De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

τὰ δὲ φύλλα πίνεται μεθʼ ὑδρομέλιτος ἢ οἴνου κεκραμένου καὶ 3 πεπέρεως ὀλίγου πρὸς περιόδους, ἐπὶ μὲν τεταρταίων τεσσάρων κλωναρίων φύλλα, ἐπὶ δὲ τριταίων τριῶν, ἐπὶ δὲ ἀμφημερινῶν ἑνός· ἀρήγει δὲ καὶ ἐπιληψίαις πινόμενα ἐπὶ ἡμέρας τριάκοντα, ἀνὰ φύλλα λ΄, ὑγιάζει δὲ καὶ ἴκτερον ταχέως ὁ χυλὸς τῶν φύλλων ποθεὶς ἐπί τινας ἡμέρας τριῶν κυάθων πλῆθος, τραύματά τε καὶ σύριγγας καὶ πτερύγια καταπλασθέντα μεθ᾿ ἁλὸς καὶ μέλιτος ἰᾶται· βοηθεῖ δὲ καὶ ἐντεροκηλικοῖς καὶ αἱμορραγίαν [*](1 SIM.: Pl. XXV 166 D. eup. I 69 (127) — Pl. XXV 174 — Pl. XXVI 23 eup. I 94 (139) — eup. II 47 (259) — Pl. XXVI 90. 105 eup. I 237 (219) — eup. I 170 (182) — Pl. XXVI 127 eup. I 153 (172) — Pl. XXVI 26 eup. I 190 (194) — Pl. XXVI 90 eup. I 217 (207) — Pl. XXVI 24 — Pl. XXVI 35 eup. II 30 (240) — Pl. XXV 128 — Pl. XXVI 116 eup. II 21 (234) — Pl. XXVI 113 eup. I 18 (103) — Pl. XXVI 123 sq. eup. II 56 (268) — eup. I 162 (178) — Pl. XXVI 126 eup. I 207 (202) — Pl. XXVI 131 — Pl. XXV 109.) [*](1 ἄχρι τοῦ R καταβιβασθὲν (. . . σθη N) ἐν τῆ ἑψήσει NDi: τῇ ἐφήσει marg. add. A2 2 διακρατούμενον ἐν τῷ στόματι CDi: ἐν τῷ στ. διακρατούμενον N 3 σηπεδόνας — στόματι om. R ἐν τῷ EDi 4 καὶ] om. C: δὲ N παραιτεῖται om. PEFHN: aspredines arteriarum dislenit Dl 7 ἐπέχει] θεραπεύει E διαφορεῖ δὲ N: διοφορεῖ δὲ καὶ E οἰδήματα om. HDi νευρύσματα N: νεύρων σπάσματα C (superscr. A2) 8 ἐρυσιπέλατα ἀποστήματα E: ἐρυσιπέλατα om. R (del. A2) τε addidi δακτύλῳ FHADi καὶ om. E 9 καὶ ἀχῶρας καὶ φώρας E 10 καὶ πνεύμονι πάθη om. R ἰᾶται καὶ τὰ θανάσιμα R: πρὸς τὰ θανάσιμα E 12 τῶν περιόδων τῶν τεταρταίων A: τῶν τεταρταίων H: τεταρταίου RDi τεσσάρων κλωναρίων om. marg. add. P: δ᾿ κλωνάρια καὶ τὰ φύλλα E (corr. E2) 13 τριταίου Di τριῶν] om. PV δυοῖν φύλλων ποθείς N (pro τριῶν) ἀμφημερινοῦ RDi 14 ἐπιλημψία πινόμενον RE ἐφ᾿ ἡμέρας RDi 15 ἀνὰ φύλλα λ΄] om. RFHA: τὰ φύλλα PV: ἀνὰ φύλλα λ΄ Di cf. D. eup. I 18 (103) πενταφύλλου φύλλα λ΄ καθ᾿  ἑκάστην ἡμέραν ἐπὶ ἡμέρας λ΄ 17 καὶ ἐρυσιπέλατα καὶ σύριγγας C καὶ πτερύγια om. NDiDl καταπλαττόμενα RDi (ante ἰᾶται transpsos.) μεθ᾿ ἁλῶν RDi 18 καὶ (tert.) om. R αἱμορραγίας FHDi)

202
ἵστησι πινόμενον καὶ καταπλασσόμενον. τέμνεται δὲ καὶ πρὸς καθαρμούς καὶ ἱερουργίας καὶ ἁγνείας.

