Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

Hippolytus

Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.

† τοῦτον δὲ εἶναι πνεῦμα ἀνέμου [*](9 — 21 S. 117, 17 — 118, 19 frei wiedergegeben. Hipp, hat wohl hier und im Folgenden zum Teil seine Vorlage wieder eingesehen — 22 — S. 272, 16 S. 118 20 — 120, 21 frei wiedergegeben mit Einsicht in die Vorlage) [*](3 + καὶ Η Miller 6 μενεῖ Roeper 7 οὕτω δὴ Bernaus: τῶ δὲ Ρ, τόδε Miller, ἐπὶ τῷδε Roeper, ὧδε Sauppe 10 + ὑπὸ τῶν Η We.: > Ρ, + ὑπὸ Bernays 14 τυποῦται Bernays: κυκλοῦται Ρ 15 κλήρω Ρ 16 αὐτὴ] αὐτῆ Ρ ἥτις ἦν We.: ἡτισοῦν Ρ, ἡτισοῦν ἦν Gö. 17f γέγονεν Ρ 19 εἰδέαν οὐρανοῦ καὶ γῆς Bernays παραπλησίαν Ρ 22 ἄνεμον σφοδρὸν Miller (H): ἀνεμόφθορον Ρ 23 αἴτιον Miller (H): ἀγγεῖον Ρ 25 ἐπὶ τέλειον εἶδος ὄ. π. μορφωθῆναι, ὃ ἀφορῶν Bernays σύρματι Η Bernays: συρίγματι Ρ πτερωτόν oder πτερωθέν We. (s. Η) φέρων ὅθεν ἦν P ὃ] ὁ Ρ 27 τοῦτο δὲ εἰναι τὸ κῦμα ἀνέμου We. vgl. S. 119, 3ff ἀνέμου Gö.: ἄνεμον P)

272
λέγουσι τέλειον θεόν <ὃν> ἐκ [τῆς] τῶν ὑδάτων καὶ τῆς εὐωδίας καὶ φωτὸς λαμπηδόνος γεγονέναι, καὶ εἶναι γέννημα θηλείας, νοῦν· τὸν ἄνωθεν σπινθῆρα κάτω ἀναμεμιγμένον σὺν τοῖς περισυγκρίτοις σώματος σπεύδειν [καὶ φεύγειν] ἐκφυγόντα πορεύεσθαι καὶ τὴν λύσιν οὐχ εὑρίσκειν διὰ τὴν ἐν τοῖς ὕδασι δέσιν. διὸ ἐβόα ἐκ τῆς τῶν ὑδάτων μίξεως κατὰ τὸν ψαλμῳδόν, ὡς λέγουσι.

πᾶσα οὖν ἡ φροντὶς τοῦ ἄνω φωτός ἐστιν, ὅπως ῥύσηται τὸν κάτω σπινθῆρα ἀπὸ τοῦ κάτω πατρός, ἀνέμου ἐπεγείροντος βρασμὸν καὶ τάραχον καὶ ἑαυτῷ νοῦν 〈υἱὸν〉 ποιήσαντος οὐκ ὄντα αὐτοῦ, φάσκουσιν, <ἴδιον· ὃν> ἰδόντα τὸν τέλειον λόγον τοῦ ἄνωθεν φωτὸς αὑτὸν ἀπομορφώσαντα εἴδει ὄφεως κεχωρηκέναι ἐν μήτρᾳ, ἵνα τὸν νοῦν ἐκεῖνον, τὸν ἐκ τοῦ φωτὸς σπινθῆρα, ἀναλαβεῖν δυνηθῇ.

καὶ τοῦτο εἶναι τὸ εἰρημένον· ὃς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών.« καὶ ταύτην εἶναι τὴν <δουλικὴν> μορφὴν οἱ κακοδαίμονες θέλουσι καὶ πολυπή(μον)ες Σηθιανοί. ταῦτα μὲν οὐν καὶ οὐτοι λέγουσιν.

