Ab urbe condita

cum praeterveheretur Hispaniae oram, procul Carthagine Nova expositis in terram militibus proximos depopulatus agros, inde ad urbem classem adpulit.

ibi cum interdiu milites in navibus tenuisset, nocte in litus expositos ad partem eam muri, qua capta Carthago ab Romanis fuerat, ducit, nec praesidio satis valido urbem teneri ratus et aliquos oppidanorum ad spem novandi res aliquid moturos.

ceterum nuntii ex agris trepidi simul populationem agrestiumque fugam et hostium adventum adtulerant,

et visa interdiu classis erat, nec sine causa electam ante urbem stationem apparebat. itaque instructi armatique intra portam ad stagnum ac mare versam continebantur.

ubi effusi hostes, mixta inter milites navalis turba, ad muros tumultu maiore quam vi subierunt, patefacta repente porta Romani cum clamore erumpunt turbatosque hostes

et ad primum incursum coniectumque telorum aversos usque ad litus cum multa caede persequuntur;

nec, nisi naves litori adpulsae trepidos accepissent, superfuisset fugae aut pugnae quisquam.

in ipsis quoque navibus est, dum, ne hostes cum suis simul inrumperent, trahunt scalas, orasque et ancoras, ne in moliendo mora esset, praecidunt;

multique adnantes navibus, incerto prae tenebris, quid aut peterent aut vitarent, foede interierunt.

postero die cum classis inde retro ad Oceanum, unde venerat, fugisset, ad octingentos homines caesi inter murum litusque et ad duo milia armorum inventa.

Mago cum Gades repetisset, exclusus inde, ad Cimbios — procul a Gadibus is locus abest — classe adpulsa, mittendis legatis querendoque, quod portae sibi socio atque amico clausae forent, purgantibus iis multitudinis concursu factum,

infestae ob direpta quaedam ab conscendentibus naves militibus, ad conloquium sufetes eorum, qui summus Poenis

inde navibus ad Pityusam insulam centum milia ferme a continenti Poeni tum eam incolebant — traiecit.

itaque classis bona cum pace accepta est, nec commeatus modo benigne praebiti, sed in supplementum classis iuventus armaque data. quorum fiducia Poenus in Baliares insulas — quinquaginta inde milia absunt — tramisit. duae sunt Baliares insulae;