43 φοῖνιξ· οἱ δὲ ῥοῦν, οἱ δὲ ἀγχύνωπα καλοῦσι. τὰ μὲν φύλλα ἔχει ὅμοια κριθῇ, βραχύτερα δὲ καὶ στενώτερα, στάχυν δὲ ἐμφερῆ τῇ αἴρᾳ, κλῶνας δὲ ἑξαδακτύλους κύκλῳ τῆς ῥίζης καὶ στάχυς ἑπτὰ ἢ ὀκτώ. φύεται δὲ ἐν ταῖς ἀρούραις καὶ ἐπὶ τῶν στεγῶν τῶν νεοκαταχρίστων.

δύναμιν δὲ ἔχει πινόμενος ἐν οἴνῳ αὐστηρῷ διάρροιαν καὶ αἱμορραγίαν τὴν ἐκ μήτρας καὶ οὔρων πλείονα φορὰν ἱστάνειν. ἱστοροῦσι δέ τινες καὶ ἴσχαιμον αὐτὸν εἶναι ἐνδεόμενον φοινικῷ ἐρίῳ καὶ περιαπτόμενον.

44 Ἰδαία ῥίζα· φύλλα ἔχει ὀξυμυρρίνῃ ἐοικότα, παῤ αὐτὰ δὲ ὡς ἕλικες μακραὶ πεφύκασιν, ἐξ ὧν τὸ ἄνθος.

