Carmina

Catullus

Catullus, Gaius Valerius. Carmina. Merrill, Elmer Truesdell, editor. Boston: Ginn, 1893.

  1. mutuis animis amant amantur.
  2. unam Septimius misellus Acmen
  3. mavult quam Syrias Britanniasque:
  4. uno in Septimio fidelis Acme
  5. facit delicias libidinesque.
  6. quis ullos homines beatiores
  7. vidit, quis Venerem auspicatiorem?
  1. Iam ver egelidos refert tepores,
  2. iam caeli furor aequinoctialis
  3. iucundis Zephyri silescit auris.
  4. linquantur Phrygii, Catulle, campi
  5. Nicaeaeque ager uber aestuosae:
  6. ad claras Asiae volemus urbes.
  7. iam mens praetrepidans avet vagari,
  8. iam laeti studio pedes vigescunt.
  9. o dulces comitum valete coetus,
  10. longe quos simul a domo profectos
  11. diversae variae viae reportant.
  1. Porci et Socration, duae sinistrae
  2. Pisonis, scabies famesque mundi,
  3. vos Veraniolo meo et Fabullo
  4. verpus praeposuit Priapus ille?
  5. vos convivia lauta sumptuose
  6. de die facitis? mei sodales
  7. quaerunt in trivio vocationes?
  1. Mellitos oculos tuos, Iuventi,
  2. siquis me sinat usque basiare,
  3. usque ad milia basiem trecenta,
  4. nec unquam videar satur futurus,
  5. non si densior aridis aristis
  6. sit nostrae seges osculationis.
  1. Disertissime Romuli nepotum,
  2. quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,
  3. quotque post aliis erunt in annis,
  4. gratias tibi maximas Catullus
  5. agit pessimus omnium poeta,
  6. tanto pessimus omnium poeta
  7. quanto tu optimus omnium patronus.
  1. Hesterno, Licini, die otiosi
  2. multum lusimus in meis tabellis,
  3. ut convenerat esse delicatos.
  4. scribens versiculos uterque nostrum
  5. ludebat numero modo hoc modo illoc,
  6. reddens mutua per iocum atque vinum.
  7. atque illinc abii tuo lepore
  8. incensus, Licini, facetiisque,
  9. ut nec me miserum cibus iuvaret,
  10. nec somnus tegeret quiete ocellos,
  11. sed toto indomitus furore lecto
  12. versarer cupiens videre lucem,
  13. ut tecum loquerer simulque ut essem.
  14. at defessa labore membra postquam
  15. semimortua lectulo iacebant,
  16. hoc, iucunde, tibi poema feci,
  17. ex quo perspiceres meum dolorem.
  18. nunc audax cave sis, precesque nostras,
  19. oramus, cave despuas, ocelle,
  20. ne poenas Nemesis reposcat a te.
  21. est vehemens dea: laedere hanc caveto.
  • Ille mi par esse deo videtur,
  • ille, si fas est, superare divos
  • qui sedens adversus identidem te
  • spectat et audit
  • dulce ridentem, misero quod omnis
  • eripit sensus mihi: nam simul te,
  • Lesbia, adspexi, nihil est super mi
  • ---
  • lingua sed torpet, tenuis sub artus
  • flamma demanat, sonitu suopte
  • tintinant aures, gemina teguntur
  • lumina nocte.
  • otium, Catulle, tibi molestum est:
  • otio exsultas nimiumque gestis.
  • otium et reges prius et beatas
  • perdidit urbes.
    1. Quid est, Catulle? quid moraris emori?
    2. sella in curuli struma Nonius sedet,
    3. per consulatum perierat Vatinius:
    4. quid est, Catulle? quid moraris emori?
    1. Risi nescio quem modo e corona,
    2. qui, cum mirifice Vatiniana
    3. meus crimina Calvus explicasset,
    4. admirans ait haec manusque tollens
    5. “di magni, salaputium disertum!”
    1. Othonis caput oppido est pusillum,
    2. ---et eri rustica semilauta crura,
    3. subtile et leve peditum Libonis,
    4. ---si non omnia, displicere vellem
    5. tibi et Fuficio, seni recocto
    6. ---irascere iterum meis iambis
    7. immerentibus, unice imperator.
    1. Oramus, si forte non molestum est,
    2. demonstres ubi sint tuae tenebrae.
