Περὶ ῥημάτων

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ ῥημάτων, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

λέγει ὁ Ἡρωδιανὸϲ ὅτι εἰκότωϲ εἰϲ ον ἐγένετο τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ· εἰϲ ε γάρ, φηϲίν, οὐκ ἠδύνατο γενέϲθαι, ἐπειδὴ τὸ ε οὐκ ἔϲτιν ἐνταῦθα γνήϲιον τοῦ γ΄ προϲώπου τοῦ ὁριϲτικοῦ ἑνικοῦ πᾶν γὰρ δεύτερον πρόϲωπον εἰϲ ϲ λῆγον ἀποβολῇ τοῦ ϲ τὸ γ΄ ποιεῖ οἶον τύπτειϲ τύπτει ἔτυπτεϲ ἔτυπτε, ἔλεγεϲ ἔλεγε, ἔμαθεϲ ἔμαθε, χωρὶϲ τοῦ ἐνεϲτῶτοϲ τῶν εἰϲ μι· ἐπ᾿  ἐκείνων γὰρ οὐκ ἀποβάλλεται τὸ ϲ, ἀλλὰ τοὐναντίον καὶ τὸ ῑ προϲέρχεται οἷον τίθημι τίθηϲ τίθηϲι, ἵϲτημι ἵϲτηϲ ἵϲτηϲι, δίδωμι δίδωϲ δίδωϲι, ζεύγνυμι ζεύγνυϲ ζεύγνυϲι· εἰ οὖν εἰϲ αϲ ἐϲτὶ τὸ δεύτερον πρόϲωπον δηλονότι καὶ τὸ γ΄ ὤφειλεν εἶναι ἔτυψα ἐκεῖνοϲ κατὰ ἀποβολὴν τοῦ ϲ, ἀλλ᾿  ἐπειδὴ οὐκ ἐνεδέχετο κατὰ τὸν αὐτὸν ἀριθμὸν καὶ κατὰ τὴν αὐτὴν διάλεκτον ὁμοφωνεῖν τὸ γ΄ τῷ πρώτῳ, τούτου χάριν καὶ τροπὴ παρηκολούθηϲε τοῦ ᾱ εἰϲ ε καὶ ἐγένετο ἔτυψε. ἐπειδὴ οὖν τὸ ε οὐκ ἔϲτι γνήϲιον τοῦ γ΄ προϲώπου τοῦ ἑνικοῦ τοῦ α΄ ἀορίϲτου, ἐμάθομεν γὰρ ὅτι διὰ τοῦ ᾱ ὤφειλεν εἶναι, τούτου χάριν οὐκ ἐκφέρεται δι᾿  αὐτοῦ, φημὶ δὲ διὰ τοῦ ε, τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ. λέγει δὲ πάλιν ὁ Ἡρωδιανόϲ, ὅτι μὴ δυνάμενον γενέϲθαι εἰϲ ε διατί οὐκ ἐγένετο εἰϲ ᾱ, ἵνα τὸ κεχρεωϲτημένον τῷ γ΄ προϲώπῳ τῶν ἑνικῶν τοῦ α΄ ἀορίϲτου ἀναδέξηται τὸ προϲτακτικόν οὐδὲ γὰρ ἔχει πρῶτον ἵνα αὐτῷ ϲυνεμπέϲῃ, ὥϲπερ ἐν τοῖϲ ὁριϲτικοῖϲ. καὶ λέγει, ὅτι οὕτε εἰϲ ᾱ ἠδύνατο γενέϲθαι τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ, ἐπειδὴ τὸ ᾱ τοῦ α΄ ἀορίϲτου ϲυνεϲταλμένονἐϲτὶν οἷον ἔτυψα, ἐποίηϲα, ἐνόηϲα. οὐ δύναται δὲ τὸ προϲτακτικὸν διὰ τοῦ ᾱ ϲυνεϲταλμένου ἐκφέρεϲθαι, ἐπειδὴ τὰ εἰϲ ᾱ λήγοντα προϲτακτικὰ μὴ ὄντα κατὰ ἀποκοπὴν μακροκαταληκτεῖν θέλει οἷον βόα, πέρα, γέλα, ὅρα, φύρα, ϲίγα, ϲιώπα, τίμα, κυβέρνα. εἰ οὖν ἐξηνέχθη τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ διὰ τοῦ ᾱ, ϲυνεϲταλμένον ἤμελλεν ἔχειν τὸ α· ὡϲ γὰρ εἴρηται τὸ ᾱ τοῦ α΄ ἀορίϲτου ϲυνεϲταλμένον ἐϲτίν, ὅπερ ἄτοπον. μὴ δυνάμενον οὖν τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ μήτε εἰϲ ε εἶναι, μήτε εἰϲ ᾱ, ὡϲ δέδεικται, μήτε εἰϲ θι, ἐπειδὴ οὐκ ἔχει τὴν μετοχὴν εἰϲ ϲ μετ᾿  ὀξείαϲ τάϲεωϲ καὶ διὰ τοῦ ντ κλινομένην (εἰ γὰρ καὶ εἰϲ ϲ καὶ διὰ τοῦ ντ κλινομένην αὐτὴν ἔχει, ἀλλ᾿  οὐκ ὀξύτονον οἷον τύψαϲ τύψαντοϲ, ἐκεῖνα δὲ ἔχει προϲτακτικὸν εἰϲ θι, ὅϲα ἔχει τὴν μετοχὴν εἰϲ ϲ μετ᾿  ὀξείαϲ τάϲεωϲ καὶ διὰ τοῦ ντ κλινομένην οἷον τυπείϲ τυπέντοϲ τύπηθι, νυγείϲ νυγέντοϲ νύγηθι, δαρείϲ δαρέντοϲ δάρηθι, γνούϲ γνόντοϲ γνῶθι), ἐξ ἀνάγκηϲ γέγονεν εἰϲ ον κατὰ μίμηϲιν τῶν Ϲυρακουϲίων [*](1. 32 quae post ὅπερ ἄτοπον in Choerob. de voce οὖτα tamquam imperativo in ᾱ ϲυνεϲταλμένον exeunte sequuntur, mira quadam confusione ex Choer. 563 27 huc translata videntur.)