[*](43 RV: φοῖνιξ· οἱ δὲ ῥοῦν, οἱ δὲ ἀγχύνωπα, οἱ δὲ φοινικόπτερος, οἱ δὲ ῥουσιόσταχυς, οἱ δὲ ὀσθάλη, Ῥωμαῖοι πάβουλουμ μουρίνουμ, Αἰγύπτιοι ἀθνού.)[*](3 SIM.: Pl. XXII 135.)[*](3 EXC.: Orib. XII s. v. (φοῖνιξ — νεοκαταχρίστων); med. Paul. Aeg. VII 3: φοῖνιξ, οἱ δὲ ῥοῦν, πόα ἐστὶν αἴρᾳ παραπλησία. δύναμιν δὲ ἔχει στυπτικήν, πινομένη δὲ ἐν οἴνῳ αὐστηρῷ πάντα τὲ ῥοώδη στέλλει. Hes. s. v. φοινικίδες.)[*](12 SIM.: Pl. XXVII 93 (e S. N. — Crat.).)[*](12 EXC.: Orib. XI s. v. (Ἰδαία ῥίζα — ἄνθος); cf. Gal. XI 888 Paul. Aeg. l. s.)[*](1 τε καὶ E τέμνεται] παραλαμβάνεται R 2 ἱερουργίας] αἱμορραγίας RAHDi ἀηδίας N (detritum C))[*](3 num. cap. φιε ODi: μ E tit. περὶ φοίνικος FHADi post φοῖνιξ syn. e R add. Di: post καλ. A: mg. add. H2 ἀγχύνωπα RPE cf. Salm. proleg. ad hom. h. iatr. 2: ἀγχήνωπα Orib.: ἀχίνωπα FHA: ἀγχίνωπα Di: anquinopa Dl 5 τῇ om. ROrib. αἴρᾳ] ἔρραι P: ΔΕΙΡΑΙϹ (sic) C: ΔΙΡΑΙϹ (i. e. αἴραις) N: simile ieraro Dl post ἑξα unum cod. E φολιθμ periit, incipit rursus cod. cap. 52 6 στάχυας ROrib. δὲ ἐν ταῖς om. Orib. ταῖς R: τε P: om. reliqui 7 τῶν (alt.) om, ROrib. νεοκαταχρίστων om. N 8 πινόμενον Di σὺν οἴνῳ R 9 οὔρων κτλ.] ῥοῦν κατὰ πἅσαν πλείονα φοράν R: ῥοῦν superscr. A2: Pl, l. s. herbam phoeniceam menses ciere tradit ἱστάνειν P: ἱστᾶν reliqui 10 αὐτὴν RDi εἶναι om. O ἐνδεδεμένην R: ἐνδεσμουμένην Di: ἐνδεομένην corr. H2 11 περιαπτομένην RDi: corr. H2)[*](12 num. cap. φιϚ PFHDi: post IV 45 colloc. A tit περὶ ἰδαίας ῥίζης FHDi τὰ φύλλα ὀξυμυρσίνῃ ἔοικε Di ὀξυμορίνῃ P: ὀξυμυρσίνῃ Di: oxymyrsines Pl. cf. D. IV 144 13 μακραὶ PFH (corr. H2): μικραὶ Orib. ADi: om. Dl: inharent is (sc. foliis) velut pampini Pl.)[*](14 C fol. 365r: N 163 ἀγχύνωπα C: ἀνχύνωπα N: ἀγχίνωπα Di φοινικόπτερον HADi (propter puniceum spicae colorem) 15 ῥουσοστάχους R cf. Salm. l. s.: ῥοῦν στάχους Di (om. HA): correxi ὀσθάλη R: ὀσθάλην DiH: om. A: suspectum ΠΑΛΟΛΟΥΚΟΥΠΙΝΟΥΛΑ (sic) R: παλολουκουπίνουμ HDi: π. κοπίνουμ A: correxi coll. Pl. XXII 135: lolium nurimum coni. Marc.: lolium seu hordeum murinum Sarac. 16 ἀθνου CN: ἀθνον Di: ἀφθνου A: aphnu coni. Marc.)
203

ταύτης ἡ ῥίζα στυπτικὴ σφόδρα, ἁρμόζουσα ἐφ᾿  ὧν στύψεώς ἐστι χρεία πίνεται δὲ καὶ πρὸς κοιλίας ῥεύματα καὶ ῥοῦν γυναικεῖον αἱμορραγίαν τε πᾶσαν ἵστησιν.

45 Ῥοδία ῥίζα· γεννᾶται ἐν Μακεδονίᾳ ἐοικυῖα κόστῳ, κουφοτέρα δὲ καὶ ἀνώμαλος, ῥόδων ἐν τῇ διατρίψει ἀποφορὰν ποιοῦσα.

χρησιμεύει δὲ ἐπὶ τῶν κεφαλαλγούντων σύν νάρδῳ λιτῇ ἐμβρεχομένη καὶ ἐπιτιθεμένη μετώπῳ καὶ κροτάφοις.

46 ἵππουρις· οἱ δὲ ἀναβάσιον, οἱ δὲ ἕφεδρον καλοῦσι.

