In C. Verrem

si praesens Sthenius reus esset factus, si manifesto in maleficio teneretur, tamen, cum accusator non adesset, Sthenium condemnari non oporteret. etenim si posset reus absente accusatore damnari[*](condemnari O1), non ego a Vibone Veliam parvulo navigio inter fugitivorum ac praedonum ac tua tela venissem, quo tempore omnis illa mea festinatio fuit cum periculo capitis, ob eam causam ne tu ex reis eximerere si ego ad diem non adfuissem. quod igitur tibi erat in tuo iudicio optatissimum, me cum citatus essem non adesse, cur Sthenio non putasti prodesse oportere, cum eius accusator non adfuisset? itaque[*](Ita O1) fecit ut exitus principio simillimus reperiretur: quem absentem reum fecerat, eum absente accusatore condemnat.

nuntiabatur illi primis illis[*](isti Kayser) temporibus, id quod pater quoque ad eum pluribus verbis scripserat, agitatam rem esse in senatu; etiam in contione tribunum plebis de causa Stheni, M. Palicanum, esse questum; postremo me ipsum apud hoc collegium tribunorum plebis, cum eorum omnium edicto non liceret Romae quemquam esse qui rei capitalis condemnatus esset, egisse causam Stheni, et, cum ita rem[*](ita rem Vqr: rem ita Opb (Div. §1)) exposuissem quem ad modum nunc apud vos, docuissemque hanc damnationem duci non oportere, x tribunos plebis hoc statuisse, idque de[*](de VcO1: om. p rell.) omnium sententia pronuntiatum esse, NON VIDERI STHENIVM lMPEDIRI EDICTO QVO MINVS EI ROMAE LICERET[*](Romae liceret VO: liceret Romae p rell.) ESSE.

cum haec ad istum adferrentur, pertimuit[*](pertimuit VcO: timuit p rell.) aliquando et commotus est; vertit stilum in tabulis suis, quo facto causam omnem evertit suam; nihil enim sibi reliqui fecit quod defendi aliqua ratione posset. nam si ita defenderet, 'recipi nomen absentis licet; hoc fieri in provincia nulla lex vetat[*](Recepi nomen absentis; licet hoc fieri in provincia, nulla lex vetat Vpq),' mala et improba defensione, verum aliqua tamen uti videretur; postremo illo[*](illo Vp rell.: illo tamen (tn) O pr.: tamen illo corr. m. 1) desperatissimo perfugio uti[*](uti profugio b) posset, se imprudentem fecisse, existimasse id licere[*](haec licere V). quamquam haec perditissima defensio est, tamen aliquid dici videretur. tollit ex tabulis id quod erat, et[*](et Vp: om. O) facit coram esse delatum[*](coram esse delatum (§104 infra) VO1: corr. del. esse bd: coram omnibus esse pk).

hic videte in quot se laqueos[*](se laqueos VO: laq. se p rell.) induerit, quorum ex nullo se, iudices, umquam[*](se, iudices, umquam scripsi: se videri (s.l. umquam p2) p, et ita qk al. (Act. Pr. §38)) expediet[*](expediret p al.). primum ipse in Sicilia saepe et[*](et (ante palam) Vp: om. O) palam de loco superiore dixerat et in sermone multis demonstrarat licere nomen recipere absentis; se exemplo[*](exemplo multorum V) fecisse quod[*](quod VO: id quod p (id fecisse quod q)) fecisset. haec eum dictitasse priore actione et Sex. Pompeius Chlorus dixit, de cuius virtute antea commemoravi, et Cn. Pompeius Theodorus, homo et Cn. Pompei, clarissimi viri, iudicio plurimis maximisque in rebus probatissimus et omnium existimatione ornatissimus[*](ornatissimus VO: om. pb al.), et Posides Macro Soluntinus, homo summa nobilitate existimatione virtute ornatissimus, et hac actione quam voletis multi dicent, et qui ex isto ipso[*](ipso om. V) audierunt viri primarii nostri ordinis, et alii qui interfuerunt cum absentis nomen reciperetur. deinde Romae, cum haec acta res[*](cum haec ac... (sic desinens) V: cum res esset acta pb vulg.: cum acta res (om. esset) O) esset in senatu, omnes istius amici, in his etiam pater eius hoc defendebat, licere fieri; saepe esse factum; iste[*](iste cO1: istum p rell.) quod fecisset aliorum exemplo institutoque fecisse.

dicit praeterea testimonium tota Sicilia, quae in communibus postulatis civitatum omnium consulibus edidit, rogare atque orare patres conscriptos ut statuerent ne absentium nomina reciperentur. qua de re Cn. Lentulum, patronum Siciliae, clarissimum adulescentem, dicere audistis, Siculos, cum se causam quae sibi in senatu pro his agenda esset docerent, de Stheni calamitate questos esse, propterque hanc iniuriam quae Sthenio facta esset eos statuisse ut hoc quod dico postularetur.

quae cum ita essent, tantane amentia praeditus atque audacia fuisti ut in re tam clara, tam testata, tam abs te ipso pervulgata tabulas publicas corrumpere auderes? at quem ad modum corrupisti? nonne ita ut omnibus nobis tacentibus ipsae tuae te[*](tuae te O: te om. pqb: te tuae vulg. (post condemnare ed. Rom.)) tabulae condemnare possent? cedo[*](cedo cO: om. rell.), quaeso, codicem, circumfer, ostende. videtisne totum hoc[*](hoc totum O) nomen, coram ubi facit delatum, esse in litura? quid fuit istic antea scriptum? quod mendum ista litura correxit? quid a nobis, iudices, exspectatis argumenta huius criminis? nihil dicimus; tabulae sunt in medio, quae se corruptas atque interlitas esse clamant.

ex istis[*](istis p codd. praeter O (his)) etiam tu rebus effugere te posse confidis, cum te nos non opinione dubia, sed tuis vestigiis persequamur, quae tu in tabulis publicis expressa ac recentia reliquisti? is mihi etiam Sthenium litteras publicas corrupisse causa incognita iudicavit, qui defendere non poterit[*](poterit Pluyg. edd.: potuit cO: potuerit b rell. (§180 infra)) se non in[*](in Lamb.: ex codd. (om. cO)) ipsius Stheni nomine litteras publicas corrupisse?

videte porro aliam amentiam; videte ut, dum expedire sese vult, induat. cognitorem adscribit Sthenio—quem? cognatum aliquem aut propinquum? non. Thermitanum aliquem, honestum hominem ac nobilem? ne id quidem. at Siculum, in quo aliquis splendor dignitasque esset? neminem. quid[*](Quid ergo (g suprascr. o) O) igitur? civem Romanum. cui hoc probari potest? cum esset Sthenius civitatis suae nobilissimus, amplissima cognatione, plurimis amicitiis, cum praeterea tota Sicilia multum auctoritate et gratia posset, invenire neminem Siculum potuit qui pro se[*](pro se om. O) cognitor fieret? hoc probabis? an ipse civem Romanum maluit? cedo cui Siculo, cum is reus fieret, civis Romanus cognitor factus umquam sit. omnium praetorum litteras qui ante te[*](te om. d (antea b)) fuerunt profer, explica; si unum inveneris, ego hoc tibi, quem ad modum in tabulis scriptum habes, ita gestum esse concedam.