Historia Ecclesiastica
Gelasius
Gelasius. Gelasius Kirchengeschichte. Loeschke, Gerhard; Heinemann, Margret; Leipzig: Hinrichs, 1918.
>ἢ τίς νῦν ἀκούων οὐ ξενίζεται καὶ τὰς ἀκοὰς βύει ὑπὲρ τοῦ μὴ >ῥύπον τούτων τῶν ῥημάτων ψαῦσαι τῆς ἀκοῆς; τίς γὰρ >Ἰωάννου λέγοντος »ἐν ἀρχῇ ἠν ὁ λόγος« οὐ καταγινώσκει τούτων >λεγόντων »ἦν ποτὲ ὅτε οὐκ ἦν«, ἢ τίς ἀκούων ἐν τῷ >»μονογενὴς υἱός, καὶ δι᾿ αὐτοῦ ἐγένετο πάντα« οὐ [*](22 I Esra 3, 12 — 23 f II Kor. 6, 14. 15 — 25 vgl. Ignatius Ephes. 9, 1 — 27 Job. 1, 1 — 29 Joh. 3, 18. 1, 3) [*](A2H V1P3 M2P1P2) [*](2 καὶ nachträgl. eingefügt H 2f οὔτε ἀληθινὴ σοφία αὐτοῦ ἐστιν > M2 P1P2V1P3 4 γενόμενος — 5 σοφίᾳ > A2HV1 6 καὶ1 > M2P1P2 7 + τὰ aber wohl erst verschrieben A2 9 καὶ ἀκριβῶς—10 τελείως > M2P1P2 V1P3 10 λόγος] υἱὸς M2P1P2V1P3 11 ἑαυτοῦ A2 (Socr.) αὐτοῦ d. übr. HSS | οἰδεν corr. aus εἰδεν A2 12 γὰρ > P2 14 τις corr. aus τι P2 14f τραπῆναι > A2 20 δὲ] δὴ V1 27 Ἰωάννου—28 ἀκούων > V1 28 εὐαγγελίῳ + ὁ M2P1P2)
ἢ πῶς ἀν- >όμοιος τῇ οὐσίᾳ τοῦ πατρὸς ὁ ὢν εἰκὼν τελεία καὶ ἀπαύγασμα >πατρὸς κοὶ λέγων ὁ ἐμὲ ἐωρακὼς ἐώρακε τὸν πατέρα«;
πῶς >δέ, εἰ λόγος καὶ σοφία ἐστὶν ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, »ἦν ποτὲ ὅτε οὐκ >ἴσον γάρ ἐστιν αὐτοὺς λέγειν ἄλογον καὶ ἄσοφόν ποτε τὸν θεόν. >δὲ τρεπτὸς καὶ ἀλλοιωτὸς ὁ λέγων δι᾿ ἑαυτοῦ μὲν »ἐγὼ ἐν >πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοὶ« καὶ »ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν« >διὰ δὲ τοῦ προφήτου »Ἴδετέ με ὅτι ἐγώ εἰμι καὶ οὐκ >μαι«; εἰ γὰρ καὶ ἐπ᾿ αὐτόν τις τὸν πατέρα δύναται τὸ ῥητὸν >φέρειν, ἀλλὰ ἁρμοδιώτερον ἂν εἴη περὶ τοῦ λόγου νῦν >ὅτι καὶ γενόμενος ἄνθρωπος οὐκ ἠλλοίωται, ἀλλ᾿ ὡς εἰπεν >στολος »Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ >τοὺς αἰῶνας«. τί δὲ ἆρα εἰπεῖν αὐτοὺς ἔπεισεν ὅτιδι᾿ δι᾿ ἡμᾶς >καίτοι τοῦ Παύλου λέγοντος »δι᾿ ὃν τὰ πάντα καὶ δι᾿ οὑ τὰ >πάντα«;
περὶ γὰρ τοῦ βλασφημεῖν αὐτοὺς ὅτι οὐκ οἶδε τελείως >ὁ υἱὸς τὸν πατέρα, οὐ δεῖ θαυμάζειν. ἅπαξ γὰρ προθέμενοι >μαχεῖν, παρακρούονται καὶ τὰς φωνὰς αὐτοῦ λέγοντος >γινώσκει με ὁ πατήρ, κἀγὼ γινώσκω τὸν πάτέρα«. εἰ >οὖν ἐκ μέρους ὁ πατὴρ γινώσκει τὸν υἱόν, δῆλον ὅτι καὶ ὁ υἱὸς >τελείως γινώσκει τὸν πατέρα· εἰ δὲ τοῦτο λέγειν οὐ θέμις, οἶδε >τελείως ὁ πατὴρ τὸν υἱόν, δῆλον ὅτι καθὼς γινώσκει ὁ πατὴρ >ἑαυτοῦ λόγον, οὕτως καὶ ὁ λόγος γινώσκει τὸν ἑαυτοῦ πατέρα, >καὶ ἔστι λόγος.