    3. te campo quaesivimus minore,
    4. te in circo, te in omnibus libellis,
    5. te in templo summi Iovis sacrato.
    6. in Magni simul ambulatione
    7. femellas omnes, amice, prendi,
    8. quas vultu vidi tamen serenas.
    9. † A velte sic ipse flagitabam:
    10. “camerium mihi, pessimae puellae!”
    11. quaedam inquit nudum † reduc †
    12. “en hic in roseis latet papillis.”
    13. sed te iam ferre Herculi labos est:
    14. tanto ten fastu negas, amice?
    15. dic nobis ubi sis futurus, ede
    16. audacter, committe, crede luci.
    17. nunc te lacteolae tenent puellae?
    18. si linguam clauso tenes in ore,
    19. fructus proicies amoris omnes:
    20. verbosa gaudet Venus loquella.
    21. vel vi vis, licet obseres palatum,
    22. dum veri sis particeps amoris.
    1. O rem ridiculam, Cato, et iocosam
    2. dignamque auribus et tuo cachinno.
    3. ride, quidquid amas, Cato, Catullum:
    4. res est ridicula et nimis iocosa.
    5. deprendi modo pupulum puellae
    6. trusantem: hunc ego, si placet Dionae,
    7. pro telo rigida mea cecidi.
    1. Pulchre convenit improbis cinaedis,
    2. Mamurrae pathicoque Caesarique.
    3. nec mirum: maculae pares utrisque,
    4. urbana altera et illa Formiana,
    5. impressae resident nec eluentur:
    6. morbosi pariter gemelli utrique,
    7. uno in lecticulo erudituli ambo,
    8. non hic quam ille magis vorax adulter,
    9. rivales socii puellularum:
    10. pulchre convenit improbis cinaedis.
    1. Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa,
    2. illa Lesbia, quam Catullus unam
    3. plus quam se atque suos amavit omnes,
    4. nunc in quadriviis et angiportis
    5. glubit magnanimi Remi nepotes.
    1. Non custos si fingar ille Cretum,
    2. non si Pegaseo ferar volatu,
    3. non Ladas ego pinnipesve Perseus,
    4. non Rhesi niveae citaeque bigae:
    5. adde huc plumipedes volatilesque,
    6. ventorumque simul require cursum,
    7. quos vinctos, Cameri, mihi dicares:
    8. defessus tamen omnibus medullis
    9. et multis langoribus peresus
    10. essem te mihi, amice, quaeritando.
    1. Bononiensis Rufa Rufulum fellat,
    2. uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis
    3. vidistis ipso rapere de rogo cenam,
    4. cum devolutum ex igne prosequens panem
    5. ab semiraso tunderetur ustore.
    1. Num te leaena montibus Libystinis
    2. aut Scylla latrans infima inguinum parte
    3. tam mente dura procreavit ac taetra,
    4. ut supplicis vocem in novissimo casu
    5. contemptam haberes, ah nimis fero corde?
  • Collis o Heliconii
  • cultor, Uraniae genus,
  • qui rapis teneram ad virum
  • virginem, o Hymenaee Hymen,
  • o Hymen Hymenaee,
  • cinge tempora floribus
  • suave olentis amaraci,
  • flammeum cape, laetus huc,
  • huc veni niveo gerens
  • luteum pede soccum,
  • excitusque hilari die
  • nuptialia concinens
  • voce carmina tinnula
  • pelle humum pedibus, manu
  • pineam quate taedam.
  • namque Vinia Manilo,
  • qualis Idalium colens
  • venit ad Phrygium Venus
  • iudicem, bona cum bona
  • nubet alite virgo,
  • floridis velut enitens
  • myrtus Asia ramulis,
  • quos hamadryades deae
  • ludicrum sibi rosido
  • nutriunt umore.
  • quare age huc aditum ferens
  • perge linquere Thespiae
  • rupis Aonios specus,
  • nympha quos super irrigat
  • frigerans Aganippe,
  • ac domum dominam voca
  • coniugis cupidam novi,
  • mentem amore revinciens
  • ut tenax hedera huc et huc
  • arborem implicat errans.
  • vosque item simul, integrae
  • virgines, quibus advenit
  • par dies, agite in modum
  • dicite, “o Hymenaee Hymen,
  • o Hymen Hymenaee.”
