History of the Peloponnesian War

Haec autem a regis fossa introrsus prominet, et Athos ipsius mons excelsus ad Aegaeum pelagus terminatur.

Urbes vero continet Sanen, Andriorum coloniam ad ipsam fossam, qua ad mare Euboicum spectat, et praeterea Thyssum et Cleonas et Acrothoos et Olophyxum et Dium;

quae a promiscis barbarorum bilinguium gentibus habitantur, atque etiam exigua quaedam gentis Chalcidicae pars inest, sed maxima pars est Pelasgica, cx illis Tyrrhenis, qui Lemnum quoque et Athenas quondam incoluerunt, et praeterea Bisaltica et Crestonica et Edonica; habitant autem in parvis oppidulis.

Harum pleraeque ad Brasidam de· fecerunt; sed Sane et Dion restitit, et ideo illic habens sta· tiva regionem carum vastabat.

Sed quum imperata facere nollent, continuo castra movit adversus Toronam Chalcidicam, quam Athenienses tenebant; atque eum pauci quidam, qui urbem dedere parati erant, accersebant. Et quum eo pervenisset noctu adhuc et circa primum diluculum, cum exercitu consedit ad Castoris et Pollucis templum, quod ab urbe tribus ferme stadiis distat.

Atque ceteris quidem Toronaeis, qui in urbe erant, et Atheniensibus, qui ibi praesidio erant, ejus adventus erat ignotus; sed qui cum eo de urbis proditione egerant, quum eum venturum scirent, et aliquot ex ipsis ad eum clam accessissent, ejus adventum observabant, et quum eum jam adesse sensissent, ad se deducunt septem viros, qui nulla alia arma praeter pugiones habebant (tot enim duntaxat ex viginti viris, quibus primo negotium datum erat, ingredi non dubitarunt; ducebat vero ipsos Lysistratus Olynthius), qui quum per murum ad mare vergentem furtim essent introgressi, et in summum praesidium (urbs enim in colle sita erat) ascendissent, milites ibi excubias agentes interfecerunt, et portulam, quae Ca* nastraeum versus erat, perfringebant.

Brasidas vero cum ceteris quidem copiis aliquantulum progressus, quiescebat, sed centum peltatos praemisit, ut, simul ac portae aliquae apertae essent, et signum, quod convenerat, sublatum esset, primi irrumperent.

Atque hi quidem, quum mora fieret, et mirarentur, paulatim ad urbem accedebant; Toronaei vero, qui cum militibus jam ingressis in urbe rem adornabant, quum portulam perfregissent, et portas, quae ad forum ducebant, diffracto vecte aperuissent, primum quidem quosdam per portulam circumductos introduxerunt, ut oppidanos, rerum prorsus ignaros, et a tergo et ab utroque latere repente aggressi terrerent; deinde vero et ignis signum, quod condictum erat, sustulerunt, et per portas, quae ad forum ducebant, jam reliquos peltatos recipiebant.

Atque Brasidas signo, de quo convenerat, conspecto, cursu contendit, excitatis copiis suis, quae clamore simul sublato metum ingentem oppidanis incusserunt.

Atque alii quidem protinus per portas irruperunt, alii vero per trabes quadrangulares, quae muro collapso, qui reficiebatur, ad saxa tollenda erant appositae.

Itaque Brasidas quidem et pleraque multitudo confestim ad superiorem et eminentiorem urbis partem se convertit, quod cam a summo et firmiter occupare vellet; reliqua vero turba per omnes partes nullo discrimine discurrebat.

At Toronaeorum, dum urbs caperetur, major quidem pars rerum ignara tumultuabatur, proditionis vero auctores, et quibus haec placebant, statim se conjunxerunt cum iis, qui ingressi erant.

Athenienses vero (erant enim gravis armaturae milites ad quinquaginta, qui in foro dormiebant) quum hoc sensissent, aliquot quidem ipsorum, qui in eorum manus inciderant, caesi sunt, reliqui vero partim itinere pedestri, partim ad duas naves, quae excubias agebant, fuga se recipientes, evaserunt in Lecythum praesidium , quod ipsi summum urbis pccupatum tenebant ad mare versus in angusto isthmo conclusum.

Confugerunt autem ad eos et Toronaeorum, quotquot eorum erant studiosi. \