In C. Verrem

eandem istius, qui se regem Siculorum esse dicebat, licentiam libidinemque fuisse cognoscite. Aeschrionis Syracusani uxor est Pipa[*](Hippa? Zielinski), cuius nomen istius nequitia tota Sicilia pervulgatum[*](pervulgatum p et pler.: pervagatum et pervulgatum V (iii, §129; iv, §64)) est; de qua muliere versus plurimi supra tribunal et supra praetoris caput scribebantur. hic Aeschrio, Pipae vir adumbratus, in Herbitensibus decumis novus instituitur publicanus. Herbitenses cum viderent, si ad Aeschrionem pretium resedisset[*](resedisset VO: redisset p rell.), se ad arbitrium libidinosissimae mulieris spoliatum iri, liciti sunt usque adeo[*](usque adeo V: usque eo p rell.) quoad se efficere posse arbitrabantur. supra adiecit[*](Supraiecit O Arus. Mess.) Aeschrio; neque enim metuebat, ne praetore Verre decumana mulier damno adfici posset. addicitur medimnum VIIIC[*](med. viiic cO: medimnis ∞ ∞ p), dimidio fere pluris quam superiore anno. aratores funditus evertebantur, et eo[*](et eo codd. praeter V (adeo)) magis quod iam superioribus annis adflicti erant ac paene perditi. intellexit iste ita magno venisse ut amplius ab Herbitensibus exprimi non posset: demit de capite medimna DC, iubet in tabulas pro medimnum VIIIC referri VIID.

hordei decumas eiusdem agri Docimus[*](emerat... Docimus s.l. p2) emerat. hic est Docimus ad quem iste deduxerat Tertiam, Isidori mimi filiam, vi abductam ab Rhodio tibicine. huius Tertiae plus etiam quam Pipae, plus quam ceterarum, ac prope dicam tantum apud istum in Siciliensi praetura auctoritas potuit quantum in urbana Chelidonis. veniunt Herbitam duo praetoris aemuli non molesti, muliercularum deterrimarum improbissimi cognitores; incipiunt postulare, poscere, minari; non poterant tamen, cum cuperent, Apronium imitari[*](imitari Apronium O (§213 infra)); Siculi Siculos non tam[*](tam om. V illi tamen O) pertimescebant. cum omni ratione tamen illi calumniarentur, promittunt Herbitenses vadimonium Syracusas. eo posteaquam ventum est, coguntur Aeschrioni, hoc est Pipae, tantum dare quantum erat de capite demptum, tritici modium IIIDC. Mulierculae publicanae noluit ex decumis nimium lucri dare, ne forte ab nocturno suo quaestu animum ad vectigalia redimenda transferret.

transactum putabant Herbitenses, cum iste, 'quid[*](Quid? Muell. (§§128, 139 infra): sine interrog. vulg.)? de hordeo,' inquit, 'et de[*](et de cO: et rell.) Docimo, amiculo meo, quid cogitatis?' atque hoc agebat in cubiculo, iudices, atque in lecto[*](lectulo d) suo. negabant illi quicquam sibi esse mandatum. 'non audio: numerate HS. xll.[*](xii cO: xv rell.)' quid facerent miseri, aut quid recusarent? praesertim cum in lecto[*](lectulo p) decumanae mulieris vestigia viderent recentia, quibus illum inflammari ad perseverandum intellegebant. ita civitas una sociorum atque amicorum duabus deterrimis mulierculis Verre praetore vectigalis fuit. atque ego nunc eum frumenti numerum et eas pecunias publice[*](pecunias publice O: publ. pec. rell.) decumanis ab Herbitensibus datas esse dico; quo illi frumento et quibus pecuniis tamen ab decumanorum iniuriis civis suos non redemerunt. perditis enim iam[*](iam cO: om. p rell.) et direptis aratorum bonis, haec decumanis merces dabatur ut aliquando ex eorum agris atque ex urbibus abirent.

itaque cum Philinus Herbitensis, homo disertus et prudens et domi nobilis, de calamitate aratorum et de fuga et de reliquorum paucitate publice diceret, animadvertistis, iudices, gemitum[*](gemitum iudices O (§§25, 61)) populi Romani, cuius frequentia huic causae numquam defuit.qua de paucitate aratorum alio loco dicam: nunc illud quod praeterii[*](paene praeterii falso vulg.) non omnino relinquendum videtur. nam, per deos immortalis, quod de capite iste[*](iste cO: ipsi p rell.) dempsit, quo tandem modo vobis non modo ferendum, verum etiam audiendum videtur?

