Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
gentium[*](natur???e a) mirabiles figurae
prodigiosi partus
de homine generando. pariendi tempora[*](temporum R) per inlustria[*](per inlustria ll.v(D). perillu- H)
exempla a mensibus VII[*](VI Fa 2a) ad XIII [*](duodecim a)
signa sexus in gravidis pertinentia ante partum
monstruosi partus
excisi utero
qui sint vopisci
de conceptu hominum[*](hominum om.dTva.S. -inis R). de generatione hominum
similitudinum[*](47. 48. 50 ordinavit H. 50. 48. 47 colloc. ll) exempla
numerosissimae subolis exempla
ad quos annos[*](annos om.R1. animos FaRaa) generatio
mensum[*](mensium adTH) in feminis miracula
quae ratio generandi
historica circa dentes. historica circa infantes
magnitudinum[*](magnitudinum—) exempla
praeproperi infantes[*](infantes om.Faa)
insignia corporum
vires eximiae
velocitas praecipua
visus eximii[*](eximius D.de uisus plur. num. cfr. XXXVII 101. XI 142)
auditus[*](auditus —) miraculum
patientia corporis[*](corporis om.R1a)
memoria
vigor animi
dementia, animi magnitude
rerum gestarum claritas sumina
tres summae virtutes in eodem? innocentia summa
fortitude summa
ingenia praecipua
qui sapientissimi
praecepta vitae utilissima
de divinatione
vir optimus iudicatus
matronae pudicissimae
summae pietatis exempla
artibus excellentes (37-39)
astrologia, [grammatica[*](grammatica Raead. m. in marg. v. om.r. uncis indusit D. cfr. VII 123)]; medidna
geometria[*](geometrica R1Ea), architectura
pictura, scalptura aeraria[*](aeraria del. J. sed cfr. VII 125 extr.), marmoraria[*](marmoria R1Ra. -orea Faa); eboraria[*](eborea a); caelatura
pretia hominum insignia
de felicitate summa
raritas continuationis[*](continuitatis a. -nuatis Fa) in familiis
varietatis[*](uarietas FaRa. -tates E) exempla mirabilia. bis proscriptus
honorum exempla mirabilia
decem res in uno felicissimae[*](felicissimo E)
divi Augusti adversa
quos di felicissimos[*](difficillimos E.) iudica verint
quem viventem ut deum coli iusserint. fulgurmirabile
de spatiis vitae longissimisi
de varietate nascendi
in morbis exempla varia
de morte
qui elati[*](elati v. clari ll). revixerint
subitae mortis exempla
de sepultura
de manibus, de anima
quae quis in vita invenerit
in quibus rebus primi gentium
consensus, de antiquis litterisquando primum tonsores
quando primum horologia
Summa: res et historiae et observations DCCXLVII.
EX AVCTORIBVS
Verrio Flacco. Gnaeo Gellio[*](galleo Fa. albino a). Licinio Muciano. Masurio Sabino . Agrippina ClaudL M. Cicerone. Asinio Pollione[*](pollione om.a). M. Varrone[*](M. uarone a.om.R1EdTva.S). Messala[*](post Messala comma del. Brunn p.??? 13) Rufo. Nepote Cornelio. Vergilio. T[*](T. DdD. th. Fa. om.rv). Lrvio[*](Leuio D. lae- Fa). Cordo. Melisso. Seboso. Cornelio Celso. Maximo VaLerio [*](Maximo Valerio, Trogo om.Fa). Trogo[*](post Trogo itemverunt Cornelio celso RRaE (item a, qui tamen13 vergilio — 15 Cornelio om.)). Nigidio Figulo. Pomponio[*](Pompeio a) Attico. Pediano Asconio[*](ascanio FaREa). Fabiano[*](fabiano om.R1. fabino Eva.H) . Catonecensorio . actis. Fabio Vestale.