  • ut libentius, audiens
  • se citarier ad suum
  • munus, huc aditum ferat
  • dux bonae Veneris, boni
  • coniugator amoris.
  • quis deus magis anxiis
  • est petendus amantibus?
  • quem colent homines magis
  • caelitum? o Hymenaee Hymen,
  • o Hymen Hymenaee.
  • te suis tremulus parens
  • invocat, tibi virgines
  • zonula solvunt sinus,
  • te timens cupida novus
  • captat aure maritus.
  • tu fero iuveni in manus
  • floridam ipse puellulam
  • dedis a gremio suae
  • matris, o Hymenaee Hymen,
  • o Hymen Hymenaee.
  • nil potest sine te Venus
  • fama quod bona comprobet
  • commodi capere: at potest
  • te volente. quis huic deo
  • compararier ausit?
  • nulla quit sine te domus
  • liberos dare, nec parens
  • stirpe nitier: at potest
  • te volente. quis huic deo
  • compararier ausit?
  • quae tuis careat sacris
  • non queat dare praesides
  • terra finibus: at queat
  • te volente. quis huic deo
  • compararier ausit?
  • claustra pandite ianuae,
  • virgo adest. viden ut faces
  • splendidas quatiunt comas?---
  • ---tardet ingenuus pudor:
  • quem tamen magis audiens
  • flet quod ire necesse est.
  • flere desine. Non tibi, Au-
  • runculeia, periculum est
  • ne qua femina pulchrior
  • clarum ab Oceano diem
  • viderit venientem.
  • talis in vario solet
  • divitis domini hortulo
  • stare flos hyacinthinus.
  • sed moraris, abit dies:
  • prodeas, nova nupta.
  • prodeas, nova nupta, si
  • iam videtur, et audias
  • nostra verba. vide ut faces
  • aureas quatiunt comas:
  • prodeas, nova nupta.
  • non tuus levis in mala
  • deditus vir adultera
  • probra turpia persequens
  • a tuis teneris volet
  • secubare papillis,
  • lenta quin velut adsitas
  • vitis implicat arbores,
  • implicabitur in tuum
  • complexum. Sed abit dies:
  • prodeas, nova nupta.
  • o cubile quod omnibus---
  • candido pede lecti,
  • quae tuo veniunt ero,
  • quanta gaudia, quac vaga
  • nocte, quae medio die
  • gaudeat! sed abit dies:
  • Prodeas, nova nupta.
  • tollite, o pueri, faces:
  • flammeum video venire.
  • ite, concinite in modum
  • “o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.”
  • ne diu taceat procax
  • fescennina iocatio,
  • nec nuces pueris neget
  • desertum domini audiens
  • concubinus amorem.
  • da nuces pueris, iners
  • concubine: satis diu
  • lusisti nucibus: libet
  • iam servire Talasio.
  • concubine, nuces da.
  • sordebant tibi vilicae,
  • concubine, hodie atque heri:
  • nunc tuum cinerarius
  • tondet os. miser ah miser
  • concubine, nuces da.
  • diceris male te a tuis
  • unguentate glabris marite
  • abstinere: sed abstine.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • scimus haec tibi quae licent
  • sola cognita: sed marito
  • ista non eadem licent.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • nupta, tu quoque quae tuus
  • vir petet cave ne neges,
  • ne petitum aliunde eat.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • en tibi domus ut potens
  • et beata viri tui:
  • quae tibi sine serviat
  • (o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee).
  • usque dum tremulum movens
  • cana tempus anilitas
  • omnia omnibus adnuit.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • transfer omine cum bono
  • limen aureolos pedes,
  • rasilemque subi forem.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • adspice unus ut accubans
  • vir tuus Tyrio in toro
  • totus immineat tibi.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • illi non minus ac tibi
  • pectore uritur intimo
  • flamma, sed penite magis
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • mitte bracchiolum teres,
  • praetextate, puellulae:
  • iam cubile adeat viri.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • o bonae senibus viris
  • cognitae bene feminae,
  • conlocate puellulam.
  • o Hymen Hymenaee io,
  • o Hymen Hymenaee.
  • iam licet venias, marite:
  • uxor in thalamo tibi est
  • ore floridulo nitens
  • alba parthenice velut
  • luteumve papaver.
