In XII Prophetas
Cyril of Alexandria
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Τίνα δὴ τρόπον ἐποίσει μὲν τοῖς ποιμέσι τὰ ἐξ ὀργῆς, ἐπισκέψεται δὲ καὶ ἀνασώσει τοὺς ἀμνοὺς, καθίστησιν [*](1. ὁσίως C.D. αἰσίως Edd. δικαίως b. 2. μόνας B.C.b. μόνον Edd, τ 3. γὰρ prius assumptura ex C. deest in D. τούτῳ C. του D. ταύταις Edd. γὰρ alt. assumptum ex C. 5. φαινακισμοὺς C. 6. ἐποικτείρων C.b. οἰκτείρων Edd. 8. πεπλανῆσθαι C. [πεπλανεῖσθαι Cod.] περιπλανᾶσθαι 10. ἐπαρτίσαι C. 17. αὐτοὺς] αὐτὸν C manu recentiori. (26, 130, 311) cf. infra. αὐτοὺς habet D. 19. Haec καὶ ἐξ αὐτοῦ prius desunt in F. Edd. (Co.) invitis B.C.D. τὸ om. C. (Vat. ℵ XII.) invitis B.D.F. Edd. (Alex.) θυμῷ C.D. cf. infra. πνεύματι θυμοῦ F. Edd. (22. al.))
Δεδράκασι δὲ τοῦτο καὶ οἱ θεσπέσιοι μαθηταὶ, τοὺς ἐξ Ἑλλήνων ἁρπάζοντες, καὶ τῷ μεγάλῳ προσκομίζοντες βασιλεῖ, φημὶ δὴ Χριστῷ, ἵνα ὑπ’ αὐτῷ τε εἶεν, καὶ τὰ αὐτοῦ φρονεῖν ἕλοιντο, τῆς τοῦ διαβόλου πλεονεξίας ὀψὲ καὶ μόλις ἀποσεισάμενοι τὸν ζυγόν. κατηνδρίσαντο δὲ οὕτω τῶν παρ’ Ἕλλησι σοφῶν οἱ θεσπέσιοι μαθηταὶ, ὡς ἤδη πὼς δοκεῖν πηλὸν ἐν διεῤῥιμμένον διερριμμένον συμπατεῖν. καὶ γὰρ ἦν Κύριος μετ᾿ αὐτῶν, ὁ ποιῶν “μεγάλα καὶ ἀνεξιχνίαστα, ἔνδοξα τε [*](c Hiob v. 9.) “καὶ ἐξαίσια, ὧν οὐκ ἐστιν ἀριθμός.” ἐπεφώνει ’δε που καὶ ὁ Χριστὸς τοῖς πιστεύσασιν εἰς αὐτόν “Ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν [*](S. Luc. x. 19.) πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἔπι πάσαν τὴν “δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ.
Ἰστέον δὲ ὅτι πνευματικὴν μὲν ἡμεῖς ἐξυφαίνοντες θεωρίαν, τὰ τοιαῦτά φαμεν· Ἰουδαίοις γεμὴν οὐχ ὧδε ἔχειν τὸ χρῆμα δοκεῖ, δέχονται δὲ μᾶλλον ἱστορικῶς, καί φασιν, ὅτι μετὰ τοὺς τῆς αἰχμαλωσίας καιροὺς πεπολέμηκεν αὐτοῖς ὁ ἐπίκλην ἐπι- [*](d) φανῆς Ἀντίοχος, πλείστην τε ὅσην συνενεγκὼν ἐκ τῆς Ἑλλήνων χώρας τῶν μαχομένων τὴν ἄθροισιν καὶ μὴν καὶ ταῖς παρ’ ἐκείνων ἐπικουρίαις ὠφρυωμένος· ἁλλ’ ὡς αὐτοί φασι, νενίκηκεν ὁ Ισραὴλ, καὶ τῆς ἐκείνου σκαιότητος τὴν ἀμείνω δόξαν ἀπηνέγκατο. τότε γὰρ συμβέβηκε καὶ τοὺς ἐκ τῶν Μακκαβαίων μεμαρτυρηκότας τὸν τῆς εὐδοκιμήσεως ἀναδήσασθαι στέφανον. παρακομίζουσι δὲ τῶν αὐτοῖς δοκούντων εἰς ἀπόδειξιν τά τε ἀρτίως ἡμῖν εἰρημένα, καὶ μὴν καὶ τὰ [*](e) [*](1. ὁ deest in Edd. 4. καὶ assumptum ex C.b. 6. χριστὸν manu prima C. αὐτοῦ] αὐτῷ C. lo. ἐν C.b. ταῖς pro ἐν Edd. 12, ἐξεσία C. 13. ὑμῖν] + ἐξουσίαν τοῦ C. Desunt haec verba in D. 17. Ἰουδαίους (sic) C. 18. δοκεῖν (sic) C. τοὺς τ. αἰχμ. καιροὺς C.D. τὸν τῆς αἰχμ. καιρὸν Edd. 19. αὐτοὺς C. invito D. 20. συνενεγκὼν C. συναγαγὼν D. Edd. 22. πόρ’ ἐκείνων C. παρ’ ἑτέρων Edd. ὀφρυωμένος C. 23. ἐκείνου] ἐκεί (sic) C 24. ἄμεινον C. 25. τῶν assumptum ex C. 27. μὴν καἰ assumpta ex C.D.)