EXTERNIS
Herodoto. Aristea. Baetone. Isigono. Cratete. Agatbarchide . Calliphane. Aristotele. Nymphodoro. Apollonide. Phylarcho[*](philarco FaRaEa. -rgo R). Damone. Megasthene . Ctesia. Taurone. Eudoxo. Onesicrito. Clitarcho. Duride. Artemidoro. Hippocrate medico. Asclepiade meso dico. Hesiodo. Anacreonte. Theopompo. Hellanico. Damaste . Ephoro[*](hepho . . E. heporo FaRa. hepp- a. defodoro R). Epigene, Beroso. Petosiri. Nechepso[*](nechepso S. nece- ll.B. neoce- v. cfr. ind. II) . Alexandro polyhistore. Xenopbonte . Callimacho. Democrito . Diyllo historico[*](diyllo historico H. dyillo (duillo v) polystore (vel -stero. -histore v) historico ll.v). Stratone qui contra Ephori εὑρήματα[*](theoremata va.H) scripsit[*](scripsit om.a). Heraclide Pontico. Asclepiade qui τραγῳδούμενα.[*](tragodomenas FaRaa) Philostephano . Hegesia. Archemacho[*](Arche- macho Brunn l.l. coll. VII 207. archim- ll.v a. D). Thucydide. Mnesigitone. Xenagora . Metrodoro Scepsio. Anticlide. Critodemo.
de elephantis (1-11)
de sensu eorum
quando primum iuncti
de docilitate eorum
mirabilia in factis eorum
de natura ferarum ad pericula sua intellegenda
quando primum in Italia visi elephanti[*](elephantes a)
pugnae eorum
quibus modis capiantur[*](quibus — capiantur om.R1E)
quibus domentur
de partu eorum et reliqua natura
ubi nascantur. Discordia eorum et draconum
de sollertia animalium
de draconibus
mirae[*](et mire a) magnitudines[*](magnitudinis FaRadH. om.E) serpentium[*](serpentib; a. -tes H)
de Scythicis animalibus. de septentrionalibus[*](de Scythicis — septentrionalibus om.a. (ordinem mutavit H)), de[*](de om.R) bisontibus[*](uisontibus FaRRaa); uris[*](Veris R. De uris Raa. uiriis DFaom.r H)
alce[*](De alce a), achli[*](acli FaR2 (cl in ras.). aci d. ace a), bonaso[*](bonaso H. -ace dT. -acae R. sonace Raa. -cae DFa)
de leonibus (17-21)
quomodo gignantur
quae genera eorum
quae propria[*](propria (U)D. -iae ll.H) naturae
quis primus leontomachiam Romae, quis plurimos in ea leones donaverit[*](domauerit a. -rint Fa. add. quis primus (-um FaT) leones domauerit (-muerit R2)FaRRaT)
quis primus Romanorum iunxerit[*](quis — iunxerit om.d H(J). add. quis primus leones domuerit S). mirabilia in leonum factis
a dracone agnitus et servatus
de pantheris (23. 24)
senatusconsultum et leges de Africanis. quis primus Romae Africanas et quando[*](et quando om.dTH); quis plurimas
de tigribus[*](tigribus et DFaS). quando primum Romae visa tigris. de natura earum fetu capto[*](fetu capto ego. de catho DFaa. de chato Ra. om.rH. de catulis D coll. VIII 66)
de camelis. genera eorum
de camelopardali. quando primum Romae visa
de chama[*](cama a. thama Ra. chao REva.S). de cephis[*](cehpis a. thepis Ra. cepphis RE. cheppis Fa)
de rhinocerote
de lynce et[*](et om.FaE. de a) sphingibus[*](spingibus FaREa). de crocottis. de cercopithecis
Aethiopiae[*](aethiopiae FaREa. indiae rH) terrestria animalia
item Indiae[*](indiae FaREa. aethiopiae rH). bestia visu interficiens
de basiliscis serpentibus
de lupis. unde fabula versipellium[*](uersipelliū D cum U. -elio E. -ellio r. -llis TH)
serpentium genera
de ichneumone
de crocodile
de scinco
de hippopotamio[*](hippopotamio (hypp- Fa)DFaD. -mo REd(?)v. yppotamio a)
quis primus ostenderit eum Romae et crocodilum
medicinae ab animalibus repertae
prognostica periculorum ex animalibus
gentes ab animalibus subso latae
de hyaenis (44-45)
de corocottis.de mantichoris
de onagris
de aquaticis[*](de castoreo. de aquaticis dTva.D) et iisdem terrestribus (47-49)
de fibris, de lutris. de vitulo marino[*](De uitulo marino. De fibris (fri- Fa). De litris (lut- a)FaRa), de stellionibus de cervis
de chamaeleonte[*](cameleone R)
de reliquis colorem mutantibus, tarandro[*](tarando-aTva.J), lycaone, thoe
de hystrice
de ursis. de fetu eorum
de muribus Ponticis et Alpinis[*](de muribus — Alpinis om.R)
irenaceis[*](hirenaceis R. eren- Ra. feren- a. fraen- Fa. erinatiis E. -aceis va.J)
leontophono[*](leontophona ad. -thopona FaRE). lynces
rneles, sciuri
de cocleis
de lacertis
canum natura[*](naturae FaRRaaH) (61-63)
exempla eorum circa dominos. qui proeliorum causa canes habuerint. de generatione eorum
contra rabiem remedia
equorum[*](equarum FaR2Raa. eorum S) natura (64-67)
de ingeniis equorum. mira bilia quadrigarum.
