In XII Prophetas
Cyril of Alexandria
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
ΤΗΣ Ἀγγαίου προφητείας τὸν σκοπὸν ἐφ’ ἑτέροις τισὶ [*](a) γεγονότα καταθρήσαιμεν ἂν, καὶ οὐκ ἐφ’ οἷς ἂν οἴοιτό τις τοὺς παρὰ τῶν ἑτέρων γεγενῆσθαι λόγους. Ὠσηὲ μὲν γὰρ ὁ θεσπέσιος καὶ μὴν καὶ οἱ καθεξῆς, μέχρι Σοφονίου, τὰ τοῖς Ἰουδαίοις κατὰ καιροὺς συμβησόμενα προαπήγγελον, καὶ ὡς ὅσον οὐδέπω παρεσομένων αὐτοῖς τῶν τῆς αἰχμαλωσίας καιρῶν, ἐκδειματοῦν ἐπεχείρουν τὸν Ἰσραὴλ, ἄνω τε καὶ κάτω τὰς τῶν πολεμίων φάλαγγας ὀνομάζοντες, τὰς τῶν πόλεων b ἀναστάσεις, τοὺς ἐμπρησμοὺς, τὰς διαρπαγὰς, καὶ ἁπάσης δὲ τῆς χώρας τὴν δήωσιν τοῖς καταφρονεῖν ᾑρημένοις χρησίμως προαπαγγέλλοντες. ᾤοντο γὰρ, ὅτι κἂν εἰ μὴ ἕλοιντο πληροῦν ὡς ἐξ ἀγαθῆς διανοίας τὸ ἁνδάνον Θεῷ, καὶ τῶν εἰς τὸ ἄμεινον ἔχεσθαι σπουδασμάτων, ἀλλ’ οὖν ἔσεσθαι τοιούτους τὸ τῆς συμφορᾶς μέγεθος ὑποφρίττοντας. Ἀγγαῖος γεμὴν ὡς τετελεσμένων ἤδη τῶν τῆς αἰχμαλωσίας [*](Codices B.D. [D. finire non potui.] 1–3. Sic Β. τοῦ ἁγίου Κυρίλλου εἰς τὸν προφήτην Ἀγγαῖον D. τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Κυρίλλου ἀρχιεπισκόπου ἀλεξανδρείας, ἐξήγησις ὑπομνηματικὴ εἰς τὸν Προφήτην Ἀγγαῖον Aub. 5. καταθρήσαιμεν B.D. ἀθρήσ. Edd. 6. παρὰ τῶν] παρ’ D. γεγενῆσθαι] πεποιῆσθαι D. 7. Haec ὁ θεσπ. καὶ μὴν assumpta ex B.D. Σοφονίαν Edd. 9. οὐδέπω B.D. οὔπω Edd. 11. πολέμων iid. Statim φαλ. ὄνομ’. hoc ordine B.D. 12. ἀναστάσεις D. Edd. ἀναστατώσεις Β. 16. τὸ assumptum ex D. )
Έν τῷ δευτέρῳ ἕτει ἐμ Δαρείου τοῦ βασιλέως ἐι τῷ τῷ [*](Κεφ. ά.) ἕκτῳ μιᾷ του μΗνὸς ἐγνετο Αόγος Κυρίου ἐν Χειρὶ Ἀγγαίου του προφήτου λέΓωι.
