Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

similis est natura naphthae[*](naphtae o. -ptae AF2. -pte R1a. nuptae F1. neptae y). ita appellatur circa Babylonem[*](babylonē DF(y)D. -ne A. -niam rv) et in Austacenis[*](austagenis Ayv. -athenis p. -tragenis dT. astacenis (Salm. exerc. p. 17 1aB) H) Parthiae profluens bituminis liquidi modo. huic magna cognatio ignium, transiliuntque[*](transiliumque A. -luitque p. -lientium y) in eam[*](ea Fp. eum y) protinus undecumque visam. ita ferunt[*](fertur D(?)fJ. cfr. § 203) a Medea[*](Media J2) paelicem crematam, postquam sacrificatura[*](sacrificatur F1a. -tum R2p. -ta R1) ad aras accesserat, corona igne rapto[*](rapta RE(?)opva.D).[*](cfr. Sol. 5, 10. Sen. ep. 79, 2. 4. — (18-20) Ctesias Ind. fr. § 10 p. 250 Bähr. Antig. hist. mir. 166 (182):)

verum in montium miraculis ardet Aetna noctibus semper tantoque aevo materia[*](materiae ignium F1. ign- materia (-iae aG) REava.S) ignium sufficit, nivalis hibernis temporibus egestumque cinerem pruinis operiens. nec in[*](in AF2E2dopyv. om.r S) illo tantum natura saevit exustionem terris denuntians: flagrat in Phaselitis[*](Phaselide B) mons Chimaera, et quidem inmortali diebus ac noctibus flamma; ignem eius accendi aqua, extingui vero terra aut fimo[*](fimo Sabell. e Ctesia. faeno AS. fano d. feno Raoy. foeno (D?)FEpiv. caeno coni. D2) Cnidius

Ctesias tradit. eadem in Lycia Hephaesti[*](ephesti AF1a. epe- R. ephesii F2) montes taeda flammante tacti flagrant, et[*](et om.AE(?)dyva.S(D)) adeo[*](adeo (-os a) sub F1R1a) ut lapides quoque rivorum et harenae in ipsis aquis ardeant, aliturque ignis ille pluviis; baculo si quis ex iis[*](iis Ev. is FR1. istis R2. his rD) accenso traxerit sulcum[*](sulcos FR1Eaova.S), rivos ignium sequi narrant. flagrat in Bactris Cophanti noctibus vertex. [*](Aristot. mir. ausc. 35 p. 833ainit. - Theopomp. fr. 316 Müll. Aelian. var. hist. XIII 16. Strabo VII p. 316. Dio Cass. XLI 45, 2 sqq. (cfr. infra § 240).) flagrat in Medis et[*](???t (om. in) Apv a.D) in Sittacene[*](Sitta- cene H ex Aristot. mir. ausc. 35 coll. Plin. VI 114. cestia (cessia R2) gente E2R2pv. cestia in cuti gente A. cuti (citti F?) gente r. Cissia gente D coll. Herodot. VI 119) confinio Persidis, Susis quidem ad Turrim Albam XV caminis, maximo[*](maximo om.F1R1E1a) eorum[*](corum F1. earum R2) et interdiu, campus[*](inter campos FR1a.dist.ego ex Aristot. (ἐν ὁμαλοῖς τόποις καὶ οὐκ ἐν ὑψηλοῖς)). Babylone[*](babylone DFJ2. -nae A. -nie a. -niae Edv. -bilone R. -ne??? p. -niae o) flagrat[*](flagrat (sc. cam- pus) e ego. -rato R1a. -rat rv)e quadam[*](quaedam F2fR1) veluti[*](uelut Adfo. -ud F) piscina iugeri magnitudine, Aethiopum[*](item aethiopum R2E2va.S) iuxta Hesperu[*](Hesperu P. -rium E(?)v. -rum r. cfr. V 10. VI 197) montem stellarum modo campi noctu[*](noctu nitent E2va.S(D)); similiter in Megalopolitanorum agro. nam si[*](tametsi E3va.J) intermisit[*](intermis sit R. -minis sit Faop. internum sit E. -nus sit E3va.J) ille iucundus frondemque densi supra se nemoris non[*](nem non a. ne??? non R1. nemon F1) adurens et iuxta gelidum[*](ege- lidum P e Strab.) fontem semper ardens Nymphaei crater, dira Apolloniatis[*](apolliniatis R2d. -natis F1R1a) suis portendit, ut Theopompus tradidit; augetur imbribus[*](igni- bus R2) egeritque bitumen temperandum fonte illo ingustabili[*](& ego. a R1a.om.rv), et alias omni bitumine dilutius[*](dilutus R. dulcius F2pz). sed quis haec miretur? [*](cfr. Plin. III 93. Posid. ap. Strab. VI p. 277. — (223, 3) Plin. VI 197.) in medio mari Hiera et Lipara[*](et lipara add. ego coll. Strab.) insulae Aeoliae[*](insulae aeoliae ego. -la aeolia AE1G2 (J). insula FdTR 1aG1(S). -la ??? E3. -la ardet. Aeolię (-ia v) insulę (-la v) R2pv)