818
κουϲίων προϲτακτικῶν τοῦ β΄ ἀορίϲτου. οἱ γὰρ Ϲυρακούϲιοι τὰ προϲτακτικὰ τοῦ β΄ ἀορίϲτου εἰϲ ον μεταποιοῦϲι τὸ λάβε λάβον λέγοντεϲ καὶ τὸ ἄνελε ἄνελον καὶ τὸ νύγε νύγον, οὕτωϲ οὖν καὶ τύψε τύψον.

τὸ γ΄ πρόϲωπον τῶν προϲτακτικῶν τοῦ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ διὰ τοῦ ᾱ ἐγένετο οἷον τυψάτω. ἔϲτι δὲ εἰπεῖν ὅτι τὸ ᾱ τὸ κεχρεωϲτημένον τῷ γ΄ προϲώπῳ τοῦ ἀορίϲτου τοῦ ὁριϲτικοῦ τὸ προϲτακτικὸν γ΄ πρόϲωπον ἀνεδέξατο. ἐκεῖ μὲν γάρ, φημὶ δὲ ἐν τῷ ὁριϲτικῷ, διὰ τὴν ϲυνέμπτωϲιν τὴν πρὸϲ τὸ α΄ πρόϲωπον τροπὴ παρηκολούθηϲε τοῦ α εἰϲ ε, ὡϲ ἐν τῷ προϲτακτικῷ ἀποϲταλείϲηϲ τῆϲ ϲυμπτώϲεωϲ τὸ κεχρεωϲτημένον α προϲῆλθε. τούτων οὕτωϲ ἐχόντων δεῖ γινώϲκειν ὅτι εὑρίϲκονται παρὰ τῷ ποιητῇ τινεϲ κινήϲειϲ ὡϲ ἀπὸ τῆϲ διὰ τοῦ ετω κλίϲεωϲ· τὸ γὰρ «ἄξετε δὲ Πριάμοιο βίαν» (Γ 105) καὶ οἴϲετε πῦρ (Ο 718)» ὡϲ ἀπὸ τοῦ ἀξέτω καὶ οἰϲέτω ποιεῖ. ἀπὸ γὰρ τοῦ ἀξάτω ἄξατε εἶχεν εἶναι καὶ ἀπὸ τοῦ οἰϲάτω οἴϲατε. ταῦτα ὁ Ἡρωδιανὸϲ πάντα οὐ λέγει εἶναι προϲτακτικὰ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ, ἀλλ’ ἐνεϲτῶτοϲ καὶ παρατατικοῦ, τοῦ μέλλοντοϲ κατὰ ποιητικὴν ἄδειαν μετενεχθέντοϲ εἰϲ ἐνεϲτῶτα, καὶ λοιπὸν τοῦ ἐνεϲτῶτοϲ κλιθέντοϲ εἰϲ παρατατικὸν καὶ ἀπὸ τοῦ παρατατικοῦ ἀκολούθωϲ προενεχθέντοϲ τοῦ προϲτακτικοῦ.