Kαὶ καταισχυνθήσονται ἀναβάται ἵππων, καὶ κατισχύσω τὸν οἶκον Ἰούδα, καὶ τὸν οἶκον Ἰωσὴφ σώσω, καὶ κατοικιῶ αὐτοὺς, ὅτι ἠγάπηκα αὐτούς.
Φᾶσί δὴ πάλιν οἱ τοῖς Ἰουδαϊκοῖς συναγορεύοντες διηγήμασιν, ὅτι συγκεκροτημένης τῆς πρὸς Ἕλληνας μάχης, οἱ μὲν ἐκείνων ἱππεῖς διολώλασι, κεκρατήκασι γεμὴν οἱ ἐξ αἵματος Ἰσραὴλ, ὡς κατοικῆσαι τὴν χώραν αὐτοὺς, δῆλον δὲ ὅτι τὴν Ἰουδαίαν, παντὸς ἐλευθέρους δείματος, καὶ οὐδενὸς [*](b) τὸ παράπαν ἀποικισθέντος, ἤγουν αἰχμαλώτου γεγενημένου. ἡμεῖς δὲ τοῖς πρώτοις συμβαίνουσάν τε καὶ ἀδελφὴν ποιεῖ· σθαι σπουδάζοντες τὴν τῶν νοημάτων ἀπόδοσιν, ἀναβάτας ἵππων τοὺς κατησχυμμένους οὐχ ἑτέρους εἶναί φαμεν, ἢ τοὺς τῶν Ἑλληνικῶν δογμάτων προεστηκότας, καὶ ἀπάτης τῆς θεομισοῦς ὑπεραθλεῖν εἰωθότας, ὧν κατερραγμένων κεκράτηκεν ὁ Ἰούδας, σέσωσται δὲ καὶ ὁ οἶκος Ἰωσήφ. κατασημαίνεται δὲ διὰ τούτων τὸ ἐξ Ἰσραὴλ αἷμά τε καὶ γένος, [*](c) ἤγουν ἡ τῶν ἐν Χριστῷ δεδικαιωμένων πληθὺς καὶ τὸν [*](Rom. ii. 29.) εἰς νοῦν καὶ καρδίαν περιφέροντες Ἰουδαῖον, καὶ περιτομὴν λαχόντες τὴν ἐν πνεύματι, καὶ νοῦν ἔχοντες ὁρῶντα Θεόν· [*](1. Ἰούδα ἐμαυτῷ hoc ordine C.D. Statim ὡς add. Edd. invitis C.D. Cf. supra 739 fin. 5. βολὶς] + αὐτοῦ Edd. invitis C.D. 11. δὴ D per rasuram. Edd. δὲ C. 13. κεκρατήκασι D. Edd. καὶ κεκρατήκασι C. 15. ἐλεύθεροι ι per cast. ut vid. ex υ) C. 16. ἀπῳκισθέντος C. invito D. 18. νοημάτων] ὀνομάτων C. invito D. 24. ἡ post δεδικ. transp. C. invitis D.b. καὶ assumptum ex C.D.)
