unam V2TErH cum Gron. onam R. tionam V1. ounam d. fruticem unum v.) habet certam[*](certam ll.TH. om. v. (an ambrosiam . . unam habent sc. medici?).), densam, ramosam, tenuem[*](trium ll.v.), III fere palmorum, tertia parte radice breviore[*](breuiore ll.Tv(H). -rem C. cfr. Diosc.), foliis rutae circa imum caulem. in ramulis[*](famulis V.) semen est uvis dependentibus, odore vinoso, qua de causa botrys[*](bothrys E.) a quibusdam vocatur, ab aliis Artemisia. Coronantur illa Cappadoces. usus eius ad ea, quae discuti[*](discutio possit R1.) opus sit.— [*](Diosc. III 18. cfr. Th. H. VI 5, 3. 4. Plin. XXI 98. Diosc. eupor. I 18.) Anonim[*](anonim S (-nin B) e Diosc. ango- ll. anco- v.) quidam ononida[*](ononidam Er. -ni R.) malunt[*](malent E.) vocare, ramosam, as similem faeno[*](faeno nigro E.) Graeco, nisi fruticosior hirsutiorque esset. odore iucunda, post ver[*](uer Rdv. -ro VD. ue E. (an ex- ciderunt aliqua?)) spinosa. estur etiam muria condita , recens vero margines ulcerum erodit[*](eradit V2in ras.). radix decoquitur in posca dolori dentium. eadem cum melle pota calculos pellit. comitialibus datur in oxymelite decocta ad dimidias.[*](Diosc. III 157. eupor. 11 121.) — Anagyros[*](anagyros Erv. -giros V2. -gro V1d. -gyon R.), quam aliqui acopon[*](acopon B e Diosc. -oton ll.v.) vocant, fruticosa[*](frutice R1.) est, gravis[*](grauis V2Erv. grinis r.) odore, flore[*](fore om.R1.) oleris, semen in corniculis
non brevibus[*](breuibus Ev. urbi- r.) gignit, simile renibus, quod durescit per messes[*](messes rB. meses V1RdE. menses V2v.). folia collectionibus inponuntur difficulterque parientibus adalligantur ita, ut a partu statim auferantur. quod si emortuus[*](quod stemorius V.) haereat et secundae mensesque morentur[*](moreret R1.), drachma bibuntur in passo[*](passa R1.) folia. sic et suspiriosis dantur et in vino vetere ad phalangiorum morsus. radix discutiendis concoquendisque adhibetur, semen commanducatum[*](manducatum R1Tf.) vomitiones facit.— Anonymos[*](anonymos dv. -omymos VR. amomymos r. -onimos E.) non inveniendo nomen invenit[*](nomen inuenit Erv. non uenit Yd. uenit R.). adfertur e Scythia[*](e scythia v. -tię R. -thicae V. et scythię d. esquitia E.), celebrata Hicesio, non parvae auctoritatis medico, item Aristogitoni[*](aristogitoni G. -ton ll.v.) in volneribus praeclara , ex aqua tusa inposita, pota vero mammis praecordiisve [*](praecordiisque d(?)Ev.) percussis, item sanguinem excreantibus. putavere et bibendam[*](bibendum R. uiue- E.) volneratis. fabulosa arbitror quae adiciuntur[*](abiciuntur E.), recentem eam[*](recentem eam ll.T. -te ea v.), si uratur[*](oratur VR1.), in[*](in VRTE.om.d(?)v. de structure cfr. XXXVI 199 extr. (deest fortasse materia simul urenda).) ferrum aut aes[*](ferrum aut aes om.R.)[*](eas V.) feruminari[*](ferruginari VR1dT.).— [*](Diosc. III 94. (cfr. Plin. XXIV 176). eupor. I 208.)

