In C. Verrem

sed quid ego ex te quaero quid defensurus sis, potius quam cognoscam ex ipsa civitate quid gestum sit? recita testimonium publicum Liparensium, deinde quem ad modum nummi Valentio sint dati. TESTIMONIVM PVBLICVM. Qvo MODO SOLVTVM SIT, EX LITTERIS PVBLICIS. etiamne haec tam parva civitas, tam procul a[*](a (ante conspectu) Vpq: om. O) manibus tuis atque a conspectu remota, seiuncta a Sicilia, in insula inculta tenuique posita[*](posita in loco V), cumulata aliis tuis maioribus iniuriis, in hoc quoque frumentario genere praedae tibi et quaestui fuit? quam tu totam insulam cuidam tuorum sodalium sicut aliquod munusculum condonaras, ab hac etiam haec frumentaria lucra tamquam a mediterraneis exigebantur? itaque qui tot annis agellos suos te praetore[*](te praetore VO: ante te pr. p rell. piratis VcO: privatis p rell.) redimere a piratis solebant, idem se ipsos a te[*](a te p rell. praeter V (ab te): abs te vulg.) pretio imposito redemerunt.

quid vero[*](vero VcO: ergo p rell.)? a Tissensibus, perparva ac tenui civitate, sed[*](sed VcO: et p rell.) aratoribus laboriosissimis frugalissimisque hominibus, nonne plus lucri nomine eripitur quam quantum omnino frumenti[*](omnino frumenti VO: frum. omn. p rell.) exararant? ad quos tu decumanum Diognetum Venerium misisti, novum genus publicani. cur hoc auctore non Romae quoque[*](quoque VcO: om. p rell.) servi publici ad vectigalia accedunt[*](accedunt cO: accedant Vp rell.)? anno secundo Tissenses HS xxi lucri dare coguntur inviti; tertio anno xii mod.[*](xii mod' cO: ∞ ∞ modium p: varie turbant rell.) tritici lucri Diogneto Venerio dare coacti sunt. hic Diognetus, qui ex publicis vectigalibus tanta lucra facit, vicarium nullum habet, nihil omnino peculi. vos etiam nunc dubitate, si potestis, utrum tantum numerum tritici Venerius apparitor istius sibi acceperit an huic exegerit.

atque haec ex publico Tissensium testimonio cognoscite. TESTIMONIVM PVBLICVM TISSENSIVM. obscure, iudices, praetor ipse decumanus est, cum eius apparitores frumentum a civitatibus exigant, pecunias imperent, aliquanto plus ipsi lucri[*](lucri cO: om. rell.) auferant quam quantum populo Romano decumarum nomine daturi sunt[*](sint O)! haec aequitas in tuo imperio fuit, haec praetoris[*](praetoria? Muell.) dignitas, ut servos Venerios Siculorum dominos esse velles; hic dilectus, hoc discrimen te praetore fuit, ut aratores in servorum numero essent, servi in publicanorum.

quid? Amestratini miseri, impositis ita magnis decumis ut ipsis reliqui nihil fieret, nonne tamen numerare pecunias coacti sunt? addicuntur decumae M. Caesio, cum adessent legati Amestratini; statim cogitur Heraclius legatus numerare HS XXII. quid hoc est? quae est ista praeda, quae vis, quae direptio sociorum? si erat Heraclio ab senatu mandatum ut emeret, emisset: si non erat, qui poterat sua sponte pecuniam numerare? Caesio renuntiat se dedisse.

cognoscite renuntiationem ex litteris publicis. recita. ex LITTERIS PVBLICIS[*](Recita... publicis O: litterae publicae p vulg.). quo senatus consulto erat hoc legato permissum? nullo. cur fecit? coactus est. quis hoc dicit? tota civitas. recita testimonium publicum. TESTIMONIVM PVBLICVM. Ab hac eadem civitate anno secundo simili ratione extortam esse pecuniam et sex. Vennonio[*](Sex. Vennonio p al.: Sexto Mimo cO) datam ex eodem testimonio cognovistis. at Amestratinos, homines tenuis, cum eorum decumas medimnis DCCC vendidisses Bariobali Venerio—cognoscite nomina publicanorum!—cogis eos plus lucri addere quam quanti venierant, cum magno venissent. dant Bariobali medimna DCCCL[*](dcccl cO: dccc p rell.), HS MD. Profecto numquam iste tam amens fuisset ut ex agro populi Romani plus frumenti servo Venerio quam populo Romano tribui pateretur, nisi omnis ea praeda servi nomine ad istum ipsum perveniret.

