Carmina

Catullus

Catullus, Gaius Valerius. Carmina. Merrill, Elmer Truesdell, editor. Boston: Ginn, 1893.

  1. irrita ventosae linquens promissa procellae.
  2. quem procul ex alga maestis Minois ocellis
  3. saxea ut effigies bacchantis prospicit, eheu,
  4. prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
  5. non flavo retinens subtilem vertice mitram,
  6. non contecta levi velatum pectus amictu,
  7. non tereti strophio lactentis vincta papillas,
  8. omnia quae toto delapsa e corpore passim
  9. ipsius ante pedes fluctus salis adludebant.
  10. sic neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
  11. illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu,
  12. toto animo, tota pendebat perdita mente.
  13. ah misera, adsiduis quam luctibus exsternavit
  14. spinosas Erycina serens in pectore curas
  15. illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
  16. egressus curvis e litoribus Piraei
  17. attigit iniusti regis Gortynia tecta.
  18. nam perhibent olim crudeli peste coactam
  19. Androgeoneae poenas exsolvere caedis
  20. electos iuvenes simul et decus innuptarum
  21. Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
  22. quis angusta malis cum moenia vexarentur,
  23. ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
  24. proicere optavit potius quam talia Cretam
  25. funera Cecropiae nec funera portarentur.
  26. atque ita nave levi nitens ac lenibus auris
  27. magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas.
  28. hunc simul ac cupido conspexit lumine virgo
  29. regia, quam suavis exspirans castus odores
  30. lectulus in molli complexu matris alebat,
  31. quales Eurotae progignunt flumina myrtos
  32. aurave distinctos educit verna colores,
  33. non prius ex illo flagrantia declinavit
  34. lumina quam cuncto concepit corpore flammam
  35. funditus atque imis exarsit tota medullis.
  36. heu misere exagitans immiti corde furores,
  37. sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
  38. quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
  39. qualibus incensam iactastis mente puellam
  40. fluctibus in flavo saepe hospite suspirantem!
  41. quantos illa tulit languenti corde timores,
  42. quanto saepe magis fulgore expalluit auri,
  43. cum saevum cupiens contra contendere monstrum
  44. aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
  45. non ingrata tamen frustra munuscula divis
  46. promittens tacito succendit vota labello.
  47. nam velut in summo quatientem bracchia Tauro
  48. quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
  49. indomitus turbo contorquens flamine robur
  50. eruit (illa procul radicitus exturbata
  51. prona cadit, † lateque cum eius obvia frangens),
  52. sic domito saevum prostravit corpore Theseus
  53. nequiquam vanis iactantem cornua ventis.
  54. inde pedem sospes multa cum laude reflexit
  55. errabunda regens tenui vestigia filo,
  56. ne labyrintheis e flexibus egredientem
  57. tecti frustraretur inobservabilis error.
  58. sed quid ego a primo digressus carmine plura
  59. commemorem, ut linquens genitoris filia vultum,
  60. ut consanguineae complexum, ut denique matris,
  61. quae misera in gnata deperdita laetabatur,
  62. omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem,
  63. aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae
  64. venerit, aut ut eam devinctam lumina somno
  65. liquerit immemori discedens pectore coniunx?
  66. saepe illam perhibent ardenti corde furentem
  67. clarisonas imo fudisse ex pectore voces,
  68. ac tum praeruptos tristem conscendere montes
  69. unde aciem in pelagi vastos protenderet aestus,
  70. tum tremuli salis adversas procurrere in undas
  71. mollia nudatae tollentem tegmina surae,
  72. atque haec extremis maestam dixisse querelis,
  73. frigidulos udo singultus ore cientem:
  74. “sicine me patriis avectam, perfide, ab aris,
  75. perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
  76. sicine discedens neglecto numine divum
  77. immernor ah devota domum periuria portas?
  78. nullane res potuit crudelis flectere mentis
  79. consilium? tibi nulla fuit clementia praesto
  80. immite ut nostri vellet miserescere pectus?
  81. at non haec quondam blanda promissa dedisti
  82. voce mihi, non haec miserae sperare iubebas,
  83. sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos:
  84. quae cuncta aerii discerpunt irrita venti.
  85. nunc iam nulla viro iuranti femina credat,
  86. nulla viri speret sermones esse fideles:
  87. quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
  88. nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
  89. sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
  90. dicta nihil meminere, nihil periuria curant.
  91. certe ego te in medio versantem turbine leti
  92. eripui et potius germanum amittere crevi
  93. quam tibi fallaci supremo in tempore deessem:
  94. pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
  95. praeda neque iniecta tumulabor mortua terra.
  96. quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
  97. quod mare conceptum spumantibus exspuit undis.
  98. quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Charybdis,
  99. talia qui reddis pro dulci praemia vita?
  100. si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
  101. saeva quod horrebas prisci praecepta parentis,
  102. at tamen in vestras potuisti ducere sedes
  103. quae tibi iucundo famularer serva labore
  104. candida permulcens liquidis vestigia lymphis
  105. purpureave tuum constemens veste cubile.
  106. sed quid ego ignaris nequiquam conqueror auris
  107. exsternata malo, quae nullis sensibus auctae
  108. nec missas audire queunt nec reddere voces?
  109. ille autem prope iam mediis versatur in undis,
  110. nec quisquam adparet vacua mortalis in alga.
