Res Rustica

Quod facile evitabimus,[*]()si aut stabula roboreis axibus constrata, aut diligenter subinde emundata fuerit [*]()humus, et paleae superiectae.[*]()

Plerumque iumenta morbos concipiunt lassitudine et aestu, nonnunquam et frigore, et cum suo tempore urinam non fecerint; vel si sudant, et a concitatione confestim biberint; vel si, cum diu steterint, subito ad cursum extimulata sunt. Lassitudini quies remedio est, ita ut in fauces oleum vel adeps vino mixta infundatur. Frigori fomenta adhibentur, et calefacta oleo lumbi rigantur,[*]()caputque et spina tepenti adipe vel uncto liniuntur.

Si urinam non facit, eadem fere remedia sunt. Nam oleum immixtum vino supra ilia et renes infunditur: et si hoc parum profuit, melle decocto et sale collyrium tenue [*](ali A2R: alii SA1. ) [*](praebeat A: prebeat SR. ) [*](paleae—substernandae om. SAR. ) [*](pecudum SA1R: pedum A2. ) [*](conservare S: servare AR. ) [*](evitabimus A2R: evitavimus SA1. ) [*](fuerint SAR. ) [*](superiactae S: superiecta AR. ) [*](et—rigantur om. AR. )

Capitis dolorem indicant lacrimae, quae profluunt, auresque flaceidae; et cervix cum capite aggravata, et in terram summissa. Tum rescinditur vena, quae sub oculo est, et os calda fovetur, ciboque abstinetur primo die. Inde postero autem potio ieiuno tepidae aquae praebetur ac viride gramen, tum vetus faenum vel molle stramentum substernitur, crepusculoque aqua iterum datur, parumque hordei cum vicialibus, ut per exiguas potiones [*]()cibi ad iusta perducatur.

Si equo maxillae dolent, calido aceto fovendae, et axungia vetere confricandae sunt, eademque medicina tumentibus adhibenda est. Si armos laeserit, aut sanguinem demiserit,[*]()medio fere in utroque crure [*]()venae solvantur, et thuris polline cum eo qui profluit sanguine immixto, armi linantur, et ne plus iusto exanimetur, stercus ipsius iumenti fluentibus venis admotum[*]()fasciis obligetur. Postero quoque die ex iisdem locis [*]()sanguis detrahatur, eodemque modo curetur, et [*]()hordeo abstineatur exiguo faeno dato.

Post triduum deinde usque in diem sextum porri succus instar trium cyathorum mixtus cum olei [*](foramini S: -a AR. ) [*](manat urina S: maturina AR. ) [*](exiguas potiones S: exigua potione (portione A2) A1. ) [*](demiserit S: diAR. ) [*](crure A2c: cruore SA1R. ) [*](admotum A2R: -am SA1. ) [*](locis om. AR. ) [*](et om. AR. )

ducetur. At si bilis molesta iumento est, venter intumescit, nec emittit ventos, manus uncta inseritur alvo, et obsessi naturales exitus adaperiuntur, exemptoque stercore postea[*]()cunila bubula et herba pedicularis cum sale trita et decocto [*]()melli miscentur, atque ita facta collyria subiciuntur, quae ventrem movent, bilemque omnem deducunt.

Quidam myrrhae tritae quadrantem cum hemina vini faucibus infundunt, et anum [*]()liquida pice oblinunt. Alii marina aqua lavant alvum, alii recenti muria. Solent etiam vermes atque [*]()lumbrici nocere intestinis; quorum signa sunt, si iumenta cum dolore crebro volutantur, si admovent caput utero, si caudam saepius iactant. Praesens medicina est, ita ut supra scriptum est, inserere[*]()manum, et fimum eximere; deinde alvum marina aqua vel muria dura lavare, postea radicem capparis tritam cum sextario aceti [*]()faucibus infundere; nam hoc modo praedicta intereunt animalia.

Omni autem imbecillo pecori alte sub-sternendum est, quo mollius cubet. Recens tussis celeriter sanatur, pinsita lente et a valvulis separata minuteque molita. Quae cum ita facta sunt, [*](adivitis S1A1: adiutus R: adibitis S2. ) [*](posite acunila S: posita ea AR. ) [*](decoctos SA: -a R. ) [*](anum S2a: annũ S1: annui A. ) [*](in qua SAR. ) [*](insero SA. ) [*](aceti S: cum aceto AR. )

Impetigines et quicquid scabiei est [*]()aceto et alumine defricantur. Nonnunquam, si haec permanent, paribus ponderibus mixtis nitro et scisso alumine cum aceto linuntur. Papulae [*]()ferventissimo sole usque eo strigile raduntur, quoad eliciatur sanguis. Tum ex aequo miscentur radices agrestis hederae,[*]()sulfurque et pix liquida cum alumine. Eo medicamine praedicta vitia curantur.

