Ab urbe condita

quos dicere exorsos consul interfatus, cum alia sibi praevertenda esse dixisset, redire Hypatam eos datis dierum decem indutiis et L. Valerio Flacco cum iis misso iussit eique, quae secum acturi fuissent, exponere, et si qua vellent alia.

Hypatam ut est ventum, principes Aetolorum apud Flaccum concilium habuerunt consultantes, quonam agendum modo apud consulem foret.

parantibus iis antiqua iura foederum ordiri meritaque in populum Romanum absistere iis Flaccus iussit,

quae ipsi violassent ac rupissent; confessionem iis culpae magis profuturam et totam in preces versam; nec enim in causa ipsorum, sed in populi Romani clementia spem salutis positam esse;

et se suppliciter agentibus iis adfuturum et apud consulem et Romae in senatu; eo quoque enim mittendos fore legatos.

haec una via omnibus ad salutem visa est, ut in fidem se permitterent Romanorum; ita enim et illis violandi supplices verecundiam se imposituros, et ipsos nihilo minus suae potestatis fore, si quid melius fortuna ostendisset.

postquam ad consulem ventum est, Phaeneas legationis princeps longam orationem et varie ad mitigandam iram victoris compositam ita ad extremum finivit, ut diceret Aetolos se suaque fidei populi Romani permittere.

id consul ubi audivit, “etiam atque etiam videte” inquit, “Aetoli, ut ita permittatis.” decretum Phaeneas, in quo id diserte scriptum erat, ostendit.

“quando ergo” inquit “ita permittitis, postulo, ut mihi Dicaearchum civem

prope dicentem interfatus Romanum “non in servitutem” inquit, “sed in fidem tuam nos tradidimus, et certum habeo te imprudentia labi, qui nobis imperes,

quae moris Graecorum non sint.” ad ea consul “nec hercule” inquit “magnopere nunc curo, quid Aetoli satis ex more Graecorum factum esse censeant, dum ego more Romano imperium inhibeam in deditos modo decreto suo, ante armis victos;

itaque, ni propere fit, quod impero, vinciri vos iam iubebo.” adferri catenas et circumsistere lictores iussit. tum fracta Phaeneae ferocia Aetolisque aliis est, et tandem cuius condicionis essent senserunt,

et Phaeneas se quidem et qui adsint Aetolorum scire facienda esse, quae imperentur, dixit, sed ad decernenda ea concilio Aetolorum opus esse; ad id petere ut decem dierum indutias daret.

petente Flacco pro Aetolis indutiae datae, et Hypatam reditum est. ubi cum in consilio delectorum, quos apocletos vocant, Phaeneas, et quae imperarentur et quae ipsis prope accidissent,

exposuisset, ingemuerunt quidem principes condicioni suae, parendum tamen victori censebant et ex omnibus oppidis convocandos Aetolos ad concilium.