λεύϲετε: Ἀρίϲταρχοϲ ἓν ϲ γράφει ἐγὼ δὲ ἐνεϲτῶτα αὐτὸ λέγω ὡϲ ἀπὸ τοῦ μέλλοντοϲ ὥϲπερ καὶ τὸ «ἄξετε» καὶ «οἴϲετε» καὶ καταβήϲεο δίφρου» (Ε 109).

τὸ «ὄψεϲθε Τρῶεϲ καὶ Τρῳάδεϲ» (Ω 704) ἐνεϲτῶτα εἶναί φηϲιν Ἡρωδιανὸϲ ἀπὸ τοῦ ὄψομαι γενόμενον μέλλοντοϲ· οὐ γὰρ μαντεύεται αὐτοῖϲ, φηϲίν, ἀλλ᾿  ἀντὶ τοῦ ἴδετε καὶ πάλιν «ἀλλ᾿  ὄψεϲθ᾿  ἵνα τώγε καθεύδετον» (θ 313).

τὰ εἰϲ μην ἔχοντα τὸ μ κλιτικὸν εἶτε παθητικὰ εἴτε μέϲα τοῦ ἰδίου β΄ προϲώπου ἀποβάλλοντα τὴν ἐν ἀρχῇ κλιτικὴν ἔκταϲιν τὸ προϲτακτικὸν ποιεῖ, τοῦ αὐτοῦ δηλονότι τόνου φυλαττομένου οἶον ἐτυπτόμην ἐτύπτου τύπτου, ἐγραφόμην ἐγράφου γράφου, ἐποιούμην ἐποιοῦ ποιοῦ, ἐβοώμην ἐβοῶ βοῶ, ἐχρυϲούμην ἐχρυϲοῦ χρυϲοῦ, ἐτετύμμην ἐτέτυψο τέτυψο, ἐπεποιήμην ἐπεποίηϲο πεποίηϲο, ἐτυπόμην ἐτύπου τύπου, ἐνυγόμην ἐνύγου νύγου, ἐπυθόμην ἐπύθου πύθου, ἐλαβόμην ἐλάβου λάβου. ταῦτα δέ, φημὶ τὰ προϲτακτικὰ τοῦ β΄ μέϲου ἀορίϲτου, οἱ Ἀθηναῖοι περιϲπῶϲιν οἷον τυποῦ καὶ λαβοῦ καὶ νυγοῦ καὶ πυθοῦ. ὑπεξαιρείϲθω δὲ ὁ πρῶτοϲ μέϲοϲ ἀόριϲτοϲ. ἐκεῖνοϲ γὰρ εἰϲ μην λήγει καὶ [*](1. 20 cf. E. M. 619, 1: οἴϲετε ῥῆμα προϲτακτικὸν ἐνεϲτῶτοϲ καὶ παρατατικοῦ. ἔϲτι γὰρ οἴϲω μέλλων καὶ μετάγεται εἰϲ ἐνεϲτῶτα. τοῦτο μεταγόμενον μέλλοντα οὐκ ἔχει. τὰ γὰρ ποιητικὰ ἀπὸ μελλοντοϲ εἰϲ ἐνεϲτῶτα μεταγόμενα ἄχρι τοῦ παρατατικοῦ κλίνεται· τούτου τὸ προϲτακτικὸν οἶϲε οἰϲέτω καὶ οἴϲετε ἀντὶ τοῦ ἄγετε. ἰϲτέον ὅτι τοῦ φέρω μέλλων οὐκ ἔϲτι. τοῦ δὲ οἴϲω ἐνεϲτὼϲ οὐκ ἔϲτι πλὴν ἔθοϲ τῷ ποιητῇ μετάγειν ἀπὸ μέλλοντοϲ εἰϲ ἐνεϲτῶτα. οὕτωϲ ἔχει καὶ τὸ ἄξετε ἀντὶ τοῦ φέρετε. v. praeterea E. M. 472, 15.)