Aparinen[*](aparimen VR1d.) aliqui omphalocarpon[*](omphalocarpon S cum B e Diosc. omphacoc- ll.v.), alii philanthropon vocant, ramosam, hirsutam, quinis senisve[*](semisue V.) in orbem circa ramos foliis per intervalla. semen rotundum, durum[*](aurum E.), concavum , subdulce. nascitur in frumentario[*](flumentario E.) agro aut hortis pratisve[*](parthisue E.), asperitate etiam vestium tenaci. efficax contra serpentes semine poto ex vino drachma et contra phalangia [*](phalangias VRd.). sanguinis abundantiam ex volneribus reprimunt folia inposita, sucus auribus infunditur.[*](Diosc. IV 104. (cfr. Plin. XXVI 129).) — Arction[*](artion VR1d.) aliqui potius[*](potius VRdTfv(S). om.ErG.) arcturum[*](arcturon E. -rion v.a.B.) vocant. similis est verbasco foliis,

nisi quod hirsutiora sunt, caule[*](caule Erv. a (ac d) caulo (-le d) r.) longo, molli, semine cumini. nascitur in petrosis radice tenera, alba, dulci, quae[*](dulci quae ego. cfr. § 62. -cique ll. v.) decoquitur in vino ad dentium dolorem[*](dolorem REv. -res rTfS.), ut ore[*](ut ore ego. om. ll. v. cfr. XX 111. XXIII 54. 79. XXV 170. XXVII 108. XXXII 80, praeterea XXV 166. 82. XXXI 40. (sine ore XXXV 186).) ita[*](ita ll. ut ita J. ut U 570. ita ut v (cfr. § 108).) contineatur[*](contineatur ore v. a.J. an ad dentium dolorem ita continetur? cfr. XXV 170.). decoctum bibitur propter ischiada[*](hisciada V. schiada E. sci- R.) et[*](e Rv.a.S.) stranguriam. ex vino ambustis inponitur et pernionibus; foventur eadem cum radice semine trito[*](trita VR.) in vino.[*](Diosc. III 141. Isid. XVII 9, 87. (cfr. Plin. XXV 45. XXVI 41). Th. H. IX 18, 7.) — Asplenon[*](aspleon E.) sunt qui hemionion[*](hemionion Verc. cfr. XXV 45. XXVI 41 et Diosc. -onon ll.v(D).) vocant, foliis trientalibus, multis, radice limosa, cavernosa sicut felicis[*](felicis RS. fil- rv(D). cfr. nota ad XXIV 85.), candida hirsuta. nec caulem nee florem nec semen habet[*](habent VR.). nascitur in petris[*](petris om.E.) parietibusque opacis, umidis, laudatissima in Creta. huius foliorum in aceto decocto[*](decocta VR.) per dies XXX[*](xxxx B e Diosc.) poto[*](potu dE.) lienem[*](lienen E.) absumi aiunt; et illinuntur[*](illinuntur dTv. lin- rf.) autem eadem. sedant et[*](sedant et VRdfS. -ante ErG. -ant v. an sedat et?) singultus. feminis non danda, quoniam sterilitatem facit.[*](Diosc. III 96.) — Asclepias folia hederae habet, ramos longos, radices numerosas, tenues, odoratas, floris virus[*](uiros R. uerus Er.) grave, semen securiclatum[*](securiclatum VD. -acum R. -arum f. -riculatum r seculatum (seru- v) Ev.a.B. -curidacae d(?)B coll. XVIII 155.). nascitur in montibus. radices torminibus medentur et contra serpentium ictus non solum potu[*](potum VEv.a.G.), sed et[*](et VRdS. etiam Erv(D).) inlitu[*](inlitu drS. -tum V1fE. illitum V2v -tu G. litu R.).[*](Diosc. IV 118.) — Aster ab aliquis[*](aliquibus Rd(?)v.a.S.) bubonion appellatur, quoniam inguinum[*](inguinum om.E.) praesentaneum remedium est[*](est om.Vd.). cauliculus[*](caulibus VR1d.) foliis oblongis II aut III[*](duobus aut tribus ll.v.), in cacumine capitula stellae modo radiata. bibitur et
adversus serpentes. sed ad inguinum medicinam sinistra manu decerpi iubent et[*](iubent et Erv. -bent r.) iuxta cinctus alligari. prodest et coxendicis dolori adalligata[*](adalligata Ev. -to r.).[*](Diosc. III 162.) — Ascyron et ascyroides[*](asqui- roidaes E.) similia sunt inter se[*](se sed E.) et hyperico, sed[*](sed VRdTfH.om.EG. sed ascyron v.) maiores[*](maiore E.) habet[*](habet Ev. -ent rT.) ramos quod[*](qui v.a.G.) ascyroides vocatur[*](uocant G. -tur Ev.), ferulaceos[*](peculaceos R1), coma[*](coma ego. cfr. Dios. omnia ll.S. -ino v.) rubentes, capitulis parvis, luteis. semen in caliculis[*](cauliculis V2v.a.B. caulibus E.) pusillum, nigrum, resinosum. comae tritae velut cruentant, qua de causa quidam hanc androsaemon vocavere. usus seminis ad ischiadicos [*](duabus ll.v.) poti II drachmis in hydromelitis[*](hydromeliti E.) sextario. alvum solvit, bilem detrahit. inlinitur et ambustis.