De alimentorum facultatibus

Galen

Galen. De alimentorum facultatibus libri tres. Corpus medicorum Graecorum, 5,4,2. Helmreich, Georg, editor. Leipzig; Berlin: Teubner, 1923.

Καὶ τῶν μυκήτων οἱ βωλῖται, καλῶϲ ἑψηθέντεϲ ἐν ὕδατι, πληϲίον ἥκουϲι τῶν ἀποίων ἐδεϲμάτων. οὐ μὴν οὕτω γε μόνοιϲ αὐτοῖϲ οἱ ἄνθρωποι χρῶνται, ϲκευάζουϲι δὲ καὶ ἀρτύουϲι πολυειδῶϲ, ὥϲπερ καὶ τἄλλα, ὅϲα μηδεμίαν ἐξαίρετον ἔχει ποιότητα. φλεγματώδηϲ δ’ | ἐϲτὶν ἡ ἐξ αὐτῶν τροφὴ καὶ δῆλον ὅτι καὶ ψυχρά, κἂν πλεονάζῃ τιϲ ἐν αὐτοῖϲ, κακόχυμοϲ.

ἀβλαβέϲτατοι μὲν οὖν τῶν ἄλλων μυκήτων εἰϲὶν οὔτοι, δεύτεροι δὲ μετ’ αὐτοὺϲ οἱ ἀμανῖται. τῶν δ’ ἄλλων ἀϲφαλέϲτερόν ἐϲτι μηδ’ ὅλωϲ ἅπτεϲθαι· πολλοὶ γὰρ ἐξ αὐτῶν ἀπέθανον. ἐγὼ δ’ οἶδά τινα καὶ τῶν βωλιτῶν αὐτῶν, οἵπερ ἀβλαβέϲτατοι δοκοῦϲιν εἶναι, πλείοναϲ οὐκ ἀκριβῶϲ ἑφθοὺϲ φαγόντα, θλιβέντα τε τὸ ϲτόμα τῆϲ κοιλίαϲ καὶ βαρυνθέντα καὶ ϲτενοχωρηθέντα καὶ δυϲπνοήϲαντα καὶ λειποψυχήϲαντα καὶ ψυχρὸν ἱδρώϲαντα καὶ μόγιϲ ϲωθέντα διὰ τῆϲ τῶν τεμνόντων τοὺϲ παχεῖϲ χυμοὺϲ προϲφορᾶϲ, ὁποῖόν ἐϲτιν ὀξύμελι καθ’ ἑαυτό τε καὶ μεθ’ ὑϲϲώπου καὶ ὀριγάνου μετρίωϲ ἑψηθέντων ἐν αὐτῷ. καὶ γὰρ ἐκεῖνοϲ ἔλαβε καὶ τούτων καὶ τοῦ λίτρου τὸν ἀφρὸν ἐπιπαϲθέντ’ αὐτοῖϲ, ἐφ’ οἷϲ ἤμεϲε τοὺϲ ἐδηδεϲμένουϲ μύκηταϲ, ἤδη πωϲ εἰϲ φλεγματώδη χυμὸν ἱκανῶϲ ψυχρὸν καὶ παχὺν ὑπηλλαγμένουϲ.

Ὠμὴν μὲν αὐτὴν ἐϲθίουϲι μόνην τοὐπίπαν οἱ κατὰ τὰϲ πόλειϲ ἄνθρωποι | πρώτην ἁπάντων μετὰ γάρου γαϲτρὸϲ ὑπαγωγῆϲ ἕνεκεν, ὀλίγοι δὲ καὶ ὄξουϲ ἐπιχέουϲιν. οἱ δ’ ἐν τοῖϲ ἀγροῖϲ καὶ μετ’ ἄρτου πολλάκιϲ προϲφέρονται παραπληϲίωϲ τοῖϲ ἄλλοιϲ αὐτοφυέϲιν ὄψοιϲ, ἐξ

