Res Rustica
Columella, Lucius Junius Moderatus
Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.
Si modo longi temporis observatione comperimus, quod certe comperimus, eum malleolum, qui quattuor uvas tulerit, deputatum et in terram depositum, a fecunditate materna sic degenerare ut interdum singulis, non numquam etiam binis uvis minus adferat;
in quantum autem censemus defeeturos [*]()eos, qui binos aut fere singulos fetus in matre tulerint, cum etiam feracissimi translationem saepe reformident? [*]()Itaque huius rationis demonstratorem magis esse me quam inventorem, libenter profiteor, ne quis existimet fraudari maiores nostros laude merita. Nam id ipsum sensisse[*]()eos non dubium est, quamvis nullo alio scripto proditum, exceptis quos rettulimus numeros [*]()Vergili, et sic [*]()tamen ut de seminibus leguminum praecipiatur.
Cur enim aut e duro natam virgam, aut etiam ex fecundo malleolo, quem ipsi probassent, decisam sagittam repudiabant, si nihil interesse ducebant ex quo loco semina legerentur? Num [*]()quia vim fecunditatis certis quasi membris inesse non dubitabant, idcirco pampinarium et sagittam velut inutiles ad deponendum prudentissime damnaverunt? Quod si ita est, nihil dubium est multo [*](agricolatione spatione SA: in totam agricolationis rationem ii/, et vulgo ante Schn.: in tota agricolationis satione Sobel. ) [*](despecturos SAc, vett. edd. ) [*](formident SAa, vett. edd. ) [*](censuisse M, Ald., Gesn. ) [*](numeros S, Schn.: numeris A: metris acM: quae r. metris plerique edd. ) [*](hic ac, edd. ante Schn. ) [*](Nunc SAcM, Ald., Gesn. )
qui frugifero loco natus fructum non attulisset. Nam si sagittam, id est superiorem partem malleoli, vituperandam censebant, cum esset eadem pars surculi frugiferi, quanto magis vel ex optima [*]()vitis parte natum flagellum, si est sterile, improbatum ab his ratio ipsa declarat? Nisi tamen, quod est absurdum, crediderunt eum [*]()translatum et abscissum a sua stirpe, destitutumque materno alimento, frugiferum, qui in [*]()ipsa matre nequam fuisset.[*]()Atque haec et forsitan pluribus dicta sint [*]()quam exigebat ratio veritatis; minus tamen multis quam postulabat prave detorta et inveterata opinio rusticorum.