>Ταῦτα λέγοντες καὶ ἀναπτύσσοντες τὰς θείας γραφὰς πολλάκις >ἐνετρέψαμεν αὐτούς, καὶ πάλιν ὡς χαμαιλέοντες >φιλονεικοῦντες εἰς ἑαυτοὺς ἐφελκύσαι τὸ γεγραμμένον »ὅταν ἔλθῃ >ἀσεβὴς εἰς βάθος κακῶν, καταφρονεῖ«. πολλαὶ γοῦν [*](4 Psal. 44, 1 — 5 Psal. 109, 3 — 6 vgl. Weish. Sal. 7, 26 — 7 Joh. 14, — 8 vgl. Joh. 1, 1. IKor. 1, 24 — 10 Joh. 14, 11 — 11 Joh. 10, 30 — 12 Mal. 3, 6 — 16 Hebr. 13, 8 — 18 Hebr. 2, 10 — 21 Job. 10, 15 — 30 Prov. 18, 3) [*](A2H V1P3 M2P1P2) [*](8 ἐντὶ τοῦ θεοῦ ὁ υἱὸς ~ V1P3M2P1P2 14 νῦν > H 23 οὐ] Μ V1P3 24 τοῦτον P3 | οἶδε] εἶδε V1 20 ἀνετρέψαμεν H (Socr.) 30f ἀσεβὴς)
>καὶ ἀπεκηρύχθησαν καὶ ἀνεθεματίσθησαν ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας. λυ- >πούμεθα μὲν οὐν ἐπὶ τῇ ἀπωλείᾳ τούτων καὶ μάλιστα ὅτι >τες ποτὲ καὶ αὐτοὶ τὰ τῆς ἐκκλησίας νῦν ἀπεπήδησαν, οὐ >μεθα δέ. τοῦτο γὰρ καὶ Ὑμέναιος καὶ Φιλητὸς πεπόνθασι καὶ >αὐτῶν Ἰούδας ὃ<ς> ἀκολουθήσας τῷ σωτῆρι ὕστερον προδότης >ἀποστάτης γέγονε.
καὶ περὶ τούτων δὲ αὐτῶν οὐκ ἀδίδακτοι >μεμενήκαμεν, ἀλλ’ ὁ μὲν κύριος προείρηκε »βλέπετε μή τις >»πλανήσῃ. πολλοὶ γὰρ ἐλεύσονται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου >γοντες ὅτι ἐγώ εἰμι καὶ ὁ καιρὸς ἤγγικε, καὶ >πλανήσουσι. μὴ πορευθῆτε οὖν ὀπίσω αὐτῶν«, ὁ δὲ >μαθὼν ταῦτα παρὰ τοῦ σωτῆρος ἔγραψεν »ὅτι ἐν ὑστέροις >ροῖς ἀποστήσονταί τινες ἀπὸ τῆς ὑγιαινούσης >προσέχοντες πνεύμασι πλάνης καὶ διδασκαλίαις ἀποστρεφομένων τὴν ἀλήθειαν‘.
τοῦ τοίνυν κυρίου καὶ σωτῆ- >ρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ διά τε ἑαυτοῦ παραγγείλαντος καὶ διὰ >ἀποστόλου σημάναντος περὶ τῶν τοιούτων ἀκολούθως ἡμεῖς αὐτή- >κοοι τῆς ἀσεβείας αὐτῶν γενόμενοι ἀνεθεματίσαμεν, καθὰ >τοὺς τοιούτους, ἀποδείξαντες αὐτοὺς ἀλλοτρίους τῆς >ἐκκλησίας τε καὶ πίστεως.