[*](Diosc. II 177.) — Aphaca[*](afaca VTE.) tenuia[*](dist v.a.B.) admodum folia habet[*](an habet et?), pusilla[*](pusilla V2Ev (D cum U 571). -llo r B.). altior lenticula et[*](et (=etiam) VRd. est Erv(D). del. S.) siliquas[*](si quas d.) maiores fert, in quibus terna aut quaterna semina sunt, nigriora[*](nigriora D cum U 571 coll. Diosc. -ora et (om.V) madidiora ll.v. an nigriora eadem?) et minora[*](et minora dv(D). et ui- VR.om.EJ.) lenticula. nascitur in arvis. natura ad spissandum efficacior quam lenti; reliquos[*](reliquo Erv.a.S. (usu eosdem effectus v).) usus 15 eosdem habet. stomachi alvique fluctiones[*](fluctionis E.) sistit semen decoctum.[*](Nicander ther. 541. 666. (cfr. Diosc. IV 27. 24. Plin. XXV 104).) — Alcibium qualis esset herba, non repperi apud[*](aputt V.) auctores, sed radicem eius et folia trita ad serpentis morsum inponi et bibi[*](bibi iubent dv.a.H.), folia quantum manus capiat trita[*](tribus et trium ll. v.) cum vini meri cyathis III aut radicem drachmarum III[*](alectoros luphus R1. -rolophus d. phos v.a.S.) pondere cum vini[*](uino d.) eadem mensura.— Alectoros lophos, quae apud nos crista dicitur, folia habet similia gallinacei cristae plura, caulem tenuem[*](tenuem om.E.), semen nigrum in siliquis[*](dist. J.). utilis tussientibus cocta cum faba fresa, melle[*](mella R1.)
addito[*](addita E.) et caligini oculorum[*](oculum R.). solidum semen coicitur[*](conicitur Rdv. a.J. cfr. XXXI 29. XXXII 39. 75.) in oculum nec turbat, sed in se caliginem contrahit; mutat colorem et ex nigro[*](sed ex nigro Ev.a.S.) albicare incipit et[*](et Erv.om.r.) intumescit ac per se exit.[*](Diosc. IV 9. (cfr. Plin. XXVI 42). Marc: 26, 18. Scri- bon. 83. Marc. 17, 21. (10, 68. 31, 29).)

Alum nos[*](quod nos TS.) vocamus, Graeci symphyton[*](symphoton VE.) petraeum[*](pecreum V.), simile cunilae bubulae, foliis parvis, ramis III aut[*](tribus aut quattuor ll.v.) IIII a radice, cacuminibus thymi, surculosum, odoratum, gustu dulce[*](dulce gustu RdS.), saliva ciens, radice longa, rutila. nascitur in petris, ideo petraeum cognominatum, utilissimum lateribus , renibus, torminibus, pectori[*](pectori VRfEH. -ris C. -ribus dTv.an pectore . . . reicientibus? cfr. Scribon.), pulmonibus, sanguinem reicientibus, faucibus asperis. bibitur radix trita et in vino decocta, et aliquando superlinitur.[*](Diosc. IV 9. 10.—Diosc. IV 98. cfr. Plin. XXVI 103).) quin et commanducata sitim sedat praecipueque pulmonem refrigerat. luxatis[*](lusatis R.) quoque inponitur et contusis, lenit[*](lenit VRdTH cum Gro- novio. leni E. lieni v.) interanea[*](interanea V2TH. -nei V1RE. -neis dv. (an laesis interanei? cfr. XXVI 81 et Diosc.).). alvum sistit cocta in[*](in V2Erv.om. r. cfr. § 54. XVIII 103. XXIII 165. XXIV 144.) cinere[*](cineres E.) detractisque folliculis[*](foliculis E.) trita cum piperis granis[*](nouem ll.v.) VIIII et ex[*](et ex Erv. ex r.) aqua pota. volneribus sanandis tanta praestantia est, ut carnes quoque, dum cocuntur, conglutinet addita, unde et[*](unde et Ev. unde r S.) Graeci nomen inposuere. ossibus quoque fractis medetur,

alga rufa[*](rufa VRdTfv(H). ruba E. -bra G.) scorpionum[*](et scorpionum Rd(?)v.a.S.) ictibus.— Actaea gravi foliorum odore, caulibus asperis[*](asperis ll.v(G). anisi B.), geniculatis , semine nigro ut hederae, bacis mollibus, nascitur in opacis et[*](et Erv.om.r.) asperis aquosisque. datur acetabulo pleno interioribus feminarum morbis.[*](Diosc. IV 180. cfr. Plin. XXIII 19.) — Ampelos agria[*](agaria R. agrias Er.) vocatur

herba foliis duris, cineracei coloris, qualem in satis diximus, viticulis longis, callosis, rubentibus qualiter flos[*](23,19) quam[*](quam VRdf. quem Ev.)[*](dist.J.) Iovis flammam[*](flaminam E1.) appellamus[*](appellauimus B.). in uvolis[*](uuolis J e Diosc. uolis V1R. uiolis dB coll. XXI 67. obilis E (ignob- v). obolis V2r.) fert semen simile Punici mali acinis. radix eius decocta in aquae[*](aquae Ev. aqua r.) cyathis ternis[*](duobus ll.v.), additis vini Coi cyathis II, alvum solvit leniter ideoque hydropicis[*](hypocritis d.) datur. uvolae[*](uuolae J. uoluae V1. uul- V2Rdv. uole E.) vitia[*](uitia et d(?)v.a.J.) cutis in facie mulierum emendant[*](emendant EJ. -at rv.). ischiadicos quoque uti[*](uti dv. uri VRf. heuri E.) hac herba prodest tusa cum foliis et inlita cum suco suo.