Φθάσας ἔφην, ὡς ἦν εὐάφορμος τοῖς ἐξ Ἰσραὴλ ἡ ἐπί γε τῷ ναῷ ῥᾳθυμία, παρῃρημένης αὐτῶν τῆς ἐξουσίας, καὶ [*](b) διεφθονηκότων εἰς τοῦτο τῶν ἐν Σαμαρείᾳ, πλείστην τε ὅσην τῆς Ἱερουσαλὴμ πεποιημένων μένων τὴν κατάρρησιν παρά γε τοῖς [*](1. Haec τοῦ πόντων κρατοῦντος accesserunt ex B.D.b. 3, που om. Β. habet D. 4. ἐξῆν pro ἐξὸν Edd. 5. ἐργάζεσθαι D.b. 7. κατημέλουν οἱ ἐξ Ἰσραὴλ D.b. Edd. αὐτοὶ μάλιστα κατημέλουν Β. Statim προτιθέντες D. ἕκαστοι B.D.b. ἕκαστος Edd. Statim τὰ οἰκεῖα B.D.b. τὴν οἰκείαν ϊ Edd. 11. λιμοῖς Β. D.b. λοιμοῖς Β.] λοιμοῖς Edd. μᾶλλον om. D. 12. ἤθελον iid. ante Migne repugnantibus B.b. ἤθεσιν (sic) D, 14. δὲ] + δὴ b. 16. γε pro τε D. 19. τοῦ om. F. Edd. (87. al.) 20. κυρίου om. B. habet D. 24. διεφθοπικότων D. διεφθονηκότων habet B. τῶν assumptum ex B.D. )
Εἰπὸν δὴ πρὸς Ζοροβάβελ τὸν τοῦ Σαλαθιὴλ τὸν ἐκ φυλῆς Ἰοὐδα καὶ πρὸς ἸΗσοῦν τὸν τοῦ Ἰωσεδὲκ τὸν ἱερέα τὸν μέγαν λέγων Τάδε λέγει Κύριος Παντοκράτωρ Ὁ λαὸς οἶτος λέγουσιν ἤκει ὁ καιρὸς τοῦ οἰκοδομῆσαι τὸν οἶκον Κυρίου.
Σαλαθιὴλ γέγονεν Ἰεχονίου παῖς, ἐκ φυλῆς ὄντος καὶ αἵματος τοῦ Δαυεἰδ. τούτου τοίνυν τὴν βασιλίδα διέποντος ἀρχὴν ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις ἐπὶ τὸν Ἰούδαν, πεπόρθηται [*](c) μὲν ἢ πόλις, ἀπῴχετο δὲ καὶ πᾶς ὁ Ἰδραὴλ αἰχμάλωτος, κατεμπιπράντος τὸ τηνικάδε τοῦ Ναβουχοδονόσορ καὶ αὐτὸν τὸν θεῖον ναὸν, εἴληπτο δὲ καὶ αὐτὸς Ἰεχονίας, καὶ ὁμοῦ τοῖς ἄλλοις αἰχμάλωτος ἦν. γέγονε δὲ Σαλαθιὴλ υἱὸς Ζοροβάβελ. [*](5. προσαπον. δὲ καὶ χρῆμ’. πόρους ante καὶ δρᾶν transponit D. ὄρους pro πόρ’· Edd. ante Migne. 7. ἀμήχανον pro ἀπίθ. iid. 8. χειρὶ alt.] + Ἀγγαίου D. 10. τὴν τῆς λειτουργίαν τῆς προφ. πράττοντος pro τὴν της — ἐκπρ. Β. 13. τὸ pro τῷ D. 15. δὴ deest in Edd. (Vat. ℵ) τὸν alt. assumptum ex D. (Alex.) cf. Glaph. 55 e. 17. παντοκράτωρ] + λέγων Ivld. invitis B.D. (23. al.) λέγει D. οὐχ ἤκει ὁ om. D. 19. παῖς Β.D. υἱὸς Edd. 20. Assunipta τοίνυν ex D. τοῖς ex B.D. 23. κατεμπιπράντος D. καταπιμπράντος Edd.)
