Ab urbe condita

et tabernis apertis proposita omnia in medio vidit intentosque opifices suo quemque operi et ludos litterarum strepere discentium vocibus ac repletas semitas inter vulgus aliud puerorum et mulierum huc atque illuc euntium, qua quemque suorum usuum causae ferrent, nihil usquam non pavidis modo sed ne mirantibus quidem simile,

circumspiciebat omnia, inquirens oculis, ubinam bellum fuisset;

adeo nec amotae rei usquam nec oblatae ad

victus igitur patientia hostium senatum eorum vocari iussit. “soli adhuc” inquit, “Tusculani, vera arma verasque vires, quibus ab ira Romanorum vestra tutaremini, invenistis.

ite Romam ad senatum; aestimabunt patres, utrum plus ante poenae an nunc veniae meriti sitis; non praecipiam gratiam publici beneficii; deprecandi potestatem a me habueritis; precibus eventum vestris senatus, quem videbitur, dabit.”

postquam Romam Tusculani venerunt senatusque paulo ante fidelium sociorum maestus in vestibulo curiae est conspectus, moti extemplo patres vocari eos iam tum hospitaliter magis quam hostiliter iussere. Tusculanus ita verba fecit:

“quibus bellum indixistis intulistisque, patres conscripti, sicut videtis nos stantes in vestibulo curiae vestrae, ita armati paratique obviam imperatoribus legionibusque vestris processimus.