Tusculanae Disputationes

Cicero, Marcus Tullius

Cicero. M. Tulli Ciceronis. Scripta Quae Manserunt Omnia. Pohlenz, M, editor. Leipzig: Teubner, 1918.

Quae autem libidini subiecta sunt, ea sic definiuntur, ut ira sit libido poeniendi[*](poen. ex pen. V2 pun. HVrec ) eius qui videatur laesisse iniuria, excandescentia autem sit ira nascens et modo[*](modo W (o)rgh\ e)narxome/nh) sine modo Non. ) existens,[*](excandescentia... 9 existens Non. 103, 14 ) [*](desistens V3 ) quae qu/mwsis Graece dicitur, odium[*](QgMwClC fere X) ira inveterata, inimicitia ira ulciscendi tempus observans, discordia ira acerbior intimo animo[*](animo Lb. (cf. Th. 1. 1. 4, 940) odio) et corde concepta, indigentia[*](Idigentia K1 ) libido inexplebilis, desiderium libido eius, qui nondum adsit, videndi. distinguunt[*](distingunt X) illud etiam, ut libido sit earum rerum, quae dicuntur de quodam aut quibusdam, quae kathgorh/mata [*](KaTHGopphmaTL fere X) dialectici appellant, ut habere divitias, capere honores, indigentia[*](diligentia X indigentia sV3 quod verum videtur, etsi Cic. non bene expressit spa/nin duplici sensu adhiberi (de re cf. St. fr. 3, 91 ) rerum ipsarum sit,[*](sit Man. est (def. Küh.)) ut honorum, ut[*](St. fr. 3, 379) pecuniae.[*](ut pec. et pec. H)

Omnium autem perturbationum fontem esse dicunt intemperantiam, quae est a [*](a in r. G2 del. ab Arnim (cf. fr. 3, 475 al.) a recta ratione del. Bentl. et post mente add. s ) tota mente a recta ratione defectio sic aversa a praescriptione[*](a praescriptione aperte scriptione V1 ) rationis, ut nullo modo adpetitiones animi nec regi nec contineri[*](animi regine cont. V ( add. 3)) queant. quem ad modum igitur temperantia sedat adpetitiones[*](app. Vc ) et efficit, ut eae[*](aeae K1 (hae Kc)R) rectae[*](recte G1VH) rationi pareant, conservatque considerata iudicia mentis, sic[*](si V1 ) huic inimica

p.372
intemperantia omnem animi statum inflammat conturbat incitat, itaque et aegritudines et metus et reliquae[*](reliq; conturbationes G1 ) perturbationes omnes gignuntur ex ea.

Quem ad modum, cum sanguis corruptus est aut[*](St. fr. 3, 424) pituita redundat aut bilis, in corpore morbi aegrotationesque nascuntur, sic pravarum opinionum conturbatio et ipsarum inter se repugnantia sanitate spoliat animum morbisque perturbat;[*](sit... 372, 8 perturbat (sine 23 quidam ... 26 constan- tia et 368, 10 itaque... 368, 12 potestate) H) [*](conturbat V1 )

ex perturbationibus autem primum morbi conficiuntur, quae vocant illi nosh/mata, eaque quae sunt eis morbis contraria,[*](nosemiata X (nos emata V)) quae habent ad res certas vitiosam offensionem[*](vitiosam offensionem s vitiosa offensione X (-sas -es Vrec)) atque fastidium, deinde aegrotationes, quae appellantur a Stoicis a)rrwsth/mata,[*](appwCTHMLTL GV ac fere KR (o pro w, a pro L) idem appositae G1 ) isque item oppositae contrariae[*](contraria V1 ) offensiones. hoc loco nimium operae[*](opere GKV) consumitur a Stoicis, maxime a Chrysippo,[*](crys. G1 ) dum morbis corporum comparatur morborum animi similitudo; qua oratione[*](ratione V1 ) praetermissa minime necessaria ea, quae rem continent, pertractemus.

intellegatur igitur perturbationem iactantibus se opinionibus inconstanter et turbide in motu[*](in motu immotus GRV (s del.rec ) H immotos K (ss. c)) esse semper; cum autem hic fervor concitatioque animi inveteraverit et tamquam in venis medullisque insederit, tum existet[*](existit X (exs. G) existet Küh. (de fut. cf. p. 378, 14 comm. ad 1, 29 Sen. epist. 85, 9 al.) inveteravit ... insedit ... existit Sey. ) et morbus et aegrotatio et offensiones eae, quae sunt eis morbis aegrotationibusque contrariae. Haec, quae dico, cogitatione inter se differunt, re quidem copulata sunt, eaque[*](eaque GRV (eaq K1 sed; add. 2)) oriuntur ex libidine et ex laetitia. nam cum est concupita pecunia

p.373
nec adhibita continuo ratio quasi quaedam Socratica medicina, quae sanaret[*](sanet Bentl. permanet K1 ) eam cupiditatem, permanat in venas et inhaeret in visceribus illud malum, existitque[*](existit (exs. KR) qui m. X (que Vrec s)) morbus et aegrotatio, quae evelli[*](evelli Wopkens avelli) inveterata non possunt, eique morbo nomen est avaritia;