Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

ὥσπερ γὰρ σφραγὶς ἐπικοινωνήσασα κηρῷ τὸν τύπον ἐποίησεν, αὐτὴ παρ᾿ ἑαυτῇ ἥτις ἦν μένουσα, οὕτως καὶ αἱ δυνάμεις ἐπικοινωνήσασαι τὰ πάντα ἀπεργάζονται γένη ζῴων ἄπειρα. γεγονέναι οὖν ἀπὸ τῆς πρώτης συνδρομῆς τῶν τριῶν ἀρχῶν μεγάλης σφραγῖδος ἰδέαν, οὐρανὸν καὶ γῆν, εἶδος ἔχουσαν παραπλήσιον μήτρᾳ ὀμφαλὸν ἐχούσῃ μέσον. οὕτως δὲ καὶ γὰς λοιπὰς ἐκτυπώσεις τῶν πάντων ἐκτετυπῶσθαι ὥσπερ οὐρανὸν καὶ γῆν μήτρᾳ παραπλησίους.

ἐκ δὲ τοῦ ὕδατος γεγονέναι φασὶ πρωτόγονον ἀρχήν, ἄνεμον σφοδρὸν καὶ λάβρον καὶ πάσης γενέσεως αἴτιον, βρασμόν τινα καὶ κίνησιν ἐργαζόμενον τῷ κόσμῳ ἐκ τῆς τῶν ὑδάτων κινήσεως.

τοῦτον δὲ ἐπιτελεῖν εἶδος σύρματι ὄφεως παραπλήσιον, πτερωτόν· [ἦν] ὃ φορῶν ὁ κόσμος πρὸς γένεσιν ὀργήσας ὀργήσας ὡς μήτρα. καὶ ἐντεῦθεν θέλουσι συνίστασθαι τὴν τῶν | ὅλων γένεσιν.

† τοῦτον δὲ εἶναι πνεῦμα ἀνέμου [*](9 — 21 S. 117, 17 — 118, 19 frei wiedergegeben. Hipp, hat wohl hier und im Folgenden zum Teil seine Vorlage wieder eingesehen — 22 — S. 272, 16 S. 118 20 — 120, 21 frei wiedergegeben mit Einsicht in die Vorlage) [*](3 + καὶ Η Miller 6 μενεῖ Roeper 7 οὕτω δὴ Bernaus: τῶ δὲ Ρ, τόδε Miller, ἐπὶ τῷδε Roeper, ὧδε Sauppe 10 + ὑπὸ τῶν Η We.: > Ρ, + ὑπὸ Bernays 14 τυποῦται Bernays: κυκλοῦται Ρ 15 κλήρω Ρ 16 αὐτὴ] αὐτῆ Ρ ἥτις ἦν We.: ἡτισοῦν Ρ, ἡτισοῦν ἦν Gö. 17f γέγονεν Ρ 19 εἰδέαν οὐρανοῦ καὶ γῆς Bernays παραπλησίαν Ρ 22 ἄνεμον σφοδρὸν Miller (H): ἀνεμόφθορον Ρ 23 αἴτιον Miller (H): ἀγγεῖον Ρ 25 ἐπὶ τέλειον εἶδος ὄ. π. μορφωθῆναι, ὃ ἀφορῶν Bernays σύρματι Η Bernays: συρίγματι Ρ πτερωτόν oder πτερωθέν We. (s. Η) φέρων ὅθεν ἦν P ὃ] ὁ Ρ 27 τοῦτο δὲ εἰναι τὸ κῦμα ἀνέμου We. vgl. S. 119, 3ff ἀνέμου Gö.: ἄνεμον P)

πᾶσα οὖν ἡ φροντὶς τοῦ ἄνω φωτός ἐστιν, ὅπως ῥύσηται τὸν κάτω σπινθῆρα ἀπὸ τοῦ κάτω πατρός, ἀνέμου ἐπεγείροντος βρασμὸν καὶ τάραχον καὶ ἑαυτῷ νοῦν 〈υἱὸν〉 ποιήσαντος οὐκ ὄντα αὐτοῦ, φάσκουσιν, <ἴδιον· ὃν> ἰδόντα τὸν τέλειον λόγον τοῦ ἄνωθεν φωτὸς αὑτὸν ἀπομορφώσαντα εἴδει ὄφεως κεχωρηκέναι ἐν μήτρᾳ, ἵνα τὸν νοῦν ἐκεῖνον, τὸν ἐκ τοῦ φωτὸς σπινθῆρα, ἀναλαβεῖν δυνηθῇ.