Καὶ ἔσται ὃ τρόπον οὐκ ἀπεστρεψάμην αὐτοὺς, διότι ἐΓὼ Κύριος [*](e) ὁ Θεὸς αὐτῶ, καὶ ἐπακούσομαι αὐτῶ, καὶ ἔσονται ὡς μαχηταὶ τοῦ Ἐφραΐμ.
Kατῃσχυμμένων τῶν παρ’ Ἕλλησι σοφῶν, οἳ καὶ ἱππεῖς [*](Supra ver. 5.) ὠνομάσθησαν, κατισχύσειν ἐπαγγέλλεται καὶ κατοικίσειν [*](Ib. 6.) [*](2. ἐρειρισμένην C. 5. τὸν assumptum ex B.C. ἐπασκοῦντος C. ἀσκοῦντος Edd. 6. Haec λαλῶν εὐθεῖαν ὁδὸν accesserunt ex C.D. 7. ἀπεχόμενος D. Edd. ἀποσειόμενος C. (omnes). 9. καμμύων C. καὶ μύων Edd. 14. τῶν deest in Edd. καὶ om. C. 15. πάντες assuinptura ex C, 16–19. Haec καὶ πάλιν—ἁμαρτωλῶν accesserunt ex 18. παραπτεῖσθαι (sic) C. 21. ἐπακούσονται (sic) D. αὐτῶν alt. D.F. Edd. (22. al.) αὐτοῖς ut vid., manu prima C. et infra. 23. ἕλλησι] + καὶ Edd. invitis omnibus. 24. κατοικίσειν] κατοικίσειν] C.D. Desunt haec duo verba in b.)
Καὶ χαρήσεται ἡ καρδία αὐτῶ ὡς ἑ οἴνῳ, καὶ τὰ τέκνα [*](2. διερμηνεύεται Edd. 3. γὰρ assumptiim ex C.b. φησιν] + ὅτε Edd. invitis B.C.b. 5. ὅτι C.D.b. διότι Edd. et C.D. supra.5–7. 57. οὐ γὰρ—αὐτῶν desiint in Edd. invitis B.C.D.b. 6. μόνων Β. 6. ὡς Δῆμ’. τῶν ὅλων καὶ Κύριος om. b. 7. αὐτῶν B.D. αὐτοῖς C.b. (A.V. ℵ). 9. λέγοιεν C. λέγει (= λέγῃ) b. II. ἤδη om. C.b. habet B. 17. κρατ.οῦντες unius fere litt. rasura C. 18. θείοις C. ὁσίοις Edd. 19. τῆς assumptum ex C. 21. μιμηταὶ γὰρ γεγ. κατὰ τὸ ἐγχ. τῆς τ. ὄπ. πολιτείας C. μαχηταὶ γὰρ γεγόνασι· κατὰ γὰρ τὸ ἐγχ. τὴν τῶν ἀπ’. πολιτείαν Edd. 23. κατὰ τῶν] καὶ τὸν (sic) C.)
Τῶν οἶνον ἐκπεποκότων ἐκμελὴς ἀεί πὼς ἐστὶν ὁ νοῦς, καὶ φροντίδος καταφρονητής. προσίεται γὰρ οὐχὶ τὸ καταλυπεῖν [*](d) λυπεῖν εἰωθὸς, ἀνεῖται δὲ ὥσπερ καὶ μερίμνης ἁπάσης κατευμεγεθεῖ. εἰ τοίνυν γένοιντο, φησὶν, ὡς μαχηταὶ τοῦ Ἐφραΐμ, τότε δὴ τότε καὶ τὴν ἐπί γε σφίσιν αὐτοῖς εἰςδέξονται θυμηδίαν, ὡς δὲ λαμπροὶ καὶ εὐδόκιμοι τῆ τῶν ἐσομένων ἀγαθῶν ἐλπίδι