819
ἔχει τὸ μ κλιτικόν, καὶ ὅμωϲ οὐκ ἀποβάλλει τοῦ ἰδίου β΄ προϲώπου τὴν ἐν ἀρχαῖϲ κλιτικὴν ἔκταϲιν καὶ ποιεῖ τὸ προϲτακτικὸν οἷον ἐτυψάμην ἐτύψω. οὐ λέγομεν τὸ προϲτακτικὸν τύψω ἀλλὰ τύψαι, καὶ πάλιν ἐποιηϲάμην ἐποιήϲω, οὐ λέγομεν τὸ προϲτακτικὸν ποιήϲω ποίηϲα, καὶ πάλιν ἐλουϲάμην ἐλούϲω, οὐ λέγομεν τὸ προϲτακτικὸν λούϲω ἀλλὰ λοῦϲαι. πρόϲκειται ἐν τῷ κανόνι «ἔχον τὸ μ κλιτικὸν» διὰ τὸ ἐδάμην. τοῦτο γὰρ εἰϲ μην λήγει καὶ ὅμωϲ εἰϲ θι ἔχει τὸ προϲτακτικὸν οἶον δάμηθι, καὶ οὐκ ἀπὸ τοῦ ἰδίου β΄ προϲώπου ποιεῖ αὐτὸ κατὰ ἀποβολὴν τῆϲ κατ᾿  ἀρχὴν κλιτικῆϲ ἐκτάϲεωϲ ἐδάμηϲ γάρ ἐϲτι τὸ β΄ πρόϲωπον καὶ οὐ γίνεται τὸ β΄ πρόϲωπον δάμηϲ ἀλλ᾿  οὐκ ἀντίκειται ἡμῖν τοῦτο, ἔπειδὴ οὐκ ἔχει τὸ μ κλιτικὸν ἀλλὰ θεματικόν, ἀπὸ γὰρ τοῦ ἐνεϲτῶτοϲ ἔχει αὐτό. δάμνω γάρ ἐϲτιν ὁ ἐνεϲτὼϲ καὶ ἔχει τὸ μ.

πᾶν β΄ πρόϲωπον πληθυντικὸν ὁριϲτικὸν εἴτε ἐνεργητικὸν εἴτε παθητικὸν εἴτε μέϲον τροπῇ τοῦ ε εἰϲ ω προϲτακτικὸν τρίτον ἑνικὸν γίνεται ἐνεργητικὸν ἢ παθητικὸν ἢ μέϲον, δηλονότι καὶ τῆϲ ἐν ἀρχῇ κλιτικῆϲ ἐκτάϲεωϲ ἀποβαλλομένηϲ χωρίϲ τοῦ παρακειμένου· καὶ ἐπὶ τῶν ἐνεργητικῶν ἁρμόζει ὁ αὐτὸϲ λόγοϲ οἶον ἐτύπτετε τυπτέτω, ἐγράφετε γραφέτω, ἐποιεῖτε ποιείτω, ἐβοᾶτε βοάτω, ἐχρυϲοῦτε ἐχρυϲούτω, ἐτύψατε τυψάτω, ποιήϲατε ἐποιηϲάτω, ἐλάβετε λαβέτω, ἐτύπετε τυπέτω, ἐνύγετε νυγέτω. δεῖ προϲθεῖναι, χωρὶϲ τοῦ ἐνεργητικοῦ παρακειμένου καὶ τοῦ μέϲου, τετύφατε γὰρ καὶ τετύπατε τὸ ὁριϲτικὸν διὰ τοῦ ᾱ, τὸ δὲ προϲτακτικὸν τετυφέτω καὶ τετυπέτω διὰ τοῦ ε ἀπὸ γὰρ τοῦ τέτυφε ϲύ καὶ τέτυπε ϲύ γέγονε ταῦτα προϲθέϲει τῆϲ τω.

