Carmina

Catullus

Catullus, Gaius Valerius. Carmina. Merrill, Elmer Truesdell, editor. Boston: Ginn, 1893.

  1. iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.”
  2. roseis ut huic labellis sonitus citus abiit
  3. geminas deorum ad aures nova nuntia referens,
  4. ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus
  5. laevumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.
  6. “Agedum,” inquit, “age ferox i, fac ut hunc furor agitet,
  7. fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,
  8. mea libere nimis qui fugere imperia cupit.
  9. age caede terga cauda, tua verbera patere,
  10. fac cuncta mugienti fremitu loca retonent,
  11. rutilam ferox torosa cervice quate iubam.”
  12. ait haec minax Cybelle religatque iuga manu.
  13. ferus ipse sese adhortans rabidum incitat animo,
  14. vadit, fremit, refringit virgulta pede vago.
  15. at ubi umida albicantis loca litoris adiit
  16. tenerumque vidit Attin prope marmora pelagi,
  17. facit impetum: ille demens fugit in nemora fera:
  18. ibi semper omne vitae spatium famula fuit.
  19. dea magna, dea Cybelle, dea domina Dindymi,
  20. procul a mea tuus sit furor omnis, era, domo:
  21. alios age incitatos, alios age rabidos.
  1. Peliaco quondam prognatae vertice pinus
  2. dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
  3. Phasidos ad fluctus et fines Aeeteos,
  4. cum lecti iuvenes, Argivae robora pubis,
  5. auratam optantes Colchis avertere pellem
  6. ausi sunt vada salsa cita decurrere puppi,
  7. caerula verrentes abiegnis aequora palmis.
  8. diva quibus retinens in summis urbibus arces
  9. ipsa levi fecit volitantem flamine currum,
  10. pinea coniungens inflexae texta carinae.
  11. illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.
  12. quae simul ac rostro ventosum proscidit aequor
  13. tortaque remigio spumis incanduit unda,
  14. emersere freti candenti e gurgite vultus
  15. aequoreae monstrum Nereides admirantes.
  16. illa, siqua alia, viderunt luce marinas
  17. mortales oculis nudato corpore nymphas
  18. nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
  19. tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
  20. tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,
  21. tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
  22. o nimis optato saeclorum tempore nati
  23. heroes, salvete, deum genus, o bona matrum
  24. progenies, salvete iterum
  25. vos ego saepe meo, vos carmine compellabo,
  26. teque adeo eximie taedis felicibus aucte
  27. Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
  28. ipse suos divum genitor concessit amores.
  29. tene Thetis tenuit pulcherrirma Nereine?
  30. tene suam Tethys concessit ducere neptem
  31. Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?
  32. quae simul optatae finito tempore luces
  33. advenere, domum conventu tota frequentat
  34. Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
  35. dona ferunt prae se, declarant gaudia vultu.
  36. deseritur Cieros, linquunt Phthiotica Tempe
  37. Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
  38. Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
  39. rura colit nemo, mollescunt colla iuvencis,
  40. non humilis curvis purgatur vinea rastris,
  41. non glaebam prono convellit vomere taurus,
  42. non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
  43. squalida desertis robigo infertur aratris.
  44. ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
  45. regia, fulgenti splendent auro atque argento.
  46. candet ebur soliis, conlucent pocula mensae,
  47. tota domus gaudet regali splendida gaza.
  48. pulvinar vero divae geniale locatur
  49. sedibus in mediis, Indo quod dente politum
  50. tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
  51. haec vestis priscis hominum variata figuris
  52. heroum mira virtutes indicat arte.
  53. namque fluentisono prospectans litore Diae
  54. Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
  55. indomitos in corde gerens Ariadna furores,
  56. necdum etiam sese quae visit visere credit,
  57. ut pote fallaci quae tunc primum excita somno
  58. desertam in sola miseram se cernat harena.
  59. immemor at iuvenis fugiens pellit vada remis,
  60. irrita ventosae linquens promissa procellae.
  61. quem procul ex alga maestis Minois ocellis
  62. saxea ut effigies bacchantis prospicit, eheu,
  63. prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
  64. non flavo retinens subtilem vertice mitram,
  65. non contecta levi velatum pectus amictu,
  66. non tereti strophio lactentis vincta papillas,
  67. omnia quae toto delapsa e corpore passim
  68. ipsius ante pedes fluctus salis adludebant.
