Ab urbe condita

victis deinde proelio uno Gallis,

summa iustitia suos rexit, unicam fidem sociis praestitit, comis uxori ac liberis —

quattuor superstites habuit — , mitis ac munificus amicis regnum adeo stabile ac firmum reliquit, ut ad tertiam stirpem possessio eius descenderit.

cum hic status rerum in Asia Graeciaque et Macedonia esset, vixdum cum Philippo bello, pace certe nondum perpetrata, ingens in Hispania ulteriore coortum est bellum.

M. Helvius provinciam obtinebat. is litteris senatum certiorem fecit Culcham et Luxinium regulos in armis esse,

cum Culcha decem et septem oppida, cum Luxinio validas urbes Carmonem et Baldonem, in maritima ora Malacinos Sexetanosque et Baeturiam omnem et quae nondum animos nudaverant ad finitimorum motus consurrectura.

his litteris a M. Sergio praetore, cuius iurisdictio inter civis et peregrinos erat, recitatis decreverunt patres, ut comitiis praetorum perfectis, cui praetori provincia Hispania obvenisset, is primo quoque tempore de bello Hispaniae ad senatum referret.

sub idem tempus consules Romam venerunt;

quibus in aede Bellonae senatum habentibus postulantibusque triumphum ob res prospere bello gestas C. Atinius Labeo et C. Afranius tribuni plebis, ut separatim de triumpho agerent consules, postularunt: communem se relationem de ea re fieri non passuros, ne par honos in dispari esset.

cum Q. Minucius utrique Italiam provinciam obtigisse diceret, communi animo consilioque se et collegam res gessisse,

et C. Cornelius adiceret Boios adversus se transgredientis Padum, ut Insubribus Cenomanisque auxilio essent, depopulante vicos eorum atque agros collega ad sua tuenda aversos esse,