generatio equorum[*](equarum a)
vento concipientes
de asinis. generatio in his
mularum natura et reliquorum iumentorum[*](iumentorum. generatio in his dTS)
de bubus (70. 71)
generatio eorum[*](earum a). Apis in Aegypto
pecorum natura (72-75)
generatio eorum. genera lanae et colorum
genera vestium
caprarum natura et generatio
suum[*](generatio suum a. suum item_post 6 colorum pon.E) item
de feris subus. quis primus vivaria bestiarum instituerit
de simiis[*](de simiis — generibus om.R)
de leperum generibus
de semiferis animalibus[*](de — animalibus ante de simiis pon.Edva.D)
quae quibus locis animalia non sint
ubi et quae advents tanso tum noceant. ubi et quae indigenis tantum
Summa: res et historiae et observationes DCCLXXXVII[*](DCCLXXXVIII Rva.H).
EX AVCTORIBVS
Muciano. Procilio. Verrio Flacco. L. Pisone. Cornelio Valeriano. Catone censorio. Fenestella. Trogo. actis. Columella . Vergilio. Varrone. Lucilio[*](lucio RTva.H). Metello Scipione. Cornelio Celso. Nigidio. Trebio Nigro. Pomponio Mela. Mamilio Sura.
EXTERNIS
Iuba rege. Polybio. Herodoto. Antipatro. Aristotele. Demetrio physico. Democrito. Theophrasto . Euanthe. Scopa[*](scopa D e coni. J. cfr. VXII 82. apoca ll. -cha-v. Agriopa G) qui ʼὀλυμπιονίκας.[*](olympionicas G. -ces FaRaa.-ce??? E. -ce R. -ca v. -ca scripsit dT) Hierone rege. Attalo rege[*](Attalo rege om.FaaT. rege om.S). Philometore[*](Philometro T. -tre Fa) rege[*](rege om.J. item v a. Brot. cfr. Brunn p. 15). Ctesia. Duride. Philisto. Archyta. Phylarcho. Amphilocho Athenaeo. Anaxipoli Thasio. Apollo doro Lemnio. Aristophane Milesio. Antigono Cymaeo. Agatbocle Chio. Apollonio Pergameno. Aristandro Athenaeo. Bacchio Milesio. Bione Solense. Chaerea Athenaeo. Diodoro Prieneo[*](prieneo (pyrre- a) ll.v. -naeo L). Dione Colophonio. Epigene Rhodio. Euagone Thasio. Euphronio Athenaeo. Hegesia Maroneo. Menandris[*](menadri E. -dro dTva. G-. cfr. ind. XI) Prieneo[*](prienaeo Fa_L) et Heracleote. Menecrate poeta. Androtione qui
de agricultura scripsit. Aeschrione qui item. Lysimacho qui item[*](Lysimacho qui item FaR2dTH. om.rv). Dionysio qui Magonem transtulit. Diophane qui ex Dionysio epitoma s[*](epitomas ego.-ma RRav. -ona E. -ictoma Fa. -istema a. -itomen B.de r non constat. cfr. Wolff Uni arch. XIII p. 97) fecit, Archelao rege. Nicandro.aquatilium naturae[*](naturae R2v. -ra r H. cfr. ind. X. XII. XV. XVI al.).