Καὶ ἐγένετο λόγος Κυρίου ἐν χειρὶ Ἀγγαίου τοῦ Προφήτου Εἰ καιρός ὑμῖν μέv ἐστι, τοΰ οἰκεῖν ἐν οἵκοις ὑμῶν κοιλοστάθμοις, [*](e) στάθμοις, ὁ δὲ οἶκος οὖτος ἐξΗρήμωται,
Οὐκοῦν ἀπώλλυον οἱ ποιμένες τῶν λογικῶν θρεμμάτων τὰς ἀγέλας, θηρῶν οὐ δεδεημένοι, μᾶλλον δὲ αὐτοὶ τὰ θηρῶν [*](S. Joan. x. 11.) μιμούμενοι. ἐπειδὴ δὲ λοιπὸν ἐπέλαμψεν ὁ Χριστὸς, ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς ὁ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θεὶς ὑπὲρ τῶν προβάτων, [*](621 Α. a) νενεμήμεθα μὲν ἐν κήποις, κατεποιμάνθημεν δὲ καὶ ἐν κρίνοις, [*](Cant. vi. 1, 2.) κάτα τὸ γεγραμμένον· εκοιτασθημεν δὲ καὶ ἐν σηκοῖς· ἐνηυλίσμεθα γὰρ ἐκκλησίαις καὶ ναοῖς ἁγίοις, οὐδενὸς ἡμᾶς [*](Cf. S. Matth. vi. 20. S. Joan. x. 10.) ἐκδεδιττομένου καὶ διαρπάζοντος, οὐκ ἐπιθρώσκοντος λύκου, Matth. οὐ καταπατοῦντος λέοντος, οὐ κλέπτου διορύττοντος, οὐδενὸς ἡμῖν ἐπιόντος ἔτι, “ ἵνα κλέψῃ καὶ θύσῃ καὶ ἀπολέσῃ.” δια- τελοῦμεν δὲ μᾶλλον ἐν ἀσφαλείᾳ καὶ βεβαιότητι, καὶ ἐν μεθέξει παντὸς ἀγαθοῦ, αὐτὸν ἔχοντες ἐπιστάτην τὸν τῶν [*](b) ὅλων Σωτῆρα, φημὶ Κριστόν. καὶ τοῦτο ἡμῖν διὰ φωνῆς [*](Ezek. xxxiv. 22, 23.) Ἰεζεκιὴλ φανερὸν ἐποιεῖτο λέγων ὁ Θεὸς καὶ Πατήρ “ τάδε “ λέγει κύριος Ἐγὼ σώσω τὰ πρόβατά μου, καὶ κρινῶ “ἄνα μέσον κριοῦ πρὸς κριὸν, καὶ αναστησω ἐπ’ αὐτοὺς “ ποιμένα ἕνα τὸν δοῦλόν μου Δαυεὶδ, καὶ ἔσται αὐτῶν “ ποιμήν.”
χῶρε σφόδρα Θύγατερ Σιὼν, κήρυσσε Θύγατερ Ἱερουσαλήμ, εὐφραίνου καὶ κατατέρπου ἕε ὅλης τῆς καρδίας σου, ΘύΓατερ [*](9. οὐκοῦν accessit ex Β. 10. θηρῶν οὐ δεδεημένοι Β. θήρας οὐ δεδιττόμενοι [δεδιπόμενοι Pont.] Edd. 12. τιθεὶς τὴν ψυχὴν pro τὴν ψ. αὐτοῦ θεὶς iid. 13. νεμόμεθα iid. κήποις] κόποις iid. κρήναις iid. 16. Haec οὐκ ἐπιθρ. λύκου accesserunt ex Β. 27. σφόδρα accessit ex Β. (36. al.) cf. infra.)
Ὅσον μὲν ἧκεν εἰπεῖν εἴς γε τὸν τῆς ἱστορίας λόγον, ὑπισχνεῖται σαφῶς τὴν εἰρήνην αὐτοῖς μετά γε τὴν ἐκ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον, ὅτε καὶ ἀμνηστουμένων αὐτοῖς τῶν ἀρχαίων αἰτιαμάτων, συνεῖναί τε καὶ προασπίζειν αὐτῶν ἐπαγγέλλεται Θεός· ὅσον δὲ ἧκεν εἰς τὸν ἐσωτάτω νοῦν, χαίρειν τε σφόδρα, καὶ κατευφραίνεσθαι λίαν, καὶ μὴν καὶ ἐξ ὅλης κατατέρπεσθαι τῆς προστέταχεν προστέταχεν ἀναγκαίως, ὡς ἐξῃρημένων αὐτῆς τῶν πλημμελημάτων, διὰ Χριστοῦ δηλονότι. δεδικαίωται [*](d) γὰρ ἡ νοητὴ καὶ ἁγία Σιῶν, τουτέστιν ἡ Ἐκκλησία, ἤγουν τῶν πεπιστευκότων ἡ ἁγία πληθὺς, ἐν Χριστῷ δὴ καὶ μόνῳ, καὶ σεσώσμεθα δι’ αὐτοῦ τε καὶ παρ’ αὐτοῦ, τὰ τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν ἀποφεύγοντες βλάβη, καὶ μέσον ἔχοντες καὶ αὐτὸν ἐν εἴδει τῷ καθ’ ἡμᾶς πεφηνότα τὸν τῶν ὅλων βασιλέα καὶ Θεὸν, τουτέστι, τὸν ἐκ Θεοῦ Πατρὸς Λόγον· δι’ ὃν οὐκ εἴδομεν ἔτι κακὰ, τουτέστιν, ἀπηλλάγμεθα παντὸς τοῦ κακοῦν ἰσχύοντος.[*](e) αὐτὸς γάρ ἐστι τὸ τῆς εὐδοκίας ὅπλον, ἡ εἰρήνη, τὸ τεῖχος, τῆς ἀφθαρσίας ὁ χορηγὸς, τῶν στεφάνων ὁ πρύτανις, ὁ τὸν τῶν νοητῶν Ἀσσυρίων ἐξείργων πόλεμον, καὶ τὰς ἐκ τῶν δαιμόνων ἐπ’ ικουφίζων ἐπιβουλάς· ὁ διδοὺς ἡμῖν “ πατεῖν [*](S. Luc. x. 19.) “ ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων, καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ “ ἐχθροῦ,’’ δι’ ὃν ἐπέβημεν ἐπὶ ἀσπίδα τε καὶ βασιλίσκον, καὶ [*](Ps. xc. 13.) καταπατοῦμεν λέοντα καὶ δράκοντα· δι’ ὃν ἐν ἐλπίσι γεγό- ναμεν ἀγαθαῖς ἀφθαρσίας καὶ ζωῆς, υἱοθεσίας τε καὶ δόξης· [*](a 622 A.) δι’ ὃν οὐκ ὀψόμεθα κακὰ οὐκ ἔτι.
[*](1. λελύτρωκέ F. Edd. (153.) 2. σου prius om. F. Edd. (153.) βασιλεύσει Κύριος Β. (22. al.) βασιλεύσεις Ἱερουσαλὴμ ὁ Κύριος F. Edd. βασιλεύσει Ἱ. ὁ Κ. 153.] 4. ἧκεν accessit ex Β. 8. ἥκει Edd. ἐσώτατον iid. 9. καὶ ult. assumptum ex Β. 14. τε om. Β. 15. καὶ alt. accessit ex b. 17. τουτέστι assumptum ex B. 18. τοῦ assumptum ex b. Statim κακοῦ Edd. inviti B.b. 21. τὸν] + ἐκ Edd. 22. δαιμονίων iid. 24. ὃν] ὧν (sic) iid. ante Migne. ἐπὶ B. (Alex.) ἐπ’ iid. (Vat.) τε assuraptum ex B. 27. οὐκ alt. assumptum ex B. )Ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐρεῖ Κύριος τῇ Ἱερουσαλήμ Θάρσει Σιὼ, μὴ παρείσθωσαν αἱ χεῖρές θοῦ. Κύριος ὁ Θεός σου ἑ σοὶ δυνατὸς σώσει σε, ἐπάξει ἐμ σὲ εὐφροσύνην κω καινιεῖ σε ἔ τῇ ἀγαπήσει αὐτοῦ, καὶ εὐφρανθήσεται ἐπὶ σοί ἑ τέρψει ὡς έν ἡμέρᾳ ἑορτῆς· καὶ συνάξω τοὺς συντετριμμένους σου.