ὧν ἐϲτι καὶ ὀρίγανοϲ ἡ χλωρὰ καὶ κάρδαμον καὶ θύμα καὶ θύμβρα καὶ γλήχων καὶ ἕρπυλλοϲ ἡδύοϲμόϲ τε καὶ καλαμίνθη καὶ πύρεθρον καὶ εὔζωμον. ἅπαντα γὰρ ταῦτα τῶν ἐδωδίμων ἐϲτὶν ἐν ὄψων χώρᾳ μετὰ τῶν τροφῶν ἐϲθιόμενα, τῶν ποωδῶν φυτῶν ὄντα

τῆϲ ῥαφανῖδοϲ δὲ καὶ τὸν καυλὸν μὲν ἐϲθίουϲι καὶ τὰ φύλλα κατ’ ἀνάγκην μᾶλλον ἢ ἑκόντεϲ. ἡ μέντοι ῥίζα τῶν ϲυνεχῶϲ ἐϲθιομένων. ἐϲτὶν ὡϲ ὄψον μᾶλλον ἢ τροφή, τῆϲ λεπτυντικῆϲ δυνάμεωϲ οὖϲα καὶ αὐτὴ δηλονότι μετὰ τοῦ θερμαίνειν ϲαφῶϲ· ἐπικρατεῖ γὰρ ἡ δριμεῖα ποιότηϲ ἐν αὐτῇ. κατὰ δὲ τὸ ἔαρ εἴωθε καυλόν τινα γεννᾶν εἰϲ ὕψοϲ ἀνερχόμενον, ὥϲπερ καὶ τἄλλα τὰ μέλλοντα καρποφορήϲειν, ὅντινα καυλὸν ἕψοντεϲ ἐϲθίουϲι δι’ ἐλαίου τε καὶ γάρου καὶ ὄξουϲ, ὥϲπερ καὶ τὸν τῆϲ γογγυλίδοϲ καὶ τὸν τοῦ νάπυοϲ καὶ τὸν τῆϲ θριδακίνηϲ.

καὶ τρέφει μὲν δηλονότι μᾶλλον ὁ καυλὸϲ οὖτοϲ τῆϲ ὠμῆϲ | ῥαφανῖδοϲ, ὡϲ ἂν ἀποτιθέμενοϲ ἐν τῷ ὕδατι τὴν δριμύτητα, βραχυτάτην δ’ ὅμωϲ καὶ αὐτὸϲ ἔχει τροφήν. ἔνιοι δ’ οὐ μόνον τὸν καυλὸν ἀλλὰ καὶ αὐτὰϲ ἕψοντεϲ ἐϲθίουϲι τὰϲ ῥαφανῖδαϲ ὁμοίωϲ ταῖϲ γογγυλίϲι. θαυμάϲαι δ’ ἔϲτι καὶ τῶν ἰατρῶν καὶ τῶν ἰδιωτῶν ἐκείνουϲ, ὅϲοι μετὰ τὸ δεῖπνον ὠμὰϲ ἐϲθίουϲιν αὐτὰϲ εὐπεψίαϲ ἕνεκεν. αὐτοὶ μὲν γὰρ ἱκανὴν ἐϲχηκέναι τούτου φαϲὶ πεῖραν, οἱ μιμηϲάμενοι δ’ αὐτοὺϲ ἅπαντεϲ ἐβλάβηϲαν.

Καὶ τούτων τῶν φυτῶν τὰϲ μὲν ῥίζαϲ ἐϲθίουϲιν οἱ ἄνθρωποι πλειϲτάκιϲ, ὀλιγάκιϲ δὲ τὸν καυλὸν καὶ τὰ φύλλα. δριμεῖαν δ’ ἱκανῶϲ

ἔχοντα δύναμιν ἀνὰ λόγον αὐτῇ θερμαίνει τε τὸ ϲῶμα καὶ λεπτύνει τοὺϲ ἐν αὐτῷ παχεῖϲ χυμοὺϲ καὶ τέμνει τοὺϲ γλίϲχρουϲ. ἑψηθέντα μέντοι δὶϲ ἢ καὶ τρὶϲ ἀποτίθεται μὲν τὴν δριμύτητα, λεπτύνει δ’ ὅμωϲ ἔτι καὶ τροφὴν βραχυτάτην δίδωϲι τῷ ϲώματι. τέωϲ δ’ οὐδ’ ὅλωϲ ἐδίδου πρὶν ἑψηθῆναι.