Intertrigo bis in die subluitur aqua calida. Mox decocto ac trito sale cum adipe defricatur, dum sanguis emanet. Scabies mortifera huic quadrupedi est, nisi celeriter succurritur: quae si levis est, inter initia candenti 5 sub sole vel cedro 6 vel oleo lentisci finitur vel urticae semine et oleo detritis vel unguine ceti, quod in lancibus salitus thynnus remittit.

Praecipue tamen huic noxae salutaris est adeps marini vituli. Sed si iam inveteraverit, vehementioribus opus est remediis. Propter quod bitumen, et sulfur,[*]()et veratrum [*]()pici liquidae axungiae-que vetere [*]()mixta pari pondere incoquuntur, atque [*](diebus add. Lundström. ) [*](scabiei est Lundström: scabies SAR. ) [*](pabulo SA1R: papulae A2. ) [*](herbe SAR. ) [*](candentis SAR. ) [*](cedro S: cedre AR. ) [*](sulpure S1A: sulphure S2R. ) [*](veratro SAR. ) [*](veteri B: veterio SA. )

Saepe etiam scalpello usque ad vivum resecare et amputare scabiem profuit, atque ita factis ulceribus mederi liquida pice atque oleo, quae expurgant et replent vulnera. Quae [*]()cum expleta sunt, ut celerius cicatricem et pilum ducant,[*]()maxime proderit fuligo ex aeno ulceri infricata.

Muscas quoque vulnera infestantes sum-movebimus pice et oleo vel unguine infusis. Cetera ervi farina recte curantur. Cicatrices oculorum ieiuna saliva et sale defricatae 3 extenuantur: vel cum fossili4 sale trita sepiae testa, vel semine agrestis 5 pastinacae pinsito et per linteum super oculos expresso.

Omnisque dolor oculorum in-unctione succi plantaginis cum melle acapno,[*]()vel si id non est, utique thymino celeriter levatur. Non-nunquam etiam per nares profluvium sanguinis periculum attulit, idque repressum est infuso naribus viridis coriandri succo.

Interdum et fastidio ciborum languescit pecus. Eius remedium est genus seminis quod git 7 appellatur, cuius duo cyathi triti diluuntur olei cyathis tribus et vini sextario, atque ita faucibus infunduntur. Sed 8 nausea discutitur etiam, si caput alii tritum cum vini hemina saepius potandum prae-beas. Suppuratio melius ignea lamina quam frigido ferramento reseratur, et expressa postea linamentis [*](aquae cum S: aeque quae cum AR. ) [*](ducat SAR: ducant a. ) [*](defricata AR: defricta S. ) [*](fossili S: fusili AR. ) [*](agrestibus SAR. ) [*](acaprio SAR. ) [*](git S: gis AR. ) [*](sed a: det S1A. a Roman coriander (Nigella sativa). )

curatur. Est etiam illa pestifera labes, ut intra paucos dies equae subita macie et deinde morte corripiantur: quod cum accidit, quarternos sextarios gari singulis per nares infundere utile est, si minoris formae sunt: nam si maioris, etiam congios. Ea res omnem pituitam per nares elicit, et pecudem expurgat.

Rara quidem, sed et haec est equarum nota 1 rabies, ut cum in aqua imaginem suam viderint, amore 2 inani capiantur, et per hunc oblitae pabuli, tabe cupidinis intereant. Eius vesaniae 3 signa sunt, cum per pascua veluti extimulatae concursant, subinde ut circumspicientes requirere 4 ac desiderare aliquid videantur.

Mentis error discutitur, si decidas inaequaliter comas equae et eam [*]()deducas ad aquam. Tum demum speculata [*]()deformitatem suam, pristinae imaginis abolet [*]()memoriam. Haec de universo equarum genere satis dicta sunt. Illa proprie praecipienda sunt iis [*]()quibus mularum greges curae est submittere.

In educando genere mularum antiquissimum est diligenter exquirere atque explorare parentem futurae prolis feminam et marem: quorum si alter alteri 9 non est idoneus, labat etiam quod ex duobus fingitur.