[*](b)Ἐναργὴς μὲν ἡ προαναφώνησις τοῦ χρῆναι θαῤῥεῖν· καὶ ἀψευδὴς ὁ ἐπαγγειλάμενος· ἀκηκόαμεν δὲ τουτὶ καὶ αὐτοῦ λέγοντος τοῦ Χριστοῦ, καὶ τὺ ἀρχαῖον ὥσπερ ἀνανεοῦντος χρησμῴδημα, μᾶλλον δὲ τιθέντος ἐν ὄψει τὸ προετηγγελμένον. [*](S. Joan. xvi. 33. Supra ver. 15. Heb. xii. 12.) ἔφη γὰρ, ὅτι “ Θλῖψιν ἕξετε ἐν τῷ κόσμῳ· ἀλλὰ “θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον.’’ ὅτε γὰρ γέγονεν “ ἐν “ μέσῳ” ἡμῶν, τότε τὰς χεῖρας οὐκ ἔτι παρειμένας ἐσχήκαμεν, οὐ γόνατα παραλελυμένα· τετράμμεθα δὲ μᾶλλον ἐπ’ ἔργα [*](c) τε καὶ πόνους τοὺς ἐπ’ ἀγαθοῖς κατορθώμασι καὶ ὧν εἴρηταί [*](Sap. iii. 15) τε καὶ ἔστιν ὁ “ καρπὸς εὐκλεής·’’ τότε καὶ τεθαρσήκαμεν, ὅτι παναλκὴς ὑπάρχων ὡς Θεὸς ὁ ἐν ἡμῖν Χριστὸς ἐκρύεταί τε καὶ σώζει τοὺς εἰς αὐτὸν πιστεύοντας· κατῴκηκε γὰρ ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν διὰ τοῦ Πνεύματος, καὶ ταύτην ἐφ’ ἡμᾶς ἐπήγαγε τὴν νοητὴν δηλονότι καὶ ἀξιόληπτον εὐφροσύνην. τί γὰρ ἕτερον ἂν εἴη τὸ μεταλαχεῖν Ἁγίου Πνεύματος, ἢ τέρψις καὶ χαρὰ καὶ πᾶν εἶδος εὐφροσύνης ; ὅτε τοίνυν ἐπήγαγεν [*](d) ἐφ’ ἡμᾶς τὴν διὰ Πνεύματος εὐφροσύνην, τότε καὶ ἀνεκαίνισεν ἐν τῇ ἀγαπήσει αὐτοῦ, τουτέστιν, ἐν καιρῷ τῆς ἐπιδημίας [*](7 Cor. v. 15. S. Joan. xv. 13.) τῆς μετὰ σαρκὸς, ὅτε καὶ “ εἷς ὑπὲρ πάντων’’ ἀποθανὼν ἄλφ’ S. Joan. θεύων ἔφασκε “ Μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει, ἵνα τις 2 “ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ. ἐπειδὴ δὲ τέθεικε τὴν ψυχὴν, καὶ γέγονεν ἐν νεκροῖς δι’ ἡμᾶς, ζωὴ κατὰ φύσιν ὑπάρχων, ἀνεβίω πάλιν, τὴν ἀνθρώπου φύσιν ἀναμορφῶν εἰς καινότητα ζωῆς, καὶ ἀναχαλκεύων εἰς τὸ ἀπ’ ἀρχῆς.
[*](2. σου alt. assumptum ex Β. om. F. Edd. (68, 91, 97, 153, 310.) 4. σοὶ B.F. (Alex.) σὲ Edd. (Vat.) 7. ἀψευδής] + μὲν Edd. 10. ἔχετε iid. 14. ἔργοις pro κατορθώμασι iid. 17. ὐπ’ pro εἰς iid. ἐπ’ correxit Migne. 31. πνευματικῆς pro πᾶν iid. 25. τῆς ἀγάπης pro ἀγάπην iid.)“Εἴ τις γὰρ, φησὶν, ἐν Χριστῷ καινὴ κτίσις.’’ ηὐδόκησε γὰρ [*](2 Cor. v. 17. Eph. i. 10.) ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ, ἐν αὐτῷ “ ἀνακεφαλαιώσασθαι τὰ πάντα, [*](e) κατὰ τὸ γεγραμμένον. τὸ δὲ ἀνακεφαλαιούμενον, ἀναλαμβάνεταί πὼς καὶ οἷον ἀναβιβάζεται πρὸς τὸ ἐν ἀρχαῖς. ἐπειδὴ δὲ ἀνεκαίνισε, τότε καὶ εὐφράνθη χριστὸς ἐφ’ ἡμῖν, ὡς ἐν τέρψει, καὶ ὡς ἐν ἡμέρᾳ ἑορτῆς· πῶς γὰρ οὐκ ἔμελλεν ἐπι- γάνυσθαι τοῖς καθ’ ἡμᾶς τὸ θεῖον, ὅτε καὶ ἁμαρτίας ἀπηλ- λάγμεθα, καὶ θανάτου καὶ φθορᾶς ἀμείνους γεγόναμεν, καὶ ἐν μεθέξει Πνεύματος καὶ ἁγιασμοῦ. τότε καὶ συνήγαγε τοὺς [*](a 623 Α.) συντετριμμένους. ὡς γὰρ ὁ σοφὸς γράφει Παῦλος “ Χριστὸς [*](1 Tim. i. 15.) ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι· ” καὶ αὐτὸς δέ που φησίν “ Οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς [*](S.Matth. ix. 13: S. Marc.ii. 17.) “ μετάνοιαν.’’ οὐκοῦν συνήγαγεν ὁ Χριστὸς οὓς διὰ τῆς ἁμαρτίας σύντριψας ὁ σατανᾶς παρειμένους ἀπέφηνε, καὶ βαίνειν ὀρθὰ μὴ εἰδότας, μήτε μὴν τ ἃς τῆς δικαιοσύνης ἰέναι τρίβους· ἀλλ’ εἰ καὶ συνέτριψεν ἐκεῖνος, κατέδησεν ὁ Χριστός. τεθεράπευκε γὰρ τοὺς ἠρρωστηκότας, καὶ “ Αὐτὸς τ ἃς ἀσθε- [*](b S. Matth. viii. 17.) νείας ἤμων αἴρει, κάτα τὸ γεγραμμένον.
Οὐαὶ, τὶς ἔλαβεν ὀνειδισμὸν ἐπ’ αὐτήν;
Τὸν τοῦ Σωτῆρος σταυρὸν τὸν ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς τε καὶ ἀφθαρσίας ἐγηγερμένον, καύχημα μὲν εἶναι τῆς Ἐκκλησίας, ἄριστά γε φρονεῖν ᾑρημένοι διαβεβαιωσόμεθα· ὁμολογεῖ δὲ καὶ αὐτὸς ὁ σοφώτατος Παῦλος ὡδὶ γεγραφώς “ Ἐμοὶ [*](Gal. vi. 14.) “δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ, “ δι’ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται, κἀγὼ τῷ κόσμῳ. πλὴν c ἔφη πάλιν αὐτὸς, ὡς γέγονεν ὁ σταυρὸς “ Ἰουδαίοις μὲν [*](1. Cor. i. 23.) “σκάνδαλον, ἔθνεσι δὲ μωρία.’’ πλατὺ γὰρ γελῶσιν οἱ [*](1. γὰρ φησὶν assumpta ex Β. 2. τὰ et οἷον (4) assumpta ex Β. 6. ἤμελλεν Edd. 8. ἀμείνους om. D. et γεγόναμεν post ἁγιασμοῦ tr. D. 9. κοὶ ἁγιασμοῦ D. Edd. ἁγίου Β. II. που om. Β. 17. ἀσθενείας ἡμῶν αἴρει D. ἁμαρτίας ἡμῶν αἴρει Β. ἀσθεν, ἡμῶν φέρει Edd. 27. ἔθνεσι D.b. Edd. ἕλλησι Β. γελῶσιν B.D.b. γελάσουσιν Edd.)
Ἰδού ἐγὼ ποιώ ἐν θὼ ἔνεκεν σοῦ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, λέγε Κύριος, κὼ σώσω τὴν ἐκπεπιεσμένην, καὶ τὴν ἀπωσμένην εἰσδέξομαι, κὼ θήσομαι αὐτοὺς εἰς καύχημα κω ὀνομαστοὺς ἐν πάσῃ τῇ φῇ. καὶ καταισχυνθήσονται ἑ τώ καιρῷ ἐκείνῳ, ὅταν καλῶς ὑμῖν ποιήσω, κοὶ ἐν τῷ καιρῷ ὅταν εἰσδέχωμαι ὑμᾶς.
