Historia Ecclesiastica

Ἐπιτελέσας δὲ ὁ βασιλεὺς ἐπινίκιον κατὰ Λικιννίου ἑορτήν, ἀπήντα καὶ αὐτὸς εἰς τὴν Νίκαιαν. τῇ δὲ ἑξῆς πάντες ἅμα οἱ ἐπίσκοποι εἰς ἕνα τόπον συνήρχοντο, παρῄει δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς μετ’ αὐτούς, καὶ ἐπεὶ παρῆλθεν, εἰς μέσον ἔστη καὶ οὐ πρότερον καθίζειν ᾑρεῖτο, πρὶν ἂν οἱ ἐπίσκοποι ἐπινεύσειαν· τοσαύτη τις εὐλάβεια καὶ [*](4 Act. 2, 5 — 6 Act. 2, 9 — 19—S. 46, 1 vgl. Socr. I S, 12 p. 39 u. I S, 17 p.) [*](A1H V1P3 M2P1P2) [*](4 Die Zeilenanfänge in A1 oft nicht mehr zu lesen. Das Unleserliche im Folgenden durch [ ] markiert | λόγος] A1 5 τὸν] τῶν V1P3 | ἐν ταῖς] A1 6 πράξεσι + δηλοῦται HM2P1P2 | ἐν οἷς > M2, aber am Rand von 2. Hd. eingefügt 7 ὑστέρει τὸ] M2P1P2 ὑστερεῖτο HV1P3 ὑστερεῖται A1 8 συν]εστάναι A1 8f ἐπι[σκό]πων A1 9 ὑπερακοντίζου ὑπομένων Ps ἐπομ]ένων A1 10 πλεί- στων] A1 11 Μοῦ A1 12 καὶ] A1 13 ἦ]σαν A1 | δὲ A1 τε HM2P1P2V1 τε corr. aus δὲ P3 14 νεότητος HM2P1P2 | ψυ]χῆς A1 15 λειτ]ουργίας A1 16 τὰ] A1 17 μ]ὲν A1 > M2P1P2 | ἐκεῖσε HM2P1P2 17f συνελθόντων] συναχθέντων V1 18 διεξῆλθεν] φησὶν H 19 ὅ]που A1 20 ἐπιτ]ελέσας A1 | ἐπινίκια H 21 ἅμα πάντες ~ M2P1P2 | οἱ A1 (Socr.) > in den übr. HSS 24 πρὶν] πλὴν A1 | ἐπινεύσειεν P3)

πρὸς οὓς ὁ βασιλεὺς ὁ πανεύφημος παραινετικὸν καὶ διδασκαλικὸν προσενήνοχε λόγον εἰς ὕμνησιν καὶ δοξολογίαν καὶ εὐχαριστίαν τοῦ τῶν πάντων θεοῦ τοῦ τοσαῦτα αὐτῷ χαρισαμένου, ὠδέ πως λεγων·

»Πολλὰς μὲν πρὸς εὐποιίαν τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει ἐπιφανε- >στάτας ὁδοὺς ἡ τοῦ παντοδυνάμου θεοῦ τρόφιμος δικαιοσύνη >στρωσεν, οὐχ ἥκιστα δὲ ἐκείνην τὴν ἐπισημοτέραν καὶ >ἀστράπτουσαν, ἣν ἐν τῷ κεφαλαίῳ τοῦ ἀγιωτάτου νόμου τῆς >λικῆς ἐκκλησίας πᾶσιν ἡμῖν παντὸς θαύματος μεῖζον ἤθροισε, πίστεως τὸ κυριακὸν οἰκητήριον.

τούτου δὲ τὴν μὲν κορυφὴν >μέχρι τοῦ φέγγους τῶν ἄστρων ἐληλυθέναι ὁρῶμεν, τοὺς δὲ >λίους ἔτι ἀρχομένου τοῦ ἔργου οὕτως βαθέως καὶ πιστῶς >σθαι θείῳ νεύματι γινώσκομεν, ὡς πτᾶσαν τὴν οἰκουμένην αἴσθησιν >τούτου λαβεῖν.

