Res Rustica

Columella, Lucius Junius Moderatus

Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.

Nam loci laetitia plures, exilitas pauciores desiderat; siquidem luxuriosa vitis, nisi fructu compescitur, male deflorescit et in materiam frondemque effunditur; infirma rursus, cum onerata est, affligitur. [*]()Itaque pingui terra singulis bracchiis licebit bina iniungere flagella, nec tamen numerosius [*]()onerare, quam ut una vitis octo serviat palmitibus, nisi si admodum nimia ubertas plures postulabit; illa enim pergulae magis quam vineae figuram obtinet quae supra hunc modum materiis distenditur.

Nec debemus committere, ut bracchia pleniora trunco sint; verum adsidue, cum modo a lateribus eorum flagella licuerit summittere, amputanda erunt superiora duramenta, ne iugum excedant; sed novellis palmis semper vitis renovetur. Quae si satis excreverint, iugo superponantur; sin aliqua earum vel perfracta [*]()vel parum procera [*](quo SA. ) [*](interius SAaM. ) [*](adfligatur SA. ) [*](numerius SA. ) [*](praefracta Schn. )

v.1.p.402

fuerit, locumque idoneum obtinebit unde vitis anno sequenti revocari[*]()debeat, in pollicem tondeatur, quem quidam custodem, alii resecem, nonnulli praesidiarium appellant, id est, sarmentum gemmarum duarum vel trium, ex quo cum processere frugiferae [*]()materiae, quicquid est supra vetusti bracchii amputatur, et ita ex novello palmite vitis pullulascit. [*]()Atque haec ratio bene institutarum vinearum in perpetuum custodienda erit.

Si vero aliter formatas acceperimus,4 et iam 5 multorum annorum neglegentia supervenerit 6 iugum, considerandum erit cuius longitudinis sint duramina quae excedant 7 praedictam mensuram. Nam si duorum pedum aut paulo amplius fuerint, poterit adhuc universa vinea sub iugum mitti, si tamen palus trunco est applicitus;

is enim a vite summovetur et in medio spatio duorum ordinum ad lineam pangitur; transversa deinde vitis ad statumen perducitur, atque ita iugo subicitur. At si duramenta eius longius excesserunt,[*]()ut in quartum aut etiam in quintum statumen prorepserint, maiore sumptu restituitur;[*]()mergis namque, qui [*]()nobis maxime placent, propagata celerrime provenit.

Hoc tamen si vetus et exesa est superficies trunci; at si robusta et [*](revocari SAaM, vett. edd.: renovari c, et vulgo. ) [*](fructiferae cM, Ald., Gesn. ) [*](pullulascit vulgo: pullescit SAa, vett. edd.: pululescit c: om. M. ) [*](vineas post acceperimus suppl. Gesn., Schn.; deest codd., vett. edd., Ald. ) [*](et iam S, Sobel: et AacM, et vulgo. ) [*](supervenerit codd., vett. edd., Ald.: supervenerit Gesn., Schn. ) [*](excedant SAacM, vett. edd.: excedunt vulgo. Deinde supra dictum acM. ) [*](excesserunt SAc, vett. edd.: excesserint alii. ) [*]( restituitur SA, vett. edd.: restituentur acM, Ald., Gesn.: restituetur Schn. ) [*]( mergis. his namque, quod vulgo ante Schn. )

v.1.p.404

integra, minorem operam desiderat. Quippe hiberno tempore ablaqueata fimo satiatur angusteque deputatus et inter quartum ac tertium pedem a terra viridissima parte corticis acuto mucrone ferramenti vulneratur. Frequentibus deinde fossuris terra permiscetur, ut incitari vitis possit, et ab ea maxime parte,quae vulnerata est, pampinum fundere.

Plerumque autem germen de cicatrice procedit, quod sive longius prosiluerit,[*]()in flagellum summittitur: sive brevius, in pollicem: sive admodum exiguum, in furunculum. Is ex quolibet vel minimo capillamento fieri potest. Nam ubi unius aut alterius folii pampinus prorepsit e duro, dummodo ad maturitatem perveniat, sequente vere si non adnodatus neque adrasus est, vehementem fundit materiam; quae cum convaluit et quasi bracchium fecit, licet tum supervagatam partem duramenti recidere, et ita reliquam iugo subicere.