  • at, marite, (ita me iuvent
  • caelites) nihilo minus
  • pulcher es, neque te Venus
  • neglegit. sed abit dies:
  • perge, ne remorare.
  • non diu remoratus es,
  • iam venis. bona te Venus
  • iuverit, quoniam palam
  • quod cupis cupis et bonum
  • non abscondis amorem.
  • ille pulveris Africi
  • siderumque micantium
  • subducat numerum prius,
  • qui vestri numerare vult
  • multa milia ludi.
  • ludite ut libet, et brevi
  • liberos date. non decet
  • tam vetus sine liberis
  • nomen esse, sed indidem
  • semper ingenerari.
  • Torquatus volo parvulus
  • matris e gremio suae
  • porrigens teneras manus
  • dulce rideat ad patrem
  • semihiante labello.
  • sit suo similis patri
  • Manlio et facile insciis
  • noscitetur ab omnibus
  • et pudicitiam suae
  • matris indicet ore.
  • talis illius a bona
  • matre laus genus adprobet
  • qualis unica ab optima
  • matre Telemacho manet
  • fama Penelopeo.
  • claudite ostia, virgines:
  • lusimus satis. at, boni
  • coniuges, bene vivite et
  • munere adsiduo valentem
  • exercete iuventam.
  • Vesper adest: iuvenes, consurgite: vesper Olympo
  • exspectata diu vix tandem lumina tollit.
  • surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas;
  • iam veniet virgo, iam dicetur hymenaeus.
  • Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee.
  • cernitis, innuptae, iuvenes? consurgite contra:
  • nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes.
  • sic certe est: viden ut perniciter exsiluere?
  • non temere exsiluere; canent quod vincere par est.
  • Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee.
  • non facilis nobis, aequales, palma parata est:
  • adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt.
  • non frustra meditantur; habent memorabile quod sit.
  • nec mirum, penitus quae tota mente laborant.
  • nos alio mentes, alio divisimus aures:
  • iure igitur vincemur; amat victoria curam.
  • quare nunc animos saltem convertite vestros:
  • dicere iam incipient, iam respondere decebit.
  • Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.
  • Hespere, qui caelo fertur crudelior ignis?
  • qui natam possis complexu avellere matris,
  • complexu matris retinentem avellere natam
  • et iuveni ardenti castam donare puellam.
  • quid faciunt hostes capta crudelius urbe?
  • Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.
  • Hespere, qui caelo lucet iucundior ignis?
  • qui desponsa tua firmes conubia flammma,
  • quae pepigere viri, pepigerunt ante parentes,
  • nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.
  • quid datur a divis felici optatius hora?
  • Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.
  • Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam---
  • namque tuo adventu vigilat custodia semper.
  • nocte latent fures, quos idem saepe revertens,
  • Hespere, mutato comprendis nomine eosdem.
  • at libet innuptis ficto te carpere questu.
  • quid tum, si carpunt tacita quem mente requirunt?
  • Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.
  • ut flos in saeptis secretus nascitur hortis,
  • ignotus pecori, nullo convulsus aratro,
  • quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber,
  • multi illum pueri, multae optavere puellae;
  • idem cum tenui carptus defloruit ungui,
  • nulli illum pueri, nullae optavere puellae:
  • sic virgo, dum intacta manet, dum cara suis est;
  • cum castum amisit polluto corpore florem,
  • nec pueris iucunda manet nec cara puellis.
  • Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.
  • ut vidua in nudo vitis quae nascitur arvo
  • nunquam se extollit, nunquam mitem educat uvam,
  • sed tenerum prono deflectens pondere corpus
  • iam iam contingit summum radice flagellum,
  • hanc nulli agricolae, nulli accoluere iuvenci;
  • at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,
  • multi illam agricolae, multi accoluere iuvenci:
  • sic virgo, dum intacta manet, dum inculta senescit;
  • cum par conubium maturo tempore adepta est,
  • cara viro magis et minus est invisa parenti.
  • et tu ne pugna cum tali coniuge, virgo.
  • non aequum est pugnare, pater cui tradidit ipse,
  • ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.
  • virginitas non tota tua est, ex parte parentum est:
  • tertia pars patri, pars est data tertia matri,
  • tertia sola tua est. noli pugnare duobus,
  • qui genero sua iura simul cum dote dederunt.
  • Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee.