Ab urbe condita

extra ordinem etiam in acie locati, quo conspectior virtus esset. milium planities castra Romana ab Hernicis dirimebat;

ibi pari ferme utrimque spatio in medio pugnatum est. primo stetit ambigua spe pugna nequi quam saepe conatis equitibus Romanis impetu turbare hostium aciem.

postquam equestris pugna effectu quam conatibus vanior erat, consulto prius dictatore equites, permissu deinde eius relictis equis, clamore ingenti provolant ante signa et novam integrant pugnam.

neque sustineri poterant, ni extraordinariae cohortes pari corporum animorumque robore se obiecissent.

Tune inter primores duorum populorum res geritur; quidquid hinc aut illine communis Mars belli aufert, multiplex quam pro numero damnum est. vulgus aliud armatorum, velut delegata primoribus pugna, eventum suum in virtute aliena ponit. multi utrimque cadunt, plures vulnera accipiunt;

tandem equites alius alium increpantes, quid deinde restaret, quaerendo, si neque ex equis pepulissent hostem neque pedites quicquam momenti facerent? quam tertiam expectarent pugnam? quid ante signa feroces prosiluissent et alieno pugnarent loco?

— his inter se vocibus concitati clamore renovato inferunt pedem et primum gradu moverunt hostem, deinde pepulerunt, postremo iam haud dubie avertunt;