In C. Verrem

erat omnibus molestum; neque eos tam istius hominis perditi subita laetitia quam hominis amplissimi nova gratulatio commovebat. cupiebam dissimulare me id moleste ferre, cupiebam animi dolorem vultu tegere et taciturnitate celare. ecce autem illis ipsis diebus, cum praetores designati sortirentur et M. Metello obtigisset ut is de pecuniis repetundis quaereret, nuntiatur mihi tantam isti gratulationem esse factam ut is domum quoque pueros mitteret qui uxori suae nuntiarent.

sane ne haec quidem mihi res[*](quidem mihi res DKZp: mihi quidem res G12s: quidem res mihi bd) placebat; neque[*](neque tamen tant. Manutius, edd. (iii §134)) tantopere[*](tantopere Dp: tanto opere codd. pler., edd. (cf. iii §155: magnopere l. 23, i §§27, 108, iv §1, v §107)) quid in hac sorte metuendum mihi esset intellegebam. Vnum illud ex hominibus certis, ex quibus omnia comperi, reperiebam, fiscos compluris cum pecunia Siciliensi a quodam senatore ad equitem Romanum esse translatos; ex his quasi X fiscos ad senatorem illum relictos esse comitiorum meorum nomine; divisores omnium tribuum noctu ad istum vocatos.

ex quibus quidam, qui se omnia mea causa facere debere[*](facere debere codd.: facere om. Asc., Schol. Gronov., edd.) arbitrabatur, eadem illa nocte ad me venit; demonstrat qua iste oratione usus esset; commemorasse istum quam liberaliter eos tractasset iam antea[*](iam antea scripsi cum Steph. Lamb. (§29 infra): etiam (post -asset) antea codd.: et iam antea edd.), cum ipse praeturam petisset, et proxumis consularibus praetoriisque comitiis; deinde continuo esse pollicitum quantam vellent pecuniam, si me aedilitate deiecissent. hic alios negasse audere, alios respondisse non putare id perfici posse; inventum[*](tantum G1: tandem coni. Zumpt) tamen esse fortem amicum ex eadem familia, Q. Verrem Romilia, ex optima divisorum disciplina, patris istius discipulum atque amicum, qui HS quingentis milibus depositis id se perfecturum polliceretur, et fuisse tamen[*](tn D, tamen p rell. (ut l. 17): tum edd.) non nullos qui se una facturos esse dicerent. quae cum ita essent, sane benivolo animo me ut magnopere[*](magnopere Dp: magno opere edd. (l. 3 supra)) caverem praemonebat.

sollicitabar rebus maximis uno atque eo perexiguo tempore. Vrgebant comitia, et in his[*](eis Halm Kays.) ipsis oppugnabar grandi pecunia; instabat iudicium, ei quoque negotio fisci Sicilienses minabantur. agere quae ad iudicium pertinebant libere comitiorum metu deterrebar; petitioni toto animo servire propter iudicium[*](propter iudicium prd (Zielinski p. 192): om. DY) non licebat; minari denique[*](denique quoque pq1K) divisoribus ratio non erat, propterea quod eos intellegere videbam me hoc iudicio districtum atque obligatum futurum.

atque hoc ipso tempore Siculis denuntiatum esse audio primum ab Hortensio, domum ad illum ut venirent; Siculos in eo sane[*](sane in eo bd) liberos fuisse, qui quam ob rem arcesserentur[*](accerserentur Mueller, Stangl (Pseudoasconiana, p. 83)) cum intellegerent, non venisse. interea comitia nostra, quorum iste se, ut ceterorum hoc anno comitiorum, dominum esse arbitrabatur, haberi coepta sunt. cursare iste homo potens cum filio blando et gratioso circum tribus; paternos amicos, hoc est divisores, appellare omnis et convenire. quod cum esset intellectum et animadversum, fecit animo libentissimo populus Romanus ut, cuius divitiae me de fide deducere non potuissent, ne eiusdem pecunia de honore deicerer[*](deicerer DKZp: deiicerer G2qs al.: deiiceret G1rb (me deiceret Zielinski l. c.)).