o δύο ἀόριϲτοι οἱ παθητικοί, φημὶ δὲ ὁ α΄ καὶ ὁ β΄, κατὰ τὸ γ΄ ἑαυτῶν πρόϲωπον προϲλαμβάνοντεϲ τὴν θι ϲυλλαβήν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐν ἀρχαῖϲ κλιτικὴν ἔκταϲιν ἀποβάλλοντεϲ, τὸ προϲτακτικὸν ποιοῦϲιν ἑαυτῶν τε καὶ τῶν μελλόντων· ὁ α΄ ἀόριϲτοϲ τοῦ α΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ α΄ καὶ ὁ β΄ ἀόριϲτοϲ τοῦ β΄ ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ οἶον ἐτύφθη τύφθηθι, καὶ διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν δαϲέων κατὰ μετάθεϲιν τοῦ θ εἰϲ τ τύφθητι, ἐλέχθη λέχθηθι, καὶ διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν δαϲέων κατὰ μετάθεϲιν τοῦ θ εἰϲ λέχθητι, ἐνύγη νύγηθι, ἐϲτάλθη ϲτάλθητι, ἐδάρη δάρηθι εἰϲ θι δὲ ταῦτα ἔχει τὸ προϲτακτικόν, ἐπειδὴ εἰϲ ϲ μετ’ ὀξείαϲ τάϲεωϲ ἔχει τὴν μετοχὴν οἷον τυφθείϲ τυφθέντοϲ, δαρείϲ δαρέντοϲ τὰ δὲ ἔχοντα τὴν μετοχὴν εἰε ϲ μετ᾿  ὀξείαϲ τάϲεωϲ οἶον ἱϲτάϲ ἱϲτάντοϲ ἵϲταθι, διδούϲ διδόντοϲ δίδοθι, ζευγνύϲ ζευνύντοϲ ζεύγνυθι, πηγνύϲ πηγνύντοϲ πήγνυθι, ϲτάϲ ϲτάντοϲ ϲτῆθι, βάϲ βάντοϲ βῆθι, γνούϲ γνόντοϲ γνῶθι, οὕτωϲ οὖν καὶ τυπείϲ τυπέντοϲ τύπηθι, τυφθείϲ τυφθέντοϲ τύφθηθι, καὶ διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν δαϲέων τύφθητι κατὰ μετάθεϲιν τοῦ θ εἰϲ τ. δε΄ δὲ γινώϲκειν, ὅτι τότε τρέπεται τὸ θ εἰϲ τ ἐν τοῖϲ εἰϲ θι προϲτακτικοῖϲ ἡνίκα προηγεῖται ἕτερον θ οἷον τύφθηθι τύφθητι, λέχθηθι λέχθητι, νύχθηθι νύχθητι, ἡνίκα δὲ μὴ προηγεῖται ἕτερον θ, οὐ τρέπεται τὸ θ εἰϲ τ οἷον φάθι ἀντὶ τοῦ εἰπέ, ὡϲ παρ’ Ἀριϲτοφάνει ἐν Ἱππεῦϲι (23) «αὐτὸ φάθια». ϲεϲημείωται ἐν τῷ κανόνι τῷ λέγοντι, ὅτι τὰ ἔχοντα τὴν μετοχὴν εἰϲ ϲ μετ’ ὀξείαϲ τάϲεωϲ εἰϲ θι ποιε τὸ προϲτακτικόν, τὸ δόϲ, θέϲ, ἕϲ, ϲημαίνει δὲ τὸ πέμψον, ἐξ οὖ ἐν ϲυνθέϲει τὸ ἄφεϲ καὶ πρόεϲ καὶ πάρεϲ καὶ μέθεϲ ταῦτα γὰρ ἔχοντα τὴν μετοχὴν εἰϲ ϲ μετ’ ὀξείαϲ τάϲεωϲ οἷον δούϲ δόντοϲ, θείϲ θέντοϲ, εἵϲ ἕντοϲ, ἐξ οὖ καὶ τὸ ἀφείϲ ἀφέντοϲ, οὐκ ἐγένετο εἰϲ θι ἐν τοῖϲ προϲτακτικοῖϲ, δόϲ γὰρ καὶ θέϲ καὶ ἕϲ τὰ προϲτακτικά. πρόϲκειται ἐν τῷ κανόνι, «μετ᾿  ὀξείαϲ τάϲεωϲ οἶον τὰ ἔχοντα τὴν μετοχὴν εἰϲ ϲ μετ’ ὀξείαϲ τάϲεωϲ», διὰ τὸ τύψαϲ τύψαντοϲ· αὕτη γὰρ εἰϲ ϲ λήγει, καὶ ἐπειδὴ οὐκ ἔϲτιν ὀξυνομένη, οὐ ποιεῖ τὸ προϲτακτικὸν εἰϲ θι, τύψον γὰρ τὸ προϲτακτικόν.

