Tusculanae Disputationes

quae, quicquid genuit, non modo animal, sed etiam quod ita ortum esset e terra, ut stirpibus suis niteretur, in suo quidque genere perfectum esse voluit. itaque et arbores et vites et ea, quae sunt humiliora neque se tollere a terra altius possunt, alia semper virent, alia hieme nudata verno tempore tepefacta frondescunt, neque est ullum quod non ita vigeat[*](vigeant X) interiore quodam motu et suis in quoque seminibus inclusis, ut aut flores aut fruges fundat aut bacas,[*](ut... bacas Non.312,41(fundant)) omniaque in omnibus, quantum in ipsis sit, nulla vi[*](vi K vim GRV) impediente perfecta sint.

facilius vero etiam in bestiis, quod is sensus a natura est datus, vis ipsius naturae perspici potest. namque alias bestias nantis aquarum incolas esse voluit, alias volucres caelo frui libero, serpentis quasdam, quasdam[*](alt. quasdam del. Rc? ) esse gradientis,[*](nantes ...15 serpentes...16 gradientes Rc? ) earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas, inmanis alias, quasdam autem cicures,[*](cicuras Non. ) non nullas abditas terraque tectas.[*](partim solivagas...19 tectas Non. 93,3 ) atque earum quaeque suum tenens munus, cum in disparis animantis vitam transire non possit, manet in lege naturae. et ut bestiis aliud[*](aliud alii V (ult. i e corr.)) alii praecipui[*](praecipui quid Se. sed cf.inv.2, 3 aliud alii commodi) a natura datum est, quod suum quaeque retinet nec discedit[*](discendit X discedit s ) ab eo, sic homini multo quiddam praestantius; etsi praestantia debent ea dici, quae habent aliquam comparationem, humanus autem animus decerptus ex mente divina cum alio nullo nisi[*](nullo mpod nisi G (exp. 2)) cum ipso deo, si[*](si (priore loco)] sic K) hoc fas est dictu, comparari potest.

hic igitur si est[*](si est (alt. loco) add. G2 ) excultus et si eius acies ita curata est, ut ne[*](ne nec K) caecaretur erroribus, fit perfecta mens, id est absoluta ratio, quod est idem[*](id est idẽ G) virtus. et si omne beatum est, cui nihil deest,

Et hoc quidem mihi cum Bruto convenit, id est cum Aristotele Xenocrate Speusippo[*](pseusippo X (pseups. K)) Polemone. sed mihi videntur etiam beatissimi.

quid enim deest ad beate vivendum ei, qui confidit suis bonis? aut, qui diffidit,[*](difidit et... -at G) beatus esse qui potest? at[*](at aut K1 ) diffidat[*](difidit et... -at G) necesse est, qui bona dividit tripertito.[*](tripertio G1 (ex tripertito) KRV) qui enim poterit aut corporis firmitate[*](firmitati GV) aut fortunae stabilitate[*](stabilitati V3 ) confidere? atqui nisi stabili et fixo et permanente bono beatus esse nemo potest. quid ergo eius modi istorum est? ut mihi Laconis illud dictum in hos cadere videatur, qui glorianti cuidam mercatori, quod multas navis in omnem oram maritimam demisisset,

non sane optabilis quidem ista[*](ista quidem edd.vett. We. sed cf. Kueh. ad 1, 6 )

rudentibus apta fortuna.