posteaquam illa petitionis magna cura liberatus sum, animo coepi multo magis vacuo ac soluto nihil aliud nisi de iudicio agere et cogitare. reperio, iudices, haec ab istis consilia inita et constituta ut, quacumque opus esset ratione, res ita duceretur ut apud M. Metellum praetorem causa diceretur. in eo esse haec commoda: primum M. Metellum amicissimum, deinde Hortensium consulem, neque Hortensium[*](neque Hortensium addidi: Hortensium cōs. (eosque G1) n solū sed etiam DG1pr al.: consulem non solum Q. Hort. Mueller (Cl. Rev. xvii. 200)) solum, sed etiam Q. Metellum, qui quam isti[*](istis p) sit amicus attendite; dedit enim praerogativam suae voluntatis eius modi ut isti pro praerogativis iam[*](iam DG12pr: eam q al.: om. K) reddidisse[*](reddisse Dp: redisse Z: dedisse K) videatur.

an me taciturum tantis de rebus existimavistis, et me in tanto rei publicae existimationisque meae periculo cuiquam consulturum potius quam officio et dignitati meae? arcessit alter consul designatus Siculos; veniunt non nulli, propterea quod L. Metellus[*](Q. Metellus codd.: corr. Naugerius) esset praetor in Sicilia. cum iis ita loquitur, 'se consulem esse; fratrem suum alterum Siciliam provinciam obtinere, alterum esse quaesiturum de pecuniis repetundis; Verri ne noceri possit[*](posset Mueller) multis rationibus esse provisum.'

quid est, quaeso, Metelle, iudicium conrumpere, si hoc non est, testis, praesertim Siculos, timidos homines et adflictos, non solum auctoritate deterrere, sed etiam consulari metu et duorum praetorum potestate[*](potestate D et (in ras.) p1 al.: voluntate al. potestate L)? quid faceres pro innocente homine[*](homine innocente pb) et propinquo, cum propter hominem perditissimum atque alienissimum de officio ac dignitate decedis, et committis ut quod ille dictitat alicui qui te ignoret verum esse videatur?

nam hoc Verrem dicere aiebant, te non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum. duo igitur consules et quaesitor erunt ex illius voluntate. 'non solum effugiemus,' inquit, 'hominem in quaerendo nimium diligentem, nimium servientem populi existimationi, M'. Glabrionem; accedet etiam nobis illud. iudex est M. Caesonius, conlega nostri accusatoris, homo in rebus iudicandis spectatus et cognitus, quem minime expediat esse in eo[*](eo om. G2LK) consilio quod conemur aliqua ratione conrumpere, propterea quod iam antea, cum iudex in Iuniano consilio fuisset, turpissimum illud facinus non solum graviter tulit, sed etiam in medium protulit. hunc iudicem ex Kalendis Ianuariis[*](Kal. Iunii DKZ: Kal. iūn. pq) non habebimus[*](habemus DG1pq al.);

Q. Manlium et Q. Cornificium, duos severissimos atque integerrimos iudices, quod tribuni plebis tum erunt, iudices non habebimus; P. Sulpicius, iudex tristis et integer, magistratum ineat oportet Nonis Decembribus; M. Crepereius ex acerrima illa equestri familia et disciplina, L. Cassius ex familia cum ad ceteras res tum ad iudicandum severissima, Cn. Tremellius, homo summa religione et diligentia, tres hi homines veteres tribuni militares sunt designati; ex Kalendis Ianuariis[*](kal. iūn p) non iudicabunt. subsortiemur etiam in M. Metelli locum, quoniam is huic ipsi quaestioni praefuturus est. ita secundum Kalendas Ianuarias[*](ian. Dp: §36) et praetore et prope toto commutato consilio[*](prope toto comm. cons. DG1: prope cons. toto comm. pbD2K: prope toto cons. comm. rell. praeter Z., in quo est toto prope comm. cons.) magnas accusatoris minas magnamque exspectationem iudici[*](exspect. iud. Dp et pler.: iud. exspect. bsd edd.) ad nostrum arbitrium libidinemque eludemus.'