ἀπὸ τῆς κορυφῆς τοίνυν τῆς προειρημένης ἀπα- >σῶν τῶν λοιπῶν ὅλων ὑπερκειμένης ἄχρι τοῦ τέλους τῆς ἐξόδου >φαίνεται ὁμαλὴ καὶ ἰσόπεδος πορεία τῇ λαμπρότητι τοῦ φωτὸς >μένη, ἧς καὶ τὸ μέτωπον ἀστροειδεῖ σφραγῖδι κεκοσμημένον >δεκα τὸν ἀριθμὸν κίονες χιόνος λαμπρότεροι, ἀκίνητοι τῇ θέσει >πίστεως ἀϊδίως τῇ τῆς θεότητος τοῦ ἡμετέρου σωτῆρος δυνάμει- >βαστάζουσι.

τούτου τοίνυν τοῦ τηλικούτου ἔργου ὁ τεχνίτης >προσλαμβάνουσιν ἡμῖν καὶ τὴν ἀπὸ ψυχῆς δικαίαν πίστιν τοῦ >αὐτοῦ νόμου εἰς νοῦν ἔδωκεν ἡμῖν τὴν σεμνότητα· οὑπερ πρὸς τοὺς >πυλῶνας οὐδὲν ἔτερον εἰ μὴ ἁγνῆς καὶ εὐσεβοῦς ἐπιθυμίας ἐπειγου- >σης, μόνῃ καθαρᾶς διανοίας, πεποιθήσει πρόσεισιν ὁ >νος.

τούτῳ δὲ αὐτῷ θαυμαστήν τινα κόσμου λαμπρότητα σωτή- >ριος προσήγαγε λογισμός· λέγω δέ, ἔνδοθεν πίστις ἀνθρώπων >παντὸς τοῦ περιβόλου τοῦ κυριακοῦ ἀνθοῦσι στεφάνοις τετιμημένη [*](6ff aus dem Buch des Dalmatios; vgl. oben S. 2, 11 — 11ff vgl. die Schilderung der Grabeskirche Eus. V. C. III c. 34ff — 27 vgl. Constantins Rede a. d. heil. Versammlung (= Or) p. 187, 19 (Heikel) AI A2 (von Z. 5 λόγος an) H V1P3 M2P1P2) [*](1f ὁ πανεύφημος βασιλεύς A1 4 ὧδέ—S. .54, 24 > A1 ist aber von A2 nach Schluß von Buch III nachgetragen (vgl. für die näheren der HS) 5 ἁγίαν > H 6 ἀποιΐαν Ps | εὐποιίαν τῶν ἀνθρώπων τῷ γένει P2 11 τὸ > V1P3 | τούτου) τοῦτο P3 13 ἀρχομένους M2P1P2 17 πορείας M2 18f δύο καὶ δέκατον P1 δύο καὶ δέκα τὸν M2 21 ὁ τεχνίτης A2 οὐ τέχνη τις d. übr. HSS 22 πίστιν] κρίσιν M2P1P2 24 ἁγνοῦς H 26 τούτῳ V1 τοῦτο d. übr. HSS | αὐτὸ HM2P1P2 26f σωτηρίου H 27 λέγω Balf.] λόγω HSS 28 κυριακοῦ + οἴκου A2 | τετιμημένη] πεποικιλμένη H)

ὁ δὲ αὐτὸς οὑτος ὁ κυριακὸς οἶκος ὑπὸ δύο μόνων >φυλάκων φρουρεῖται· καὶ φόβος μὲν θεῖος πρόσεισι τῇ ἐνίων ἐννοίᾳ >σωφρονιστήριον, πάρεστι δὲ ἀεὶ καὶ τοῖς εὐ φρονοῦσιν ὁ πρὸς >θεῖον ἔπαινος τῆς συνέσεως βραβεῖον· τούτων γὰρ ἐκατέρων >μένων τοῖς προθύροις τοῦ ἀγιωτάτου τόπου δικαιοσύνην μὲν αἱ >ἀναπεπταμέναι δέχονται, αὕτη τε εἴσω οἰκισθεῖσα μένει ἀκήρατος, >δὲ ἀδικίᾳ οὐδὲ θέμις ταῖς θύραις προσελθεῖν, ἀλλὰ ἐξόριστος >τοῦ τόπου ἐκκλείεται.