Res Rustica
Columella, Lucius Junius Moderatus
Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.
Fabricius et Curius Dentatus, alter Pyrrho finibus Italiae pulso, domitis alter Sabinis, accepta, quae viritim dividebantur, captivi agri septem iugera non minus industrie coluerit, quam fortiter armis quaesierat; et ne singulos intempestive nunc persequar, cum tot alios Romani generis intuear memorabiles duces hoc semper duplici studio floruisse vel defendendi vel colendi patrios quaesitosve fines, intellego luxuriae et deliciis nostris pristinum morem virilemque vitam displicuisse.
Omnes enim, sicut M. Varro iam temporibus avorum conquestus est, patres familiae falce et aratro relictis intra murum correpsimus et in circis potius ac theatris quam in segetibus ac vinetis [*]()manus movemus; attonitique miramur gestus effeminatorum, quod a natura sexum viris [*](sic codices recentiores et fere omnes ex Varrone, E.E. II. Praef. 3: vineis SA, Lundslrōm. a According to tradition, Cincinnatus was called from the plough to the dictatorship in 458 B.C, To save the Roman army besieged by the Aequians on Mt. Algidus. He delivered the consul Minucius and his army, resigned the dictatorship, and returned to his little farm after holding the office only sixteen days.Cf. Livy, III. 26-29. b One iugerum—about three-fifths of an acre. c Consul in 282 and 278 B.C., his noble conduct toward Pyrrhus, king of Epirus, led to the evacuation of Italy by that king. )
'Mox deinde, ut apti veniamus ad ganeas, cotidianam cruditatem Laconicis [*]()excoquimus et exusto sudore sitim quaerimus noctesque libidinibus et ebrietatibus, dies ludo vel somno consumimus, ac nosmet ipsos ducimus fortunatos, quod " nec orientem solem videmus [*]()nec occidentem."
Itaque istam vitam socordem persequitur valetudo. Nam sic iuvenum corpora fluxa et resoluta sunt, ut nihil mors mutatura videatur. At mehercules vera illa Romuli proles assiduis venatibus nec minus agrestibus operibus exercitata firmissimis praevaluit corporibus ac militiam belli, cum res postulavit, facile sustinuit durata pacis laboribus semperque rusticam plebem praeposuit urbanae. Ut enim qui in villis [*]()intra consaepta morarentur, quam qui foris terram molirentur, ignaviores habitos, sic eos, qui sub umbra civitatis intra moenia desides cunctarentur, quam qui rura colerent administrarentve opera colonorum,[*]()segniores visos.