  69. sic neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
  70. illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu,
  71. toto animo, tota pendebat perdita mente.
  72. ah misera, adsiduis quam luctibus exsternavit
  73. spinosas Erycina serens in pectore curas
  74. illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
  75. egressus curvis e litoribus Piraei
  76. attigit iniusti regis Gortynia tecta.
  77. nam perhibent olim crudeli peste coactam
  78. Androgeoneae poenas exsolvere caedis
  79. electos iuvenes simul et decus innuptarum
  80. Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
  81. quis angusta malis cum moenia vexarentur,
  82. ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
  83. proicere optavit potius quam talia Cretam
  84. funera Cecropiae nec funera portarentur.
  85. atque ita nave levi nitens ac lenibus auris
  86. magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas.
  87. hunc simul ac cupido conspexit lumine virgo
  88. regia, quam suavis exspirans castus odores
  89. lectulus in molli complexu matris alebat,
  90. quales Eurotae progignunt flumina myrtos
  91. aurave distinctos educit verna colores,
  92. non prius ex illo flagrantia declinavit
  93. lumina quam cuncto concepit corpore flammam
  94. funditus atque imis exarsit tota medullis.
  95. heu misere exagitans immiti corde furores,
  96. sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
  97. quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
  98. qualibus incensam iactastis mente puellam
  99. fluctibus in flavo saepe hospite suspirantem!
  100. quantos illa tulit languenti corde timores,
  101. quanto saepe magis fulgore expalluit auri,
  102. cum saevum cupiens contra contendere monstrum
  103. aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
  104. non ingrata tamen frustra munuscula divis
  105. promittens tacito succendit vota labello.
  106. nam velut in summo quatientem bracchia Tauro
  107. quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
  108. indomitus turbo contorquens flamine robur
  109. eruit (illa procul radicitus exturbata
  110. prona cadit, † lateque cum eius obvia frangens),
  111. sic domito saevum prostravit corpore Theseus
  112. nequiquam vanis iactantem cornua ventis.
  113. inde pedem sospes multa cum laude reflexit
  114. errabunda regens tenui vestigia filo,
  115. ne labyrintheis e flexibus egredientem
  116. tecti frustraretur inobservabilis error.
  117. sed quid ego a primo digressus carmine plura
  118. commemorem, ut linquens genitoris filia vultum,
  119. ut consanguineae complexum, ut denique matris,
  120. quae misera in gnata deperdita laetabatur,
  121. omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem,
  122. aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae
  123. venerit, aut ut eam devinctam lumina somno
  124. liquerit immemori discedens pectore coniunx?
  125. saepe illam perhibent ardenti corde furentem
  126. clarisonas imo fudisse ex pectore voces,
  127. ac tum praeruptos tristem conscendere montes
  128. unde aciem in pelagi vastos protenderet aestus,
  129. tum tremuli salis adversas procurrere in undas
  130. mollia nudatae tollentem tegmina surae,
  131. atque haec extremis maestam dixisse querelis,
  132. frigidulos udo singultus ore cientem:
  133. “sicine me patriis avectam, perfide, ab aris,
  134. perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
  135. sicine discedens neglecto numine divum
  136. immernor ah devota domum periuria portas?
  137. nullane res potuit crudelis flectere mentis
  138. consilium? tibi nulla fuit clementia praesto
  139. immite ut nostri vellet miserescere pectus?
  140. at non haec quondam blanda promissa dedisti
  141. voce mihi, non haec miserae sperare iubebas,
  142. sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos:
  143. quae cuncta aerii discerpunt irrita venti.
  144. nunc iam nulla viro iuranti femina credat,
  145. nulla viri speret sermones esse fideles:
  146. quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
  147. nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
  148. sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
  149. dicta nihil meminere, nihil periuria curant.
  150. certe ego te in medio versantem turbine leti
  151. eripui et potius germanum amittere crevi
  152. quam tibi fallaci supremo in tempore deessem:
  153. pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
  154. praeda neque iniecta tumulabor mortua terra.
  155. quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
  156. quod mare conceptum spumantibus exspuit undis.
  157. quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Charybdis,
  158. talia qui reddis pro dulci praemia vita?
