Naturalis Historia

ante nos et iuxta Italiam inter Aeolias insulas, item iuxta Cretam emersit[*](emersit e mari va.S) MM.D passuum una cum calidis fontibus, altera Olympiadis CLXIII[*](CLXVIII R2. CXLIII va. H) anno tertio in Tusco sinu, flagrans haec violento cum flatu, proditurque memoriae, magna circa eam[*](illam R(?)va. D) multitudine piscium fluitante confestim expirasse quibus ex his cibus fuisset. sic et Pithecussas in Campano sinu ferunt[*](fertur Ea.cfr. § 235 extr.) ortas, mox in his montem Epopon, cum repente flamma ex eo emicuisset, campestri aequatum planitiei[*](planitiei ego. -itie F2dREC. -tiae rv (S)). in eadem et oppidum haustum profundo, alioque motu terrae stagnum emersisse, et alio provolutis montibus insulam extitisse Prochytam.

[*](Strabo I p. 54. 60. VI p. 258. Sen. NQ VI 30, 3. Ov. met. XV 290. — Plin. IV 63. - Diodor. XII 59, 2. — Plin. III 85. - (207, 5) Strabo I p. 60. Ov. met. XV 287. — (7-10) cfr. Plin. V 133. 115. 114.) Namque et hoc modo insulas rerum natura fecit: avellit Siciliam Italiae, Cyprum Syriae, Euboeam Boeotiae, Euboeae Atalanten et Macrian[*](macrian AS. -Iā rv. -in G), Besbicum Bithyniae , Leucosiam Sirenum promunturio.

rursus abstulit insulas mari iunxitque terris, Antissam Lesbo, Zephyrium Halicarnaso, Aethusan[*](aethusam P(L). eth- pv. aechusan F. echu- (ecu- a. echiu- R2) r) Myndo, Dromiscon et Pernen[*](Prienen B) Mileto, Narthecusam Parthenio promunturio. Hybanda , quondam insula Ioniae, ducentis nunc a mari abest stadiis, Syrien[*](syriten AF2va.(P)L. cfr. V 115) Ephesus in mediterraneo[*](mediterranio a. -nea va. S) habet, Derasidas et Sapphoniam[*](sapphoniam AE2D. sapho- dTp. sappo- R. sapo- FE1a. -nia D. Sophoniam v) vicina[*](uicina ei R2EpC(D). -nam ei AF2dTv. -nei DF1. -ne R1a. -na est R2) ei Magnesia[*](magnesię a. -sie R2e corr.).[*](Plato Tim. p. 25 (Strabo II p. 102). — (16) Strabo I p. 59. 49. (Plin. IV 5). Ov. met. XV 289. — (19) cfr. Plin. V 106). — (20) Aristot. meteor. II 8 p. 368b, 30. Strabo I p. 58,) Epidaurus et Oricum insulae' esse desierunt.

in totum abstulit terras primum omnium ubi Atlanticum[*](atlantiū FR1E1a) mare est, si Platoni credimus, inmenso[*](inm???se R1. in medio R2va. G) spatio, mox interno quoque[*](quoque ego (et dist.). quo pzSalmant. que a. hodieque F2f. quae r v. an potius in quo?): videmus[*](uidemus F2R pv. -dimus r) hodie[*](hodie om.F2) mersam[*](mersam in R2 sin F1a) Acarnaniam[*](hodie — acarnaniam om.D1F1R1E1a) Ambracio sinu, Achaiam Corinthio , Europam[*](an Europam perruptam? cfr. V 141) Asiamque Propontide et Ponto. ad hoc perrupit mare Leucada, Antirrhium[*](antirrhium AB. -ipyrrhum DF. -rrum EdT. -pirrum a. antypirrium R), Hellespontum, Bosporos duos.

Atque ut sinus et stagna praeteream, ipsa se[*](se (quae se z) comest E(?)fz(P)H. se condens F2R 2v. secum (saec- F1) est r) comest terra. devoravit Cibotum[*](cebotum R2. cyb- FdEva.S) altissimum montem cum oppido Cariae[*](cariae D. -ice R2in ras. -ite DF1dE. cante a. caryce A, curice F2. -ite v), Sipylum in Magnesia et prius in eodem loco clarissimam urbem, quae Tantalis vocabatur,

Pyrram et Antissam[*](antissam R2Ed(?)C. -istam rpv. locus corrupts: cfr. U 37. an Pyrram, ante sitam circa introitum portus, abstulit (sc. litus)?) circa Maeotim pontus abstulit, Helicen et Buram[*](bursam AF2) sinus[*](in sinu va. S) Corinthius[*](corinthios F2. -thio va. S. an -thii (sc. litus)?), quarum in alto vestigia apparent. ex insula Cea[*](cea ADE(?)B(J). caea F2. ceae RdS. cee a. caeae F1. Aeaea:v) amplius triginta[*](tricenta Ea. trec- R1z) milia passuum abrupta subito cum plurimis mortalium[*](mortalium Adv(J). -ibus r H(D)) rapuit et in Sicilia dimidiam Tyndarida urbem ac quicquid ab Italia deest[*](ac — deest del. U 38), similiterin Boeotia [*](boeotia et R2v a. Brot.) Eleusina.

Motus enim terrae sileantur[*](si legantur F1RE1a) et quicquid est, ubi saltem busta urbium exstant, simul ut terrae miracula potius dicamus quam scelera naturae. et, Hercules[*](hercules AF1a. -le si F2. -le rv), non caelestia enarratu difficiliora fuerint.[*]((19) Plin. XXXVI 163. — (23) Plin. XXXI 27. Serv. Aen. XI 785.) metallorum opulentia tam varia, tam dives, tam fecunda, tot saeculis suboriens , cum tantum cotidie orbe toto populentur ignes, ruinae, naufragia, bella, fraudes, tantum vero luxuria et tot mortales conterant[*](conterant AF2dv. -exant p. -exerant (-tigerant R2) r); gemmarum pictura tam multiplex, lapidum tam discolores maculae interque eos candor alicuius praeter lucem omnia excludens; medicatorum fontium vis; ignium tot locis emicantium perpetua tot saeculis incendia; spiritus letales aliubi[*](aliubi f,item 22. 23FfREaS. alibi rv(D)) aut scrobibus emissi aut ipso loci situ mortiferi, aliubi volucribus tantum, ut Soracte vicino urbi tractu, aliubi praeter hominem ceteris

[*](cfr. Plin. III 109. Sen. NQ III 25, 8. — Varro r. r. III 17, 4 (LL V 71). MCap. IX 928. MFHG IV p. 436, 8. — (20) cfr. Plin. XXXI 25.)