κατευφρανθήσονται, καὶ τῆς ἐξαιρέτου πολιτείας ἕξουσι μιμητὰς, τοὺς ἐξ αὐτῶν γεγονότας υἱοὺς, πνευματικοὺς δηλονότι. τοιοῦτος δὲ ἦν καὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλος, τοῖς δι’ αὐτοῦ κεκλημένοις ἐπιστέλλων τε καὶ λέγων “Κἂν μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, [*](e 1 Cor. iv. 15.) “ἀλλ’ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ “τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα.” οὐκοῦν τοὶ ἐξ αὐτῶν ἐσόμενα τέκνα ὄψονται καὶ εὐφρανθήσονται. γεγονότα γὰρ ἐν θεωρίαις ταῖς ἐπὶ Χριστῷ, καὶ τοῦ μυστηρίου τὴν δύναμιν ἐκμεμαθηκότα, καὶ ταῖς τοῦ Πνεύματος χορηγίαις πεφωτισμένα, πράξουσι δεξιῶς, καὶ τὴν ἐπ’ αὐτῷ τῷ Σωτήρι’ Χριστῷ θυμηδίαν εἰσδέξονται, καὶ αὐτὸν ποιήσονται χαράν [*](a 751 A.) τε καὶ τέρψιν καὶ ἀγαλλίασιν ψυχῆς καὶ καρδίας. γένοιτο δ ἃν καὶ τοῦτο σαφὴς ἀπόδειξις τοῦ ζῆν ἑλέσθαι θεοφιλῶς. οἱ μὲν γὰρ τοῖς ἐν κόσμῳ πράγμασι τῆς ἑαυτῶν διανοίας ἀπονέμοντες τὴν ῥοπὴν, καὶ νενευκότες εἰς τὰ αἰσχίω, χαίρουσιν ρουσιν ἐπ’ αὐτοῖς, καὶ θυμηδίαν ποιοῦνται τὸ χρῆμα, καὶ γεγήθασιν ἐπὶ σαρκὸς ἡδοναῖς, καὶ ταῖς ἑτέραις τοῦ παρόντος βίου τρυφαῖς ἐνσπαταλᾶν εἰωθότες, ὀλίγου παντελῶς ἀξιοῦσι [*](b) λόγου τὰ παρὰ Θεῷ· οἱ δὲ ἐξ ὅλης καρδίας ζητοῦντες αὐτὸν, [*](1. ὄψεται καὶ εὐφρανθήσεται C.F. (Alex. XII.) ὄψονται καὶ εὐφρανθήσονται Edd. (Vat. ℵ). χαρήσεται C. (23. al.) χαριεῖται F. Edd. χαρεῖται (A.V. ℵ)]. 3. ἐκπεποκότων Β. Pont. ἐκπεπωκ. C.b. Aub. ἐκμελὴς] ἱλαρὸς C.b. 5. ἁπό· σὴς· κατευμεγέθεις τοίνυν (sic) C. II. δὲ assuraptum ex C. deest in b. 13. ἔχηται C. ὦτε παιδ’. inv. ord. b. 16. ὄψονταί τε B. invitis C.b. 21. ἀγαλλίαμα C.)
Σημανῶ αὐτοῖς κὼ εἰσδέξομαι αὐτοὺς, διότι λυτρώσομαι αὐτοὺς, κα πληθυνθήσονται καθότι ἦσαν πολλοί· κω σπερῶ αὐτοὺς ἑ λαοῖς, κω οἱ μακρὰ μνησθήσονταί μου, κοὶ ἐκθρέψουσι τὰ τέκνα οὐτῶ κα ἐπιστρέψουσι.