[*](45 RV: Ῥοδία ῥίζα· οἱ δὲ ῥοδιάδα καλοῦσιν.)[*](46 RV: ἵππουρις· οἱ δὲ τριχομάχιον, οἱ δὲ ἀνάβασις, οἱ δὲ ἐφέδρανον, οἱ δὲ ἐφέδραν, οἱ δὲ ἰτέα δένδρος, οἱ δὲ γύννις, οἱ δὲ σχοινιόστροφον, Αἰγύπτιοι φερφρεί, προφῆται Κρόνου τρόφις, Ῥωμαῖοι ἐκυινάλις, οἱ δὲ σάλιξ ἐκυινάλις.)[*](1 SIM.: Pl. XXVII 93 D. eup. II 82 (293).)[*](4 EXC.: Orib. XII s. v. (ῥοδία ῥίζα — ὸσμήν); cf. Gal. XII 114 (═ Paul. Aeg. VII 3 s. v.).)[*](9 SIM.: Pl. XXVI 132 (e S. N. — Crat.) XXVI 36 (e I. B.).)[*](9 EXC.: Orib. XI s. v. (ἵππουρις — σκληρά); Ps. D. de h. f. 31 (e D. lat.); Geop. II 6, 27; Gal. XI 889 (unde Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Hes. s. v. ἴππουρις et ἐφέδρα.)[*](11 SIM.: Ps. Ap. 40 (═ Ps. Orib. I 24).)[*](4 num. cap. O tit. περὶ ῥοδίας ῥίζης FHDi post ῥίζα syn. e R add. Di: mg. H2 γίνεται Orib. 5 ῥόδου C: ἐν δὲ τῇ διατρίψει ῥόδου ἀποφορὰν ποιοῦσα N ἀποφορὰν om. PFH (superscr. H2): ἐμποιοῦσα ὀσμήν Orib.: quae digitis confrigita rosae longius iactat odorem Dl 6 ποοῦσα ἑμοίαν CDi 7 νάρδῳ] ῥοδίνῳ ὀλίγῳ FHA λεπτὴ RHADi: cum oleo nardino Dl 8 ἐπιτιθεμένη καὶ ἐμβρεχομένη CDi: καὶ ἐπιτιθεμένη om. A καὶ κροτάφοις om. C: τῷ μετώπῳ καὶ τοῖς κροτάφοις N: τοῖς κροτάφαις FHA)[*](9 num. cap. φιη ODi tit. περὶ ἱππούριδος FHADi post ἵπππ. syn. add. ADi: mg. H2 ἀναβάσιον PVFH: ἀνάβασις RDiPl. Ps. Ap. Ps. D. de h. f.: anabasin Dl ἔφοδρον PV: ἔφυδρον FH: om. DlOrib.: correxi coll. Pl. alii ephedron (quod arboribus insidet))[*](10 C fol. 284v: N 130 ῥοδίδα Di: ῥοδια C)[*](11 C fol. 145r: om. N τριμάχιον libri: correxi coll. Ps. Ap. tricamachion (LL1) anabasis Ps. Ap. 12 χερέδρανον libri: correxi coll. Ps. Ap. fedranon (LL1: fredanon V) ΦΘΙΔΡΑΝ C: φαίδραν reliqui: correxi cf. Hes. s. v. ἐφέδρα ἰτιυδενδρος C: ἰτιάνδενδρος DiA: ἰτιὰν δένδρον H: corr. Marc. γύννις] γύς CH: γίς Di: correxi cf. D. IV 47 13 σχοινεόστροφον H cf. D. III 148 φερφρει C: φρερφρά Di: φερφρά HA τροφή DiE 14 ἐκυναλις CHDi: ἐγκύναλις A (ἐκύναλις superscr. A2): equitinalis Ps. Ap. σάλιξ ἐκυτινάλις CDiH: κυτόναλις A (ἐκύναλις superscr. A2))
204

φύεται ἐν τόποις ἐφύδροις καὶ ἐν τάφροις. καυλία κενά, ὑπέρυθρα, ὑποτραχέα, στερεά, γόνασι διειλημμένα ἐμπεφυκόσιν εἰς ἄλληλα, περὶ δὲ αὐτὰ φύλλα σχοινώδη, λεπτά, πυκνά· αὔξεται δὲ εἰς ὕψος ἀναβαίνουσα ἐπὶ τὰ παρακείμενα στελέχη καὶ κατακρέμαται περικεχυμένη κόμαις πολλαῖς μελαίναις καθάπερ ἵππου οὐρά· ῥίζα ξυλώδης, σκληρά.