Panarion (Adversus Haereses)

οἷον Ἥλιος ἡμὰ καὶ σέμες, Σελήνη ἰέρεε καὶ ἀλβανά, ὅθεν καὶ μήνη καλεῖται (ἰέρεε γὰρ ὁ μὴν λέγεται, μήνη δὲ ἡ σελήνη, καὶ παρ’ Ἕλλησι διὰ τὸν μῆνα), Ἄρης χωχὲβ ὀκβόλ, Ἑρμῆς χωχὲβ ὀχομόδ, Ζεὺς χωχὲβ βάαλ, Ἀφροδίτη ζερούα ἤτοι λουήθ, Κρόνος χωχὲβ σαβήθ λέγεται δὲ παρ᾿ αὐτοῖς καὶ ἄλλοις ὀνόμασιν, οὐκ ἠδυνήθην δὲ ἀκριβῶς τὴν τούτων ἐπωνυμίαν ἐκθεῖναι).

ἀλλὰ καὶ τὰ ματαίως νομιζόμενα εἰς ἀριθμὸν στοιχείων παρὰ τοῖς πεπλανημένοις ὀνόματα, ἃ ζῴδια καλοῦσι * καὶ ἀθεμίτως τὸν κόσμον εἰς ἀσέβειαν ἐπλάνησαν, οὕτω πάλιν Ἑβραϊκῶς [αὐτὰ] καλοῦσι· τελὰ σὼρ θωμὶμ [*](1f vgl. Luk. 18, 12; zu δευτέρα καὶ πέμπτη vgl. Did. 8, 1 Const. apost. VII 23, 1; S. 408, 1 f Funk — 4 ff vgl. haer. 15, 5; S. 209, 16 ff — 7 ff vgl. dement. Hom. XI 28; S. 117, 33 Lagarde Ps. Tert. adv. omn. haer. 1 Origenes in Matth. 23, 23; IV 220 Lommatzsch — 11 f1 vgl. Act. 23, 8 — 13 εἱμαρμένη (Josephus bell. Jud. 11 8, 14 antiquitt XIH 5, 9) Hippolyt refut. IX 28 Const. apost. VI 6, 3 S. 313, 31 Funk — 13–20 vgl. Schürer, Zeitschr. f. neutest. Wissenschaft 1905 S. V M) [*](1 δὲ < Μ 4 ἀσφαλεστάτας V 6 γυναικείων M 10 ἀφωρισμὸς οἱ 11 δὲ Ausgg.] τε VM 13 σφόδρα < M 16 μετωνόμασταιον, ω aus ο übergesetztes οἷ V corr οἷον < M 18 Ἄρης χωχὲβ ὀκβόλ < M χωκὲβ Μ 19 ὀχομίδ, zweites ο aus α hergestellt V ὀχμόδ M | χωχὲβ] χωκὲμ M | λουη///θ, ein Buchstabe ausradiert V λουηδό M 22 κομιζόμενα M 23 ἅ] ἢ M | * etwa <οἱ Ἕλληνες, οἳ> * 24 αὐτὰ] * |)

ἀκολουθήσαντες μετωνόμασαν εἰς τὴν Ἑβραΐδα τὰ αὐτὰ ὀνόματα οὕτω· Κριὸν δὴ τὸν παρ᾿ ἐκείνοις λεγόμενον τελά, Ταῦρον σώρ, Διδύμους θωμίμ, Καρκίνον σαρατάν, Λέοντα ἀρί, Παρθένον βεθουλά, Ζυγὸν >, Σκορπίον ἀκράβ, Τοξότην κέσετ, Αἰγόκερων γαδί Ὑδρηχόον δαλλί, Ἰχθύας δεγγίμ.

3. Ταῦτα δὲ μοι οὐκ εἰς στρόβησιν τῶν ἐντυγχανόντων κατατέτακται οὐδὲ ἵνα τὴν χυδαιολογίαν τῶν τὴν ἀσύστατον καὶ φρενο- βλαβῆ μωρολογίαν τῆς ἀστρονομίας τῷ βίῳ παρεισαξάντων συστήσω· ἐλήλεγκται γὰρ αὕτη ὑπὸ τῆς ἀληθείας ἀσύστατος οὖσα καὶ ἐσφαλμένη.