Petrini, cum eorum decumae magno addictae essent, tamen invitissimi P. Naevio Turpioni, homini improbissimo, qui iniuriarum Sacerdote praetore damnatus est, HS lii[*](HS lii cO: HS VII p rell.) dare coacti sunt. itane dissolute decumas vendidisti ut, cum esset medimnum HS xv, venissent autem decumae medimnum III, hoc est HS xxxxv, lucri decumano HS r.ll darentur? at permagno decumas eius agri vendidisti. videlicet gloriatur non Turpioni lucrum datum esse, sed Petrinis pecuniam ereptam.

quid? Halicyenses, quorum incolae decumas dant, ipsi agros immunis habent, nonne huic eidem Turpioni, cum decumae c med. venissent, HS xv dare coacti sunt? si id quod maxime vis posses probare, haec ad decumanos lucra venisse, nihil te attigisse, tamen hae pecuniae per vim atque iniuriam tuam captae et[*](et secl. Muell. (§71 supra): esset O) conciliatae tibi fraudi ac damnationi esse deberent; cum vero hoc nemini persuadere possis, te tam amentem fuisse ut Apronium et[*](et O: ac p rell.) Turpionem, servos homines, tuo liberumque tuorum periculo divites fieri velles, dubitaturum quemquam existimas quin illis emissariis haec tibi omnis pecunia quaesita sit?

Segestam item ad immunem civitatem Venerius Symmachus decumanus immittitur. is ab isto litteras adfert, ut sibi contra omnia senatus consulta, contra omnia iura[*](contra omnia iura om. Op (hic et sen. cons.)), contraque legem Rupiliam extra forum vadimonium promittant aratores. audite litteras quas ad Segestanos miserit. LITTERAE C. VERRIS. hic Venerius quem ad modum aratores eluserit, ex una pactione hominis honesti gratiosique cognoscite; in eodem enim[*](enim p rell.: om. O) genere sunt cetera.

Diocles est Panhormitanus, Phimes cognomine, homo inlustris ac nobilis[*](nobilis cO: nobilis arator p rell. (om. Arabat)). arabat is agrum conductum in Segestano; nam commercium in eo agro nemini est; conductum habebat HS sex milibus. pro decuma[*](Pro decuma om. cO), cum pulsatus a Venerio esset, decidit[*](decidit cO: dedit rell.) HS xvi et medimnis[*](medimnis om. codd.) DCLIIII. id ex tabulis ipsius[*](ipsius tabulis O) cognoscite. NOMEN DIOCLIS PANHORMITANI. huic eidem Symmacho C. Annaeus Brocchus senator, homo eo splendore, ea virtute, qua omnes existimatis, nummos praeter frumentum coactus est dare. Venerione servo te praetore talis vir, senator populi Romani, quaestui fuit?

hunc ordinem si dignitate antecellere non existimabas, ne hoc quidem sciebas, iudicare? antea cum equester ordo iudicaret, improbi et rapaces magistratus in provinciis inserviebant publicanis; ornabant eos qui[*](qui cO: quicunque rell.) in operis erant; quemcumque equitem Romanum in provincia viderant, beneficiis ac liberalitate prosequebantur; neque tantum illa res nocentibus proderat quantum obfuit multis, cum aliquid contra utilitatem eius ordinis voluntatemque fecissent. retinebatur hoc tum nescio quo modo quasi communi consilio ab illis diligenter, ut, qui unum equitem Romanum contumelia dignum putasset, ab universo ordine malo dignus iudicaretur:

tu sic ordinem senatorium despexisti, sic ad iniurias libidinesque[*](libidines iniuriasque O (§63 supra)) tuas omnia coaequasti, sic habuisti statutum cum animo ac deliberatum, omnis qui habitarent[*](habitarent p rell.: haberent cO (fort. agerent: i, §149)) in Sicilia, aut qui Siciliam te praetore attigissent, iudices reicere ut illud non cogitares tamen[*](cogitares tamen, Muell.: cogitares, tamen edd. (tandem?)), ad eiusdem ordinis homines te iudices esse venturum? in quibus si ex ipsorum domestico incommodo nullus dolor insideret, tamen esset illa cogitatio, in alterius iniuria sese[*](se O) despectos dignitatemque ordinis contemptam et abiectam. quod mehercule, iudices, mihi non mediocriter ferendum videtur; habet enim quendam aculeum contumelia, quem pati pudentes ac viri boni difficillime possunt.

spoliasti Siculos; solent enim muti[*](muti O: multi p rell.) esse in iniuriis suis[*](in iniuriis suis cO: iniuriis (sine in) suis graves rell.). vexasti negotiatores; inviti enim Romam raroque decedunt. equites Romanos ad Aproni iniurias dedisti; quid enim iam nocere possunt quibus non licet iudicare? quid? cum[*](qui cum O) senatores summis iniuriis adficis, quid aliud dicis nisi hoc, 'cedo mihi etiam istum senatorem, ut hoc amplissimum nomen senatorium non modo ad invidiam imperitorum, sed etiam ad contumeliam improborum natum esse videatur?'