[*](Diosc. III 25. 23 (24). Th. H. IX 17, 4. cfr. Plin. XI 194. Isid. XVII 9, 60) Absinthii genera plura sunt: Santonicum appellatur e[*](a (bis pro e) R(?)v.a.S.) Galliae civitate, Ponticum e Ponto, ubi pecora pinguescunt illo et ob id sine felle reperiuntur, neque aliud praestantius, multoque[*](multorumque E. -tumque man. Dal.) Italicum[*](italicum dH. -co VREv(S).) amarius, sed medulla Pontici dulcis[*](dulci R.). de usu eius convenit, herbae facillimae atque inter paucas utilissimae, praeterea sacris populi Romani celebratae peculiariter, siquidem Latinarum feriis quadrigae certant in Capitolio victorque absinthium bibit, credo, sanitatem praemio[*](in praemio dTfS.) dari honorifice arbitratis maioribus.[*](Diosc. III 23.) stomachum corroborat, et ob hoc sapor eius in[*](crassatur dT.) vina transfertur, ut diximus. bibitur et decoctum aqua[*](14,109) ac[*](dist. ego.) postea nocte et die refrigeratum sub diu[*](diu V1RdJ. dio rDal. diuo Ev (D). die V2. cfr. XIV 136 extr. XXI 84. XXVIII 127. 225. XXX 84.) ; decoci VI[*](decoci VI ego. -octi (-octis REv) sex ll. v.) drachmis foliorum cum ramis suis in caelestis[*](caelesti R.) aquae sextariis [*](tribus ll. v.) III oportet, nec non[*](nec non ego. cfr. XXVIII 130. nec ll. et v.) salem[*](sale Vd.) addi vetustissimi[*](uetustissimi ego. -me Erv. -mum D cum U 572. uetus sine rTfS.) usus est[*](usus est (scriptum olim usust) ego. usu est ll.S. in usu est v.).

bibitur et madefacti dilutum; ita enim appelletur[*](appellatur v.a.H (S).) hoc genus . diluti ratio ut[*](aut E.), quisquis fuerit modus aquae[*](aqua Vd.), tegatur per triduum. tritum raro in usu est, sicut et sucus expressi [*](expressi Ev(J). -ssus (-raessus V) rTfS.). exprimitur autem, cum primum semen turgescit, madefactum[*](septem ll. v.) aqua triduo recens aut siccum VII diebus, dein[*](deinde R(?)v.a.S.)[*](decem ll.v.) coctum in aēneo vaso[*](uaso ES. -se rv.) ad tertias x heminis[*](eminis E.) in aquae sextariis XLV iterumque percolatum, herba electa[*](herba electa (i. e. exempta) ego. cfr. Diosc. III 7 et CFW Müller p. 11. 12. -bae lecta V. -bę leciti R -bae ita E. -be lento d. -ba lente v. -ba eiecta lenta Verc. -ba elisa D cum U 573. lente H.), coquitur ad crassitudinem mellis, qualiter ex[*](ex v. et ll.) minore centaurio[*](centaurio Ev (S). -reo r Verc.(Dal.).) quaeritur [*](uncos posui cum Dal.) sucus. sed hic [absinthii] inutilis stomacho capitique est, cum sit ille[*](illo VRd.) decoctus[*](decoctus man. Dal. v. -tis ll. -ti TG. [ saliberrimus V. salu- berrimum E.) saluberrimus.[*](Celsus II 24. 31. Scribon. 141. Marc. 28, 2. 30, 37.) namque adstringit[*](adstringi E.) stomachum bilemque[*](que om.VR1T.) detrahit, urinam ciet, alvum emollit et in dolore sanat, ventris animalia pellit, malaciam [*](malachiam E. -litiam Rd.) stomachi et inflationes[*](inflationes C e Diosc. inflammat- ll.fv.) discutit[*](discitit E.) cum sile et nardo Gallico, aceti exiguo addito, fastidia absterget, concoctiones adiuvat, cruditates[*](crudelitates E1.) detrahit cum ruta et pipere et sale. antiqui purgationis causa dabant[*](databant R1fS.) cum marinae aquae veteris sextario[*](sex et tribus ll.v.) seminis VI drachmas[*](drachmis E1v.a.S.) cum III salis, mellis[*](uel mellis E1D. et me- v. cfr. Marc.) cyatho; efficacius purgat duplicate sale.