[*](c)Διαμέμνηται πάλιν τῆς Ἰουδαίων ἀγέλης, καὶ δὴ καὶ ὑπισχνεῖται συλλέγειν αὐτοὺς κατεσκεδασμένους, καὶ ἐξ ἁπάσης γῆς συναγείρειν εἰς τὴν Ἰουδαίαν, ὡς ἀπονοσφίζεσθαι παντελῶς οὐδένα. καὶ τίνα τρόπον ἡ ἄθροισις ἔσται, κατασημαίνει πάλιν. τοὺς μὲν γὰρ μελιττοκόμους φασὶ σημεῖά τινα ποιεῖν, ἢ συρίζοντας, ἤγουν ἕτερα ἄττα δρᾶν εἰωθότας, οὕτω τε συλλέγειν τὰ τῶν μελιττῶν ἔθνη, τῶν σίμβλων ἀποφοιτήσαντα. εἴρηται δέ τι τοιοῦτον καὶ διὰ [*](Es. vii. 1S.) φωνῆς Ἡσαΐου “Καὶ ἔσται γάρ φησιν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ [*](d) “συριεῖ Κύριος μυίαις, ὃ κυριεύει μέρους ποταμοῦ Αἰγύπτου, “καὶ τῆ μελίσσῃ ἥ ἐστιν ἐν χώρᾳ Ἀσσυρίων.” ἕτεροι δέ φασι, καὶ ἐν τοῖς τοῦ πολέμου καιροῖς, εἰ δὴ συμβαίνοι διασκίδνασθαί πὼς τοὺς μαχητὰς, ἣ διώκοντας ἢ διωκομένους, αἴρεσθαί τι σημεῖον ὑψοῦ παρὰ τῶν στρατηγῶν, εἰς ὃ καὶ ἀφορῶντες, συναθροίζονταί τε καὶ εἰς τὸν αὐτὸν ἀνόπιν ἵενται χῶρον. ὑποφαίνει δέ τι τοιοῦτον καὶ τὸ παρὰ [*](Es xxx. 17.) τῷ προφήτη κείμενον Ἡσαΐᾳ “Καὶ ἔσται ὡς ἱστὸς ἐπ’ [*](c) “ὄρους, καὶ ὡς σημαίαν φέρον ἐπὶ βουνοῦ.” οὐκοῦν ἐκ [*](2. εὐρύνοντες Edd. 8. ἀγέλης C. ἀγάπης Edd. δεῖ C. 13. ἕτερα ὄττα C. ἕτερα ἅττα D. ἕτερά τὰ (sic) Β. ἕτερα τινὰ b. ἕτερ’ ἅττα Edd. 1 4. μελιττῶν D. Edd. μυιῶν C. μυῶν b. 17. μυίας C. μυίαις habent B.D. ὃ κυριεύει μέρους B.D. (Alex. XII.) ὃ κυριεύσει μέρος C. (Vat.) οἳ κυριεύουσι μέρος Edd. cf. αἱ κυριεύουσι (62, 87, 147). αἱ κυριεύσουσι μέρους (22. al.) in Es. 236 e dat Catena.] 19. ἐν deest in Edd. συμβαίνοι C.b. συμβαίνει Edd. 23. ἵενται C. ΐενται (sic) b. ἵενται iid. τὸ] τῷ (sic) C. 25. σημεῖον Aub.)
Καὶ ἐπιστρέψω αὐτοὺς ἐκ γῆς Αἰγύπτου κὼ ἕε Ἀσσυρίων εἰσδέξομαι [*](d) αὐτοὺς, κω εἰς τὴν Γαλααδῖτιν καὶ εἰς τόν Λίβανον εἰσάξω αὐτοὺς, καὶ οὐ μἠ ὑπολειφθῇ ἕε αὐτῶι οὐδὲ εἶς.
Ὅτε τὴν Ἰουδαίαν ἀνεῖλε μὲν κατὰ κράτος ὁ Ναβουχοδονόσορ, ἐμπέπρησται δὲ καὶ ὁ θεῖος νεὼς, αὐτά τε τὰ Ιεροσόλυμα, τότε καὶ ἅπας τεταλαιπώρηκεν ὁ Ἰσραή. οἱ μὲν γὰρ εἰς Ἀσσυρίους καὶ Μήδους αἰχμάλωτοι γεγονότες ἀπεκομίζοντο· οἱ δὲ τῆς ἐκείνων ὠμότητος ἔξω γεγονότες καὶ διαφυγεῖν ἰσχύσαντες, δεδιότες δὲ καὶ παραιτούμενοι τὸ ἐναλῶναι τοῖς ἴσοις, αὐτόμολοί τε πρὸς Αἰγυ- [*](e) ἤεσαν, καὶ τῆς ὑπ’ ἐκείνοις θητείας τὸν ἀβούλητον μὲν, πλὴν ἐξ ἀνάγκης ἐπερριμμένον ὑποδεδραμήκασι ζυγόν. οὐκοῦν ἐπειδήπερ συναγείρειν αὐτοὺς πανταχόθεν ἐπηγγέλλετο, διαμέμνηται καὶ τόπων εἰς οὓς καὶ ἀπεκομίσθησαν· οἱ μὲν, αἰχμάλωτοι γεγονότες, ὡς ἔφην, οἱ δὲ ἀφορήτοις δείμασι πρὸς τὰ παρὰ γνώμην αὐτοῖς συνωθούμενοι.