quare maxima in mari animalia
Indici maris beluae
quae in quoque oceano[*](in occeano quoque a. et quo oceano R) maximae[*](maxima Ea)
de Tritonum et Nereidum figuris. de elephantorum marinorum[*](marinorumq. a. et arietum marinorum R2) figuris
de balaenis[*](ballenis ll), de orcis
an spirent pisces, an dormiant
de delphinis (7-10)
quos amaverint
quibus in locis societate cum hominibus piscentur
alia[*](quae alia ES) circa eos mira
de thyrsionibus[*](thyrsionibus D(UZ p. 73 n. 1). thriys- R. trys- E. thyres- FaRa tyres- d.om.a. turs- Tv. cfr. XXXII 145)
de testudinibus (12. 13)
quae genera aquatilium testudinum[*](aquatilibus testudinibus E) et quo modo capiantur
quis primus[*](primum FaRaE) testudinem secare instituerit[*](quis — instituerit om.a (item in seqq. complura lemmata solus om.))
digestio[*](digestio zH. -tium R2Ea. -tum R1. -tiuum DFadT.om. v. cfr. de mendo ind. X(13)) aquatilium per species
de vitulis marinis sive phocis[*](de uitulis — phocis om.ad). quae pilo careant et quomodo pariant
quot genera piscium
qui maximi pisces
cordylae[*](cordulae FaR. -le et a), pelamydes; thynni. membratim ex his salsura[*](salsura. Melandrya dtH.). apolecti, cybia
amiae, scombri
qui non sint pisces in Ponto. qui intrent, qui alia[*](alias dTH) redeant[*](redeunt a)
quare pisces extra aquam
exiliant. gladius[*](claudius RE) piscis
esse auguria ex[*](et (pro-ex) R2) piscibus
in quo genere piscium mares non sint
qui calculum in capite habeant[*](habent Faa). qui late ant hieme. qui hieme non capiantur nisi statis[*](aestatis RE. statutis T. his tantis Fa. -tum ad) diebus
qui aestate lateant. qui siderentur pisces
de mugile
de acipensere
de lupo; de asello
is de scaro; de mustela
mullorum genera, sargus
mirabilia piscium pretia[*](pretia R2dTH. genera r)
non ubique eadem genera placere cenitarI[*](cenitari ego. cemiati E. -aci R. GEmiatiFa. -aci DRaa.om.dTH(Jl). coracini S. generatim D(cum sqq iungens). geminatis J2)
de branchis. de squamis
vocales et sine branchis pisces
qui in terram exeant. tempera capturae
digestio piscium in figuras corporum[*](corporum ll.v. -ris d(?)H), rhomborum[*](rumborum Fa. -porum a) et passerum differentia[*](rhomborum — differentia post 33 genera pon.REpal. Chat.), de longis piscibus[*](de longis piscibus post 30 ratione pon.REpal.Chat.)
de piscium pinnis[*](pennis FaEa) et natandi so ratione
anguillae
murenae
planorum piscium genera[*](genera. Item. a)
echeneis[*](echeneis H. echin'is a. -ineus T. -nis FaRd.pal. Chat, ex binis E). effectus eius[*](effectus eius R2in marg. J2. et feltu aeerius R1. et fatu (feltu E) ecrius DFadE. set fetu eerinus a. ETRE .. . R .. .pal.Chat. om.T. effectus- que eius (U)D. et ueneficia eius H)
qui pisces colorem mutent[*](mutent colorem pal. Chat.)