Ὁ δὲ πάνσοφος Σίμων οὕτως λέγει· ἀπέραντον εἶναι δύναμιν, [*](5 Psal. 28, 3 φωνὴ κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων, ὁ θεὸς τῆς δόξης ἐβρόντησεν, κύριος ἐπὶ ὑδάτων πολλῶν, s, S. 92, 3 und zu S. 119, 15 — 9 — 16 vgl. Theodoret I 14 S. 366 D. τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν φασιν, εἰς ὄφεως εἶδος ἑαυτὸν ἐκτυπύσαντα τὸν Χριστὸν εἰς τὴν τῆς παρθένου μήτραν εἰσδῦναι· καὶ οὕτω νοοῦσιν οἱ δείλαιοι τὴν ἀποστολικὴν ῥῆσιν (folgt dasselbe Citat) — 13 Phil. 2, 6. 7, vgl. Orig. De princ. IV 4, 5 S. 355, 15 Κ. — 17 — S. 273, 13 benutzt Theodoret I 1 S. 344 C (Migne): ἄπειρόν τινα ὑπέθετο δύναμιν· ταύτην δὲ ῥίζωμα τῶν ὅλων εἶναι δὲ αὐτὴν πῦρ ἔφησε διπλῆν ἐνέργειαν ἔχον, τὴν μὲν φαινομένην, τὴν δὲ κεκρυμμένην. τὸν δὲ κόσμον γεννητὸν εἶναι, γεγενῆσθαι δὲ ἐκ τῆς φαινομένης τοῦ πυρὸς ἐνεργείας· πρῶτον δὲ ἐξ αὐτῆς προβληθῆναι τρεῖς συζυγίας ἃς καὶ ῥίζας ἐκάλεσε. καὶ τὴν μὲν πρώτην προσηγόρευσε νοῦν καὶ ἐπίνοιαν, τὴν δὲ δευτέραν φωνὴν καὶ ἔννοιαν, τὴν δὲ τρίτην λογισμὸν καὶ Μί·μησιν — 17 — S. 273, 7 vgl. S. 136, 15. 16. 21—27) [*](1 <καὶ> τέλειον Cruice + ὃν We. τῆς > We., s. zu S. 119, 15 2 Roeper γένημα Ρ 3 νοῦν <δὲ> Roeper τὸν <οὖν> We. Bernays Roeper: περὶ συνκρίτοις P, vgl. S. 119, 15 λυ συγκρίτοις <τοῦ> σώματος Bernays καἰ φεύγειν Ρ: > We., ἐκφεύγειν καὶ Bernays <δὲ> Roeper 9 νοῦν] υἱὸν Hilgenfeld S. 268 + υἱὸν We., vgl. S. 120 + τέλειον υἱὸν Cruice υἱοποιήσαντος Roeper 9f <ὃ> φάσκουσιν ἰδόντα + ἴδιον ὃν Gö., ἴδιον wohl gesichert durch S. 120, 2, + ἴδιον· Roeper 10 αὐτὸν P 11 εἰς μήτραν Bernays, vgl. S. 120, 13. 17. 23 15 + δουλικὴν Roeper, vgl. S. 120, 21. 121, 1 16 σιθιανοί Ρ)

273
ταύτην ῥίζωμα τῶν ὅλων εἶναι. ἔστι δέ, φησίν, ἡ ἀπέραντος δύναμις, τὸ πῦρ, κατ᾿ αὐτὸν ἁπλοῦν, ἁπλοῦν, καθάπερ οἱ πολλοὶ ἁπλᾶ λέγοντες εἶναι τὰ [δὲ] τέσσαρα στοιχεῖα καὶ τὸ πῦρ ἁπλοῦν εἶναι νενομίκασιν, ἀλλ᾿ εἶναι τοῦ πυρὸς τὴν φύσιν διπλῆν, καὶ τῆς διπλῆς ταύτης καλεῖ τὸ μέν τι κρυπτόν, τὸ δὲ φανερόν· κεκρύφθαι δὲ τὰ κρυπτὰ ἐν τοῖς φανεροῖς τοῦ πυρός, καὶ τὰ φανερὰ τοῦ πυρὸς ὑπὸ τῶν κρυπτῶν γεγονέναι.

πάντα δέ, φησί, νενόμισται τὰ μέρη τοῦ πυρὸς ὁρατὰ καὶ ἀόρατα φρόνησιν ἔχειν. γέγονεν οὖν, φασίν, ὁ κόσμος ὁ γεννητὸς ἀπὸ τοῦ ἀγεννήτου πυρός. ἤρξατο δέ, φησίν, οὕτως γίνεσθαι, ἓξ ῥίζας τὰς πρώτας τῆς ἀρχῆς τῆς γενέσεως ὁ γεννητὸς ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ πυρὸς ἐκείνου λαβών· ταύτας γὰρ ῥίζας γεγονέναι κατὰ συζυγίαν ἀπὸ τοῦ πυρός, ἅστινας καλεῖ Νοῦν καὶ Ἐπίνοιαν, Φωνὴν καὶ Ὄνομα, Λογισμὸν καὶ Ἐνθύμησιν.

εἶναι δὲ ἐν ταῖς ἓξ ῥίζαις ὁμοῦ τὴν ἀπέραντον δύναμιν <δυνάμει, οὐκ ἐνεργείᾳ· ἥν τινα ἀπέραντον εἶναί φησι τὸν ἑστῶτα στάντα στησόμενον. ὃς ἐὰν μὲν> ἐν ταῖς ἓξ δυνάμεσιν, ἔσται οὐσίᾳ, δυνάμει, μεγέθει, ἀποτελέσματι μία καὶ <ἡ> αὐτὴ τῇ ἀγεννήτῳ καὶ δυνάμει, οὐδὲν οὐδὲν ἔχουσα ἐνδεέστερον ἐκείνης τῆς ἀγεννήτου καὶ ἀπαραλλάκτου καὶ ἐπεράντου δυνάμεως·

ἐὰν δὲ μείνῃ δυνάμει μόνον ἐν ταῖς ἓξ δυνάμεσι καὶ μὴ ἐξεικονισθῇ, ἀφανίζεται, φησί καὶ ἀπόλλυται οὕτως ὡς ἡ δύναμις ἡ γραμματικὴ ἢ γεωμετρικὴ <ἐν> ἀνθρώπου ψυχῇ μὴ προσλαβοῦσα τεχνίτην τὸν διδάξοντα. αὑτὸν δὲ εἶναι ὁ λέγει τὸν ἑστῶτα στάντα στησόμενον, ὄντα δύναμιν τὴν ὑπὲρ τὰ πάντα. ταῦτα τοίνυν καὶ ὁ Σίμων.