Τέτραπται πάλιν ὁ λόγος εἰς τὸ τῆς Σιῶν πρόσωπον, ὑπισχνεῖται δὲ τὰ διὰ Χριστοῦ παραδόξως κατωρθωμένα, [*](624 Α. a) περί τε τὰς ἐξ ἐθνῶν ἀγέλας καὶ τὸν ἀπόβλητον Ἰσραήλ. ἐν σοὶ γάρ φησιν ενεκα σου ποιήσω. επειδη γὰρ οἱ μὲν ἐκ πλεονεξίας ἀπεκομίσθησαν εἰς μέθην· οἱ δὲ ἠγνοήκασι τὸν ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν ὅλων ἐνηνθρωπηκότα Θεὸν, ἀμφοτέροις ἐπιδαψιλεύεται τὸν ἔλεον ὁ πάντων Δημιουργὸς, καὶ ἕνεκα [*](2. ἔσονται· πόθεν B.D. ἔσονταί ποτε Edd. 9. αὐτῶν Β. αὐτοὺς Edd. προσάγωσιν iid. 11. καταλελοιπέναι Β. 12. λαβόντας Β. Edd. λαμβάνοντες 1). ἁγίας om. b. 14. ἕνεκα Alex. XII. 26, 49, 106, 153 cf. infra.] σοῦ] ἐμοῦ Β. (22. al.) cf. infra. λέγει Κύριος om. B. 91, 153, 198 233.) 18. εἰσδέχωμαι Β. (Alex.) cf. infra. εἰσδέξομαι Pont. (Vat. ℵ) εἰσδέξωμαι Aub. 20. τέτραπται] Γέγραπται Edd. 24. μέθην] Sic retinui ex Edd. cf. supra 623 c. πλάνην Β. Pro hoc verbo non contuli D.)
Ἀνακεφαλαιοῦται τρόπον τινὰ τῆς θεοπρεποῦς φιλοτιμίας τὸν σκοπὸν, καὶ ἐν οἷς ἔσονται πάντως οἱ πεπιστευκότες, διὰ τούτων ἡμῖν ὑποφαίνει σαφῶς. διαβοήτους γὰρ ἔσεσθαι φησὶ, καὶ αὐχημάτων εἴσω λαμπρῶν, καὶ παντὸς ἔθνους ἐν ἀμείνοσι. προσεπάγει δὲ πάλιν καὶ καθ’ οὓς ἔσονται τὰ τοιάδε καιροὺς, πανταχῆ μεμνημένος τῆς μετὰ σαρκὸς οἰκονομίας τοῦ Μονογενοῦς, ὅτε, καθάπερ ἔφην ἀρτίως, ἡ παντός ἀνάδειξις ἀγαθοῦ, καὶ πᾶν ὁτιοῦν τῶν τεθαυμασμένων ἐκβέβηκεν [*](b) εἰς ἡμᾶς. τότε γὰρ τότε καὶ ὑπὸ χεῖρα πράττοντας διαβολικὴν καὶ τοῖς τῆς σαρκὸς πάθεσιν ὑπεζευγμένους, μένους, παραδόξως ἐξείλετο· τότε καὶ τῆς πολυθέου πλάνης ἀπήλλαττε καὶ μετετίθει πρὸς ἀλήθειαν· τότε καὶ τῶν τοῦ θανάτου δεσμῶν ἐξείλετο, δοὺς ἑαυτὸν ἀντίλυτρον ὑπὲρ ἡμῶν, καὶ τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ κατακτώμενος τὴν ὑπ’ οὐρανόν. κεκλήμεθα γὰρ δι’ αὐτοῦ, καὶ τὴν ἐν Πνεύματι προσαγωγὴν καὶ οἰκειότητα πεπλουτήκαμεν δι’ αὐτοῦ, φημὶ δὴ Χριστοῦ, δι’ οὗ καὶ [*](c) μεθ’ οὗ τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ ἡ δόξα, σὺν τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, Ἀμήν.
[*](4. δώσω] θήσω F. 9. ἡμῖν assumptum ex Β. 1 1, καὶ καθ’ D. Edd. καὶ καθ' οὓς Β. 15. τότε alt. om. D. 17. καὶ om. D. ἀπήλλαττε καὶ μετετίθει D. Edd. ἀπήλλαξε καὶ μετέθετο Β. ἀπήλλαττεν b. scholion finiens. 19. ἐξείλετο D. Edd. ἐρρύσατο Β. 22. πεπλουτήκαμεν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Sic desinit D. δι’ αὐτοῦ δίη φημι Edd. 23. ἡ assumptum ex Β. δόξα] + κρότος τιμὴ καὶ προσκύνησις Edd. τῳ om. Β.)