ἐδηλώσαμεν οὐν καὶ τῇ ὑμετέρᾳ θεο- >σεβείᾳ, ἀγαπητοὶ καὶ τιμιώτατοι συλλειτουργοί, ἴνα μήτε τινὰς >αὐτῶν, εἰ προπετεύσαιντο καὶ πρὸς ὑμᾶς ἐλθεῖν, προσδέξησθε μήτε >Εὐσεβίῳ ἢ ἑτέρῳ τινὶ γράφοντι περὶ αὐτῶν πεισθῆτε. πρέπει >ἡμᾶς Χριστιανοὺς ὄντας πάντας τοὺς κατὰ Χριστοῦ λέοντάς >καὶ φρονοῦντας ὡς θεομάχους καὶ φθορέας τῶν ψυχῶν >φεσθαι, καὶ μηδὲ κἂν χαίρειν τοῖς τοιούτοις λέγειν, ἵνα μήποτε >ταῖς ἁμαρτίαις αὐτῶν κοινωνοὶ γενώμεθα, ὡς παρήγγειλεν ὁ μακά- [*](8 vgl. II Timoth. 2, 17 — 11 Matth. 24, 4. 5. Luk. 21, 8 — 15 I Timoth. 4, 1 — 18 Tit. 1, 14 — 29 vgl. II Job. 10) [*](A2H V1P3 M2P1P2) [*](1 τολμῆσαι A2 4 ἐγγύτεραι P3 5 ἐπεκηρύχθησαν H 6 μὲν > P2 8 γὰρ] δὲ V1P3 γὰρ δὲ P1 | καὶ3 > V1 9 αὐτοῦ A2 | ὃ<ς> corr. Holl 10 ἐπὶ P2 13 ὅτι > A2H (Socr.) | ὁ καιρός + μου A2 14 οὖν > V1P3 (Socr. Athanas.) 18 ἀποστρεφόμενοι H 19 αὐτοῦ H 22 ἀποδείξαντες + τε A2M2P1P2 αὐτοὺς > H 23 τε > A2H | ἡμετέρα P3 25 ἡμᾶς P3 | προσδέξησθε, aber η aus α corr. A2 28 φρονοῦντας ὡς > A2 | ὡς] ὁς HV1P3)
>Ἀλεξανδρείας πρεσβύτεροι
>Κόλλουθος πρεσβύτερος σύμψηφός εἰμι τοῖς γεγραμμένοις καὶ >τῇ καθαιρέσει Ἀρείου καὶ τῶν σὺν αὐτῷ ἀσβησάντων.
Τοιαῦτα τοῖς ἁπανταχοῦ κατὰ πόλιν Ἀλεξάνδρου γράφοντος χεῖρον ἐγίνετο τὸ κακόν. ταῦτα γνοὺς ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος, καὶ τὴν ψυχὴν ὑπεραλγήσας συμφοράν τε οἰκείαν τὸ πρᾶγμα ἡγούμενος, παραχρῆμα τὸ ἀναφθὲν κακὸν κατασβέσαι σπουδάζων, γράμματα πρὸς Ἀλέξανδρον καὶ Ἄρειον διαπέμπεται δι᾿ ἀνδρὸς ἀξιοπίστου, [*](19—S. 41, 2 vgl. Socr. I 6, 31 p. 22 und I 7, 1 p.) [*](A2H V1P3 M2P1P2) [*](1 πρεσβύτερος und am Rand von dem Corrector ABBREV πρεσβύτεροι P1 2 ἀπωλὸς A2 ἀπολὼς H | ἰνγένιος HP2P3 πρεσβύτερος2 > A2 4. 6. 8 1. > A2 7 σερῖνος A2H 8 βοκὼν HP2 κόκκων V1 9 ἀγάθωνος aber der Cor- φαι ὼν rector am Rand ABBREV ἀγαθὸς P1 ἀγαθὸς V1 Athan. | ἀχιλᾶς H | nach ἀχιλλᾶς eingefügt σαρραπίων (so!) πρεσβ. ὁμ., dafür fehlt d. Name Ζ. 11 unter P2 10 διάκονοι > H 11 σαρραπίων A2HM2P1P2 11 u. 12 Die Namen ~ M2 13 μαῦρος διακ. ὁμ. > P3 14 κομὼν V1P3 14—18 κομῶν διάκονος ὁμοίως τρύφων διακ. ὁμ. δίδυμος διακ. ὁμ. σέρας διακ. ὁμ. ἕρξ διακ. ὁμ. μάρκος διακ. ὁμ. ἀλεξανδρος διακ. ὁμ. ἀμμώνιος διακ. ὁμ. πτολαρίων διακ. ὁμ. γάϊος διακ. ὁμ. μάρκος διακ. ὁμ. P2 (d. h. der Schreiber hat von κομῶν an vertikal gelesen) 14 διακ.2 > A2 15 Die Namen ~ V1 | τράφων A2H 16 πτωλαρίων V1P3 18 σέραξ A2 σέβαξ H ἔρξ M2 ἕρξ P1(P2) ἱέραξ V1P3 (Athan.))
»Νικητὴς Κωνσταντῖνος μέγιστος Σεβαστὸς Ἀλεξάνδρῳ καὶ Ἀρείῳ.
>Μανθάνω ἐκεῖθεν ὑπῆρχθαι τοῦ παρόντος ζητήματος τὴν >βολήν, ὅτε σὺ αὐτός, ὦ πάτερ Ἀλέξανδρε, παρὰ τῶν >ἐζήτεις. τί δή ποτε αὐτῶν ἕκαστος φρονεῖ ὑπέρ τινος τόπου >ἐν τῷ νόμῳ γεγραμμένων, μᾶλλον δὲ ὑπὲρ ματαίου τινὸς >μέρους πυνθάνοιτο, σύ τε, ὦ Ἄρειε, ὅπερ ἢ μήτε τὴν ἀρχὴν ἐνθυ- >μηθῆναί σε ἔδει ἢ ἐνθυμηθέντα σιωπῇ παραδοῦναι προσῆκον >ἀπροόπτως ἀντέθηκας.