[*](Lucret. I 936. cfr. Celsus IV 15. 16.) diligenter autem teri debet propter difficultatem. quidam et in polenta dedere supra dictum pondus, addito puleio, alii pueris [folia] in[*](in folia in E.uncos posui cum H. sicca ut VdTrH cum Gron. siccat E. -cca R. sic ut v.) fico sicca, ut amaritudinem fallerent. thoracem purgat cum iride sumptum. in regio morbo crudum bibitur
cum apio[*](apio VRdTfv(H). adipe Er. opio G.) aut adianto[*](idianto VR.). adversus inflationes[*](in- flammationes VRf.) calidum[*](caldum VfS.) paulatim sorbetur ex aqua, iocineris causa cum Gallico nardo, lienis cum aceto aut pulte aut fico[*](fico Erv. fingo VR. fungo d.) sumitur.[*](Scribon. 192. Diosc. eupor. II 160. 141. 142. 123. I 59. 60.) adversatur fungis ex aceto, item visco, cicutae ex vino[*](cicutae vino VR1.) et muris aranei morsibus, draconi marino, scorpionibus. oculorum claritati multum confert, epip]horis cum passo inponitur, suggillatis cum melle. aures decocti[*](decocti ego. -te Rd. -tae r(S). -tum v.) eius vapor[*](uapori E. -ris R(?)v.a.S.) suffitu sanat aut, si manent[*](manet (-nat v) sanies Ev.a.H.) sanie, cum melle tritum. urinam ac menses[*](tres quattuorue ll.v.) cient III IIIIve ramuli cum Gallici nardi radice una[*](sex ll.v.), cyathis aquae VI, menses privatim cum melle sumptum et in vellere[*](bellere E.) adpositum. anginae subvenit cum melle et nitro. epinyctidas ex aqua sanat, volnera recentia prius quam aqua tangantur inpositum, praeterea capitis ulcera. peculiariter ilibus inponitur cum Cypria cera aut cum fico[*](aut fico dT.). sanat et pruritus. non est[*](est om.dT.) dandum in febri.[*](Pl. inn. 65, 3.) nausiam[*](nausiam ego. -seam TfH.-sia V1Rd. -sias V2ErS. -seas v. cfr. VIII 99. XX 256. XXIII 96. XXVI 112. (de plur. num. cfr. XX 153. 162. 225. XXI 123).) maris arcet in navigationibus potum, inguinum tumorem in ventrali[*](uentralia dT.) habitum. somnos adlicit[*](adlicet VR. -ciet Er.) olfactum aut inscio sub capite positum. vestibus insertum tineas arcet. culices ex oleo[*](oleo Ev. aceto r. cfr. Diosc.) perunctis[*](peruncus Vd1. -ngus R1. -nctus T.) abigit et fumo, si uratur. atramentum librarium ex diluto eius temperatum litteras a musculis[*](musculis d(?) B e Diosc. muscis rTfv.) tuetur. capillum denigrat absinthii cinis unguento rosaceoque[*](rosaceo S cum vet.Dal.) permixtus.[*](Diosc. III 24. cfr. Plin. XXXII 100.) — Est[*](permixtus est E.) et absinthium marinum , quod quidam seriphum[*](seriphum S. -pum E. -phium v. seryphum r.) vocant, probatissimum in Taposiri[*](intra positi d.) Aegypti. huius ramum Isiaci praeferre sollemne
habent. angustius priore minusque amarum, stomacho inimicum, alvum mollit[*](aluum foluit dT. (an emollit?).) pellitque animalia interaneorum. bibitur cum oleo et sale aut in farinae trimestris sorbitione dilutum. coquitur quantum manus capiat in aquae sextario ad dimidias.