[*](1. 30 sqq. omisi ubique post τὴν μετοχὴν μετ’ ὀξείαϲ τάϲεωϲ verba διὰ τοῦ κλινομένην, quae a Ϲhoerobosco ex Apollonii sententia perfecto exitum ε tribuentis apposita sunt.)
820

ἄξιόν ἐϲτι ζητῆϲαι τοῦτο, εἰ ἄρα τὰ εἰϲ μην ἔχοντα τὸ μ κλιτικὸν εἴτε παθητικὰ εἴτε μέϲα τοῦ ἰδίου δευτέρου προϲώπου ἀποβάλλοντα τὴν ἐν ἀρχαῖϲκλιτικὴν ἔκταϲιν τὸ προϲτακτικὸν ποιεῖ οἷον ἐτυπτόμην ἐτύπτου τύπτου καὶ ἐπὶ τοῖϲ ὁμοίοιϲ, διατί ὁ α΄ μέϲοϲ ἀόριϲτοϲ εἰϲ μην λήγων καὶ ἔχων τὸ μ κλιτικὸν οὐκ ἀποβάλλει τοῦ ἰδίου δευτέρου προϲώπου τὴν ἐν ἀρχαῖϲ κλιτικὴν ἔκταϲιν καὶ ποιεῖ τὸ προϲτακτικὸν οἷον ἐτυψάμην ἐτύψω, καὶ οὐ λέγομεν τὸ προϲτακτικὸν τύψω ἀλλὰ τύψαι, καὶ πάλιν ἐποιηϲάμην ἐποιήϲω, καὶ οὐ λέγομεν τὸ προϲτακτικὸν ποιήϲω ἀλλὰ ποίηϲαι, ἐν ταὐτῷ δὲ ζητοῦμεν καὶ διὰ ποίαν αἰτίαν εἰϲ τὴν αι δίφθογγον λήγει τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ μέϲου ἀορίϲτου καὶ μέλλοντοϲ οἷον ποίηϲαι, λοῦϲαι, κτῆϲαι, ἄϲπαϲαι, κατάδεξαι, ἁμίλληϲαι, λόγιϲαι. καὶ λέγει ὁ Ἡρωδιανὸϲ ταύτην τὴν ἀπολογίαν· ὅτι διὰ τοῦτο β΄ πρόϲωπον τοῦ μέϲου ἀορίϲτου πρώτου καὶ μέλλοντοϲ ἀποβάλλων τὴν ἐν ἀρχαῖϲ αὐτοῦ κλιτικὴν ἔκταϲιν οὐ ποιεῖ τὸ προϲτακτικὸν οἷον ἐτυψάμην ἐτύψω οὐ γίνεται τύψω, ἐπειδὴ τὰ εἰϲ μην ἔχοντα τὸ μ κλιτικὸν τότε ἔχει τὰ ἴδια προϲτακτικὰ ὁμοιοκατάληκτα. τοῖϲ ἰδίοιϲ δευτέροιϲ προϲώποιϲ, ἡνίκα καὶ τὸ προϲτακτικὸν τὸ ἐνεργητικὸν ἢ ὁμοιοκαταληκτεῖ τῷ ἰδίῳ ὁριϲτικῷ ἢ εἰϲ θι λήγει οἷον ἔτυπτον ἔτυπτεϲ ἔτυπτε τύπτε ὁμοιοκαταλήκτωϲ, ἀλλὰ καὶ ἐτυπτόμην ἐτύπτου τύπτου ὁμοιοκαταλήκτωϲ. πάλιν ἔϲτιν ἔτυπον ἔτυπεϲ τύπε ὁμοικαταλήκτωϲ καὶ ἐτυπόμην ἐτύπου τύπου καὶ τυποῦ Ἀττικῶϲ ὁμοιοκαταλήκτωϲ. πάλιν ἔϲτιν τέτυφα