ὄθεν τῆς ἐν ὑμῖν διχονοίας ἐγερθείσης >ἡ μὲν σύνοδος ἠρνήθη, ὁ δὲ ἁγιώτατος λαὸς εἰς >σχισθεὶς ἐκ τῆς τοῦ κοινοῦ σώματος ἁρμονίας ἐχωρίσθη. >ἑκάτερος ὑμῶν ἐξ ἴσου τὴν γνώμην παρασχών, ὅπερ ἂν ὑμῖν ὁ >θεράπων ὑμῶν δικαίως παραινεῖ, δεξάσθω. τί δὲ τοῦτό ἐστιν;
>οὔτε ἔρωτᾶν ὑπὲρ τῶν τοιούτων ἐξ ἀρχῆς προσῆκον ἠν οὔτε >ρωτώμενον ἀποκρίνασθαι. τὰς γὰρ τοιαύτας ζητήσεις πάσας >νόμου τινὸς ἀνάγκη προστάττει, ἀλλὰ ἀνωφελοῦς ἀργίας ἐρεσχελία >προτίθησιν· εἰ δὲ καὶ φυσικῆς τινος γυμνασίας ἕνεκα γίνοιτο, >ὅμως ὀφείλομεν εἴσω τῆς διανοίας ἐγκλείειν καὶ μὴ προχείρως >δημοσίας συνόδους ἐκφέρειν, μηδὲ ταῖς πάντων ἀκοαῖς ἀπρονοήτως >πιστεύειν. πόσος γάρ ἐστιν ἕκαστος, ὡς πραγμάτων οὕτω >καὶ λίαν δυσχερῶν δύναμιν ἢ πρὸς τὸ ἀκριβὲς συνιδεῖν ἢ κατ᾿ >ἑρμηνεῦσαι;
καὶ μετὰ βραχέα· οὐκοῦν φευκτέον ἐν τοῖς τοιούτοις >τὴν πολυλογίαν, ἵνα μήπως, ἡμῶν ἀσθενείᾳ τῆς φύσεως τὸ >τεθὲν ἑρμηνεῦσαι μὴ δυνηθέντων, ἡ τῶν διδασκομένων >βραδυτέρα σύνεσις πρὸς ἀκριβῆ τοῦ ῥηθέντος κατάληψιν [*](3 Das Brieffragment nach Socr. I, 7 (Gelasius kürzt), der vollständige bei Eus. V. C. II c. 64ff) [*](1 κουδρούβης am Rand von anderer Hand A2 Socr. κορδούβης M2 κουρδούβης corr. in κουδρούβης P3 4 κορδούβης M2 κουρδούβα (so!) von späterer corr. in κουδρούβα P3 10 τε] δὲ M2 | ὅπερ] ὁ P2 11 σε > M2P1P2 12 προόπτως P3 13 ἡ μὲν σύνοδος ἠρνήθη > P3 16 τι] ὄτι M2 20 προστίθησιν A2H Socr. | δὲ > A2V1P3 23 πιστεύσειν V1 | ἔκαστον Pi 24 συνειδεῖν M2P1 25ff Der Text der Vorlage geändert; ἡ σύνεσις . . . χωρήσασα ist nom. absol. 26 μή. πως + ἢ Eus. Socr, 27 ἡ] ἢ Eus. Socr. > P3 28 βραδυτέρᾳ συνέσει Eus. Socr.)
>Ἵνα δὲ μικρῷ παραδείγματι τὴν ὑμετέραν σύνεσιν ὑπομνήσαιμι, >ἴστε δήπου καὶ τοὺς φιλοσόφους αὐτούς, ὡς ἐν ἑνὶ μὲν ἅπαντες >δόγματι συντίθενται, πολλάκις δὲ ἐπειδὰν ἔν τινι τῶν >μέρει διαφωνῶσιν, εἰ καὶ τῇ τῆς ἐπιστήμης ἀρετῇ χωρίζονται, >μέντοι τοῦ δόγματος ἑνώσει πάλιν εἰς ἀλλήλους ἐμπνέουσιν. >δὲ τοῦτό ἐστι, πῶς οὐ πολλῶ δικαιότερον ὑμᾶς τοὺς τοῦ >λου θεοῦ θεράποντας καθεστῶτας, έν τοιαύτῃ προαιρέσει >σκείας ὁμοψήφους ἀλλήλοις εἶναι;