Tusculanae Disputationes

Cicero, Marcus Tullius

Cicero. M. Tulli Ciceronis. Scripta Quae Manserunt Omnia. Pohlenz, M, editor. Leipzig: Teubner, 1918.

qui tandem isti grandiloqui contra haec duo, quae[*](haec post quae iterum hab. V) maxime angunt,[*](qui...5 angunt Non.115,26 ) [*](agunt V1 ) melius se habent quam Epicurus?[*](epicu...rus epicuru.s R)

An ad cetera, quae mala putantur, non et Epicurus[*](epicu...rus epicuru.s R) et reliqui philosophi satis parati videntur? quis non paupertatem extimescit? neque tamen quisquam philosophorum. hic[*](Epic.fr.472) vero ipse quam parvo est contentus! nemo de tenui victu plura dixit. etenim, quae res pecuniae cupiditatem adferunt, ut amori, ut ambitioni, ut cotidianis sumptibus copiae suppetant, cum procul ab his omnibus rebus absit, cur pecuniam magnopere desideret vel potius cur[*](cur om. V) curet omnino?

an Scythes Anacharsis[*](cythes anacahrsis G) potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi facere non poterunt?[*](poterunt sV3 potuerunt X) illius epistula fertur his verbis:

Anacharsis[*](Anach. epist. 5) Hannoni salutem. Mihi amictui est Scythicum tegimen, calciamentum solorum callum, cubile terra, pulpamentum[*](pulpamentum sV3 ) [*](palpamentum X) fames, lacte caseo carne vescor. quare ut ad[*](ad et ) quietum me licet venias. munera autem ista, quibus es[*](es add. G1 ) delectatus, vel civibus tuis vel diis inmortalibus[*](imm. GR) dona.
omnes fere philosophi omnium disciplinarum, nisi quos a recta ratione natura vitiosa detorsisset, eodem hoc animo esse potuerunt.

Socrates, in pompa cum magna vis auri argentique ferretur,[*](ferretur in mg.add.G2 ut v. )

quam multa non desidero!
inquit. Xenocrates,[*](sqq. cf. Val. Max. 4,3 ext. 3) cum legati ab Alexandro quinquaginta ei talenta attulissent, quae erat pecunia temporibus illis, Athenis praesertim, maxuma, abduxit legatos[*](legata K)
p.446
ad cenam in Academiam; is apposuit tantum, quod satis esset,[*](esset est et K1 ) nullo apparatu. cum postridie rogarent eum, cui numerari iuberet,[*](luberet G)
quid? vos hesterna
inquit
cenula non intellexistis[*](intellexisti KR1 ) me pecunia non egere?
quos[*](quos sR2V3 quod X) cum tristioris vidisset, triginta minas accepit, ne aspernari regis liberalitatem videretur.

at vero Diogenes liberius, ut Cynicus, Alexandro roganti, ut diceret, si quid[*](quid ex quis V3 ) opus esset,

nunc quidem paululum
inquit
a sole.
offecerat videlicet apricanti. et hic quidem disputare[*](disputari KR1 ) solebat, quanto regem Persarum vita fortunaque[*](fortuneque V1 ) superaret; sibi nihil deesse, illi nihil satis umquam fore; se eius voluptates non desiderare, quibus numquam satiari ille posset, suas eum consequi nullo modo posse.

Vides,[*](fr. 456) credo, ut Epicurus cupiditatum genera diviserit, non nimis fortasse subtiliter, utiliter tamen:[*](tamen, asserens p. H)

partim esse naturales et necessarias, partim[*](partlm esse ... 18 et in r., non necessarias partim in mg. Vc ) [*](partim naturales et non necessarias om. K) naturales et non necessarias, partim neutrum; necessarias satiari posse paene nihilo; divitias enim naturae esse parabiles; secundum autem genus cupiditatum nec ad[*](ad a K) potiendum difficile esse censet nec[*](nec ne G) vero ad carendum; tertias,[*](tertia H) quod essent plane[*](plena K1 ) inanes neque necessitatem modo, sed ne[*](ne om. H) naturam quidem attingerent, funditus eiciendas putavit.[*](Epicurus...24 putavit H)

hoc[*](hęc V1 ) loco[*](hodoco K1 ) multa ab Epicureis[*](fr. 440) disputantur, eaeque[*](eaque V1 ) voluptates singillatim extenuantur, quarum genera non contemnunt, non [*](add. Bentl. (non ante contemnunt del. Mdv. ad fin. 1, 45). agitur de volup- tatibus quae natura adpetuntur, non difficiles tamen ad caren- dum sunt (cf. v. 447, 5 cum 446,21). de copia voluptatum cf. Hort. fr. 74 Aug. civ. 19,14 al. (non valet idem atque copia facilis)) quaerunt tamen

p.447
copiam. nam et obscenas voluptates,[*](et obscenas voluptatesrespondet v. 24 victum eqs. (in §§ 95. 6 Cic. longius evehitur)) de quibus multa ab illis habetur oratio,[*](una et obscenas ... 2 habet oratio Non. 357, 11 ) facilis communis in medio sitas esse dicunt, easque si natura requirat, non genere aut[*](genere aut generavit V1 ) loco aut ordine, sed forma aetate figura metiendas[*](mentiendas V1 ) putant, ab isque[*](-que -qui V1 quae K) abstinere minime esse difficile, si aut valetudo[*](valitudo ) aut officium aut fama postulet, omninoque genus hoc voluptatum optabile esse, si non obsit, prodesse numquam.

Totumque[*](fr. 439) hoc de voluptate sic ille praecipit, ut voluptatem ipsam per se, quia voluptas sit, semper optandam et [*](et add. s cf. p. 423, 4 de orat. 1, 231 al. (asyndeton ipsum tolerari potest cf. exsibilatur exploditur parad. 26) ) expetendam putet, eademque ratione dolorem ob id ipsum, quia dolor sit, semper esse fugiendum; itaque hac usurum compensatione[*](conpensatione K) sapientem, ut et[*](ut et s ut om. X et om. ) voluptatem fugiat, si ea[*](eam ) maiorem dolorem effectura sit, et dolorem suscipiat maiorem efficientem voluptatem; omniaque iucunda,[*](iocunda GR1 ( ss. 1) ) quamquam sensu corporis iudicentur, ad animum referri tamen.