  159. si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
  160. saeva quod horrebas prisci praecepta parentis,
  161. at tamen in vestras potuisti ducere sedes
  162. quae tibi iucundo famularer serva labore
  163. candida permulcens liquidis vestigia lymphis
  164. purpureave tuum constemens veste cubile.
  165. sed quid ego ignaris nequiquam conqueror auris
  166. exsternata malo, quae nullis sensibus auctae
  167. nec missas audire queunt nec reddere voces?
  168. ille autem prope iam mediis versatur in undis,
  169. nec quisquam adparet vacua mortalis in alga.
  170. sic nimis insultans extremo tempore saeva
  171. fors etiam nostris invidit questibus auris.
  172. Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
  173. Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
  174. indomito nec dira ferens stipendia tauro
  175. perfidus in Creta religasset navita funem,
  176. nec malus hic celans dulci crudelia forma
  177. consilia in nostris requiesset sedibus hospes!
  178. nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
  179. Idaeosne petam montes? ah, gurgite lato
  180. discernens ponti truculentum ubi dividit aequor?
  181. an patris auxilium sperem, quemne ipsa reliqui
  182. respersum iuvenem fraterna caede secuta?
  183. coniugis an fido consoler memet amore,
  184. quine fugit lentos incurvans gurgite remos?
  185. praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
  186. nec patet egressus pelagi cingentibus undis:
  187. nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
  188. omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.
  189. non tamen ante mihi languescent lumina morte,
  190. nec prius a fesso secedent corpore sensus
  191. quam iustam a divis exposcam prodita multam
  192. caelestumque fidem postrema comprecer hora.
  193. quare, facta virum multantes vindice poena
  194. Eumenides, quibus anguino redimita capillo
  195. frons exspirantis praeportat pectoris iras,
  196. huc huc adventate, meas audite querelas,
  197. quas ego, vae miserae, extremis proferre medullis
  198. cogor inops, ardens, amenti caeca furore.
  199. quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo,
  200. vos nolite pati nostrum vanescere luctum,
  201. sed quali solam Theseus me mente reliquit,
  202. tali mente, deae, funestet seque suosque.”
  203. has postquam maesto profudit pectore voces
  204. supplicium saevis exposcens anxia factis,
  205. adnuit invicto caelestum numine rector,
  206. quo nutu tellus atque horrida contremuerunt
  207. aequora concussitque micantia sidera mundus.
  208. ipse autem caeca mentem caligine Theseus
  209. consitus oblito dimisit pectore cuncta
  210. quae mandata prius constanti mente tenebat,
  211. dulcia nec maesto sustollens signa parenti
  212. sospitem Erechtheum se ostendit visere portum
  213. namque ferunt olim, classi cum moenia divae
  214. linquentem gnatum ventis concrederet Aegeus,
  215. talia complexum iuveni mandata dedisse:
  216. “gnate mihi longe iucundior unice vita,
  217. gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus
  218. reddite in extrema nuper mihi fine senectae,
  219. quandoquidem fortuna mea ac tua fervida virtus
  220. eripit invito mihi te, cui languida nondum
  221. lumina sunt gnati cara saturata figura,
  222. non ego te gaudens laetanti pectore mittam,
  223. nec te ferre sinam fortunae signa secundae,
  224. sed primum multas expromam mente querelas
  225. canitiem terra atque infuso pulvere foedans,
  226. inde infecta vago suspendam lintea malo,
  227. nostros ut luctus nostraeque incendia mentis
  228. carbasus obscurata decet ferrugine Hibera.
  229. quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,
  230. quae nostrum genus ac sedes defendere Erechthei
  231. adnuit, ut tauri respergas sanguine dextram,
  232. tum vero facito ut memori tibi condita corde
  233. haec vigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas,
  234. ut simul ac nostros invisent lumina collis,
  235. funestam antennae deponant undique vestem
  236. candidaque intorti sustollant vela rudentes,
  237. quam primum cernens ut laeta gaudia mente
  238. agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.”
  239. haec mandata prius constanti mente tenentem
  240. Thesea ceu pulsae ventorum flamine nubes
  241. aerium nivei montis liquere cacumen.
  242. at pater, ut summa prospectum ex arce petebat
  243. anxia in adsiduos absumens lumina fletus,
  244. cum primum inflati conspexit lintea veli,
  245. praecipitem sese scopulorum e vertice iecit