Vnus adhuc fuit post Romam conditam, —di immortales faxint, ne sit alter!—cui res publica totam se[*](totam se Op: se totam edd.) traderet temporibus et malis coacta domesticis, L. Sulla. hic tantum potuit ut nemo illo invito nec bona nec patriam nec vitam retinere posset; tantum animi habuit ad audaciam ut dicere in contione non dubitaret, bona civium Romanorum cum venderet, se praedam suam vendere. eius omnis res gestas non solum obtinemus, verum etiam propter maiorum incommodorum et calamitatum metum publica auctoritate defendimus: unum hoc aliquot senatus consultis[*](consultis senatus O) reprehensum, decretumque est ut, quibus ille de capite dempsisset, ii pecunias in aerarium referrent. statuit senatus hoc ne illi[*](hoc, ne illi edd. pler. (sed cf. e.g. §169 infra)) quidem esse licitum cui concesserat omnia, a[*](a om. p) populo factarum[*](ab ipso fact. coni. Hotom.) quaesitarumque rerum summas imminuere.

illum viris fortissimis iudicarunt patres conscripti remittere de summa non potuisse: te mulieri deterrimae recte remisisse senatores iudicabunt? ille, de quo legem[*](legem cO: lege p rell.) populus Romanus iusserat ut ipsius voluntas ei posset esse pro lege, tamen in hoc uno genere veterum religione legum reprehenditur: tu, qui omnibus legibus implicatus tenebare, libidinem tibi tuam[*](tuam tibi O) pro lege esse voluisti? in illo reprehenditur, quod ex ea pecunia remiserit quam ipse quaesierat: tibi concedetur, qui de capite vectigalium populi Romani remisisti?

atque in hoc genere audaciae multo etiam impudentius in decumis Acestensium versatus est; quas cum addixisset eidem illi Docimo, hoc est Tertiae[*](Tertiae cO: om. p rell.), tritici modium v, et accessionem ascripsisset HS MD, coegit Acestensis a Docimo tantundem publice accipere; id quod ex Acestensium publico testimonio cognoscite. recita. TESTMIONIVM PVBLICUM. Audistis[*](Rec. test. pub. p (man. rec. in lacuna ut §168 infra): om. rell.) quanti decumas acceperit a Docimo civitas, tritici modium v et accessionem: cognoscite nunc quanti se vendidisse rettulerit. LEX DECVMIS VENDVNDIS C. VERRE PR. hoc nomine videtis[*](videtis cO: vidistis p rell.) tritici modium CI3 CI3 CI3[*](mod. viiii O: modios ∞ ∞ ∞ milia p) de capite esse dempta, quae cum de populi Romani victu, de vectigalium nervis, de sanguine detraxisset aerari, Tertiae mimae condonavit. Vtrum impudentius ab sociis abstulit an turpius meretrici dedit an improbius populo Romano ademit an audacius tabulas publicas commutavit? ex horum severitate te ulla vis eripiet aut ulla largitio? non eripiet[*](eripiat... eripit O). sed si eripuerit, non intellegis haec quae iam dudum loquor ad aliam quaestionem atque ad peculatus iudicium pertinere?

itaque hoc mihi reservabo genus totum integrum[*](totum integrum VO: int. totum p rell.): ad illam quam institui causam frumenti ac decumarum revertar. qui cum agros maximos et[*](et VO: ac p rell.) feracissimos per se ipsum, hoc est per Apronium, Verrem alterum, depopularetur, ad minores civitates habebat alios quos tamquam canis immitteret, nequam homines et improbos, quibus aut frumentum aut pecuniam publice cogebat dari.A. Valentius est in Sicilia interpres, quo iste interprete non ad linguam Graecam, sed ad furta et flagitia uti solebat. fit hic interpres[*](hic interpres VO: int. hic p rell.), homo levis atque egens, repente decumanus; emit agri Liparensis miseri atque ieiuni decumas tritici medimnis DC. Liparenses vocantur; ipsi accipere decumas et numerare Valentio coguntur lucri HS xxx. per deos immortalis, utrum tibi sumes ad defensionem, tantone minoris te decumas vendidisse ut ad medimna DC HS xxx lucri statim sua voluntate civitas adderet, hoc est tritici medimnum[*](med' Vpq: mod' (ut l. 21) Or) ii, an, cum magno decumas vendidisses, te expressisse ab invitis Liparensibus hanc pecuniam?