de hirundine. de pisce qui noctibus lucet. de cornuta[*](cornuta ego. -to ll.H. om.v. cfr. IX 82 et XXXII 145). de dracone marino
de piscibus sanguine caren tibus. qui pisces[*](pisces DFaa D. -cium r(?)H) molles appellentur
de saepia. de lolligine. de pectunculis. qui volent[*](uolitent R2) extra aquam[*](qui— aquam post42 saepia pon.dTS, post 35 mutent H. om.v)
de polypis (46-48)
de navigatore polypo
de navigatore nauplio
crusta intecti (50-52)
de locustis
cancrorum genera, de[*](de pinotere —) pinotere[*](pinothera FaR2adT. -re H). de echinis. de cocieis. de pectinibus
concharum genera[*](genera om.R1E)
quanta luxuriae materia[*](luxuria (-iae R2) materiae R. materia luxuriae a) mari[*](maris Ra. in mari TH) Sit
de margaritis (54-59)
quomodo nascantur[*](nascuntur E) et ubi
quomodo inveniantur[*](inueniantur v.-iuntur ll)
quae genera unionum
quae observanda in iis. quae natura eorum
exempla circa eos
quando primum in usum[*](usu FaRE) venerint[*](uenerunt RE) Romae
muricum natura (60-65)
de purpuris
quae nationes purpurae[*](quae nationes purpurae H. om.a.post 25 uestibus pon. r)
quomodo ex his[*](ex his ll. H. an suco ex iis?) lanae tinguantur .
quando purpurae usus Romae, quando lati clavi et. praetextae
de conchyliatis vestibus
de amethysto tinguendo, de Tyrio, de hysgino[*](hysgino H. hyschyno R2. esch- T. sch- R1d. scyno FaE. scino a), de cocco
de pina[*](pina J. pinna ll.v) et pinotere[*](pinothere (-oshere Fa)FaRa. pinno- va.H(S))
de sensu aquatilium. torpedo, pastinaca, scolopendrae, glanis. de ariete pisce
de iis quae[*](qui Ea) tertiam naturam habent animalium et fruticum. de urticis
de spongeis[*](spongiis Eava.S). quae generaearum et ubi nascantur. animal esse eas
de canicuiis
de iis[*](eis E. his r H) quae[*](qui a) silicea testa cluduntur[*](siliceam testam cludantur RE). quae sine sensu ullo in mari. de reliquis sordium animalibus
de venenatis marinis
de morbis piscium
de generatione eorum (74-77)
mira generationum[*](mira generationum om.DH)
qui intra se et ova pariant et animal
[*](om.a)quorum[*](quomodo Fa) in partu rumpatur venter, dein coeat
qui[*](qui ipsi se ineant om.E) volvas habeant. qui ipsi se ineant
quae[*](qui FaRa) longissima vita piscium
quis primus[*](qui primum Fa) vivaria piscium instituerit[*](quis — instituerit om.a). de ostreis
quis murenarum vivaria instituerit[*](quis murenarum — instituerit om.R1Ra). insignia piscinarum[*](insignia piscinarum om.REH)
quis primus coclearum vivaria instituerit
pisces terreni
de muribus in Nilo
quo mo do capiantur anthiae pisces
de stellis marinis
de dactylorum miraculis
de inimicitiis inter se aquatilium et amicitiis
Summa: res et[*](et 19 om.a) historiae et observationes DCL[*](DC FadT).
EX AVCTORIBVS
Turranio Gracile. Trogo. Maecenate. Alfio Flavo[*](flauio adB(H)). Cornelio Nepote. Laberio mimographo . Fabiano. Fenestella. Muciano. Aelio Stilone. Seboso [*](seboso D. seuoso a. F. seuo- E. p???. sebo- R. Fyauoro D. Eya- Fa. statio seboso dT(?) v. cfr. ind. II. III. V). Melisso. Seneca. Cicerone . Macro Aemilio. Messala Corvino. TrebioNigro[*](Treuonio nigro Fa).Nigidio.
EXTERNIS
Aristotele. Archelao rege. Callimacho. Democrito. Theophrasto . Thrasyllo. Hegesidemo . Sudine[*](Sudine R2D. cfr. Brunnp. 16. -dino (-dyno R1)r. Cudino v. Cydnio B. Cythnio G). Alexandro polyhistore.