[*](Diosc. III 107.) Balloten alio nomine porrum nigrum Graeci vocant, herbam fruticosam angulosis caulibus, nigris, hirsutis , foliis vestientibus maioribus[*](maioris V2) quam porri et nigrioribus , graveolentibus. vis eius efficax adversus canis morsus ex sale foliis tritis inpositae[*](imposita Ev.a.H. an inpositis?), item ad condylomata coctis cinere in folio oleris. purgat et sordida ulcera cum melle. — Botrys[*](botrys dv. -tris VR. -thrys r. -thyris E.) fruticosa herba est luteis ramulis.[*](Diosc. III 120. (Plin. supra § 28. XXV 74).—cfr. Athenaeus II 33 p. 49f.) semen circa totos[*](toto E. -tam v.a.H.) nascitur, folia cichorio[*](chichoria E.) similia. invenitur in torrentium ripis. medetur orthopnoicis[*](orthopnoicis dErv. ortus (ho- R) in uicis r.). hoc Cappadoces ambrosiam vocant, alii Artemisiam.— Brabilla[*](brauilla E.) spissandi [*](spissandiū R. -ssam uim E.) vim habet cotonei mali modo, nec amplius de ea tradunt auctores.[*](Th. H. IV 6, 6. Diosc. IV 97. (cfr. Plin. XIII 137).) — Bryon marinum[*](brionam rinum V. bryona marina E.) herba sine dubitatione [*](meditatione Er.) est lactucae foliis similis, rugosa velut[*](ueluti r v.a.J.) contracta, sine[*](ima v.a. H. sed cfr. Theophr.) caule ab una radice exeuntibus foliis. nascitur in scopulis maxime testisque terra conprehensis. praecipua siccandi[*](siccandis VR. -di ei d(?)v.a.S.) spissandique[*](spissandisque E.) vis ei[*](uis ei S. uisci VR. uis dErv.) et collectiones[*](collectiones omnes Rdv.a.S.) inflammationesque omnes[*](omnes om.Rv.a.S.cfr. § 131.) inhibendi[*](cohibendi v.a.S.), praecipue[*](praecipua R1.) podagrae et quicquid refrigerari [*](refrigerari ED. -are rv. cfr. XXIII 118. 139. XXIV 42. 57. XXVIII 110. 198. XXX 107. XVIII 146. (contra XXVIII 234. XXXI 128. 130).) opus sit[*](opus sit dErv. possit rf.).[*](cfr. Plin. XXII 77. Nicand. ther. 586.—Diosc. IV 132.) — Bupleuri[*](bupleuri v e Diosc. -leri (blu- R1) ll.) semen ad ictus serpentium

dari reperio foverique plagas decocta ea herba adiectis foliis mori aut origani.

Catanancen[*](catananchen VR1d.) Thessalam[*](tetessalam VR1.) herbam, qualis sit, describi a nobis supervacuum est, cum sit[*](sit (pro est) E.) usus eius ad amatoria tantum. illud[*](illum E.) non ab re est dixisse ad detegendas magicas vanitates, electam[*](electa Vd.) ad hunc usum coniectura, quoniam[*](quonia V1. quod R.) arescens contraheret se[*](se VRdv. sit E.) ad speciem unguium milui exanimati. eadem ex casa et cemos[*](et cemos Rv. ecce- V1f. et e- V2E. ecche– d.) silebitur[*](sileuitar E.) nobis.— Calyx[*](calyx S e coni. Dal. coll. Diosc. et ind. calfa ll.TfH. -lla v.) duorum generum est. una similis aro[*](haro VT. ba- E.) nascitur in[*](in—10 colligitur om.R1d.) arationibus , colligitur ante quam inarescat. usus[*](ususque R (?)v.a.S.) eosdem habet quos aris[*](aris D e coni. H1. cfr. XXIV 151. ars VRdTf. hars E. arisaron J e coni.H2. arum v.), at[*](at (vel &?) ego. a ll.om.v.) bibitur radix[*](quoque radix V(?)v.) quoque huius ad exinaniendas[*](24,147) alvos[*](inter V2.) mensesque mulierum, item caules[*](caules VEv(S). -lis rTfH.) cum foliis in leguminibus decocti[*](decocti v(S). -tis VdE. -tio R. -tus H.) sanant[*](sanant Ev(S). -at rTfH.) tenesmon[*](tenesmo re corr. -mum Vd.).[*](Diosc. IV 23. (cfr. Plin. XXII 48. 