ὅθεν τετύφω ἐτέτυφον ἐτέτυφε καὶ τέτυφε ϲύ τὸ προϲτακτικὸν ὁμοιοκαταλήκτωϲ, ἀλλὰ καὶ ἐτετύμμην ἐτέτυψο τέτυψο ὁμοιοκαταλήκτωϲ. καὶ πάλιν ἐδίδων ἐδίδωϲ ἐδίδω καὶ τὸ προϲτακτικὸν δίδοθι εἰϲ θι λήγει, ἀλλὰ καὶ ἐδιδόμην ἐδίδοϲο δίδοϲο ὁμοιοκαταλήκτωϲ. καὶ πάλιν ἵϲτην ἵϲτηϲ ἵϲτη καὶ τὸ προϲτακτικὸν ἵϲταθι εἰϲ θι λήγει, καὶ ἱϲτάμην ἵϲταϲο τὸ προϲτακτικὸν ὁμοιοκαταλήκτωϲ. καὶ πάλιν ἐπήγνυν ἐπήγνυϲ ἐπήγνυ καὶ τὸ προϲτακτικὸν πήγνυθι εἰϲ θι λήγει, ἀλλὰ καὶ ἐπηγνύμην ἐπήγνυϲο πήγνυϲο ὁμοιοκαταλήκτωϲ. εἰ οὖν τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ ἀορίϲτου ἐνεργητικοῦ οὔτε ὁμοιοκαταληκτεῖ τῷ ἰδίῳ ὁριϲτικῷ, οὔτε εἰϲ θι λήγει, ἔτυψε γὰρ τὸ ὁριϲτικὸν καὶ τύψον τὸ προϲτακτικόν, δηλονότι εἰκότωϲ οὐ δύναται τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ μέϲου ἀορίϲτου ὁμοιοκαταληκτεῖν τῷ β΄ προϲώπῳ τοῦ μέϲου α΄ ἀορίϲτου ὁριϲτικοῦ. διατί δὲ εἰϲ τὴν αι δίφθογγον λήγει τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ μέϲου ἀορίϲτου, λέγει ὁ Ἡρωδιανὸϲ ταύτην τὴν ἀπολογίαν· ἡ αι δίφθογγοϲ εὑρίϲκεται ἐν πάϲαιϲ ταῖϲ λοιπαῖϲ ἐγκλίϲεϲι· καὶ γὰρ ἐν τοῖϲ ἀπαρεμφάτοιϲ εὑρίϲκεται οἷον τύψαι ποιῆϲαι, καὶ ἐν τοῖϲ εὐκτικοῖϲ οἷον ποιήϲαιμι ποιήϲαιϲ ποιήϲαι, καὶ ἐν τοῖϲ ὑποτακτικοῖϲ οἷον ἐὰν τύπτωμαι, καὶ ἐν τοῖϲ ὁριϲτικοῖϲ οἷον τύπτομαι. ἐπειδὴ οὖν ἐν πάϲαιϲ [*](1. 23 ex Herodiani sententia τέτυφα ὅθεν τετύφω ἐτέτυφον ἐτέτυφε scripsi pro τέτυφα τέτυφαϲ τέτυφε.)

821
ταῖϲ ἐγκλίϲεϲιν εὑρίϲκεται ἡ αι δίφθογγοϲ, εἰκότωϲ καὶ τὸ προϲτακτικὸν τοῦ α΄ μέϲου ἀορίϲτου εἰϲ τὴν αι δίφθογγον λήγει οἷον ποίηϲαι κατάδεξαι ἄϲπαϲαι, ἵνα εὑρεθῇ καὶ ἐν τοῖϲ προϲτακτικοῖϲ ἡ αι δίφθογγοϲ.

(Περὶ εὐκτικῶν).