εἴρηται δὲ ἡμῖν ἐν ἄλλοις λόγοις πολλὰ πρὸς ἀνατροπὴν τῶν γένεσιν καὶ εἱμαρμένην νομιζόντων, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ προοιμίῳ τούτου τοῦ συντάγματος ἐν ὀλίγῳ ἡμῖν κατὰ τῶν αὐτῶν πεπραγμάτευται· διὰ δὲ τὸ μή τινα νομίσαι κατὰ συκοφαντίαν ἡμᾶς κατά τινων φέρεσθαι καὶ μὴ τὰ ἀληθῆ ἐκ παραδόσεων ἀκριβώσαντας ἐκθέσθαι ταῦτα ἡμῖν καὶ ὀνομαστὶ εἴρηται.

ἐσχάτη δὲ αὐτοῖς ἀπορία καὶ ἠλιθιότης οὐχ ἡ τυχοῦσα, τοῖς καὶ ἀνάστασιν ὁμολογοῦσιν καὶ κρίσιν δικαίαν ὁριζομένοις. πῶς γὰρ δύναται κρίσις εἶναι καὶ εἱμαρμένη;

δυοῖν γὰρ ἀνάγκη θάτερον, ἢ γενέσεως ὑπαρχούσης μὴ εἶναι κρίσιν διὰ τὸ τὸν πράττοντα οὐκ ἀφ᾿ ἑαυτοῦ πράττειν, ἀλλὰ κατὰ ἀνάγκην ἐπικρατείας τῆς πεπρωμένης,

ἢ ὅτι] κρίσεως ὑπαρχούσης καὶ ἐν ἀληθείᾳ ἐπαπειλουμένης καὶ νόμων δικαζόντων καὶ τῶν τὸ πονηρὸν δρώντων δίκην ὑπεχόντων — νόμου τε ὁμολογουμένου δικαίου καὶ κρίσεως θεοῦ ἀληθεστάτης — ἀργεῖν τὴν πεπρωμένην καὶ μὴ ἔχειν ὅλως σύστασιν τὸ παράπαν·

4. ὁπότε διὰ τὸ δύνασθαι ἁμαρτεῖν καὶ μὴ ἁμαρτεῖν τὸν μὲν διὰ τὰ ἁμαρτήματα δίκην ἀπαιτεῖσθαι, τὸν δὲ ἔπαινον ἀπεκδέχεσθαι διὰ τὸ εὖ πεπραχέναι ὥρισται καθ᾿ ἑκατέρων τὸ διάφορον.

ὡς καὶ μιᾷ φωνῇ † δικαίᾳ λέγειν συντόμῳ ἀληθείᾳ [*](12 Hinweis auf eine verlorene Schrift des Epiph. — 13f vgl. haer. 5, 3, 1 ff; S. 184, 27 V Μ) [*](1 σαρατάμ V | θεβουλά Μ | > ßmann] μωμοζάνη V μωμαζανὴ Μ (Archetypus μωζάνη) | ἀκραὰβ Μ | καὶ σὲτ Μ | δαδλί V | διγγίμ M 4 τελαα V τέλλα M | σήρ Μ 5 σαράτιν Μ | ἀρί] ἄρτι V ἀρί V corr 6 ἀκρο V ἀκραάβ | κεσὲ Μ | αἰγουκὲρων Μ | ὑδριχόον M | δαλι V 7 διγγίμ M 8 εἰς] εἰ Μ 9f φρενοβλαβῆ////, ν wegradiert V 11 ἀσυστατοῦσα M 19 δύναται + <ἅμα> ? * 21 κατὰ < V 22 [ὅτι] * 25 ἔχων Μ καὶ ὡς M | μιᾷ φωνῇ, zum Sinn vgl. S. 213, 9 | † δικαίᾳ λέγειν] lies etwa ἀποδεικτέον *)