[*](753 Α. a)Ἐπειδὴ δὲ τῆς πνευματικῆς ἑρμηνείας μεταποιεῖσθαι πρέπει τοῖς ὅτι μάλιστα φιλοθεωτάτοις καὶ πνευματικοῖς, φαμὲν ὅτι τῆς τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν χώρας ἤτοι χειρὸς ἐξέλκειν αὐτοὺς ἐπαγγέλλεται, καὶ παντὸς μὲν δείματος [*](2. ὑμετέραν B.C. ἡμετ. Edd. ἀδελφοὶ accessit ex C. 6 ἀποστρέψω F. Edd. correxi ex C. 7. γαλαδίτιν C. 8. οὐδὲ εἷς B.C. οὐδείς F. Edd. (42, 147). 9. ἀνείλε C. εἶλε Edd. 10. ἐμπέπρησται C, ἐμπέπρητο (sic) Edd. 14. δὲ assumptuin ex C. 16. ἵεσαν C.)
Ἢ καὶ καθ’ ἕτερον τρόπον σκοτισμοῦ καὶ συγχύσεως ἀπαλλαγήσεσθαί φησιν. Αἴγυπτος μὲν γὰρ Σκοτισμὸς, Βαβυλὼν δὲ Σύγχυσις ἑρμηνεύεται. ἀδιαφορεῖ δὲ πλειστάκις [*](b) ὁ λόγος, Ἀσσυρίους τε καὶ Βαβυλωνίους εἰς ἔθνος καταλογιζόμενος ἓν, διά τοι τὸ ὑφ’ ἑνὶ κεῖσθαι σκήπτρῳ, καὶ μίαν ἐπ’ αὐτοὺς τετάχθαι τὴν βασιλείαν. λελυτρωμένους δὴ οὖν ἐκ τῆς τῶν πλεονεκτούντων χειρὸς, εἰσκομιεῖν ἐπαγγέλλεται εἲς τε τὴν Γαλααδῖτιν· μοῖρα δὲ αὕτη τῆς Ιουδαίων γῆς ἡ παμφορωτάτη καὶ εὔκαρπος· καὶ μὴν και εἰς τὸν Λίβανον, καὶ τοῦτο δὲ ὄρος εὔξυλόν τε καὶ μέγα, τῆς Ἰουδαίων τε καὶ Φοινίκων γῆς ἐν μεθορίοις κείμενον. σημαίνεται δὲ δι’ ἀμφοῖν ἐκεῖνο οἶμαί που. ἀπαλλάξας γὰρ [*](c) ἡμᾶς ὁ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ὁ Χριστὸς ὡς ἐξ Αἰγύπτου καὶ Ἀσσυρίων, τουτέστιν ἐκ τῆς τῶν αἰχμαλωτισάντων πλεονεξίας· πονηροὶ δὲ οὗτοι καὶ ἀκάθαρτοι δαίμονες· εἰσκεκόμικεν οἷά περ εἰς γῆν εὔξυλόν τε καὶ λιπαρωτάτην τὴν Ἐκκλησίαν, ἐν ἧ πολὺς μὲν λίαν ὁ τῶν εὐδοκιμούντων καρπὸς, οὐκ εὐαρίθμητοι δὲ τῶν ἁγίων κεφαλαὶ, ὑψοῦ τε ἠρμέναι δι’ ἀρετὴν, καὶ οἷον ἐν τάξει κέδρων ἀνατεθήλασι, καὶ περὶ αὐτῶν ἂν λέγοιτο καὶ σφόδρα εἰκότως τὸ διὰ φωνῆς τοῦ Δαυεὶδ πρὸς τὸν τῶν ὅλων Θεόν “ Αἱ κέδροι [*](d Ps. ciii. 16.) τοῦ Λιβάνου ἃς ἐφύτευσας.” “ Θεοῦ γὰρ γεώργιον ” τοὺς [*](1 Cor iii. 9.) ἐν πίστει δεδικαιωμένους ὀνομάζει σαφῶς καὶ ὁ θεσπέσιος Παῦλος.