49.) alterum genus eius quidam anchusam[*](anchusam v. -cusam E. -chisam Vd. hancusam r. -ciram R.) vocant, alii rhinocliam[*](rhinocliam J coll. indice. -chisiam G. rinodiam dT. -ochiam (ri//no- R) VR. -clisiam v. clinosiam E. onocliam S e Diosc.). folia[*](folia dEv. -io VRD.) lactucae longiora[*](longlora V1. -giore D.), plumosa[*](plumoso D.), radice[*](radice ll. v. an radix?) rubra, quae ignes sacros cum flore[*](fore Rd(?)C. folio rTv.) polentae sanat inposita, iocineris autem vitia in vino albo pota.[*](Diosc. III 124.) — Circaea trychno[*](trychno VfS. cfr. § 132 et XXI 177. thry- E. stry- v e Diosc. thrycno d. try- R.) sativo[*](satiua E.) similis est, flore nigro, pusillo, parvo semine milii[*](milli R1. melli V. ut milii v.a.S.) nascente[*](nascente dVerc.-tes R. -tis VEv. -ti r.) in quibusdam corniculis, radice semipedali, triplici[*](radicem semipedalis triplice E.) fere aut quadruplici

, alba, odorata, gustus calidi. nascitur in apricis saxis. diluitur in vino bibiturque ad dolorem vulvae et vitia —macerari[*](tribus ll.v.) oportet in sextariis III quadrantem radicis tusae nocte[*](dist. ego.) et[*](nocte et (ac dT) VRdTfS. -tem et Ev(D). (per add. v). cfr. § 46. XXIX 113. VII 161. 11 6. 236. XX 172. XXXIII 71. 97. XXXII 73.) die—et[*](die et VIR. die ex dT. diem Ev(D). die V2fS.) trahit[*](trachit V. tradiit R1.) eadem potione[*](po- tione ego. -io et ll. v.) secundas, semine lac [minuit[*](minuit REv(D). -tur G. iminuit V. immi- d. (ficta ex iteratis in uino). uncos ego posui coll. Diosc.) ] in vino aut mulsa aqua poto.[*](Diosc. IV 117.) — Cirsion[*](cirsion rB e Diosc. -scion E. circision r. -cesion v.) cauliculus[*](duum ll.v.) est tener II cubitorum, triangulo[*](triangulus E.) similis, foliis spinosis circumdatus. spinae molles sunt; folia bovis linguae[*](lingulae Vd. -gua E.) similia, minora, subcandida, in[*](et in d(?)v.a.S.) cacumine capitula[*](capitula d(?)B e Diosc. -lata Erv. -irila r.) purpurea, quae solvuntur in lanugines. hanc herbam radicemve eius adalligatam dolores varicum sanare tradunt.[*](Diosc. III 129. Th. H. IX 18, 6.) — Crataegonon [*](crataegonon VdEv (S). crataeog- R(?)B e Diosc.) spicae tritici simile est, multis calamis ex una radice emicantibus multorumque geniculorum, in[*](in om.E. nascitur in v.a.J. (an in opacis nascens?).) opacis, semine milii, vehementer aspero[*](asperi d.) gustu, quod si bibant ex vino[*](tribus ll.v.) ante cenam III obolis in cyathis aquae totidem mulier ac vir ante conceptum diebus XL, virilis sexus partum[*](sexus partum v. partus sexum VRd. sexum E.) futurum aiunt.[*](cfr. Plin. XXVI 162. (Diosc. III 130. 132). Diosc. eupor. I 136.—Th. II. III 15, 6.) et alia est crataegonos[*](grategonos VR. crataeog- B. (item v. 18).), quae thelygonos vocetur[*](uocatur v.) ; differentia intellegitur lenitate gustus. sunt qui florem crataegoni bibentes[*](bibentis VR1S.) mulierum[*](mulierum ErD. -ris VR. -res dv.) intra XL diem concipere tradant. eadem[*](eaedem VD.) sanant ulcera vetera nigra cum melle et explent[*](et explent R1df. exp- rv.) sinus ulcerum et[*](et om.V.) atropha[*](atrapha VR1d.) carnosiora faciunt, purulenta expurgant; panos discutiunt, podagras collectionesque
omnes leniunt, peculiariter mammarum. Theophrastus arboris genus intellegi voluit crataegon[*](crataegon ll e Theophr. -onon VdEv(D). -aeogonon B. crate conon R.) sive crataegona[*](crathegona E. grate- R. crataeog- B. | uam Vd.), quam Itali aquifolium[*](aquifolium dErv(D). -lia VR. -liam Dal. cfr. XV 101. XVI 80. 90. 231; contra XXIV 116. XVI 73, aqui- folia ilex XVI 19. 32.) vocant.[*](Diosc. III 10.) — Crocodileon [*](crocodileon ll. S. -lion C. -Ion v.) chamaeleonis herbae nigrae figuram habet, radice longa, aequaliter crassa, odoris asperi. nascitur in sabuletis [*](sabulitis E.vox solitaria; alias sabulosis, ut XIX 7. 