In C. Verrem

teque, Hercules, quem iste Agrigenti nocte intempesta servorum instructa et comparata manu convellere suis[*](convellere suis RSY: conv. ex suis pd (e suis Zumpt): ex tuis Madv.) sedibus atque auferre conatus est; teque, sanctissima mater Idaea, quam apud Enguinos augustissimo et religiosissimo in[*](in p: om. RSY) templo sic spoliatam reliquit ut nunc nomen modo Africani et vestigia violatae religionis maneant, monumenta victoriae fanique ornamenta non exstent; vosque, omnium rerum forensium, consiliorum maximorum, legum[*](legum pd: reliquum RSY) iudiciorumque arbitri et testes celeberrimo in loco populi Romani locati, Castor et Pollux, quorum e templo quaestum iste sibi[*](sibi iste p) et praedam improbissimam[*](improbissimam SDY: improvisissimam R: maximam improbissime pd (fort. improbissime maximam)) comparavit; omnesque di qui vehiculis tensarum sollemnis coetus ludorum invisitis[*](invisitis pk: inutilis R: initis SDY), quorum iter iste ad suum quaestum, non[*](non Sp: om. R) ad religionum dignitatem faciundum exigendumque curavit; teque,

Ceres et Libera, quarum sacra, sicut opiniones hominum ac religiones ferunt, longe maximis atque occultissimis caerimoniis continentur, a quibus initia vitae atque victus, morum, legum, mansuetudinis, humanitatis hominibus et civitatibus data ac dispertita esse dicuntur, quarum sacra populus Romanus a Graecis adscita et accepta tanta religione et publice et privatim tuetur, non ut ab illis huc adlata, sed ut ceteris hinc tradita esse videantur, quae ab isto uno[*](isto uno Rp: uno isto SDY) sic polluta ac violata sunt ut simulacrum Cereris unum, quod a viro non modo tangi sed ne aspici quidem fas fuit, e sacrario Catina[*](Catinae d) convellendum auferendumque curarit[*](curarit scripsi (§178 supra): curauit RSY: curaverit p edd.), alterum autem Henna ex sua sede ac domo sustulerit, quod erat tale ut homines, cum viderent, aut ipsam videre se Cererem aut effigiem Cereris non humana manu factam, sed de caelo lapsam arbitrarentur,

— vos etiam atque etiam imploro et appello, sanctissimae deae, quae illos Hennensis lacus lucosque incolitis, cunctaeque Siciliae, quae mihi defendenda tradita est, praesidetis, a quibus inventis frugibus[*](fructibus RSY) et in orbem terrarum distributis omnes[*](si omnes RS) gentes ac nationes vestri religione numinis[*](nominis RS) continentur; ceteros item deos deasque omnis imploro et obtestor, quorum templis et religionibus iste nefario quodam furore et audacia instinctus bellum sacrilegum semper impiumque habuit indictum, ut, si in hoc reo atque in hac causa omnia mea consilia ad salutem sociorum, dignitatem rei publicae[*](rei pub. RSYp: populi Romani qd), fidem meam spectaverunt, si nullam ad rem nisi ad officium et virtutem[*](virtutem RSY: veritatem pd (§130 supra)) omnes meae curae vigiliae cogitationesque elaborarunt[*](elaborarunt K vulg.: -abunt RSD: laborarunt p: -abunt d (v, §§126, 158)), quae mea mens in suscipienda causa fuit, fides in agenda, eadem vestra sit in iudicanda;

deinde uti C. Verrem, si eius omnia sunt inaudita et singularia facinora sceleris, audaciae, perfidiae, libidinis, avaritiae, crudelitatis, dignus exitus eius modi vita atque factis vestro iudicio consequatur, utique[*](utique Madvig: ut hi qui R: utque pd.) res publica[*](In SDY est ut hi quibus res p. placet servanda eorumque fides) meaque fides una hac accusatione mea contenta sit[*](sint?), mihique posthac[*](mihique posthac SDp: mihi quae potest hac R) bonos potius defendere liceat[*](defendere liceat p vulg.: dereliceat R: laudare liceat SDY) quam improbos accusare necesse sit.