iuxta Italiam cum ipso mari arsere[*](arsere (asese R1) 11.S. arsit E3v) per aliquot dies sociali bello, donec[*](et donec F1REa expiauit R2S) legatio senatus piavit. maximo tamen ardet incendio Theon ochema dictum Aethiopum iugum torrentesque solis ardoribus flammas egerit[*](regeret R2. regerit S). tot locis, tot incendiis rerum natura terras cremat!

Praeterea cum sit huius unius elementi ratio fecunda seque ipsa pariat et minimis crescat a[*](a DF1dRS(D). om.rv(J)) scintillis, quid fore putandum est in tot rogis terrae[*](quae uelut natura q??? R1 (falso iterata)) quae est[*](quaeue est R2S. om.R1. que a) illa natura[*](est — quae om.a), quae voracitatem in toto mundo avidissimam sine damno sui pascit[*](facit FR1E. -iat a)? addantur his sidera innumera ingensque sol, addantur humani ignes et lapidum quoque insiti naturae attritique[*](attritique ego. -tuque (-tusque R2) ll. S. -ta pv) inter se ligni[*](ligna AE(?)pva.S), iam nubium[*](an et nubium (sc. ignes)?) et origines fulminum: excedet[*](excedet AFR1Ea. -dit rv) profecto miracula omnia ullum[*](unum FRaT. num p) diem fuisse, quo non cuncta conflagrarent[*](flagrarent FdTR1a. -ret p), cum specula quoque concava adversa solis radiis facilius etiam accendant[*](accendantur va.H) quam ullus alius ignis. [*]((17) cfr. supra § 237.— (24) Horat. sat. I 5, 97 sqq. — (224, 2) Val. Max. I 8 ext. 18. Liv. XXIV 3, 7.) quid quod innumerabiles parvi[*](paruis Ap. partus va.G), sed naturales, scatent? in Nymphaeo exit e petra flamma, quae pluviis accenditur; exit et ad aquas Scantias[*](scanthias AFa. -ncias R2. -ncies R1), haec quidem invalida, cum transit, nec longe in alia durans[*](uirens R2S.om.a) materia — viret aeterno hunc fontem igneum contegens[*](contexens FR1Eava. G. -tegit R2S) fraxinus —; exit in Mutinensi agro statis[*](statutis a.an sacris? cfr. XXXI 16) Volcano diebus. reperitur apud auctores subiectis Ariciae arvis, si carbo deciderit, ardere terram, in agro Sabino et Sidicino unctum flagrare lapidem, in Sallentino[*](sallentino DFD. sale- rv. cfr. § 226) oppido Gnatia[*](gnatia F2J2.cfr. Niss. lt. II p. 860. natium Ap. ina- v. galacia R2. igna- tia (inn- d) rC. egn- (Be III 102) Bas.) inposito ligno in saxum

quoddam ibi sacrum protinus flammam existere, in Laciniae Iunonis ara sub diu[*](dio E(?)G. diuo F2v) sita cinerem inmobilem esse perflantibus undique procellis;[*](Liv. XXV 39, 16. Sil. Ital. V 72 sqq. — Plin. XXXVI 204. Val. Max. I 6, 1. 2. Lyd. ost. 5 p. 18c. Plut. de fort. Rom. 10 p. 323d. (Peter hist. Rom. fragm. p. 155. 157).) quin et repentinos existere ignes et in aquis et in corporibus, etiam humanis: Trasimenum lacum arsisse totum; Servio Tullio dormienti in pueritia ex capite flammam emicuisse, L. Marcio in Hispania interemptis Scipionibus contionanti et milites ad ultionem exhortanti[*](exhortanti dv. exorta- R2E. exora- ADFa. exorna- R1) arsisse simili modo Valerius Antias narrat. plura mox[*](modo (pro mox) FRIE1ap) et distinctius; nunc enim quadam mixtura rerum omnium exhibentur miracula. verum egressa[*](ingressa R2S) mens interpretationem naturae[*](natura F1Ra) festinat legentium animos per totum orbem veluti[*](uelut AdDal.) manu ducere[*](duce- retur R. -cens a).

[*](MCap. VI 611. Die. 5,1.— § 243: Agathem. 15. 16 (MGGm II p. 475 sqq.). MCap. VI 612.)