34. XXI 175. XVIII 134. XIII 28. 49. XXXV 170. ceterumδρυμώδεσιDiosc. an arbuftis? cfr. XXVI 133 extra.). pota sanguinem per nares pellit copiosum crassumque ; ita[*](ita & (=itaa) ego. ita (ida V1) VRE. atque ita d(?)v. item D cum U 576.)et lienes consumere dicitur.[*](Diosc. III 131. (cfr. Plin. XXVI 95. 96).) — Cynosorchim[*](cynosorchim (-in v) S e Diosc. -sarcim E. -ima VR. -imam d.) aliqui orchim[*](sorchim E.) vocant, foliis oleae, mollibus, ternis[*](pernis E.) per semipedem [*](hemipedem R1. hyemem pedem d.)[*](uoluosa E.) longitudinis in terra stratis, radice bulbosa, oblonga , duplici[*](duplicis E.) ordine, superiore quae[*](supe- rioreque dTE. -or quae R.) durior[*](durior—11 quae om.R1dT.) est, inferiore quae[*](uului E.) mollior. eduntur[*](redduntur E. edicuntur V2.), ut[*](ut fEv. et r.) bulbi coctae[*](coctae VTfS. -te R. -ti d(?)Ev.), in vineis fere inventae[*](inuente E. -ti V(?)v.a.>H.). ex his radicibus si maiorem[*](ex his—maiorem om.R1.) edant viri[*](uiri om.R1.), mares generari dicunt[*](dicuntur Tv.a.G.), si minorem feminae[*](feminam E.), alterum sexum. in Thessalia molliorem in lacte caprino viri bibunt ad stimulandos coitus, duriorem vero ad inhibendos. adversantur [*](aduersatur dv.a.H.) altera[*](altera S cum vet. Dal. -ter ll.v.) alteri.— Chrysolachanum in pineto lactucae simile nascitur. sanat[*](sanant E.) nervos incisos, si confestim inponatur. et alibi[*](alibi ll.Tv(S). albi C. aliud G.) genus chrysolachani traditur, flore aureo, foliis oleris. coctum estur[*](hestur V.) ut[*](ut Erv. om. r.) olus molle. haec[*](haec VEv (S). hac d(?)G. om.R.)
herba[*](herbae V. -be R1.) adalligata morbum regium habentibus ita, ut spectari ab his possit, sanare[*](sanari EG.) id malum traditur. de chrysolachano nec satis dici scio nec plura reperio. namque et hoc vitio laboravere proximi utique herbarii nostri, quod ipsis notas veluti[*](ueluti VVerc.(D). -ut in d. -ut Rv. uel E.) vulgares[*](uulgare d. -gore V.) strictim et nominibus tantum indicavere, tamquam coagulo terrae alvum sisti[*](sisti rv. -tit E. -tunt r.), stranguriam dissolvi, si bibatur ex aqua aut vino,[*](Diosc. IV 71. Pl. iun. 57, 6–8. Marc. 1, 48.) cuculli[*](cuculli D. cfr. Marc. 36, 63. -culi Ev(H). culiculi rTf. cacubali B e Diosc. cucu- C(S).) folia trita cum aceto[*](medentur dT.) serpentium ictibus et[*](aut dT.) scorpionum mederi. quidam hanc alio nomine strumum appellant, alii Graece strych- num[*](strychnum C. stricnum Rd. strien- V. strign- E (-non Ven.)). acinos habet nigros; ex his cyathus[*](cyathus (cia- V2) suci V2dv. quiatus suci V1. quia tussim R. causa tussim Er.) suci cum[*](quiaticum R.) mulsi[*](mulsu V.) II[*](duobus ll.v.) medetur lumbis, item capitis dolori[*](dolores E. -ribus v.a.H.) cum rosaceo infusus, ipsa strumae[*](strumae J. cfr. XXX 34. VIII 206. -mas r. -ma ll. D. -mis v.) inlita.— Peculiaris est Alpinis[*](cal- pinis E.) maxime fluminibus conferva appellata a conferuminando[*](a conferruminando dv.a.S. -ruam- Er. ferum- r.), spongea aquarum[*](uerum V.) dulcium verius quam muscus[*](mulfcus E.) aut herba, villosae densitatis atque fistulosae. curatum ea scio[*](cio VR.) omnibus fere ossibus confractis prolapsum ex arbore alta putatorem[*](putatores R1d. pot- V.), circumdata universo corpori, aquam suam adspergentibus, quotiens inaresceret, raroque nec nisi deficientem herbam mutationis causa resolventibus, convaluisse vix credibili[*](credibile V.) celeritate[*](celebritate E.).[*](Th. H. IX 20, 2. Diosc. IV 170. (cfr. Plin XIII 114. XXV 79).)