Res Rustica

Ac si res exigit, ut plurimi mares progenerandi sint, Aristoteles vir callidissimus rerum naturae praecipit [*](inlutus S1A: inlotus .S2. ) [*](fructus S: om. Aac. ) [*](obnoxia S: obnoxium Aac. ) [*](admittit SAc: amittit a. ) [*](Parilibus S: paribus Aac. ) [*](matura S: mature Aac. ) [*](sin vero ed. pr.: sincera SAac. ) [*](probabilis SAac. ) [*](mensem vindemiam SAa: messem vindemiam c. ) [*](quia S: qui Aac. )

Post feturam deinde longinquae regionis opilio villicus fere omnem sobolem pastioni [*]()reservat; suburbanae, teneros agnos, dum adhuc herbae sunt expertes, lanio tradit, quoniam et parvo sumptu devehuntur, et iis submotis, fructus lactis ex matribus non minor [*]()percipitur. Submitti tamen etiam in vicinia urbis quintum quemque [*]()oportebit. Nam vernaculum pecus peregrino longe est utilius:

nec committi debet, ut [*]()totus grex effetus [*]()senectute dominum destituat: cum praesertim boni pastoris vel prima cura sit annis omnibus in demortuarum vitiosarumque ovium locum totidem vel etiam plura capita substituere: quoniam saepe frigorum atque hiemis saevitia pastorem decipit, et eas oves [*]()interimit, quas ille tempore autumni ratus adhuc esse [*]()

tolerabiles, non submoverat. Quo magis etiam propter hos casus, nisi quae validissima [*]()non [*]()com- [*](et SAac. ) [*](ratione a: -em SA. ) [*](pastioni S: -e Aac. ) [*](minor ac: mino A: om. S. ) [*](quicumq; A. ) [*](ut S: om. Aac. ) [*](effectus Aac: effectu S. ) [*](eas oves Ald.: exe ovis S: ex eo vix Aac. ) [*](esse iS2: essem S1A. ) [*](validissimo SAac. ) [*](non Sa: anon A: anno c. )

refert. Nam vel sterile vel imbecillum est. Partus vero incientis [*]()pecoris non secus quam obstetricum more custodiri debet. Neque enim aliter hoc animal quam muliebris sexus enititur, saepiusque etiam, quando [*]()est omnis rationis ignarum, laborat in partu. Quare veterinariae medicinae prudens esse debet pecoris magister, ut, si res exigat, vel integrum conceptum, cum transversus haeret locis genitalibus, extrahat, vel ferro divisum citra matris perniciem partibus educat,[*]()quod Graeci vocant ἐμβρουλκῖαν.

Agnus autem, cum est editus, erigi debet, atque uberibus admoveri, tum [*]()etiam eius diductum [*]()os pressis humectare papillis, ut condiscat maternum trahere alimentum. Sed prius quam hoc fiat, exiguum lactis emulgendum [*]()est, quod pastores colostrum vocant: ea nisi aliquatenus emittitur, nocet agno qui primo biduo [*]()quo natus est, cum matre claudatur, ut et ea partum suum foveat, et ille matrem agnoscere condiscat.

Mox deinde quamdiu non lascivit, obscuro et calido septo [*]()custodiatur; postea [*](senium S2: se nimiũ S1Ac. ) [*](incientis Ursinus: incipientis codd. ) [*](quando Richter: quanto prior, edd. ) [*](educat S: ducat Aa: duca c. ) [*](tum S: cum Aac. ) [*](diductum S: deAac. ) [*](emulgendus SAac. ) [*](primo biduo Heinsius; moviduo S1Ac. ) [*](septo Sa: septe Ac. )

Satisque [*]()est mane prius quam grex procedat in pascua; deinde etiam crepusculo redeuntibus saturis ovibus admiscere agnos. Qui cum firmi esse coeperint,[*]()pascendi sunt intra stabulum cytiso, vel medica,[*]()tum etiam furfuribus, aut, si permittat annona, farina hordei vel ervi: deinde, ubi convalucrint, circa meridiem pratis aut novalibus [*]()villae continuis matres admovendae sunt, et septo emittendi agni, ut condiscant [*]()foris pasci.

De genere pabuli iam et ante diximus, et nunc eorum, quae omissa sunt, meminerimus, iucundis-simas herbas esse, quae aratro proscissis arvis nascantur; deinde quae pratis uligine carentibus; palustres silvestresque minime idoneas haberi. Nec tamen ulla sunt tam blanda pabula, aut[*]()etiam pascua, quorum gratia [*]()non exolescat usu continuo, nisi pecudum fastidio pastor occurrerit praebito sale, quod velut [*]()aquae ac pabuli condimentum per aestatem canalibus ligneis impositum, cum e pastu redierint oves, lambunt, atque eo sapore cupidinem bibendi pascendique concipiunt.