καὶ τοῦτο εἶναι τὸ εἰρημένον· ὃς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών.« καὶ ταύτην εἶναι τὴν <δουλικὴν> μορφὴν οἱ κακοδαίμονες θέλουσι καὶ πολυπή(μον)ες Σηθιανοί. ταῦτα μὲν οὐν καὶ οὐτοι λέγουσιν.

Ὁ δὲ πάνσοφος Σίμων οὕτως λέγει· ἀπέραντον εἶναι δύναμιν, [*](5 Psal. 28, 3 φωνὴ κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων, ὁ θεὸς τῆς δόξης ἐβρόντησεν, κύριος ἐπὶ ὑδάτων πολλῶν, s, S. 92, 3 und zu S. 119, 15 — 9 — 16 vgl. Theodoret I 14 S. 366 D. τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν φασιν, εἰς ὄφεως εἶδος ἑαυτὸν ἐκτυπύσαντα τὸν Χριστὸν εἰς τὴν τῆς παρθένου μήτραν εἰσδῦναι· καὶ οὕτω νοοῦσιν οἱ δείλαιοι τὴν ἀποστολικὴν ῥῆσιν (folgt dasselbe Citat) — 13 Phil. 2, 6. 7, vgl. Orig. De princ. IV 4, 5 S. 355, 15 Κ. — 17 — S. 273, 13 benutzt Theodoret I 1 S. 344 C (Migne): ἄπειρόν τινα ὑπέθετο δύναμιν· ταύτην δὲ ῥίζωμα τῶν ὅλων εἶναι δὲ αὐτὴν πῦρ ἔφησε διπλῆν ἐνέργειαν ἔχον, τὴν μὲν φαινομένην, τὴν δὲ κεκρυμμένην. τὸν δὲ κόσμον γεννητὸν εἶναι, γεγενῆσθαι δὲ ἐκ τῆς φαινομένης τοῦ πυρὸς ἐνεργείας· πρῶτον δὲ ἐξ αὐτῆς προβληθῆναι τρεῖς συζυγίας ἃς καὶ ῥίζας ἐκάλεσε. καὶ τὴν μὲν πρώτην προσηγόρευσε νοῦν καὶ ἐπίνοιαν, τὴν δὲ δευτέραν φωνὴν καὶ ἔννοιαν, τὴν δὲ τρίτην λογισμὸν καὶ Μί·μησιν — 17 — S. 273, 7 vgl. S. 136, 15. 16. 21—27) [*](1 <καὶ> τέλειον Cruice + ὃν We. τῆς > We., s. zu S. 119, 15 2 Roeper γένημα Ρ 3 νοῦν <δὲ> Roeper τὸν <οὖν> We. Bernays Roeper: περὶ συνκρίτοις P, vgl. S. 119, 15 λυ συγκρίτοις <τοῦ> σώματος Bernays καἰ φεύγειν Ρ: > We., ἐκφεύγειν καὶ Bernays <δὲ> Roeper 9 νοῦν] υἱὸν Hilgenfeld S. 268 + υἱὸν We., vgl. S. 120 + τέλειον υἱὸν Cruice υἱοποιήσαντος Roeper 9f <ὃ> φάσκουσιν ἰδόντα + ἴδιον ὃν Gö., ἴδιον wohl gesichert durch S. 120, 2, + ἴδιον· Roeper 10 αὐτὸν P 11 εἰς μήτραν Bernays, vgl. S. 120, 13. 17. 23 15 + δουλικὴν Roeper, vgl. S. 120, 21. 121, 1 16 σιθιανοί Ρ)