  111. sic nimis insultans extremo tempore saeva
  112. fors etiam nostris invidit questibus auris.
  113. Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
  114. Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
  115. indomito nec dira ferens stipendia tauro
  116. perfidus in Creta religasset navita funem,
  117. nec malus hic celans dulci crudelia forma
  118. consilia in nostris requiesset sedibus hospes!
  119. nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
  120. Idaeosne petam montes? ah, gurgite lato
  121. discernens ponti truculentum ubi dividit aequor?
  122. an patris auxilium sperem, quemne ipsa reliqui
  123. respersum iuvenem fraterna caede secuta?
  124. coniugis an fido consoler memet amore,
  125. quine fugit lentos incurvans gurgite remos?
  126. praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
  127. nec patet egressus pelagi cingentibus undis:
  128. nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
  129. omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
  130. non tamen ante mihi languescent lumina morte,
  131. nec prius a fesso secedent corpore sensus
  132. quam iustam a divis exposcam prodita multam
  133. caelestumque fidem postrema comprecer hora.
  134. quare, facta virum multantes vindice poena
  135. Eumenides, quibus anguino redimita capillo
  136. frons exspirantis praeportat pectoris iras,
  137. huc huc adventate, meas audite querelas,
  138. quas ego, vae miserae, extremis proferre medullis
  139. cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
  140. quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo,
  141. vos nolite pati nostrum vanescere luctum,
  142. sed quali solam Theseus me mente reliquit,
  143. tali mente, deae, funestet seque suosque.”
  144. has postquam maesto profudit pectore voces
  145. supplicium saevis exposcens anxia factis,
  146. adnuit invicto caelestum numine rector,
  147. quo nutu tellus atque horrida contremuerunt
  148. aequora concussitque micantia sidera mundus.
  149. ipse autem caeca mentem caligine Theseus
  150. consitus oblito dimisit pectore cuncta
  151. quae mandata prius constanti mente tenebat,
  152. dulcia nec maesto sustollens signa parenti
  153. sospitem Erechtheum se ostendit visere portum
  154. namque ferunt olim, classi cum moenia divae
  155. linquentem gnatum ventis concrederet Aegeus,
  156. talia complexum iuveni mandata dedisse:
  157. “gnate mihi longe iucundior unice vita,
  158. gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus
  159. reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
  160. quandoquidem fortuna mea ac tua fervida virtus
  161. eripit invito mihi te, cui languida nondum
  162. lumina sunt gnati cara saturata figura,
  163. non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
  164. nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
  165. sed primum multas expromam mente querelas
  166. canitiem terra atque infuso pulvere foedans,
  167. inde infecta vago suspendam lintea malo,
  168. nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
  169. carbasus obscurata decet ferrugine Hibera.
  170. quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
  171. quae nostrum genus ac sedes defendere Erechthei
  172. adnuit, ut tauri respergas sanguine dextram,
  173. tum vero facito ut memori tibi condita corde
  174. haec vigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas,
  175. ut simul ac nostros invisent lumina collis,
  176. funestam antennae deponant undique vestem
  177. candidaque intorti sustollant vela rudentes,
  178. quam primum cernens ut laeta gaudia mente
  179. agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.”
  180. haec mandata prius constanti mente tenentem
  181. Thesea ceu pulsae ventorum flamine nubes
  182. aerium nivei montis liquere cacumen.
  183. at pater, ut summa prospectum ex arce petebat
  184. anxia in adsiduos absumens lumina fletus,
  185. cum primum inflati conspexit lintea veli,
  186. praecipitem sese scopulorum e vertice iecit
  187. amissum credens immiti Thesea fato.
  188. sic funesta domus ingressus tecta paterna
  189. morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctu
  190. obtulerat mente immemori, talem ipse recepit.
  191. quae tum prospectans cedentem maesta carinam
  192. multiplices animo volvebat saucia curas.
  193. at parte ex alia florens volitabat Iacchus
  194. cum thiaso satyrorum et Nysigenis silenis
  195. te quaerens, Ariadna, tuoque incensus arnore.
  196. ---quae tum alacres passim lymphata mente furebant
  197. euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.
  198. harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,
  199. pars e divulso iactabant membra iuvenco,
  200. pars sese tortis serpentibus incingebant,
  201. pars obscura cavis celebrabant orgia cistis,
  202. orgia quae frustra cupiunt audire profani,
  203. plangebant aliae proceris tympana palmis
  204. aut tereti tenuis tinnitus aere ciebant,
  205. multis raucisonos efflabant cornua bombos
  206. barbaraque horribili stridebat tibia cantu.
  207. talibus amplifice vestis decorata figuris
  208. pulvinar complexa suo velabat amictu.
  209. quae postquam cupide spectando Thessala pubes
  210. expleta est, sanctis coepit decedere divis.
  211. hic, qualis flatu placidum mare matutino
  212. horrificans Zephyrus proclivas incitat undas
  213. aurora exoriente vagi sub limina solis,
  214. quae tarde primum clementi flamine pulsae
  215. procedunt, leviterque sonant plangore cachinni,
  216. post vento crescente magis magis increbescunt
  217. purpureaque procul nantes ab luce refulgent,
  218. sic tum vestibuli linquentes regia tecta
  219. ad se quisque vago passim pede discedebant.
  220. quorum post abitum princeps e vertice Peli
  221. advenit Chiron portans silvestria dona: